Verrekening van voordeel

Deze bepaling ziet op het geval dat eenzelfde gebeurtenis voor de benadeelde naast schade tevens voordeel heeft opgeleverd. Het moet daarbij gaan om een voordeel dat werkelijk is genoten of naar redelijke verwachtingen daadwerkelijk genoten zal worden.1 Een dergelijk werkelijkgenoten voordeel kan dan bij de vaststelling van de te vergoeden schade in rekening worden gebracht, voor zover dit redelijk is. Onder deze bepaling valt niet de situatie waarin de benadeelde een voordeel had kunnen behalen als hij daartoe maatregelen had genomen. Een dergelijk hypothetisch voordeel zou op grond van art. 6:101 BW onder de noemer van schadebeperkingsplicht tot vermindering van de verplichting tot schadevergoeding kunnen leiden.2 Voor een eventuele voordeelstoerekening in het concrete geval zal dus in de eerste plaats vast moeten komen te staan dat dezelfde gebeurtenis die tot schade heeft geleid de benadeelde tevens een werkelijk voordeel heeft opgeleverd. De stelplicht en bewijslast van feiten en omstandigheden waaruit dat volgt rusten op de schuldenaar die een beroep doet op voordeelstoerekening.3 Dat volgt uit de hoofdregel van art. 150 Rv omdat het de schuldenaar is die het rechtsgevolg van art. 6:100 BW inroept, te weten een beperking van zijn verplichting tot schadevergoeding. Dit betekent enerzijds dat de schuldenaar zal moeten stellen en bewijzen dat de benadeelde een werkelijk voordeel heeft genoten4 (of naar redelijke verwachtingen daadwerkelijk zal genieten) en anderzijds dat dit voordeel voortspruit uit dezelfde gebeurtenis als die tot schade heeft geleid. Ten aanzien van dat laatste zal de rechter moeten onderzoeken of het gestelde voordeel in voldoende causaal verband staat met de schadebrengende gebeurtenis.5 Het ligt voor de hand om aan te nemen dat daarvoor minimaal een condicio sine qua non verband zal moeten worden vastgesteld tussen de schadebrengende gebeurtenis en het voordeel.6 In die zin heeft de Hoge Raad beslist in het arrest-Tennet c.s./ABB c.s.7 waarin is overwogen:

Daarop zal echter een beperking moeten worden aangebracht. Daarover bestaat eenstemmigheid. Verdedigd wordt dat daartoe een nader causaliteitscriterium moet worden gehanteerd, waarbij in belangrijke mate gewerkt moet worden met wat het naar ervaringsregelen te verwachten voorzienbare gevolg is van de gebeurtenis.8 Anderen zoeken de nadere beperking in een uit de rechtsgrond van voordeeltoerekening voortvloeiende samenhang.9 In de rechtspraak van de Hoge Raad lag een beperking in een strikte interpretatie van ‘eenzelfde gebeurtenis’.10 In het hiervoor reeds genoemde arrest-Tennet c.s./ABB c.s.11 is de Hoge Raad hiervan klaarblijkelijk teruggekomen en is de nadere beperking in de toepassing van art. 6:98 BW gezocht. Behalve het hiervoor bedoelde condicio sine qua non-verband ‘dient het met inachtneming van de in art. 6:98 BW besloten maatstaf redelijk te zijn dat die voordelen in rekening worden gebracht bij de vaststelling van de te vergoeden schade’, aldus de Hoge Raad. Voor zover het oordeel over de vraag of het voordeel in voldoende causaal verband staat met de schadebrengende gebeurtenis afhangt van bepaalde feiten en omstandigheden, ligt voor de hand om aan te nemen dat de schuldenaar die feiten en omstandigheden zal moeten stellen en bewijzen.12