5.1 Inleiding

In het vorige hoofdstuk heb ik de rechtsvindingsruimte Σ geïntroduceerd. De rechtsvindingsruimte is de verzameling van alle mogelijke stellingen die aan de orde (kunnen) komen bij een rechtsvindingsproces in geval van een specifiek rechtsvindingsvraagstuk. De rechtsvindingsruimte bestaat onder andere uit feiten en rechtsnormen. De elementen uit de rechtsvindingsruimte Σ leiden uiteindelijk tot één of meerdere rechtsgevolgen. Schematisch kan dat als volgt worden weergegeven:

Ook heb ik de waarschijnlijkheid geïntroduceerd als maateenheid van onzekerheid. Bij een specifiek rechtsvindingsvraagstuk kan die onzekerheid zich voordoen ten aanzien van de feiten, ten aanzien van de rechtsnormen en ten aanzien van de toepassing van de afleidingsregels. In dit hoofdstuk wil ik laten zien waar naar mijn idee de onzekerheid in het fiscale rechtsvindingsproces precies zit. Ik ga daarbij afzonderlijk in op de feiten, de rechtsnormen, de logische afleidingsregels en de juridische afleidingsregels.

Het gaat er mij in dit hoofdstuk om, om te laten zien waar de mogelijke onzekerheden zitten. De oorzaken van de onzekerheden blijven buiten beschouwing. Dat de wetgever soms bewust gebruikmaakt van open rechtsnormen, kan een oorzaak zijn van onzekerheid. Ik neem echter zonder de ‘waarom’-vraag te beantwoorden aan dát er open rechtsnormen zijn die kunnen leiden tot onzekerheid in het fiscale rechtsvindingsproces. De reden waarom de wetgever kiest voor het gebruik van open rechtsnormen is voor mijn betoog en de beantwoording van de kernvraag niet relevant.