HR, 13-12-2022, nr. 21/00578

Standpunt verdediging

De verdediging heeft aangevoerd:[…]

- de uitkomsten van het DNA-onderzoek zijn multi-interpretabel en de hypothese inhoudende dat DNA-materiaal van de verdachte mogelijk op/in het lichaam van aangeefster terecht is gekomen door een andere oorzaak dan seksueel misbruik, namelijk doordat aangeefster een ongewassen slip van moeder heeft gedragen waarin spermasporen van de verdachte zaten, waarbij er door al dan niet bewuste contaminatie sporen op/in het lichaam van aangeefster terecht zijn gekomen, kan niet worden uitgesloten.

Beoordeling en conclusie

Verklaringen en horen aangeefster

[aangeefster] is een jong en kwetsbaar meisje en heeft veelvuldig over een voor haar beladen en belastend onderwerp moeten spreken. Op 16 februari 2015 heeft zij achtereenvolgens op school te kennen gegeven door haar stiefvader seksueel te zijn misbruikt. Zij heeft daarna gesproken met haar mentor, de klassencoördinator en de directeur van de school. Hierop is de politie ingelicht die ter plaatse eveneens met aangeefster heeft gesproken. Diezelfde dag heeft er een informatief gesprek zeden met de politie plaatsgevonden. Een volgend gesprek vond plaats op 3 maart 2015.Op 25 maart 2015 heeft aangeefster aangifte gedaan van het misbruik. Bij al die verklaringen is zij steeds op hoofdlijnen consistent gebleven met betrekking tot het feit dat zij door haar stiefvader is misbruikt en bij welke gelegenheden dat heeft plaatsgevonden. Zij is daarover bevraagd en zij relateert dat aan voor haar kenbare momenten.

Daar waar in de verklaringen van aangeefster over de frequentie van het misbruik gesproken wordt, constateert de rechtbank dat niet zozeer aangeefster zelf maar de politie de frequentie heeft ingevuld mede naar aanleiding van haar verklaringen. Aangeefster zelf gaat hierin ook niet steeds volledig mee. Dat de frequentie van het misbruik mogelijk minder is geweest dan uit haar verklaringen afgeleid zou kunnen worden is voor de rechtbank geen reden om aan de juistheid van de verklaring omtrent het misbruik zelf te twijfelen.

[…]

De rechtbank acht die verklaringen van aangeefster dan ook betrouwbaar en bruikbaar voor het bewijs van het ten laste gelegde.

DNA-bewijs

De uitkomsten van de uitgevoerde DNA-onderzoeken luiden als volgt:

[…]

De rechtbank overweegt als volgt.

Uit het DNA-onderzoek volgt dat er uit het aangetroffen DNA-materiaal aan de binnenzijde van de onderbroek van aangeefster, bij haar binnenste schaamlippen en bij en in haar anus DNA-profielen zijn verkregen die matchen met het DNA-profiel van de verdachte. Deze constatering is niet in lijn met de verklaring van de verdachte dat er nimmer sprake is geweest van enig seksueel contact tussen hem en zijn stiefdochter.De constatering past wel in de verklaring van aangeefster dat verdachte op 15 februari 2015 vaginale en anale seks met haar heeft gehad, zonder gebruik van condoom, waarbij hij is klaargekomen. […]

[…]

Op basis van al hetgeen hiervoor is overwogen, acht de rechtbank het door de verdediging gepresenteerde alternatieve scenario niet aannemelijk en acht zij de uitkomsten van de onderzoeksbevindingen bewijzend voor het seksueel misbruik door verdachte van aangeefster.”

7. Voorts heeft het hof gerespondeerd op een hier relevant bewijsverweer en in dat verband het volgende overwogen:

“Bewijsverweren

De raadsman van de verdachte heeft ter terechtzitting in hoger beroep, net zoals in eerste aanleg, bepleit dat de verklaringen van de aangeefster onbetrouwbaar zijn en derhalve niet voor het bewijs van het tenlastegelegde kunnen worden gebruikt.

Met de rechtbank is het hof van oordeel dat de verklaringen van de aangeefster die zij op 16 februari 2015, 3 maart 2015 en 25 maart 2015 heeft afgelegd, op hoofdlijnen consistent zijn gebleven met betrekking tot het feit dat zij door haar stiefvader is misbruikt, op welke wijze dat is geschied en bij welke gelegenheden dat misbruik heeft plaatsgevonden. […]

Het oordeel van het hof dat de verklaringen van aangeefster betrouwbaar zijn, wordt voorts ondersteund door het deskundigenrapport betreffende de verklaringen van aangeefster van drs. J. van der Sleen d.d. 20 april 2020, dat in opdracht van de raadsheer-commissaris is opgemaakt. Van der Sleen heeft op basis van het dossier de verklaringen van aangeefster getoetst op onder andere de volledigheid, accuraatheid en consistentie. […]

[…]

Het hof verwerpt de verweren van de verdediging.”

8. Geklaagd wordt dat het hof “de onderdelen van de tenlastelegging: (a) in de periode van 02 maart 2012 tot en met 15 februari 2015 in Nederland; (b) meermalen, bewezen [heeft] verklaard, zulks terwijl door het Hof geen bewijsmiddelen zijn vermeld die deze bewezenverklaring kunnen dragen”. De toelichting op het middel bestaat slechts uit de opmerking “dat de bewezenverklaring over de periode 02 maart 2012 tot 15 februari 2015, onvoldoende is gemotiveerd, althans dat onvoldoende (steun)bewijs voorhanden is, terwijl - gelet op diens uitdrukkelijk onderbouwde betwisting - het simpelweg aanhalen van (niet eenduidige en onvolledige) verklaringen van aangeefster niet toereikend is, en derhalve de bewezenverklaring van die onderdelen zonder nadere motivering van het Hof onvoldoende begrijpelijk is”.

9. Ten aanzien van de eerste deelklacht over de bewezenverklaarde periode heeft het volgende te gelden. Het hof heeft de verdachte veroordeeld voor – kort gezegd – het plegen van ontuchtige handelingen met de aangeefster, die toen de leeftijd van twaalf jaren maar nog niet die van zestien jaren had bereikt. Het aanvangsmoment van de tenlastegelegde en bewezenverklaarde pleegperiode valt samen met de dag waarop de aangeefster haar twaalfjarige leeftijd bereikte. Aan de steller van het middel kan worden toegegeven dat in de gebezigde bewijsmiddelen en de bewijsoverweging van het hof niet expliciet is vastgesteld dat de aangeefster op [geboortedatum] 2000 is geboren. Ik meen evenwel dat dit hier niet problematisch is. Uit de verklaring van de aangeefster (bewijsmiddel 1) bezien in samenhang met het proces-verbaal van de terechtzitting in hoger beroep van 26 april 2019 leid ik af dat de aangeefster op 2 maart 2012 haar twaalfjarige leeftijd bereikte. In voormeld proces-verbaal staat onder meer opgenomen: “Het gerechtshof, gehoord de raadsman van de verdachte en de advocaat-generaal, schorst hierop het onderzoek voor onbepaalde tijd; verwijst de zaak naar de raadsheer-commissaris bij dit gerechtshof teneinde: • na adresverificatie door het Openbaar Ministerie de volgende getuige met behulp van een zedenrechercheur te horen aangeefster [aangeefster] , geboren [geboortedatum] 2000”. Voorts bevindt zich onder de stukken van het geding de ‘Basisregistratie Personen’ betreffende [aangeefster] d.d. 7 september 2021, waarin achter haar geboortedatum staat vermeld: [geboortedatum] 2000. Het is evident dat hier enig belang bij cassatie ontbreekt. Daarbij zij nog opgemerkt dat ter terechtzitting van het hof noch door de verdachte, noch door zijn raadsman is geageerd tegen de tenlastegelegde pleegperiode, ofschoon deze al was bewezenverklaard door de rechtbank.

10. Wat betreft de tweede deelklacht, dat uit de bewijsmiddelen niet zou kunnen worden afgeleid dat de verdachte zich “meermalen” aan het bewezenverklaarde misbruik heeft schuldig gemaakt, stel ik het volgende voorop. Volgens art. 342, tweede lid, Sv kan het bewijs dat de verdachte het tenlastegelegde feit heeft begaan, door de rechter niet uitsluitend worden aangenomen op de verklaring van één getuige, met dien verstande dat dit voorschrift op de tenlastelegging in haar geheel ziet en niet op een onderdeel daarvan. Deze bepaling strekt ter waarborging van de deugdelijkheid van de bewijsbeslissing, in die zin dat zij de rechter verbiedt tot een bewezenverklaring te komen ingeval de door één getuige gereleveerde feiten en omstandigheden op zichzelf staan en onvoldoende steun vinden in ander bewijsmateriaal. De vraag of aan het bewijsminimum van art. 342, tweede lid, Sv is voldaan, laat zich niet in algemene zin beantwoorden, maar vergt een beoordeling van het concrete geval. Bij de in cassatie aan te leggen toets of aan het bewijsminimum van art. 342, tweede lid, Sv is voldaan kan van belang zijn of de feitenrechter zijn oordeel dat dat het geval is, nader heeft gemotiveerd.1.

11. De steller van het middel lijkt te miskennen dat de bewijsminimumregel van art. 342, tweede lid, Sv ziet op de tenlastelegging in haar geheel en niet op elk onderdeel daarvan. Weliswaar volgt enkel uit de tot het bewijs gebezigde verklaring van de aangeefster, die door zowel de rechtbank als het hof in een uitvoerige motivering betrouwbaar wordt bevonden, dat het seksueel misbruik meermalen heeft plaatsgevonden. Deze verklaring wordt evenwel in voldoende mate ondersteund door ander bewijsmateriaal. Dit steunbewijs kan worden gevonden in het verrichte DNA-onderzoek en -bewijs (bewijsmiddelen 5 en 6). Daaruit volgt dat uit het aangetroffen DNA-materiaal aan de binnenzijde van de voorpand van de onderbroek van de aangeefster, bij haar binnenste schaamlippen en bij en in haar anus DNA-profielen zijn verkregen die matchen met het DNA-profiel van de verdachte. Dit een en ander brengt mee dat ook deze klacht doel mist.

Slotsom en ambtshalve opmerking

12. Het middel faalt en kan met de aan art. 81, eerste lid, RO ontleende motivering worden afgedaan.

13. Om een eventuele onduidelijkheid in de executiefase te voorkomen, merk ik ambtshalve nog het volgende op. In eerste aanleg heeft [aangeefster] zich als benadeelde partij ter zake van het tenlastegelegde feit in het geding gevoegd. Zij vorderde een vergoeding van € 10.000,- aan immateriële schade. Deze vergoeding is door de rechtbank in haar geheel toegewezen. Voorts heeft de rechtbank op grond van art. 36f Sr aan de verdachte voor hetzelfde bedrag een schadevergoedingsmaatregel opgelegd. Ter terechtzitting in hoger beroep heeft de raadsman van de benadeelde partij deze vordering namens haar ingetrokken. In het arrest laat het hof (onder het hoofd ‘Vordering van de benadeelde partij’) weten om die reden geen beslissing te nemen omtrent de vordering van de benadeelde partij [aangeefster] . Daarnaast houdt het arrest (onder het hoofd ‘Beslissing’) in, dat het hof het vonnis waarvan beroep vernietigt “ten aanzien van de beslissing op de vordering van de benadeelde partij, de wettelijke voorschriften en de straf” en het in zoverre opnieuw recht doet. Ik leg dit deel van het dictum aldus uit, dat hier onder straf ook de schadevergoedingsmaatregel valt te begrijpen. Daarbij heb ik in aanmerking genomen dat het hof onder het hoofd “Toepasselijke wettelijke voorschriften” niet ook art. 36f Sr heeft opgenomen. Indien de Hoge Raad dat anders ziet, zou hij dit naar mijn inzicht zelf kunnen herstellen.

14. Ambtshalve heb ik geen andere grond aangetroffen die tot vernietiging van de bestreden uitspraak aanleiding behoort te geven.

15. Deze conclusie strekt tot verwerping van het beroep.

De Procureur-Generaal

bij de Hoge Raad der Nederlanden

AG