2.3.2 Artikel 101 en 102 VWEU

59. Ik behandel artikel 101 en 102 VWEU samen, omdat Verordening 1/2003 van toepassing is op beide artikelen.1 Sinds de inwerkingtreding van Verordening 1/2003 op 1 mei 2004 worden artikel 101 en 102 VWEU gedecentraliseerd afgedwongen. Nationale mededingingsautoriteiten en nationale rechters zijn verplicht deze artikelen in hun geheel toe te passen.2 Onder de eerdere Verordening 17/62 was de toepassing van artikel 101 lid 3 VWEU voorbehouden aan de Commissie.3 Verordening 1/2003 stelt (ten overvloede) dat een kartelovereenkomst zonder meer verboden is. De bewijslast van de overtreding ligt bij de Commissie.4 Indien de Commissie (of een nationale mededingingsautoriteit) overtreding van het kartelverbod of misbruik van een machtspositie vermoedt, start zij een onderzoek. Zij heeft daartoe bevoegdheden, waaronder de bevoegdheid om opmerkingen te verzoeken, inlichtingen te eisen en verklaringen op te nemen.5 Als ondernemingen of ondernemersverenigingen niet meewerken aan het onderzoek van de Commissie, kan ze geldboetes opleggen.6 Deze boetes hebben geen strafrechtelijk karakter.7 Ook indien ondernemingen inbreuk maken op artikel 101 of 102 VWEU kan de Commissie geldboetes opleggen.8 Daarnaast is de Commissie bevoegd dwangsommen op te leggen teneinde ondernemingen te dwingen mee te werken.9 Bovendien kan de Commissie in een besluit maatregelen opleggen die nodig zijn om een eind te maken aan de inbreuk.10 Als ondernemingen een besluit willen aanvechten, moeten ze in beroep gaan bij het HvJ EU.11 In eerste aanleg is het GEA bevoegd, voor hoger beroep dient een onderneming zich te wenden tot het HvJ EU. Indien het om een vermoedelijk ernstige en onherstelbare inbreuk gaat, kan de Commissie voorlopige maatregelen treffen.12 Dit is vergelijkbaar met een rechter die een voorlopige voorziening geeft in een kort geding in Nederland. Ondernemingen kunnen toezeggingen doen om een negatief besluit van de Commissie te voorkomen. Daarbij zorgen zij dat het verbodsovertredende deel uit de transactie wordt gehaald, waardoor de Commissie geen reden heeft om aan te nemen dat een contract inbreuk maakt op de (genoemde) mededingingsregels.

60. Met betrekking tot artikel 101 VWEU is nog een tweetal regelingen van de Commissie voor mijn onderzoek van belang. Één daarvan is de de-minimis- bekendmaking. Hierin worden de drempels voor merkbare steun geëxpliciteerd en worden harde kern-restricties, zoals prijsafspraken omschreven.13 De merkbaarheidsdrempels gelden niet voor de harde kernrestricties.14 De andere regeling is de algemene groepsvrijstellingsverordening.15 Hierin worden de verticale overeenkomsten omschreven die worden geacht te voldoen aan de vereisten van artikel 101, lid 3, VWEU. De Commissie maakt bij haar beoordeling van kartels onderscheid tussen horizontale en verticale overeenkomsten. Horizontale overeenkomsten worden geacht schadelijker te zijn voor de mededinging omdat zij zijn gesloten tussen concurrenten.16

61. Daarnaast heeft de Commissie inzake artikel 102VWEU een mededeling uitgevaardigd betreffende haar handhavingsprioriteiten.17 De Commissie geeft daarin aan wat haar beleid ten aanzien van uitsluitingsgedrag is.