Hof Amsterdam, 19-02-2010, nr. 23-001312-09

adres:[woonplaats].

Dit arrest is gewezen naar aanleiding van het onderzoek op de terechtzitting in eerste aanleg van 10 februari 2009 en op de terechtzitting in hoger beroep van 5 februari 2010.

Het hof heeft kennisgenomen van de vordering van de advocaat-generaal en van hetgeen door de verdachte en de raadsman naar voren is gebracht.

Aan de verdachte is ten laste gelegd dat:

hij op of omstreeks 13 mei 2008 te Amsterdam -op het moment dat [slachtoffer] op een klimwand in het klimcentrum 'Tussen Hemel en Aarde' aan het klimmen was en zich op een hoogte van ongeveer 12 meter, in elk geval op aanzienlijk hoogte, van de grond bevond, waarbij hij, verdachte, optrad als zekeraar van die [slachtoffer]- roekeloos, in elk geval grovelijk, althans aanmerkelijk onvoorzichtig en/of onachtzaam en/of nalatig heeft gehandeld door:

Het vonnis waarvan beroep kan niet in stand blijven, omdat het hof zich daarmee niet verenigt.

Vordering van het openbaar ministerie

De advocaat-generaal heeft gevorderd dat de verdachte na bewezenverklaring van het ten laste gelegde zal worden veroordeeld tot een voorwaardelijke gevangenisstraf voor de duur van zes maanden met een proeftijd voor de duur van twee jaren en een taakstraf, bestaande uit een werkstraf voor de duur van 200 uren, bij niet naar behoren verrichten te vervangen door hechtenis voor de duur van 100 dagen. De advocaat-generaal acht voor de mate van schuld van belang dat de verdachte zonder reden geen aandacht had voor de klimmer aan wie hij zich verbonden had. Dit levert een grove mate van schuld op. De verdachte heeft zich niet aan het protocol gehouden dat door de vereniging van klimmers is opgesteld om veilig klimmen te bevorderen. Door voortdurend oogcontact te houden en niet met andere buddy's of klimmers op de grond te praten, wordt een ongeluk als in casu is gebeurd vermeden. De verdachte had moeten beseffen dat hij met [slachtoffer] aan het klimmen was en dat zij nog boven in de wand hing. Zijn verklaring als zou hij gedacht hebben dat hij zijn vriendin [getuige 1]naar beneden had laten vieren, klopt niet met zijn eigen handelingen. Hij heeft vastgehouden, helemaal niet gevierd. De verdachte had dus behoren te voorzien en behoren te weten dat als hij op dat moment zijn zekering losmaakte, het fout zou gaan.

Vaststaande feiten

Op grond van het verhandelde ter terechtzitting in hoger beroep en in eerste aanleg, bezien in verband met de inhoud van het dossier, is het navolgende komen vast te staan.

Op 13 mei 2008 was de verdachte in klimhal THEA (Tussen Hemel En Aarde) te Amsterdam de zekeraar van klimmer -en slachtoffer- [slachtoffer] [slachtoffer]. [getuige 1] -de vriendin van de verdachte- was de route naast de verdachte en [slachtoffer] aan het beklimmen. De zekeraar van [getuige 1] was [getuige 2].

De klimapparatuur van de verdachte en [slachtoffer] is technisch in orde gebleken en werd op juiste wijze gebruikt. Er werd gezekerd met een Gri-gri, hetgeen een veilige aanvulling op de zekeringsmiddelen is.

De verdachte had op 13 mei 2008 reeds ongeveer zes jaren meerdere avonden per week zonder ongelukken de klimsport beoefend. Iedere dinsdagavond klom de verdachte met [slachtoffer]. In de loop van de avond, voorafgaande aan het ongeval, hadden de verdachte en [slachtoffer] allebei ongeveer tien routes geklommen. Tijdens de laatste klimtocht van [slachtoffer] is [slachtoffer] driemaal gevallen en telkens goed opgevangen. In de loop van haar klimtocht hebben de verdachte en [getuige 2], die op dat moment ook zekerde, af en toe met elkaar gesproken.

Enkele ogenblikken nadat [getuige 1] door [getuige 2] naar beneden was gevierd en [getuige 1]zich in de richting van de bar wil begeven is [slachtoffer] van twaalf meter hoogte naar beneden gestort. Ondanks pogingen om haar leven te redden overleed ze kort daarna tengevolge van massaal bloedverlies, veroorzaakt door een verscheuring van de rechter longader.

Het hof stelt vast dat er geen getuigen zijn die de handeling van de verdachte, die tot het fatale gevolg heeft geleid, hebben gezien.

De verdachte had de karabiner welke aan de lijn behoort te zitten waarmee [slachtoffer] werd gezekerd nog in zijn hand toen hij merkte dat er hard aan de lijn en de karabiner werd getrokken. De verdachte schrok, draaide zich om en zag de laatste meters van de val van [slachtoffer] vanaf een hoogte van twaalf meter.

Nadere overwegingen betreffende de feiten

De verdachte heeft verklaard niet te weten hoe hij ertoe is gekomen om de zekering van het touw waarmee hij [slachtoffer] zekerde los te maken. Hij heeft voorts verklaard te hebben gezocht naar gedachten en beweegredenen die een verklaring zouden kunnen bieden voor deze gebeurtenis waarvan hij zich niets herinnert. Zo heeft hij achteraf gedacht dat hij in zijn gedachten mogelijk bezig is geweest om zijn vriendin [getuige 1] naar beneden te vieren, nadat zij boven was geweest. Op het moment dat zijn vriendin op de grond stond is de verdachte met haar en [getuige 2] gaan praten. De verdachte vermoed dat hij onbewust zijn zekering heeft losgemaakt, kennelijk omdat hij dacht dat vastgekoppeld blijven niet meer nodig was nu zijn vriendin veilig op de grond stond.

Tenslotte heeft de verdachte ter terechtzitting van het hof verklaard dat steeds omhoog kijken naar de klimmer zoals het protocol voorschrijft fysiek ondoenlijk is en ook niet nodig is omdat de ervaren klimmer/zekeraar aan de spanning op het touw voelt welke reactie van hem wordt geëist.

Het openbaar ministerie verwijt de verdachte dat hij geen zicht heeft gehouden op [slachtoffer] toen zij op een hoogte van ongeveer twaalf meter aan het klimmen was en dat hij zich niet heeft beperkt tot zijn taak als zekeraar maar ook heeft gepraat met de zekeraar naast hem en heeft gekeken naar de klimmer naast hem. Vervolgens heeft de verdachte in de optiek van het openbaar ministerie aanmerkelijk nalatig gehandeld door onbewust de zekering los te maken zonder zich ervan te vergewissen dat [slachtoffer] al beneden was, waardoor zij niet gezekerd was en van de klimwand viel, als gevolg waarvan zij is overleden.

Het hof stelt in dit verband voorop dat de klimsport, zoals die door de verdachte en [slachtoffer] werd beoefend, zeer gevaarlijk is. Met het oog op de veiligheid van de klimmer moet daarom van de klimmer én de zekeraar worden verwacht dat zij een hoge mate van zorgvuldigheid in acht nemen bij het naleven van de toepasselijke regels en afspraken en dat zij zich ook voor het overige voorzichtiger en oplettender gedragen dan wanneer het zou gaan om het verrichten van andere, minder gevaarlijke activiteiten.

Door de verdediging is voor een beschrijving van de processen die zich bij het handelen afspelen gewezen op een artikel van Prof. dr. W.A. Wagenaar dat in een vergelijkbare zaak bij de rechtbank Maastricht door de verdediging in die zaak is overgelegd en dat ook in deze zaak door de verdediging is ingebracht.

Het hof acht, gelet op de inhoud van het dossier en hetgeen de verdachte bij verschillende gelegenheden heeft verklaard, aannemelijk dat de verdachte zich steeds scherp bewust is geweest van de verantwoordelijkheid die hij in de rol van zekeraar droeg voor het leven van de klimmer, in dit geval [slachtoffer], terwijl niet van enige nonchalance of nalatigheid van enige aard bij het verrichten van de taak van zekeraar is gebleken. Ook acht het hof aannemelijk dat het voortdurend omhoog kijken, zoals door het protocol vereist, voldoende is gecompenseerd doordat de zekeraar aan spanning op het touw voelt hoe hij moet reageren. Voorts, dat de verdachte zich de handelingen die het klimmen mogelijk maken en de klimmer voor vallen behoeden - zoals in het protocol opgesomd en zoals door hem, in afwijking van het protocol, gecompenseerd - zozeer heeft eigen gemaakt dat van geautomatiseerd handelen kan worden gesproken. Het hof ontleent aan de in de psychologie gangbare beschrijving van geautomatiseerde handelingen dat die, juist doordat ze op onbewust niveau worden gestuurd, de mogelijkheid in zich bergen dat ze door andere handelingen in een verkeerde richting worden gestuurd. In dat geval gaat de ene geautomatiseerde reeks van handelingen, onopgemerkt door de betrokkene, over in een andere reeks van geautomatiseerde handelingen. In het onderhavige geval is aannemelijk geworden dat de reeks van geautomatiseerde handelingen die betrekking hadden op het zekeren van [slachtoffer] onopgemerkt zijn overgegaan in de geautomatiseerde reeks van handelingen rondom het afdalen van [getuige 1]. Toen die veilig op de grond stond kon die reeks worden afgerond met het losmaken van de zekering, die echter het losraken verhinderde van het andere touw dat [slachtoffer] zekerde. Het gevolg van een en ander was de onbelemmerde, dodelijke val van [slachtoffer].

Overweging over de verwijtbaarheid

Het voorgaande brengt het hof tot het oordeel dat aan de verdachte ondanks het fatale gevolg van zijn handelen geen verwijt kan worden gemaakt. Dat zou in het licht van bijkomende omstandigheden anders kunnen zijn, maar van die omstandigheden is niet gebleken. In het niet voldoen aan het protocol voor zover het gaat om het voortdurend naar boven kijken ziet het hof niet een dergelijke omstandigheid.

Van schuld in enige strafrechtelijke betekenis is dus niet gebleken, zodat de verdachte zal worden vrijgesproken.

Ten overvloede overweegt het hof dat, nu dit ongeluk er één is in een reeks van ongelukken rond klimmuren, waarbij de gebeurtenissen steeds hetzelfde patroon lijken te volgen, een aanpassing van de veiligheidsmaatregelen aangewezen is. Daarbij kan in ieder geval gedacht worden aan voorkoming van automatisch losmaken van de zekering door de eis dat de zekering slechts door de klimmer kan worden afgekoppeld.

Het hof:

Vernietigt het vonnis waarvan beroep en doet opnieuw recht.

Verklaart niet wettig en overtuigend bewezen dat de verdachte het ten laste gelegde heeft begaan en spreekt hem daarvan vrij.

Dit arrest is gewezen door de zesde meervoudige strafkamer van het gerechtshof te Amsterdam, waarin zitting hadden mr. H.W.J. de Groot, mr. J.F. Nijboer en mr. H.J. Bronkhorst, in tegenwoordigheid van mr. D. Zeiss, griffier, en is uitgesproken op de openbare terechtzitting van dit gerechtshof van 19 februari 2010.