HR, 16-02-2024, nr. 22/03229

Onderdeel 1 bestaat uit een inleiding (nr. 1.1)12.en twee subonderdelen met klachten (nrs. 1.2-1.3). Ik geef de subonderdelen weer.13.

Subonderdeel 1.2 klaagt dat het hof ook Vordering II. van [eiser] had moeten afwijzen, nu het hof in rov. 5.18 van het arrest tot de slotsom komt dat DOC Kaas in redelijkheid heeft kunnen besluiten het lidmaatschap van [eiser] met onmiddellijke ingang te beëindigen en dat de grieven 2-7 van [eiser] falen. De primaire grondslag van [eiser] vorderingen ziet op de rechtsgeldigheid van het opzeggingsbesluit. Bij het slagen van zijn stellingen (grieven 2-7) dat het opzeggingsbesluit van 15 november 2016 nietig dan wel vernietigbaar is, moet [eiser] geacht worden lid te zijn gebleven van DOC Kaas. In dat geval is [eiser] “noch een uittreedvergoeding noch de transactievergoeding verschuldigd”, heeft DOC Kaas die vergoedingen ten onrechte verrekend met zijn melkgeld, en heeft [eiser] alleen aanspraak op het per die datum opeisbare melkgeld (overschot), derhalve het bedrag dat is vermeld in Vordering II. Nu de grieven 2-7 falen, had het hof Vordering II. moeten afwijzen.

Subonderdeel 1.3 klaagt dat het hof meer in het bijzonder miskent dat [eiser] als lid slechts aanspraak had op ofwel het (op enig moment opeisbare) overschot, ofwel op niets. De eventuele nietigheid of vernietiging van het opzeggingsbesluit leidt slechts tot het terugdraaien van de verrekening, en niet tot een opeisbare vordering tot terugbetaling van de transactievergoeding. [eiser] heeft (dan ook) niet primair terugbetaling van de transactievergoeding gevorderd. Het hof heeft in rov. 5.22 terecht overwogen dat DOC Kaas de uitgekeerde transactiesom niet mocht verrekenen en dat DOC Kaas zal worden veroordeeld tot betaling van het bedrag dat ten onrechte is verrekend. Ten onrechte evenwel overweegt het hof dat dit bedrag wordt begrensd door Vordering II. Het daarin vermelde bedrag van € 26.756,53 betrof immers uitsluitend het overschot aan melkgeld, zonder de transactievergoeding. Ook zo bezien was de primaire Vordering II. niet toewijsbaar en had het hof (het bedrag van) de subsidiaire Vordering VI. in aanmerking moeten nemen.

Onderdeel 2 bestaat uit een inleiding (nrs. 2.1-2.2)14.en twee subonderdelen met klachten (nrs. 2.3-2.4). Ik geef de subonderdelen weer.15.

Subonderdeel 2.3 klaagt dat het hof bij de beoordeling van grief 7 en de verwerping van Vordering V. (en impliciet Vordering VI.) van [eiser] ten onrechte buiten beschouwing heeft gelaten [eiser] betoog dat, kort gezegd, de terugbetalingsverplichting in art. 11 lid 4 HR, waarop DOC Kaas zich voor de verrekening van de transactievergoeding heeft beroepen, nietig is. Zijn stellingen over de schadelijke gevolgen van de opzegging,16.gelezen in samenhang met het door het hof gegrond bevonden beroep op nietigheid, vormen een toereikende grondslag voor het oordeel dat DOC Kaas jegens [eiser] onrechtmatig heeft gehandeld en aansprakelijk is voor de door hem geleden schade ten gevolge van de opzegging.

Subonderdeel 2.4 klaagt dat “Dan wel” het hof was gehouden op de voet van art. 25 Rv de rechtsgronden aan te vullen. De subsidiaire grond dat DOC Kaas jegens [eiser] onrechtmatig heeft gehandeld en aansprakelijk is voor de door hem geleden schade ten gevolge van de opzegging van het lidmaatschap van [eiser] , leende zich voor aanvulling met de vaststelling dat DOC Kaas de eerder door [eiser] ontvangen transactievergoeding heeft verrekend zonder daartoe gerechtigd te zijn, met het gevolg dat DOC Kaas jegens [eiser] gehouden is diens schade te vergoeden door middel van het achterwege laten van die verrekening. Het hof had aldus de Vorderingen V. en VI. kunnen en moeten toewijzen.

Behandeling

De onderdelen boeken succes, gelet op het volgende.

[eiser] principale cassatiemiddel komt erop neer dat hij met zijn cassatieberoep wenst te bereiken dat DOC Kaas alsnog wordt veroordeeld tot betaling van het volledige bedrag aan verrekende transactiesom.17.Oftewel: toewijzing van € 109.849,75 in plaats van de toegewezen € 26.756,53 (vermeerderd met wettelijke handelsrente van art. 6:119a BW vanaf 15 november 2016 tot aan de dag van volledige betaling).

De onderdelen strekken mede ertoe als onbegrijpelijk te bestrijden dat het hof [eiser] gehonoreerde stelling inzake de nietigheid van art. 11 lid 4 HR betrekt in het verband van zijn primaire Vordering II., niet van zijn subsidiaire Vordering VI.18.Daarbij wijzen de onderdelen onder meer erop dat deze subsidiaire vordering, anders dan deze primaire vordering, ervan uitgaat dat [eiser] door (de rechtsgeldigheid van) de opzegging geen lid meer is. En dat naar ’s hofs oordeel, uitmondend in rov. 5.18 van het arrest, voor nietigheid of vernietiging van het opzeggingsbesluit geen grond bestaat.

Wat oordeelt het hof, voor zover relevant?

In rov. 5.21, eerste zin van het arrest wijst het hof erop dat een van de door [eiser] (in eerste aanleg) aangevoerde gronden is dat art. 11 lid 4 HR een statutaire basis mist en derhalve nietig is. Uit het vervolg van rov. 5.21 blijkt dat het hof deze stelling van [eiser] honoreert: art. 11 lid 4 HR is een nietige bepaling, bij gebreke van een basis daarvoor in de statuten van DOC Kaas.

In rov. 5.22, eerste en tweede zin overweegt het hof dat het gevolg hiervan is dat DOC Kaas de aan [eiser] uitgekeerde transactiesom niet mocht verrekenen met het nog aan [eiser] verschuldigde bedrag aan melkgeld. Dat in zoverre de grieven 8-9 van [eiser] slagen. En dat DOC Kaas zal worden veroordeeld tot betaling van wat ten onrechte is verrekend, zij het binnen de grenzen van wat in hoger beroep met Vordering II. is gevorderd door [eiser] .

Dit laatste licht het hof toe in rov. 5.22, derde en vierde zin. Aldus dat weliswaar Vordering VI. een hoger bedrag vermeldt, maar vanwege het subsidiaire karakter van die vordering aan toewijzing daarvan door het hof niet wordt toegekomen. Het hof dient immers op de voet van art. 23 Rv de rangorde van de vorderingen zoals die aan hem is gepresenteerd in acht te nemen, aldus het hof.

Ik meen dat het hof niet kon volstaan met deze, onder 3.9.3 hiervoor weergegeven toelichting.

Blijkens rov. 5.22, derde en vierde zin van het arrest is de enige reden voor ’s hofs keuze om [eiser] gehonoreerde stelling inzake de nietigheid van art. 11 lid 4 HR te betrekken in het verband van zijn Vordering II., niet van zijn Vordering VI., het subsidiaire karakter van laatstgenoemde vordering. Oftewel: de aldus door [eiser] aangebrachte rangorde van deze vorderingen, in de zin dat ‘primair’ (hier Vordering II.) voorgaat op ‘subsidiair’ (hier Vordering VI.).

Het hof beschouwt Vordering II. in rov. 5.22, tweede t/m vierde zin klaarblijkelijk niet als onlosmakelijk verbonden met Vordering I. Het hof knoopt daar immers aan bij Vordering II., niettegenstaande de afwijzing van Vordering I. in rov. 5.18. Evenmin valt in rov. 5.22, tweede t/m vierde zin te lezen dat het hof tot genoemde keuze komt, omdat het Vordering VI. beschouwt als onlosmakelijk verbonden met Vordering V. en het laatstgenoemde vordering heeft afgewezen in rov. 5.18.

Bij deze stand van zaken is genoemde keuze van het hof onbegrijpelijk, gelet ook op het volgende.

Het processuele debat in feitelijke instanties19.laat geen andere conclusie toe dan dat van meet af aan (i) de primaire vorderingen van [eiser] kenbaar betrekking hebben op de situatie waarin het opzeggingsbesluit nietig is of vernietigd wordt en hij aldus lid van DOC Kaas is gebleven,20.terwijl (ii) zijn subsidiaire vorderingen juist kenbaar betrekking hebben op het geval dat zijn lidmaatschap door het opzeggingsbesluit tot een einde is gekomen.21.,22.

Hieraan doet niet af dat [eiser] de nietigheid van art. 11 lid 4 HR eerst in de loop van de onderhavige procedure23.ten grondslag heeft gelegd aan zijn vorderingen.24.Daarbij die grondslag niet slechts toespitsend op zijn primaire vorderingen, maar (ook) verbindend aan zijn subsidiaire vorderingen. In het bijzonder Vordering VI., welk bedrag van € 152.106,53 ook omvat het door DOC Kaas ten onrechte met het nog aan [eiser] verschuldigde melkgeld verrekende deel van de transactiesom ad € 109.849,75.25.Hieraan doet evenmin af dat de onderhavige procedure meerdere eiswijzigingen/-vermeerderingen kent, ook aan de zijde van [eiser] . Geen daarvan heeft betrekking op de verhouding tussen zijn primaire en subsidiaire vorderingen.26.

Daarbij komt dat uit rov. (5.13-)5.18 al volgt dat naar ’s hofs oordeel voor nietigheid of vernietiging van het opzeggingsbesluit geen grond bestaat (welk oordeel in cassatie niet wordt bestreden), zodat dit besluit, waardoor [eiser] lidmaatschap van DOC Kaas tot een einde is gekomen, in stand blijft.

Klaarblijkelijk neemt het hof de onder 3.10.4-3.10.6 hiervoor uiteengezette omstandigheden niet in aanmerking in rov. 5.22, tweede t/m vierde zin, waar het dat dus wel had moeten doen.

In zoverre zijn de onderdelen terecht voorgesteld.

Daarmee ontvalt reeds de bodem aan ’s hofs oordeel in rov. 5.22, tweede t/m vierde zin van het arrest, alsook diens daarop voortbouwende oordelen, in het bijzonder in het dictum, tweede gedachtestreepje. Het arrest kan dus niet in stand blijven.

Uit 3.10.4-3.10.6 hiervoor volgt dat als het hof dat processuele debat in feitelijke instanties en [eiser] beëindigde lidmaatschap van DOC Kaas ter zake wel in aanmerking had genomen, dit tot geen andere uitkomst kon leiden dan dat [eiser] in rov. 5.21 gehonoreerde stelling inzake de nietigheid van art. 11 lid 4 HR betrokken diende te worden in het verband van zijn Vordering VI., niet van zijn Vordering II. Oftewel: dat het hof dan had dienen te beoordelen tot welk bedrag Vordering VI. toewijsbaar is wat betreft de in rov. 5.22, eerste en tweede zin bedoelde veroordeling van DOC Kaas.27.

Het antwoord daarop zou in dat geval hetzelfde zijn geweest als thans vervat in het dictum, tweede gedachtestreepje, met dien verstande dat waar het hof daar verwijst naar een bedrag van € 26.756,53,28.in dat geval een bedrag van € 109.849,75 zou zijn gehanteerd. Dit is immers het vastgestelde bedrag van de transactiesom die DOC Kaas ten onrechte heeft verrekend met [eiser] melkgeld (zie rov. 3.19, 5.19 en 5.21-5.22, eerste en tweede zin). De (uitvoerbaar bij voorraad verklaarde) veroordeling van DOC Kaas zou dan hebben bestaan uit betaling aan [eiser] van ten onrechte met de transactiesom verrekend melkgeld ten belope van € 109.849,75, vermeerderd met wettelijke handelsrente van art. 6:119a BW vanaf 15 november 2016 tot aan de dag van volledige betaling.

M.i. kan de Hoge Raad op dit punt dan ook het arrest vernietigen en de zaak zelf afdoen door in cassatie een overeenkomstige veroordeling van DOC Kaas uit te spreken, dus als bedoeld onder 3.11.3 hiervoor. Het voordeel daarvan is dat partijen ter zake niet hoeven te wachten op een vervolg van de onderhavige procedure in hoger beroep na cassatie. Daarbij betrek ik dat m.i. onderdelen 3-4 van [eiser] principale cassatiemiddel falen, gelijk het incidentele cassatieberoep van DOC Kaas. Zie onder 3.13-3.16.6 en 4.1-4.19 hierna.

De onderdelen behoeven dan voor het overige geen behandeling, bij gebrek aan belang.

Onderdeel 3

Onderdeel 3 bestaat uit een inleiding (nr. 3.1)29.en twee subonderdelen met klachten (nrs. 3.2-3.3). Ik geef de subonderdelen weer.30.

Subonderdeel 3.2 klaagt dat indien het hof geoordeeld heeft dat aan Vordering XV. van [eiser] vanwege het subsidiaire karakter daarvan niet wordt toegekomen, het hof heeft miskend dat geen sprake is van een rangorde, maar dat Vordering XV. ten opzichte van de daaraan voorafgaande vorderingen is gepresenteerd als een nevengeschikte vordering. Het hof had Vordering XV. dienen te beoordelen, ongeacht de toewijzing van Vordering II. of enig ander onderdeel van [eiser] petitum,31.en had DOC Kaas moeten veroordelen tot betaling aan [eiser] van de gehele, ten onrechte verrekende transactievergoeding.

Subonderdeel 3.3 klaagt dat als het hof heeft geoordeeld dat Vordering XV. van [eiser] te onbepaald is om in aanmerking te nemen, dit onjuist en/of onbegrijpelijk is. [eiser] heeft gesteld dat hij op DOC Kaas een vordering betreffende het melkgeld had van € 152.106,--, en heeft in Vordering VI. subsidiair betaling van dat bedrag gevorderd. Met zijn beroep op nietigheid keerde [eiser] zich tegen de eindafrekening, waarbij DOC Kaas de transactievergoeding volledig met het melkgeld heeft verrekend. Voorts blijkt uit het verweer van DOC Kaas dat het DOC Kaas duidelijk was dat het [eiser] om de volledige transactievergoeding te doen was.

Behandeling

Het onderdeel faalt, gelet op het volgende.

Subonderdelen 3.2-3.3 lenen zich voor gezamenlijke behandeling.

Het onderdeel neemt terecht tot vertrekpunt dat in rov. 5.1 van het arrest, waar het hof weergeeft wat [eiser] vordert,32.onder “in alle gevallen” Vordering XV. ontbreekt.

Vordering XV. van [eiser] strekt tot althans zodanige uitspraak te doen als het hof juist acht. Zie onder 2.20 hiervoor.

In rov. 6.2 overweegt het hof dat van die in rov. 5.1 weergegeven vorderingen van [eiser] “in dit stadium” Vorderingen II., III., IX., X. en XIII. toewijsbaar zijn.

Het hof ziet in het arrest dus geen aanleiding afzonderlijk in te gaan op Vordering XV.,33.klaarblijkelijk omdat deze vordering in algemene termen is verwoord en niet is toegelicht.

Dit oordeel van het hof is, gezien ook de processtukken zijdens [eiser] ,34.onjuist noch onbegrijpelijk.35.

Hierop stuiten de subonderdelen af, voor zover deze al uitgaan van een juiste lezing van het arrest en daarmee feitelijke grondslag hebben.

Bij deze stand van zaken kan ik daarlaten in hoeverre [eiser] nog belang heeft bij het onderdeel, gezien de behandeling van onderdelen 1-2. Zie onder 3.6-3.12 hiervoor.

Onderdeel 4

Onderdeel 4 klaagt dat waar ook voor DOC Kaas duidelijk was dat [eiser] aanspraak maakte op de volledige transactiesom, de eisen van een goede procesorde meebrengen dat [eiser] in de gelegenheid had moeten worden gesteld zijn eis te vermeerderen, welke gelegenheid het hof ten onrechte niet aan [eiser] heeft geboden.

Behandeling

Het onderdeel faalt, gelet op het volgende.

Een eisverandering of -vermeerdering door een appellant in hoger beroep kan in beginsel niet later plaatsvinden dan bij memorie van grieven.36.

In het onderhavige geval heeft [eiser] in hoger beroep zijn eis (bij memorie van grieven) wederom gewijzigd, zoals het hof vaststelt in rov. 5.1 van het arrest. Het hof beoordeelt die in rov. 5.1 weergegeven vorderingen van [eiser] . Zie ook de behandeling van onderdeel 3, onder 3.13 en 3.14-3.14.8 hiervoor.

Het onderdeel betoogt kennelijk dat het hof (ambtshalve) [eiser] na diens memorie van grieven nog weer in de gelegenheid had moeten stellen zijn eis te vermeerderen.

Dit betoog, en daarmee het onderdeel, strandt erop dat niet valt in te zien dat zich in het onderhavige geval een uitzondering voordoet op de onder 3.16.1 hiervoor bedoelde ‘in beginsel strakke regel’.

Daartoe is onvoldoende dat “ook voor DOC Kaas duidelijk was dat [eiser] aanspraak maakte op de volledige transactiesom”. Het onderdeel noemt verder geen omstandigheden die een dergelijke uitzondering in dit geval zouden kunnen rechtvaardigen. Een enkele verwijzing naar de eisen van een goede procesorde is daartoe ontoereikend.37.

Bij deze stand van zaken kan ik daarlaten in hoeverre [eiser] nog belang heeft bij het onderdeel, gezien de behandeling van onderdelen 1-2. Zie onder 3.6-3.12 hiervoor.

Slotsom

De slotsom is dat het principale cassatieberoep van [eiser] succes boekt.

Het incidentele cassatiemiddel van DOC Kaas bestaat uit een inleiding (zonder klachten) en twee onderdelen met klachten.

Een opmerking vooraf. DOC Kaas duidt in cassatie de onder 1.7 hiervoor bedoelde transactiesom niet als zodanig, zoals het hof doet, maar als “de aanblijfbonus”.38.Ik gebruik laatstgenoemde term hierna alleen bij de weergave van de onderdelen.

Onderdeel 1

Onderdeel 1 bestaat uit een inleiding (nr. 1.0)39.en twee subonderdelen met klachten (nrs. 1.1-1.2). Het onderdeel richt zich tegen rov. 5.21 van het arrest, dat ik citeerde onder 3.3 hiervoor. Ik geef de subonderdelen weer.40.

Subonderdeel 1.1 klaagt dat het hof in rov. 5.21 blijk heeft gegeven van een onjuiste rechtsopvatting. Dit omdat het hof daarmee heeft miskend dat op grond van art. 2:27 lid 4 sub c en 2:34a jo. 2:53a BW (i) een statutaire basis41.alleen is vereist voor het opleggen van (daadwerkelijke) (additionele) ‘verplichtingen’42.aan de leden. En/althans (ii) als zodanig niet kan dienen het in isolatie bezien van de terugbetalingsverbintenis die ontstaat als een lid na ontvangst van zijn (voorschot op de) aanblijfbonus ophoudt melk te leveren aan de coöperatie. En/althans (iii) geen statutaire basis is vereist voor het vaststellen dan wel nader uitwerken van voorwaarden voor de toekenning van een (eenmalige) (onverplichte) extra aanblijfbonus aan de leden. Ik citeer het vervolg:

“De artikelen 2:27 lid 4 sub c. en 2:34a jo. 2:53a beogen de leden te beschermen tegen het opleggen van verplichtingen die een verzwaring van hun lasten meebrengen, waarop de leden - gelet op de statuten - ten tijde van het aangaan van het lidmaatschap niet bedacht hadden hoeven te zijn. Onder het begrip 'verplichtingen' die een statutaire basis behoeven in deze artikelen vallen niet - hetgeen wordt miskend door het hof - (nadere uitwerkingen van) toekenningsvoorwaarden voor (bijzondere eenmalige) extra (aanblijf)bonusuitkeringen van een coöperatie (die ook niets met de reguliere melkverwerking of -afrekening te maken hebben); laat staan dat als zodanig kan dienen het in isolatie bezien van een verbintenis die kan ontstaan in het geval wel een (voorschot op een) aanblijfbonus wordt aangevraagd maar het betreffende lid vervolgens niet aanblijft; al was het maar omdat de lasten van de leden door de betreffende aanblijfbonus niet worden verzwaard en aan de leden daarmee dus ook geen (nieuwe) verplichtingen worden opgelegd; althans dat het hof dit op het niveau van de voor het lid geldende (aanblijfbonus)regeling moet beoordelen en niet alleen op het niveau van een enkele uit de regeling gelichte maar daar onverbrekelijk mee samen hangende c.q. daaruit voortvloeiende verbintenis, in isolatie bezien”.

Subonderdeel 1.2 klaagt dat voor zover het hof dit niet heeft miskend, diens oordeel dat art. 11 lid 4 HR kwalificeert als een verplichting waarvoor op grond van art. 2:27 lid 4 sub c en 2:34a jo. 2:53a BW een statutaire basis is vereist onvoldoende begrijpelijk is gemotiveerd. Dit omdat niet valt in te zien dat de eenmalige extra aanblijfbonus, of het voldoen aan de voor ontvangst daarvan geldende voorwaarde dat leden voor een bepaalde periode melk aan de coöperatie moeten blijven leveren, als een dergelijke verplichting zou kwalificeren. Althans omdat hetgeen het hof in dit kader heeft vastgesteld die conclusie niet kan dragen, zeker niet als voor de vaststelling redengevend is geweest de terugbetalingsverbintenis in isolatie bezien. Het voorgaande geldt te meer in het licht van de essentiële en ten onrechte door het hof bij zijn oordeel niet betrokken stelling van DOC Kaas dat art. 11 lid 4 HR geen zelfstandige of additionele verplichting (in de zin van art. 2:27 lid 4 sub c en 2:34a jo. 2:53a BW) voor de leden bevat, maar slechts een voorwaarde stelt voor de (definitieve) toekenning van een eenmalige, extra aanblijfbonus. Het hof is in rov. 5.19-5.22 in het geheel niet ingegaan op dit betoog, en heeft slechts apodictisch, zonder enige motivering overwogen dát sprake is van een ‘verplichting’ in de zin van art. 2:27 lid 4 sub c en 2:34a jo. 2:53a BW.

Behandeling

Het onderdeel faalt, gelet op het volgende.

Te beginnen met subonderdeel 1.1.

’s Hofs oordeel in rov. 5.19-5.23 van het arrest heeft als premisse dat [eiser] lidmaatschap van DOC Kaas is beëindigd (zie rov. 5.13-5.18). Dit oordeel van het hof heeft mede betrekking op [eiser] betoog dat de in art. 11 lid 4 HR vervatte “terugbetalingsverplichting”, door het hof geciteerd in rov. 3.8, een statutaire basis mist en daarom nietig is (zie rov. 5.21). Welke terugbetalingsverplichting het hof, voor zover in het onderhavige geval relevant, in rov. 5.21, voorlaatste zin wel kortweg duidt als de uit het lidmaatschap voortvloeiende verbintenis om de ontvangen transactiesom terug te betalen indien een lid stopt met het leveren van melk aan de coöperatie. Het gaat daarbij meer precies, en daarop doelt het hof gezien art. 11 lid 4, eerste zin HR, om het geval waarin een lid voor 31 december 2018 ophoudt conform de reglementen van en overeenkomsten met de coöperatie melk te leveren aan de coöperatie: in dát geval dient het betreffende lid reeds ontvangen tranches van de transactiesom aan de coöperatie terug te betalen. Het hof honoreert dit betoog van [eiser] blijkens rov. 5.21, laatste zin: nu DOC Kaas ook op vragen van het hof niet duidelijk heeft gemaakt waar die basis voor terugbetaling in haar statuten kan worden gevonden, moet de slotsom luiden dat deze er niet is en dat art. 11 lid 4 HR een nietige bepaling is (zie ook rov. 5.21, eerste en tweede zin). Het hof relateert het vereiste van zo’n statutaire basis aan het bepaalde in art. 2:27 lid 4 sub c en 2:34a jo. 2:53a lid 1 BW. Wat het hof in algemene zin overweegt over deze bepalingen in rov. 5.21, derde t/m zesde zin, citeerde ik onder 3.3 hiervoor.

Het voorgaande betekent vooreerst dat het subonderdeel strandt op een gebrek aan feitelijke grondslag door een onjuiste lezing van het arrest, voor zover het ervan uitgaat dat het hof in rov. 5.21 die in art. 11 lid 4 HR vervatte “terugbetalingsverplichting” niet duidt als die uit het lidmaatschap voortvloeiende verbintenis om de ontvangen transactiesom terug te betalen indien een lid stopt met het conform de reglementen van en overeenkomsten met de coöperatie leveren van melk aan de coöperatie voor een bepaalde datum, te weten 31 december 2018. Het subonderdeel strandt ook voor zover het die feitelijke grondslag niet ontbeert. Anders dan het subonderdeel dan voorstaat, geeft het hof immers geen blijk van een onjuiste rechtsopvatting door aan te nemen - zoals het doet in rov. 5.21, specifiek in de voorlaatste zin - dat de in art. 11 lid 4 HR vervatte “terugbetalingsverplichting” als geciteerd in rov. 3.8 valt onder een verplichting/verbintenis in de zin van art. 2:27 lid 4 sub c en 2:34a jo. 2:53a lid 1 BW, waarvoor een statutaire basis is vereist. Ik licht dit toe.

Een coöperatie is een bij notariële akte als coöperatie opgerichte vereniging (art. 2:53 lid 1, eerste zin BW). Zij moet zich blijkens de statuten ten doel stellen in bepaalde stoffelijke behoeften van haar leden te voorzien krachtens overeenkomsten, anders dan van verzekering, met hen gesloten in het bedrijf dat zij te dien einde te hunnen behoeve uitoefent of doet uitoefenen (art. 2:53 lid 1, tweede zin BW). In de systematiek van Boek 2 BW is de coöperatie geen gewone vereniging in de zin van Titel 2, maar een eigenstandige privaatrechtelijke rechtspersoon als geregeld in Titel 3.43.Wel zijn op de coöperatie bepaalde bepalingen uit die Titel 2 van toepassing, via schakelbepaling (art. 2:53a lid 1 BW). Dit geldt voor art. 2:27 lid 4, aanhef en sub c BW: wordt een vereniging opgericht bij notariële akte, dan moeten de daarin vervatte statuten van de vereniging onder meer inhouden de verplichtingen die de leden tegenover de vereniging hebben, of de wijze waarop zodanige verplichtingen kunnen worden opgelegd. Dit geldt ook voor art. 2:34a BW: verbintenissen kunnen slechts bij of krachtens de statuten aan het lidmaatschap worden verbonden.

Valt die in art. 11 lid 4 HR vervatte “terugbetalingsverplichting” waarop het hof doelt in rov. 5.21 onder het bereik van verplichtingen respectievelijk verbintenissen in de zin van art. 2:27 lid 4, aanhef en sub c BW respectievelijk art. 2:34a BW, dan is duidelijk dat voor die “terugbetalingsverplichting” een statutaire basis is vereist. Het onderdeel stelt niet zozeer dit ter discussie, of hetgeen het hof in algemene zin overweegt over deze bepalingen in rov. 5.21, derde t/m zesde zin, als wel ’s hofs oordeel - specifiek in rov. 5.21, voorlaatste zin - dát die in art. 11 lid 4 HR vervatte “terugbetalingsverplichting” een statutaire basis behoeft gezien art. 2:27 lid 4 sub c en 2:34a jo. 2:53a lid 1 BW. M.i. valt niet vol te houden dat dit oordeel van het hof blijk geeft van een onjuiste rechtsopvatting, gelet reeds op het bepaalde in art. 2:34a BW in verbinding met art. 2:53a lid 1 BW. Onder het bereik van eerstgenoemde bepaling valt immers naar de aard een door de rechtspersoon bij huishoudelijk reglement aan een lid opgelegde verbintenis jegens de rechtspersoon als aan de orde bij die in art. 11 lid 4 HR vervatte “terugbetalingsverplichting”, neerkomend op een verplichting van het lid tot terugbetaling aan de rechtspersoon van een incidentele bate,44.welke verplichting eerst ontstaat als een bepaalde omstandigheid zich voordoet.45.,46.Daarbij betrek ik het volgende.

Het bepaalde in art. 2:34a BW, dat niet iets wezenlijk anders doet vastleggen dan voor invoering ervan reeds gold, is beknopt toegelicht tijdens de parlementaire behandeling:47.

“Aan het lidmaatschap van een vereniging kunnen verbintenissen slechts bij of krachtens de statuten en niet door een, niet op de statuten steunend, besluit worden geschapen. De tijdens het lidmaatschap ontstane verbintenissen vererven, ook al is het lidmaatschap zelf persoonlijk”.48.

Duidelijk is intussen uit rechtspraak en literatuur dat het bij ‘verbintenissen’ in de zin van art. 2:34a BW, welk begrip daarin niet nader is ingeperkt, onder meer gaat om geldelijke verplichtingen jegens de rechtspersoon waartoe leden uit hoofde van hun lidmaatschap gehouden zijn. Voor het opleggen van dergelijke financiële prestaties, die vallen binnen de bredere categorie van hier in ieder geval relevante vermogensrechtelijke verplichtingen van leden in genoemde hoedanigheid, is op de voet van art. 2:34a BW steeds een statutaire basis vereist.49.In de woorden van Rensen:50.

“Het artikel [art. 2:34a BW, A-G] eist een statutaire basis voor de verbintenissen die aan het lidmaatschap worden gekoppeld. De statuten kunnen zelf verbintenissen aan de leden opleggen, maar kunnen ook bepalen dat een orgaan van de vereniging bij besluit verbintenissen kan opleggen aan de leden of dat een verbintenis nader wordt uitgewerkt in een (huishoudelijk) reglement. Aannemelijk is dat ten minste de aard van de desbetreffende verbintenis steeds uit de statuten kenbaar moet zijn.

(…)

De wet stelt geen beperkingen aan het begrip verbintenissen; het gaat in deze bepaling om alle vermogensrechtelijke verplichtingen van de leden. Een verplichting van meer administratieve aard, zoals het opgeven van naam- en adresgegevens aan de vereniging, valt hier niet onder. Wat betreft de reikwijdte is de bepaling ongeclausuleerd: alle aan het lidmaatschap verbonden verbintenissen, tegenover de vereniging, mede-leden of derden, vallen er dus onder”.

Kortom, het subonderdeel stelt hoe dan ook te hoge eisen aan toepassing van art. 2:34a BW in het onderhavige geval, welke opvatting geen steun vindt in het recht en het hof ook niet huldigt in rov. 5.21 (of elders in het arrest). Nu deze bepaling in verbinding met art. 2:53a lid 1 BW ’s hofs oordeel in rov. 5.21, voorlaatste zin kan dragen, is daarmee reeds het pleit beslecht.

Dan subonderdeel 1.2.

Het subonderdeel strandt op een gebrek aan feitelijke grondslag door een onjuiste lezing van het arrest, voor zover het tot uitgangspunt neemt (“Voor zover het hof het voorgaande niet heeft miskend”, etc.) dat het hof in rov. 5.21 van het arrest uitgaat van de in subonderdeel 1.1 gepropageerde rechtsopvatting. Dat doet het hof immers - en terecht - niet. Zie onder 4.5-4.5.6 hiervoor. Het subonderdeel strandt ook voor het overige.

Het subonderdeel loopt ook vast voor zover het erover klaagt dat het hof, bij de zelfstandig dragende kwalificatie in rov. 5.21 van de in art. 11 lid 4 HR vervatte “terugbetalingsverplichting” als verbintenis in de zin van art. 2:34a BW (in verbinding met art. 2:53a lid 1 BW), dit oordeel nader had moeten motiveren, te meer in het licht van de stelling van DOC Kaas waarop het subonderdeel aan het slot doelt. Erop neerkomend dat art. 11 lid 4 HR “slechts een voorwaarde stelt voor de (definitieve) toekenning van een eenmalige, extra aanblijfbonus”. Ik licht dit toe.

Als gezegd: het hof duidt deze terugbetalingsverplichting in rov. 5.21 wel als de uit het lidmaatschap voortvloeiende verbintenis om de ontvangen transactiesom terug te betalen indien een lid stopt met het conform de reglementen van en overeenkomsten met de coöperatie leveren van melk aan de coöperatie voor een bepaalde datum, te weten 31 december 2018. Zie onder 4.5.1 hiervoor. Oftewel: als een door de rechtspersoon bij huishoudelijk reglement aan een lid opgelegde verbintenis jegens de rechtspersoon, neerkomend op een verplichting van het lid tot terugbetaling aan de rechtspersoon van een incidentele bate, welke verplichting eerst ontstaat als een bepaalde omstandigheid zich voordoet. Zie onder 4.5.4 hiervoor.

Dit is een feitelijk en niet onbegrijpelijk oordeel. Dat strookt immers met de in rov. 3.8 geciteerde bewoordingen van art. 11 lid 4 HR, waarbij het hof kenbaar nauw aansluit in rov. 5.21. En waarin zelfs met zoveel woorden wordt gerept van “Deze terugbetalingsverplichting” (art. 11 lid 4, tweede zin HR). Wat, voor zover hier relevant, terugslaat op de gehoudenheid van een lid dat voor 31 december 2018 ophoudt conform de reglementen van en overeenkomsten met de coöperatie melk te leveren aan de coöperatie, reeds ontvangen tranches van de transactiesom aan de coöperatie terug te betalen (art. 11 lid 4, eerste zin HR).51.Zie ook onder 4.5.1 hiervoor. M.i. valt dan ook niet vol te houden, anders dan het subonderdeel suggereert, dat het hof “slechts apodictisch, zonder enige motivering” de in art. 11 lid 4 HR vervatte “terugbetalingsverplichting” duidt als een verbintenis in de zin van art. 2:34a BW (in verbinding met art. 2:53a lid 1 BW).

Bij deze stand van zaken behoefde het hof niet nader te responderen op genoemde stelling van DOC Kaas. Te minder nu:

- art. 11 lid 4 HR ervan uitgaat dat het betreffende lid tranches van de transactiesom heeft ontvangen, conform art. 11 lid 1-3 HR (die het hof weliswaar niet ook citeert in rov. 3.8, maar niet uit het oog verliest in rov. 5.19-5.23, gezien ook rov. 3.7);

- dit uitgangspunt feitelijk ook opgaat voor [eiser] , aan wie - als vastgesteld in rov. 3.7 - eind april 2016 en eind juli 2016 tranches van de transactiesom zijn betaald, in totaal € 109.849,75;

- art. 11 HR niet rept van “(definitieve) toekenning van een eenmalige, extra aanblijfbonus”, maar - aldus de aanhef - van uitkering van de transactiesom groot € 20 miljoen aan de leden met inachtneming van de in art. 11 lid 1-4 HR vervatte regels;

- art. 11 lid 4, laatste zin HR stipuleert dat de coöperatie “deze terugbetalingsverplichting” kan verrekenen met al hetgeen zij uit welken hoofde dan ook verschuldigd is aan het (oud-)lid;

- dit laatste feitelijk ook opgaat voor [eiser] , nu - als vastgesteld in rov. 3.19 - DOC Kaas onder meer dat in tranches van de transactiesom aan [eiser] betaalde totaalbedrag ad € 109.849,75 heeft verrekend met het melkgeld van [eiser] in het kader van de beëindiging van diens lidmaatschap (zie ook rov. 5.19 en 5.22, eerste en tweede zin).

Aan het voorgaande doet naar de aard niet af dat volgens art. 11 lid 4 HR een terugbetalingsverplichting ook geldt voor een lid dat - niet voor 31 december 2018 ophoudt conform de reglementen van en overeenkomsten met de coöperatie melk te leveren aan de coöperatie, maar - voor 31 december 2018 zijn lidmaatschap van de coöperatie beëindigt (op welke wijze dan ook).52.

Daarmee is gegeven dat het onderdeel faalt.

Onderdeel 2

Onderdeel 2 bestaat uit een inleiding (nr. 2.0)53.en vier subonderdelen met klachten (nrs. 2.1-2.4). Het onderdeel richt zich tegen rov. 5.22 van het arrest, dat ik citeerde onder 3.3 hiervoor. Ik geef de subonderdelen weer.54.

Subonderdeel 2.1 klaagt vooreerst dat het hof in rov. 5.22 heeft miskend dat alleen sprake is van een ‘handelsovereenkomst’ bij een overeenkomst om baat die een of meer van de partijen verplicht iets te geven of te doen en die tot stand is gekomen tussen een of meer natuurlijke personen die handelen in de uitoefening van een beroep of bedrijf of rechtspersonen in de zin van art. 6:119a lid 1 BW, en dat wettelijke handelsrente alleen van toepassing is op de primaire betalingsverplichting die uit een handelsovereenkomst voortvloeit, en dat een lidmaatschapsverhouding als deze niet mede aldus kan worden gekwalificeerd. Dit is de eerste rechtsklacht. Althans, voor zover het hof zijn oordeel mede heeft gegrond op het feit dat DOC Kaas de aanblijfbonus heeft verrekend met verschuldigd melkgeld en de afrekening van de melk geldt als handelsovereenkomst, heeft het hof miskend dat de wijze waarop een coöperatie en haar leden (althans DOC Kaas en [eiser] ) in hun onderlinge bijzondere verhouding geleverde melk vergoeden, primair wordt gereguleerd in die lidmaatschapssfeer binnen de coöperatie, hetgeen zich in dit geval vertaalt in de omstandigheid dat de te leveren kwaliteit van de melk, de hoogte van de prijs en hoe hiervoor moet worden betaald, worden gereguleerd door de Statuten en het HR, en de 'Leveringsvoorwaarden 2016', zodat wettelijke handelsrente niet van toepassing is. Dit is de tweede rechtsklacht.

Subonderdeel 2.2 klaagt dat althans, voor zover het hof zijn oordeel mede heeft gegrond op het feit dat DOC Kaas de aanblijfbonus heeft verrekend met verschuldigd melkgeld en de afrekening van de melk geldt als handelsovereenkomst in de zin van art. 6:119a BW, ’s hofs oordeel dat de melk wordt afgerekend op basis van een handelsovereenkomst onvoldoende begrijpelijk is. Dit omdat niet valt in te zien dat “in het voorliggende geval en de zojuist geschetste omstandigheden” sprake zou zijn van een 'handelsovereenkomst', althans te gelden heeft dat hetgeen het hof in dit kader heeft vastgesteld die conclusie niet kan dragen. De primaire betalingsverplichting van leden van DOC Kaas voor melkgeld vloeit immers voort uit de Statuten en diverse besluiten van de coöperatie, en niet uit de leveringsovereenkomsten.

Subonderdeel 2.3 klaagt vooreerst dat, als het hof heeft geoordeeld dat het wettelijke handelsrente moest toewijzen omdat DOC Kaas onvoldoende (gemotiveerd) heeft gesteld in het kader dat de afrekening van melkgeld op grond van de Statuten, het HR, de 'Leveringsvoorwaarden 2016' en de leveringsovereenkomsten niet kwalificeert als een handelsovereenkomst, het hof heeft miskend dat het dit zelfstandig c.q. ambtshalve moest beoordelen voordat het de gevorderde wettelijke handelsrente kon toewijzen. Dit is de rechtsklacht.Voor zover het hof dit niet heeft miskend, is zijn oordeel dat sprake is van een handelsovereenkomst onvoldoende begrijpelijk gemotiveerd, nu niet valt in te zien hoe in de gegeven omstandigheden tot die conclusie zou kunnen worden gekomen. In het bijzonder ook omdat het hof zelf heeft onderkend dat de terugbetalingsverplichting van de aanblijfbonus voortvloeit uit het lidmaatschap (zie rov. 5.21). Dit is de motiveringsklacht.

Subonderdeel 2.4 klaagt dat, voor zover het hof zijn oordeel dat de wettelijke handelsrente verschuldigd is mede heeft gegrond op het feit dat DOC Kaas de aanblijfbonus heeft verrekend met verschuldigd melkgeld, het hof daarnaast heeft miskend dat eveneens geen wettelijke handelsrente verschuldigd is, omdat het hier de facto niet gaat over de betaling van melkgeld, maar om de betaling van de aanblijfbonus. Het gaat in deze zaak materieel immers over de vraag of de aanblijfbonus alsnog moet worden uitgekeerd, niet om de betaling voor geleverde melk. Aangezien, zoals het hof zelf heeft overwogen “in de hoofdzaak”,55.de aanblijfbonus is toegezegd in verband met de fusie en deze als zodanig geen verband houdt met de uitvoering van een handelsovereenkomst, is het oordeel van het hof in rov. 5.22 onvoldoende begrijpelijk dat wettelijke handelsrente verschuldigd is over de aanblijfbonus.

Behandeling

Het onderdeel faalt, gelet op het volgende.

Te beginnen met subonderdeel 2.1.

De eerste rechtsklacht en de tweede rechtsklacht in het subonderdeel lenen zich voor gezamenlijke behandeling. Zij lopen vast.

Onder 4.12.1-4.12.5 hierna maak ik eerst enkele opmerkingen over wettelijke rente. Onder 4.13-4.13.4 hierna keer ik terug naar de klachten.

Wettelijke rente is schadevergoeding, verschuldigd wegens vertraging in de voldoening van een geldsom. Art. 6:119 BW betreft de ‘reguliere’ wettelijke rente. De hoogte ervan wordt vastgesteld bij algemene maatregel van bestuur (art. 6:120 lid 1 BW). Deze is nu 6% per jaar.56.Voor een handelsovereenkomst geldt art. 6:119a BW. Dit betreft de wettelijke handelsrente. De hoogte ervan is 8% plus de door de Europese Centrale Bank vastgestelde herfinancieringsrente (art. 6:120 lid 2 BW). Deze is nu (8% + 4% =) 12% per jaar. Het dubbele dus van de vigerende ‘reguliere’ wettelijke rente.

Art. 6:119a BW is het resultaat van Europese richtlijnen.57.Art. 6:119a lid 1 BW bevat een definitie van ‘handelsovereenkomst’:

“Onder handelsovereenkomst wordt verstaan de overeenkomst om baat die een of meer van de partijen verplicht iets te geven of te doen en die tot stand is gekomen tussen een of meer natuurlijke personen die handelen in de uitoefening van een beroep of bedrijf of rechtspersonen”.

Deze (ruim opgezette) formulering sluit elke beperking naar object van de handelsovereenkomst uit.58.Dit is in lijn met overwegingen uit die Europese richtlijnen.59.

Voor de onderhavige zaak is van belang dat die Europese richtlijnen spreken van ‘handelstransacties’.60.Deze richtlijnen zijn “van toepassing op alle betalingen tot vergoeding van handelstransacties”. Daar wordt onder verstaan “transacties tussen ondernemingen of tussen ondernemingen en overheidsinstanties die leiden tot het leveren van goederen of het verrichten van diensten tegen vergoeding”. De reden dat dit begrip ‘handelstransactie’ niet is opgenomen in art. 6:119a BW, en in onze nationale regelgeving is gekozen voor het begrip ‘handelsovereenkomst’, is dat de titel voor het aangaan van een handelstransactie naar Nederlands recht een overeenkomst zou zijn.61.Of dat steeds juist is, laat ik hier in het midden.

Het begrip ‘handelstransactie’ dient autonoom en uniform te worden uitgelegd, zo is bevestigd door het Hof van Justitie van de Europese Unie (hierna: het HvJ EU).62.Zoals A-G Hartlief onlangs constateerde,63.heeft het HvJ EU in zijn recente rechtspraak meermaals overwogen dat de definitiebepaling van ‘handelstransactie’ “moet worden gelezen in het licht van de overwegingen 8 en 9 van deze richtlijn, waaruit blijkt dat deze van toepassing is op alle betalingen tot vergoeding van handelstransacties, met inbegrip van betalingen tussen particuliere ondernemingen, en met uitsluiting van transacties met consumenten en andere soorten betalingen”. Waaruit “volgt dat artikel 1, lid 2, gelezen in samenhang met artikel 2, punt 1, van richtlijn 2011/7, de werkingssfeer van deze richtlijn zeer ruim omschrijft”.64.

Een transactie moet, aldus het HvJ EU, aan twee voorwaarden voldoen om te worden aangemerkt als ‘handelstransactie’:65.(i) de transactie wordt verricht tussen ‘ondernemingen’ of tussen ‘ondernemingen’ en overheidsinstanties; en (ii) de transactie leidt tot het leveren van goederen of het verrichten van diensten tegen vergoeding. Naar ik begrijp wat betreft (ii) is vaste rechtspraak van de Hoge Raad dat de regeling van art. 6:119a BW enkel van toepassing is op de ‘primaire betalingsverplichting’ uit de handelsovereenkomst, en dat de wettelijke handelsrente dus niet ziet op andere geldelijke verplichtingen waartoe zo’n overeenkomst aanleiding kan geven.66.

Ik keer terug naar de klachten.

In de kern gaat het hier om de vraag of hetgeen naar ’s hofs oordeel DOC Kaas bij Vordering II. dient te betalen aan [eiser] , te weten melkgeld voor geleverde melk, gebaseerd is op een handelsovereenkomst als bedoeld in art. 6:119a BW. Het hof beantwoordt deze vraag bevestigend in rov. 5.22 van het arrest, zodat ter zake niet de ‘reguliere’ wettelijke rente van art. 6:119 BW van toepassing is, maar de wettelijke handelsrente van art. 6:119a BW. Deze uitkomst lijkt mij juist.67.

Richtlijnconforme uitleg van art. 6:119a BW maakt dat de nationale rechter het begrip ‘handelsovereenkomst’ dient uit te leggen in overeenstemming met het richtlijnbegrip ‘handelstransactie’. Ik noemde al aan welke twee voorwaarden een transactie daartoe dient te voldoen. Zie onder 4.12.5 hiervoor. Aan beide voorwaarden is hier voldaan, naar ook besloten ligt in onder meer rov. 5.22. Daarmee is hier sprake van een handelsovereenkomst in de zin van art. 6:119a BW.

(i) Want het is duidelijk - ook voor het hof - dat DOC Kaas een coöperatie is, dus een rechtspersoon. En dat [eiser] kwalificeert als natuurlijke persoon die handelt in de uitoefening van een beroep of bedrijf. Anders gezegd: het gaat hier om transacties verricht tussen ‘ondernemingen’.

(ii) En het is duidelijk - ook voor het hof - dat Vordering II. betrekking heeft op levering van melk door [eiser] aan DOC Kaas, waarvoor DOC Kaas, als primaire betalingsverplichting onder deze transacties, [eiser] melkgeld dient te betalen. Anders gezegd: het gaat hier om transacties die leiden tot het leveren van goederen of het verrichten van diensten tegen vergoeding.

Dit betekent dat hier hoe dan ook sprake is van handelstransacties als bedoeld in de Europese richtlijnen die ten grondslag liggen aan art. 6:119a BW, en daarmee van handelsovereenkomsten in de zin van art. 6:119a BW, zodat de wettelijke handelsrente van art. 6:119a BW daarop van toepassing is. De door het hof bereikte uitkomst is derhalve juist. Daaraan doet dus niet af dat het hof wat betreft de wettelijke rente in rov. 5.22 aanknoopt bij de lidmaatschapsverhouding tussen DOC Kaas en [eiser] .

Hierop stuiten de klachten af.

Dan subonderdeel 2.2.

Het subonderdeel strandt in het voetspoor van subonderdeel 2.1. Zie onder 4.10-4.13.4 hiervoor. Naar daaruit blijkt, veronderstelt het subonderdeel ten onrechte dat hier maatgevend is of de primaire betalingsverplichting voortvloeit uit de Statuten en diverse besluiten van DOC Kaas, niet uit de leveringsovereenkomsten. En ziet het subonderdeel eraan voorbij dat wat het hof vaststelt, wel degelijk de conclusie kan dragen dat hier sprake is van een handelsovereenkomst in de zin van art. 6:119a BW.

Dan subonderdeel 2.3.

De rechtsklacht in het subonderdeel strandt op een gebrek aan feitelijke grondslag door een onjuiste lezing van het arrest. Het hof komt immers in rov. 5.22 tot het oordeel dat over het bedrag van Vordering II. de - ook door [eiser] gevorderde - wettelijke handelsrente van art. 6:119a BW van toepassing is, niet omdat DOC Kaas voor het tegendeel onvoldoende (gemotiveerd) heeft gesteld, maar omdat het hof zelf meent dat in de gegeven omstandigheden de wettelijke handelsrente van art. 6:119a BW ter zake inderdaad van toepassing is.

De motiveringsklacht in het subonderdeel strandt in het voetspoor van subonderdelen 2.1-2.2. Zie onder 4.10-4.14.1 hiervoor. Overigens ziet de in rov. 5.21, voorlaatste zin van het arrest bedoelde (terug)betalingsverplichting op iets anders dan een door DOC Kaas aan [eiser] niet betaald, maar wel te betalen bedrag aan melkgeld voor aan haar geleverde melk, waarop het bestreden oordeel in rov. 5.22 wel betrekking heeft. Te weten de uit het lidmaatschap voortvloeiende verbintenis om de ontvangen transactiesom terug te betalen als het lid stopt met het leveren van melk aan de coöperatie. Dit behoeft geen verdere toelichting.

Tot slot subonderdeel 2.4.

Het subonderdeel loopt vast op het volgende.

[eiser] heeft in werkelijkheid met (onder meer) Vordering II. betaling gevorderd door DOC Kaas van achterstallig melkgeld (zie ook rov. 5.1). Het hof heeft dat toegewezen (zie ook rov. 5.19-5.21). Zoals uiteengezet bij de bespreking van de subonderdelen 2.1-2.3, valt dit gevorderde melkgeld onder het bereik van art. 6:119a BW. De wettelijke handelsrente is hier de schadevergoeding wegens de vertraging in de voldoening door DOC Kaas aan [eiser] van dit melkgeld. Dat is een gefixeerde schadevergoeding.

Voor aanspraak op die gefixeerde schadevergoeding is niet méér vereist dan dat de vertraging in de nakoming aan de schuldenaar toerekenbaar is. Van de omstandigheden van het geval wordt aldus geabstraheerd, zodat het voor het overige niet ter zake doet om welke reden de schuldenaar - naar dus blijkt: ten onrechte - meende niet tot betaling gehouden te zijn.68.Dat DOC Kaas hier - naar ’s hofs oordeel dus: ten onrechte - meende dat zij niet gehouden was tot betaling van dit gevorderde melkgeld vanwege een met de transactiesom verband houdende beweerdelijke tegenvordering, wat door [eiser] dus met succes is bestreden, laat ook onverlet dat de vertraging in de betaling van dit melkgeld aan DOC Kaas toerekenbaar is.

Het subonderdeel ziet hieraan voorbij. En verliest aan het slot ook uit het oog dat het voorgaande naar de aard niet anders wordt doordat, naar het hof overweegt “in de hoofdzaak”, de betaling van de transactiesom is “toegezegd in verband met de fusie” en “als zodanig geen verband [houdt] met een uitvoering van een handelsovereenkomst, in de zin van een specifieke levering van melk”.69.Dit behoeft geen verdere toelichting.

Daarmee is gegeven dat het onderdeel faalt.

Slotsom

Het incidentele cassatieberoep van DOC Kaas is derhalve vergeefs voorgesteld.

Wat betreft de wijze van afdoening verwijs ik naar mijn opmerkingen in het kader van de bespreking van het principale cassatiemiddel van [eiser] , waarvan onderdelen 1-2 als gezegd succes boeken. Zie onder 3.11.4 hiervoor.