4.3.4.2 Onverschuldigde betaling

155. De vordering uit onverschuldigde betaling is niet vastgelegd in het VWEU. Wel is de vordering terug te vinden in secundaire wetgeving. Ik bespreek de onverschuldigde betaling op Europeesrechtelijke grondslag slechts voor zover zij een mogelijkheid biedt tot terugvordering van prestaties die voortkomen uit (een schending van) het mededingingsrecht.1 Vooralsnog is het niet mogelijk om een Unierechtelijke actie uit onverschuldigde betaling aan te wenden wegens strijd met het mededingingsrecht.2 Het recht op terugbetaling in een verticale verhouding is erkend indien een lidstaat heffingen heeft geïnd in strijd met het Unierecht.3 Het Hof erkent correcties op de vordering uit onverschuldigde betaling op grond van het beginsel van de ongerechtvaardigde verrijking.4 Het is onduidelijk of het Hof de vordering uit onverschuldigde betaling ziet als toepassing van het beginsel van ongerechtvaardigde verrijking. Het GEA heeft die neiging.5 Dit laatste zou betekenen dat de Europese onverschuldigde betalingsactie alleen kan worden ingesteld ter voorkoming van ongerechtvaardigde verrijking. Het Hof baseert de vordering uit onverschuldigde betaling op het (stelsel van) het Unierecht. Het Hof heeft (nog) niet geoordeeld dat de vordering uit onverschuldigde betaling moet worden gezien als een algemeen beginsel van Unierecht en evenmin heeft het Europeesrechtelijke vereisten gesteld aan een vordering uit onverschuldigde betaling. Het verwijst in arresten altijd naar de voorwaarden die in het nationale recht worden gesteld. Wel is duidelijk dat de vordering uit onverschuldigde betaling kan worden afgewezen indien toewijzing ervan leidt tot ongerechtvaardigde verrijking of indien de gedaagde niet (langer) is verrijkt.6 Een beroep op deze excepties is, gelet op het gelijkwaardigheidsbeginsel, alleen mogelijk als het nationale recht de exceptie(s) kent.7 Van de Europeesrechtelijke vordering uit onverschuldigde betaling zijn nu slechts de contouren te onderscheiden. De toekomst zal meer duidelijkheid moeten verschaffen over de inkleuring ervan.