Rb. Amsterdam, 13-09-2017, nr. C/13/486440 / HA ZA 11-944

Het verdere verloop van de procedure in Equilib I en Equilib II blijkt uit:

Ten slotte is vonnis bepaald.

In een persbericht heeft de Europese Commissie (hierna: de Commissie) opgenomen dat zij in een besluit van 9 november 2010 heeft geoordeeld dat vanaf december 1999 tot 14 februari 2006 brandstof- en veiligheidstoeslagen zijn gecoördineerd ten aanzien van vluchten van, naar en binnen de Europese Economische Ruimte en Zwitserland, door diverse luchtvaartmaatschappijen. Aan elf luchtvaartmaatschappijen, zo is opgenomen in dat persbericht, zijn geldboetes opgelegd voor een totaalbedrag van

€ 799.445.000,-- voor deelname aan een internationaal kartel.

Tegen dit besluit (hierna: het oude besluit) is door alle twintig geadresseerden daarvan, met uitzondering van Quantas Airways Limited, beroep ingesteld bij het Gerecht van de Europese Unie (hierna: het Gerecht). Bij arresten van 16 december 2015 heeft het Gerecht de beroepen gegrond verklaard en het oude besluit van de Commissie (ten aanzien van British Airways Plc. gedeeltelijk) nietig verklaard. De Commissie heeft geen beroep ingesteld tegen deze arresten.

British Airways Plc. heeft tegen het oude besluit een hogere voorziening ingesteld bij het Hof van Justitie van de Europese Unie. Deze procedure loopt nog.

In een persbericht heeft de Commissie opgenomen dat zij in een besluit van 17 maart 2017 wederom heeft geoordeeld dat in de hiervoor onder 2.2 genoemde periode sprake was van een internationaal kartel en dat zij aan elf luchtvaartmaatschappijen geldboetes heeft opgelegd voor een totaalbedrag van € 776.465.000,-- voor deelname aan dat kartel (Besluit van de Commissie van 17 maart 2017 betreffende een procedure op grond van artikel 101 van het verdrag betreffende de werking van de Europese Unie, artikel 53 van de EER-overeenkomst en artikel 8 van de Overeenkomst tussen de Europese Gemeenschap en de Zwitserse Bondsstaat inzake luchtvervoer (Zaak AT.39258 – Luchtvracht), hierna: het nieuwe besluit). Het nieuwe besluit is nog niet gepubliceerd. Het merendeel van de geadresseerden van het nieuwe besluit was ten tijde van het pleidooi op 11 mei 2017 voornemens om tegen het nieuwe besluit beroep in te stellen bij het Gerecht.

Er zijn, zo stelt Equilib, brandstoftoeslagen en andere toeslagen aan de afzenders van goederen die luchtvrachtdiensten hebben afgenomen (ook wel genoemd shippers) in rekening gebracht via expediteurs (ook wel genoemd freight forwarders).

Equilib, sinds 18 december 2012 na een fusie de rechtsopvolger onder algemene titel van Equilib S.A.R.L. (een vennootschap naar Frans recht), is een Nederlandse vennootschap die schadevergoedingsvorderingen (die zijn ontstaan door mededingings-rechtelijke inbreuken) in rechte tracht te verhalen (ook wel genoemd een ‘litigation vehicle’ of ‘claim vehicle’), in dit geval de vorderingen die een aantal shippers meent te hebben op de luchtvaartmaatschappijen ter zake van het hiervoor bedoelde kartel.

Equilib koopt de vorderingen op, bundelt deze en gaat deze vervolgens in eigen naam innen. Hiertoe laat Equilib haar ‘cliënten’ (shippers) hun (vermeende) vorderingen aan haar cederen. De door Equilib overgelegde cessiedocumentatie betreft:

Equilib heeft voor de cessiedocumentatie diverse modellen gehanteerd, die hierna, voor zover relevant, zullen worden weergegeven.

Volgens Equilib zijn de verschillende modellen in grote lijnen in te delen in modellen met een ‘oude’ considerans waarin nog werd aangenomen dat het kartel van 2000-2007 duurde. In modellen met een ‘nieuwe’ considerans wordt uitgegaan van een kartel tussen december 1999 en 14 februari 2006. De Supplementary Assignment of Rights Agreements zijn aparte modellen die gebaseerd zijn op de daaraan voorafgaande cessies. Deze zijn ingedeeld afhankelijk van de vraag of de voorgaande cessiedocumentatie een ‘oude’ of ‘nieuwe’ considerans had en of sprake is van dochtermaatschappijen. Ten slotte zijn de meest recente cessies ook in een nieuw model gegoten en aangeduid als het ‘2016-model’ (A5, B5, C5 en D5), aldus steeds Equilib.

Het door Equilib overgelegde model “A1- Agreement Assignment of Rights oude considerans DEF” tussen de cedent (al dan niet een moedermaatschappij) (in het model aangeduid als ‘Claimant’ of ‘Assignor’) en Equilib (in het model aangeduid als ‘Assignee’) luidt, voor zover hier relevant:

“WHEREAS

A. The Commission of the European Communities (…) and several national competition authorities have initiated investigations and/or actual and potential prosecutions against certain major airlines (the “Airlines”) for allegedly having taken part between 2000 and 2007 (the “Cartel Period”) in a cartel which fixed prices, surcharges and levies in relation to international air freight services provided by the Airlines from and to member states of the European Union and other countries (the “Cartel”).

B. The Airlines include but are not limited to: Air France-KLM Airlines, Alitalia, Air Canada, Air New Zealand, All Nippon Airways, Cathay Pacific, Cargolux, Japan Airlines, LAN Airlines, Lufthansa, Malaysian Airlines, Quantas, SAS, Singapore Airlines and Thai A(i)rways.

C. It is alleged that the Airlines have, by means of the Cartel, artificially inflated their international air freight charges during the Cartel Period in an anticompetitive manner and without any valid legal justification. The amount of the artificial inflation in the charges is referred to as the “Overcharge”.

D. Companies that directly and/or indirectly purchased international air freight services from any of the Airlines during the Cartel Period are likely to have suffered loss and damage as a result of the Overcharge and may have one or more claims against the Airlines for compensation.

E. The Claimant directly and/or indirectly purchased international air freight services from one or more of the Airlines during the Cartel Period and has suffered economic and financial loss and damage as a result of the Overcharge (the “Losses”). The Airlines are jointly and severally liable for the Losses.

F. The Claimant has rights to recover compensation for the Losses (the “Rights”) against all or any of the Airlines which have partaken in the Cartel in breach of competition law. Depending upon where, when and how the Losses were incurred, these Rights may be of different nature, legal status and time limitations.

G. In addition to the Rights, the Claimant enjoys all rights accessory to or otherwise necessary for the effective resolution and enforcement of the Rights, including the right to

bring legal proceedings for damages in an appropriate jurisdiction against all or any of the Airlines, the right to settle or compromise the Rights in negotiation with all or any of the Airlines and the right to be paid damages, settlement monies, interest, costs and all other forms of monetary compensation whatsoever which may be payable or recoverable in respect of the Rights (the “Accessory Rights”).

H. The Claimant whishes to assign the Rights and the Accessory Rights (the “Assignment”) to Equilib on the terms and conditions of this Agreement, in order for Equilib to resolve the Rights through either an action for damages or a settlement. Equilib will, subject to the terms of this Agreement, bear all the costs and risks of resolving and enforcing the Rights assigned to it. In consideration for the Assignment, Equilib undertakes to pay to the Claimant a share of any payment that may be made by the Airlines to Equilib in relation to

the Rights.

(…)

2. Assignment of the Rights and the Accessory Rights

The Assignor hereby assigns and transfers, in full, the Rights and all of the Accessory Rights to the Assignee on the terms and conditions of this Agreement.

The Assignee hereby acquires the complete ownership and possession of the Rights and the Accessory Rights. The Assignee may henceforth exercise the Rights and the Accessory Rights in its own name, at its own expense and risk, free from any restriction or interference by the Assignor.

The Assignee shall at its expense, where legally required, make the appropriate notification of the existence and terms of this Assignment to such of the Airlines as the Assignee wishes to resolve or enforce the Rights against.

3. Price of the Assignment

In consideration for the Assignment, the Assignor will be entitled to a Price equivalent to (…) of the Compensation (…).

The Assignor acknowledges that the quantum and payment of the Price depends entirely on the Assignee successfully resolving and enforcing the Rights for value through Proceedings or Alternative Resolution.

(…)

8. Buy-Back Option

With respect to the Rights, should the Assignee within the Performance Period;

( a) fail to commence Proceedings or seek Alternative Resolution (clause 4.2);

( b) decide not to seek to resolve or enforce the Rights following a Negative Opinion notified to the Assignor (clause 4.3); or

( c) cause an event of Default as provided for under clause 4.8;

the Assignor will be granted by the Assignee the right to call back the Rights and the Accessory Rights (the “Buy-Back Option”) in accordance with clause 8.2 below.

(…)

12. Governing law and jurisdiction

This Agreement shall be construed in accordance with and governed by the law of the Netherlands. (…)”.

Het door Equilib overgelegde model “A2- Agreement Assignment of Rights nieuwe considerans DEF” tussen de cedent (al dan niet een moedermaatschappij) (in het model aangeduid als ‘Claimant’ of ‘Assignor’) en Equilib (in het model aangeduid als ‘Assignee’) luidt, voor zover hier relevant:

“WHEREAS

A. On the 9ͭ ͪ November 2010 the Commission of the European Communities (the “EC”) announced that it had completed investigations into a worldwide cartel (“the Cartel”) affecting air cargo services within the European Economic Area between December 1999 and the 14ͭ ͪ February 2006 (the “Cartel Period”). 14 airlines (the “Airlines”) were found to have illegally fixed fuel and security surcharges on all shipments and the EC imposed fines totalling €799m.

B. The airlines are Air Canada, Air France, British Airways, Cargolux, Cathay Pacific Airways, Japan Airlines, KLM Airlines, LAN Chile, Lufthansa, Martinair, Qantas, SAS, Singapore Airlines and Swiss International Air Lines.

C. The Airlines have, by means of the Cartel, artificially inflated their international air freight charges during the Cartel Period in an anticompetitive manner and without any valid legal justification. The amount of the artificial inflation in the charges is referred to as the “Overcharge”.

D. Companies that directly and/or indirectly purchased international air freight services from any of the Airlines during the Cartel Period are likely to have suffered loss and damage as a result of the Overcharge and may have one or more claims agains the Airlines for compensation.

E. The Claimant directly and/or indirectly purchased international air freight services from one or more of the Airlines during the Cartel Period or have paid fuel and/or security surcharges during the Cartel Period and has suffered economic and financial loss and damage as a result of the Overcharge (the “Losses”). The Airlines are jointly and severally liable for the Losses.

F. The Claimant has rights to recover compensation for the Losses (the “Rights”) against all or any of the Airlines which have partaken in the Cartel in breach of competition law. Depending upon where, when and how the Losses were incurred, these Rights may be of different nature, legal status and time limitations.

G. In addition to the Rights, the Claimant enjoys all rights accessory to or otherwise necessary for the effective resolution and enforcement of the Rights, including the right to

bring legal proceedings for damages in an appropriate jurisdiction against all or any of the Airlines, the right to settle or compromise the Rights in negotiation with all or any of the Airlines and the right to be paid damages, settlement monies, interest, costs and all other forms of monetary compensation whatsoever which may be payable or recoverable in respect of the Rights (the “Accessory Rights”).

H. The Claimant whishes to assign the Rights and the Accessory Rights (the “Assignment”) to Equilib on the terms and conditions of this Agreement, in order for Equilib to resolve the Rights through either an action for damages or a settlement. Equilib will, subject to the terms of this Agreement, bear all the costs and risks of resolving and enforcing the Rights assigned to it. In consideration for the Assignment, Equilib undertakes to pay to the Claimant a share of any payment that may be made by the Airlines to Equilib in relation to

the Rights.

(…)

2. Assignment of the Rights and the Accessory Rights

The Assignor hereby assigns and transfers, in full, the Rights and all of the Accessory Rights to the Assignee on the terms and conditions of this Agreement.

The Assignee hereby acquires the complete ownership and possession of the Rights and the Accessory Rights. The Assignee may henceforth exercise the Rights and the Accessory Rights in its own name, at its own expense and risk, free from any restriction or interference by the Assignor.

The Assignee shall at its expense, where legally required, make the appropriate notification of the existence and terms of this Assignment to such of the Airlines as the Assignee wishes to resolve or enforce the Rights against.

3. Price of the Assignment

In consideration for the Assignment, the Assignor will be entitled to a Price equivalent to (…) of the Compensation (…).

The Assignor acknowledges that the quantum and payment of the Price depends entirely on the Assignee successfully resolving and enforcing the Rights for value through Proceedings or Alternative Resolution.

(…)

8. Buy-Back Option

With respect to the Rights, should the Assignee;

( a) decide not to seek to resolve or enforce the Rights following a Negative Opinion notified to the Assignor (clause 4.1); or

( b) cause an event of Default as provided for under clause 4.5;

the Assignor will be granted by the Assignee the right to call back the Rights and the Accessory Rights (the “Buy-Back Option”) in accordance with clause 8.2 below.

(…)

12. Governing law and jurisdiction

This Agreement shall be construed in accordance with and governed by the law of the Netherlands. (…)”.

Het door Equilib overgelegde model “A5- Agreement Assignment of Rights 2016-model DEF” tussen de cedent (al dan niet een moedermaatschappij) (in het model aangeduid als ‘Claimant’ of ‘Assignor’) en Equilib (in het model aangeduid als ‘Assignee’) luidt, voor zover hier relevant:

“WHEREAS

A. On 9 November 2010 the European Commission announced that it had rendered a decision that day (the “Decision”) in respect of a cartel (the “Cartel”) affecting air cargo services within the European Economic Area between December 1999 and the 14th February 2006 (the “Cartel Period”) finding 14 Airlines (the “Airlines”) guilty of illegal fixing of fuel and security surcharges (the “Cartel Conduct”). (…)

B. The Airlines are: Air Canada, Air France, British Airways, Cargolux, Cathay Pacific Airways, Japan Airlines, KLM Airlines, LAN Chile, Lufthansa, Martinair, Qantas, SAS, Singapore Airlines and Swiss International Air Lines. (…)

C. The Airlines have, by means of the Cartel, artificially inflated their international air freight charges during the Cartel Period in an anticompetitive manner and without any valid legal justification. The amount of the artificial inflation in the charges is referred to as the “Overcharge”.

D. Companies that directly and/or indirectly purchased international air freight services from any of the Airlines during the Cartel Period are likely to have suffered loss and damage as a result of the Overcharge and may have one or more claims agains the Airlines for compensation. The damages for which compensation can be sought include damages incurred as a result of the effects that the Cartel Conduct has had on the conduct and pricing policy of other airlines that were not a member of the Cartel (“Umbrella Effects”).

E. Recent (preliminary) studies offer strong indications that the Cartel Conduct has caused further damage after the Cartel Period, through lingering effects in respect of the surcharges from 15 February 2006 to the end of 2008 (the “Post-Cartel Period”).

F. The Claimant directly and/or indirectly purchased international air freight services from one or more of the Airlines and other airlines during the Cartel Period and the Post-Cartel Period and has suffered economic and financial loss and damage as a result of the Overcharge and the Umbrella Effects (the “Losses”). The Airlines are jointly and severally liable for the Losses.

G. The Claimant has rights to recover compensation for the Losses (the “Rights”) against all or any of the Airlines which have partaken in the Cartel in breach of competition law. The Rights may differ including in respect of applicable law, their legal status and the applicable limitation periods.

H. In addition to the Rights, the Claimant enjoys all rights accessory to or otherwise necessary for the effective resolution and enforcement of the Rights, including the right to

bring legal proceedings for damages in an appropriate jurisdiction against all or any of the Airlines, the right to settle or compromise the Rights in negotiation with all or any of the Airlines and the right to be paid damages, settlement monies, interest, costs and all other forms of compensation whatsoever which may be payable or recoverable in respect of the Rights (the “Accessory Rights”). (…)

I. The Claimant whishes to sell and assign the Rights and the Accessory Rights (the “Assignment”) to Equilib on the terms and conditions of this Agreement, in order for Equilib to resolve the Rights through either an action for damages or a settlement. Equilib will, subject to the terms of this Agreement, bear all the costs and risks of resolving and enforcing the Rights assigned to it. In consideration for the Assignment, Equilib undertakes to pay to the Claimant a share of any payment that may be made by the Airlines to Equilib in relation to the Rights.

(…)

2. Assignment of the Rights and the Accessory Rights

The Assignor hereby assigns and transfers, in full, the Rights and all of the Accessory Rights to the Assignee on the terms and conditions of this Agreement.

The Assignee hereby acquires the complete ownership and possession of the Rights and the Accessory Rights. The Assignee may henceforth exercise the Rights and the Accessory Rights in its own name, at its own expense and risk, free from any restriction or interference by the Assignor.

The Assignee shall at its expense, where legally required, make the appropriate notification of the existence and terms of this Assignment to such of the Airlines as the Assignee wishes to resolve or enforce the Rights and the Accessory Rights against.

3. Price of the Assignment

In consideration for the Assignment, the Assignor will be entitled to a Price equivalent to (…) of the Compensation (…).

The Assignor acknowledges that the quantum and payment of the Price depends entirely on the Assignee successfully resolving and enforcing the Rights and the Accessory Rights for value through Proceedings or Alternative Resolution.

(…)

8. Buy-Back Option

With respect to the Rights and the Accessory Rights, should the Assignee;

( a) decide not to seek to resolve or enforce the Rights and the Accessory Rights or continue to do so following a Negative Opinion notified to the Assignor (clause 4.1); or

( b) cause an event of Default as provided for under clause 4.5;

the Assignor will be granted by the Assignee the right to call back the Rights and the Accessory Rights (the “Buy-Back Option”) in accordance with clause 8.2 below.

(…)

12. Governing law and jurisdiction

This Agreement shall be construed in accordance with and governed by the law of the Netherlands. (…)”.

Het door Equilib overgelegde model “B1- Intragroup Assignment and Mandate Agreement oude considerans DEF”, gesloten tussen Equilib, de moedermaatschappij (in het model aangeduid als ‘Parent’) en de dochtermaatschappij (in het model aangeduid als ‘Subsidiary’), luidt, voor zover hier relevant:

“WHEREAS:

a. The European Commission is investigating alleged cartel behaviour by various airlines believed to have occurred between 1ˢᵗ January 2000 – 14ͭ ͪ February 2007 (“the Cartel Period”) which affected competition within the European Union. The above airlines (“the Airlines”) are believed to include, but are not limited to KLM, Martinair, British Airways, Air France, Asiana, Cargolux, Cathay Pacific, El Al, Japan Air Lines, Korean Airlines, LAN Carco, Aerolinhas Brasileiras, Nippon Cargo Airlines, Qantas, SAS and Lufthansa.

b. The alleged cartel behaviour relates to air cargo services and the fixing of various so-called surcharges between competitors (“the Cartel Conduct”). If proven, this conduct would infringe Articles 101 and/or 102 of the Treaty on the Functioning of the European Union.

c. Subsidiary has directly or indirectly (through freight forwarders) purchased air cargo transportation services from one or more of the Airlines during the Cartel Period, and thus, as a result of the Cartel Conduct, has incurred damages, for which the Subsidiary holds the Airlines both individually and jointly and severally liable (“the Subsidiary’s Claims”);

d. Parent and Equilib have entered into an agreement, concluded on (…), which provides inter alia for Parent to assign (cederen) claims of its own similar to the Subsidiary’s Claims (“the Parent’s Claims”) to Equilib;

e. Parent and Equilib wish to include in the Parent’s Claims the Subsidiary’s Claims and Subsidiary therefore agrees to assign the Subsidiary’s Claims to Parent;

f. Subsidiary grants Equilib a mandate (“last”) under Articles 7:414 (…) Dutch Civil Code to do all that is deemed legally necessary or desirable to find compensation for the Subsidiary’s Claims.

g. This agreement is governed by Dutch law; for this reason Subsidiary as assignor and Parent as assignee will assign by separate deed the Subsidiary’s Claims in accordance with Dutch law, more specifically in accordance with Article 3:94 (1) Dutch Civil Code;

SUBSIDIARY, PARENT AND EQUILIB COVENANT AS FOLLOWS

1. Subsidiary will assign to Parent by separate deed the Subsidiary’s Claims against the Airlines.

2. Subsidiary mandates Equilib pursuant to Articles 7:414 (…) Dutch Civil Code to perform all that is legally necessary or desirable in order to find compensation for the Subsidiary’s Claims, including, but not limited to, interrupting the applicable limitation period and the filing of proceedings.”

Het door Equilib overgelegde model “B2 Intragroup Assignment and Mandate Agreement nieuwe considerans DEF”, gesloten tussen Equilib, de moedermaatschappij (in het model aangeduid als ‘Parent’) en de dochtermaatschappij (in het model aangeduid als ‘Subsidiary’), bevat dezelfde bepalingen als het onder 2.12 genoemde model, behoudens onder a en b, welke als volgt luiden:

“a. The European Commission has completed its investigation into a worldwide cartel (“the Cartel”) affecting air cargo services within the European Economic Area between December 1999 and the 14ͭ ͪ February 2006 (“the Cartel Period”) finding the Airlines guilty of illegal fixing of fuel and security surcharges (“the Cartel Conduct”).

b. This conduct infringes Articles 101 and/or 102 of the Treaty on the Functioning of the European Union and entitles companies affected to claim damages for the harm caused.”

Het door Equilib overgelegde model “B5 Intragroup Assignment and Mandate Agreement 2016-model DEF”, gesloten tussen Equilib., de moedermaatschappij (in het model aangeduid als ‘Parent’) en de dochtermaatschappij (in het model aangeduid als ‘Subsidiary’), luidt, voor zover hier relevant:

“WHEREAS:

a. On 9 November 2010 the European Commission announced that it had rendered a decision that day (the “Decision”) in respect of a cartel (the “Cartel”) affecting air cargo services within the European Economic Area between December 1999 and the 14th February 2006 (the “Cartel Period”) finding 14 Airlines (the “Airlines”) guilty of illegal fixing of fuel and security surcharges (“the Cartel Conduct”). (…)

b. The Airlines are: Air Canada, Air France, British Airways, Cargolux, Cathay Pacific Airways, Japan Airlines, KLM Airlines, LAN Chile, Lufthansa, Martinair, Qantas, SAS, Singapore Airlines and Swiss International Air Lines. (…)

c. The Airlines have, by means of the Cartel, artificially inflated their international air freight charges during the Cartel Period in an anticompetitive manner and without any valid legal justification. The amount of the artificial inflation in the charges is referred to as the “Overcharge”.

d. Companies that directly and/or indirectly purchased international air freight services from any of the Airlines during the Cartel Period are likely to have suffered loss and damage as a result of the Overcharge and may have one or more claims agains the Airlines for compensation. The damages for which compensation can be sought include damages incurred as a result of the effects that the Cartel Conduct has had on the conduct and pricing policy of other airlines that were not a member of the cartel (“Umbrella Effects”).

e. Recent (preliminary) studies offer strong indications that the Cartel Conduct has caused further damage after the Cartel Period, through lingering effects in respect of the surcharges from 15 February 2006 to the end of 2008 (the “Post-Cartel Period”).

f. Subsidiary has directly and/or indirectly purchased air freight services from one or more of the Airlines and other airlines during the Cartel Period and the Post-Cartel Period and have suffered economic and financial loss and damage as a result of the Overcharge and the Umbrella Effects (the “Losses”). The Airlines are jointly and severally liable for the Losses.

g. The Subsidiary has rights to recover compensation for the Losses (the “Rights”) against all or any of the Airlines which have partaken in the Carel in breach of competition law. The Rights may differ including in respect of applicable law, their legal status and the applicable limitation periods.

h. In addition to the Rights, the Subsidiary enjoys all rights accessory to or otherwise necessary for the effective resolution and enforcement of the Rights, including the right to bring legal proceedings for damages in an appriopriate jurisdiction against all or any of the Airlines, the right to settle or compromise the Rights in negotation with all or any of the Airlines and the right to be paid damages, settlement monies, interest, costs and all other forms of compensation whatsoever which may be payable or recoverable in respect of the Rights (the “Accessory Rights”). The Rights and the Accessory Rights are hereinafter together referred to as the “Subsidiary’s Claims”.

i. Parent and Equilib have entered into an agreement, concluded on (…), which provides inter alia for Parent to sell and assign (cederen) claims of its own similar to the Subsidiary’s Claims (“the Parent’s Claims”) to Equilib; that same agreement contains the actual assignment of the Parent’s Claims to Equilib;

j. Subsidiary hereby wishes to agree to sell and assign the Subsidiary’s Claims to Parent and Parent hereby wishes to agree to subsequently sell and reassign (doorcederen) these claims to Equilib. Equilib wishes to agree to acquire these claims and accept the assignment thereof. (…)

k. Subsidiary, insofar as necessary, grants Equilib a mandate (“last”) under Articles 7:414 Dutch Civil Code to do all that is deemed legally necessary or desirable to find compensation for the Subsidiary’s Claims.

l. This agreement is governed by Dutch law; for this reason Subsidiary as assignor and Parent as assignee will assign by separate deed the Subsidiary’s Claims in accordance with Dutch law, more specifically in accordance with Article 3:94 (1) Dutch Civil Code;

SUBSIDIARY, PARENT AND EQUILIB COVENANT AS FOLLOWS

1. Subsidiary and Parent agree that Subsidiary will sell and assign to Parent by

separate deed the Subsidiary’s Claims against the Airlines.

2. Parent and Equilib agree that Parent will sell and reassign to Equilib by separate

deed the Subsidiary’s Claims against the Airlines. (…)

4. Subsidiary, insofar as necessary, hereby mandates Equilib pursuant to Articles 7:414 Dutch Civil Code to perform all that is legally necessary or desirable in order to find compensation for the Subsidiary’s Claims, including, but not limited to, interrupting the applicable limitation period and the filing of proceedings.”

In het door Equilib overgelegde model “C1 - Assignment from Subsidiary to Parent oude considerans DEF” tussen de dochtermaatschappij en de moedermaatschappij staat vermeld, voor zover hier relevant:

“Dear [PARENT],

Pursuant to our agreement, concluded on [DATE INTRAGROUP ASSIGNMENT & MANDATE AGREEMENT WAS SIGNED…..], providing for the reassigning (doorcederen) of our claims (“the Claims”) by you to Equilib, we hereby assign (cederen) to you our Claims against certain airlines which are believed to include, but are not limited to KLM, Martinair, British Airways, Air France, Asiana, Cargolux, Cathay Pacific, El Al, Japan Air Lines, Korean Airlines, LAN Cargo, Aerolinhas Brasileiras, Nippon Cargo Airlines, Qantas, SAS and Lufthansa (“the Airlines”).

If you are required to notify the Airlines of this assignment you may do so by giving them a copy of this letter which summaries the background to the assignments as follows:

a. The European Commission is investigating alleged cartel behaviour by the Airlines believed to have occurred between 1ˢͭ January 2000 – 14ͭ ͪ Februari 2007 (“the Cartel Period”) which affected competition within the European Union.

b. The alleged cartel behaviour relates to air cargo services and the fixing of various so-called surcharges between competitors (“the Cartel Conduct”). If proven, this conduct would infringe Articles 101 and/or 102 of the Treaty on the Functioning of the European Union.

c. We have directly or indirectly (through freight forwarders) purchased air cargo transportation services from one or more of the Airlines during the Cartel Period, and thus, as a result of the Cartel Conduct, have incurred damages, for which we hold the Airlines both individually and jointly and severally liable by means of the Claims.

d. We have assigned (gecedeerd) to you our Claims concerning the aforementioned damages.

e. Our agreement mentioned above is governed by Dutch law; for this reason the present assignment occurs in accordance with Dutch law. (…)”.

In het door Equilib overgelegde model “C2 - Assignment from Subsidiary to Parent nieuwe considerans DEF” tussen de dochtermaatschappij en de moedermaatschappij staat vermeld, voor zover hier relevant:

“Dear Parent,

Pursuant to our agreement, concluded on [DATE INTRAGROUP ASSIGNMENT & MANDATE AGREEMENT WAS SIGNED…..], providing for the reassigning (doorcederen) of our claims (“the Claims”) by you to Equilib Netherlands B.V., we hereby assign (cederen) to you our Claims against certain airlines which are believed to include, but are not limited to Air Canada, Air France, British Airways, Cargolux, Cathay Pacific Airways, Japan Airlines, KLM Airlines, LAN Chile, Lufthansa, Martinair, Qantas, SAS, Singapore Airlines and Swiss International Air Lines. (“the Airlines”).

If you are required to notify the Airlines of this assignment you may do so by giving them a copy of this letter which summaries the background to the assignments as follows:

a. The European Commission has completed its investigations into a worldwide cartel (“the Cartel”) affecting air cargo services within the European Economic Area between December 1999 and the 14ͭ ͪ February 2006 (the “Cartel Period”) finding the Airlines guilty of illegal fixing of fuel and security surcharges (the “Cartel Conduct”).

b. This conduct infringes Articles 101 and/or 102 of the Treaty on the Functioning of the European Union and entitles companies affected to claim damages for the harm caused.

c. We have directly or indirectly (through freight forwarders) purchased air cargo transportation services from one or more of the Airlines during the Cartel Period, and thus, as a result of the Cartel Conduct, have incurred damages, for which we hold the Airlines both individually and jointly and severally liable by means of the Claims.

d. We have assigned (gecedeerd) to you our Claims concerning the aforementioned damages.

e. Our agreement mentioned above is governed by Dutch law; for this reason the present assignment occurs in accordance with Dutch law.”

In het door Equilib overgelegde model “C5 - Assignment from Subsidiary to Parent 2016-model DEF” tussen de dochtermaatschappij (in het model aangeduid als ‘Subsidiary’) en de moedermaatschappij (in het model aangeduid als ‘Parent’) staat vermeld, voor zover hier relevant:

“WHEREAS

a. On [DATE INTRAGROUP ASSIGNMENT & MANDATE AGREEMENT WAS SIGNED…..], Subsidiary, Parent and Equilib Netherlands B.V. entered into an Intragroup Assignment and Mandate Agreement;

b. The aforementioned agreement inter alia provides for the sale and assignment of the Subsidiary’s Claims (as defined therein) by Subsidiary to Parent and the subsequent sale and reassignment (doorcederen) of the Subsidiary’s Claims by Parent to Equilib Netherlands B.V.

SUBSIDIARY HEREBY ASSIGNS TO PARENT AS FOLLOWS

1. Subsidiary hereby assigns (cederen) to Parent the Subsidiary’s Claims and Parent hereby accepts the assignment of the Subsidiary’s Claims.

2. The above agreement between Subsidiary, Parent and Equilib Netherlands B.V. is governed by Dutch law; for this reason this assignment is in accordance with Dutch law, more specifically in accordance with Article 3:94 (1) Dutch Civil Code (…)”.

Het door Equilib overgelegde model “D1 - Assignment from Parent to Equilib oude considerans DEF” tussen de moedermaatschappij (in het model aangeduid als ‘Assignor’ en Equilib (in het model aangeduid als ‘Assignee’) luidt, voor zover hier relevant:

“WHEREAS:

a. The European Commission is investigating alleged cartel behaviour by various airlines (“the Airlines”) believed to have occurred between 1ˢͭ January 2000 – 14ͭ ͪ February 2007 (“the Cartel Period”) which affected competition within the European Union. The above airlines are believed to include, but are not limited to KLM, Martinair, British Airways, Air France, Asiana, Cargolux, Cathay Pacific, El Al, Japan Air Lines, Korean Airlines, LAN Cargo, Aerolinhas Brasileiras, Nippon Cargo Airlines, Qantas, SAS and Lufthansa.

b. The alleged cartel behaviour relates to air cargo services and the fixing of various so-called surcharges between competitors (“the Cartel Conduct”). If proven, this conduct would infringe Articles 101 and/or 102 of the Treaty on the Functioning of the European Union.

c. The following subsidiaries: (…) have directly or indirectly (through freight forwarders) purchased air cargo transportation services from one or more of the Airlines during the Cartel Period, and thus, as a result of the Cartel Conduct, have incurred damages, for which these subsidiaries hold the Airlines both individually and jointly and severally liable;

d. The above subsidiaries have assigned (gecedeerd) to Parent Company their claims to the aforementioned damages (“the Subsidiaries’Claims”);

e. Assignor and Assignee have entered into an agreement, concluded on [DATE INTRAGROUP ASSIGNMENT & MANDATE AGREEMENT WAS SIGNED…..], which provides for Assignor to reassign (doorcederen) the Subsidiaries’ Claims to Assignee;

f. The above agreement between Assignor and Assignee is governed by Dutch law; for this reason Assignor and Assignee will hereby assign the Subsidiaries’s Claims in accordance with Dutch law, more specifically in accordance with Article 3:94 (1) Dutch Civil Code;

ASSIGNOR HEREBY ASSIGNS TO ASSIGNEE AS FOLLOWS:

1. Assignor assigns to Assignee by this deed the Subsidiaries’ Claims against the Airlines.

2. Assignee has the right pursuant to Article 3:94 (i) Dutch Civil Code to notify the Airlines of this assignment.

3. Assignee has the right to provide the Airlines with a copy of this deed to evidence the assignment.”

Het door Equilib overgelegde model “D2 - Assignment from Parent to Equilib nieuwe considerans DEF” tussen de moedermaatschappij (in het model aangeduid als ‘Assignor’ of ‘Parent Company’) en Equilib (in het model aangeduid als ‘Assignee’) luidt, voor zover hier relevant:

“WHEREAS:

a. The European Commission has completed its investigations into a worldwide cartel (“the Cartel”) affecting air cargo services within the European Economic Area between December 1999 and the 14ͭ ͪ February 2006 (the “Cartel Period”) finding the Airlines guilty of illegal fixing of fuel and security surcharges (the “Cartel Conduct”).

b. This conduct infringes Articles 101 and/or 102 of the Treaty on the Functioning of the European Union and entitles companies affected to claim damages for the harm caused.

c. The following subsidiaries: (…) have directly or indirectly (through freight forwarders) purchased air cargo transportation services from one or more of the Airlines during the Cartel Period, and thus, as a result of the Cartel Conduct, have incurred damages, for which these subsidiaries hold the Airlines both individually and jointly and severally liable;

d. The above subsidiaries have assigned (gecedeerd) to Parent Company their claims to the aforementioned damages (“the Subsidiaries’ Claims”);

e. Assignor and Assignee have entered into an agreement, concluded on [DATE INTRAGROUP ASSIGNMENT & MANDATE AGREEMENT WAS SIGNED…..], which provides for Assignor to reassign (doorcederen) the Subsidiaries’ Claims to Assignee;

f. The above agreement between Assignor and Assignee is governed by Dutch law; for this reason Assignor and Assignee will hereby assign the Subsidiaries’ Claims in accordance with Dutch law, more specifically in accordance with Article 3:94 (1) Dutch Civil Code;

ASSIGNOR HEREBY ASSIGNS TO ASSIGNEE AS FOLLOWS:

1. Assignor assigns to Assignee by this deed the Subsidiaries’ Claims against the Airlines.

2. Assignee has the right pursuant to Article 3:94 (i) Dutch Civil Code to notify the Airlines of this assignment.

3. Assignee has the right to provide the Airlines with a copy of this deed to evidence the assignment.”

Het door Equilib overgelegde model “D5- Assignment from Parent to Equilib 2016-model DEF” tussen de moedermaatschappij (in het model aangeduid als ‘Assignor’ of ‘Parent’) en Equilib (in het model aangeduid als ‘Equilib’) luidt, voor zover hier relevant:

“WHEREAS:

a. Parent, Equilib and the following subsidiaries of Parent: (…)

have entered into Intragroup Assignment and Mandate Agreements.

b. The aforementioned agreements (the “Agreements”) inter alia provide for the sale and assignment of the Subsidiary’s Claims (as defined therein) by the subsidiaries to Parent and the subsequent sale and reassignment (doorcederen) by Parent to Equilib of the Subsidiary’s Claims.

c. Pursuant to the Agreements the Subsidiaries have assigned their Subsidiary’s Claims to Parent and Parent hereby wishes to reassign (cederen) to Equilib the Subsidiary’s Claims.

PARENT HEREBY ASSIGNS TO EQUILIB AS FOLLOWS:

1. Parent assigns to Equilib by this deed the Subsidiary’s Claims against the Airlines and Equilib hereby accepts the assignment of the Subsidiary’s Claims.

2. Assignee has the right pursuant to Article 3:94 (1) Dutch Civil Code to notify the Airlines of this assignment.

3. Assignee has the right to provide the Airlines with a copy of this deed to evidence the assignment.

4. The Agreements are governed by Dutch law, for this reason this assignment is in accordance with Dutch law, more specifically in accordance with Article 3:94 (1) Dutch Civil Code (…)”.

Het door Equilib overgelegde model “E1-Agreement supplementary assignment of rights - 99-06 AR - geen subsidiaries DEF” tussen de cedent (in het model aangeduid als ‘Company’) en Equilib (in het model aangeduid als ‘Equilib’) luidt als volgt, voor zover hier relevant:

“WHEREAS:

a. On 9 November 2010 the European Commission announced that it had rendered a decision that day (the “Decision”) in respect of a cartel (the “Cartel”) affecting air cargo services within the European Economic Area between December 1999 and the 14ͭ ͪ February 2006 (the “Cartel Period”) finding 14 Airlines (the “Airlines”) guilty of illegal fixing of fuel and security surcharges (“the Cartel Conduct”). (…)

b. The Airlines include Air Canada, Air France, British Airways, Cargolux, Cathay Pacific Airways, Japan Airlines, KLM Airlines, LAN Chile, Lufthansa, Martinair, Qantas, SAS, Singapore Airlines and Swiss International Air Lines.

c. The Cartel Conduct infringes Articles 101 and/or 102 of the Treaty on the Functioning of the European Union and entitles companies affected to claim damages for the harm caused by it.

d. Pursuant tot he Assignment of Rights Agreement, concluded on (…), the Company has assigned claims to Equilib (the “Company’s Claims”).

e. The Company’s Claims form part of proceedings between Equilib and several members of the Cartel before the District Court of Amsterdam in the Netherlands.

f. Recent (preliminary) studies offer strong indications that the Cartel Conduct has caused further damage after the Cartel Period, through lingering effects in respect of the surcharges from 15 February 2006 to the end of 2008 (the “Post-Cartel Period”). The Company has directly or indirectly (through freight forwarders) purchased air cargo services in the Post-Cartel Period (for inbound to, outbound from and internal flights within the EEA and Switzerland), and thus, as a result of the lingering effects of the Cartel Conduct, may have incurred further damages, for which the Company holds the Airlines both individually and jointly and severally liable. Any Post-Cartel Period claims from the Company vis-à-vis the Airlines are hereinafter referred to as the “Post-Cartel Company Claims”.

g. The Company has agreed to reaffirm the previous assignment of the Company’s Claims and has also agreed to supplement this by assigning the Post-Cartel Company Claims, taking into account the same terms and conditions as set out in the Assignment of Rights Agreement as mentioned under recital d of this preamble;

h. The Company has agreed to reaffirm the mandate (“Last”) under Articles 7:414 (…) Dutch Civil Code, granted by it to Equilib, to do all that is deemed legally necessary or desirable to find compensation for the Company’s Claims and to supplement this mandate with the mandate to Equilib to perform all that is legally necessary or desirable in order to find compensation for the Post-Cartel Company Claims, including, but not limited to, interrupting the applicable limitation period and the filing of proceedings;

(…)

THE COMPANY AND EQUILIB AGREE AS FOLLOWS

Reaffirmations

1. The Company reaffirms the assignment of the Company’s Claims to Equilib.

2. The Company reaffirms (…) the mandate (“Last”) under Articles 7:414 (…) Dutch Civil Code, to do all that is deemed legally necessary or desirable to find compensation for the Company’s Claims.

Post-Cartel claims

Legal title

3. The Company agrees that it assigns the Post-Cartel Company Claims to Equilib, on the same terms and conditions as set out in the Assignment of Rights mentioned under recital d of the preamble to this Agreement.

Assignments

4. The Company hereby assigns the Post-Cartel Parent’s Claims to Equilib.

Mandate and power of attorney

5. The Company hereby mandates Equilib pursuant to Articles 7:414 (…) Dutch Civil Code to perform all that is legally necessary or desirable in order to find compensation for the Company’s Claims and the Post-Cartel Company Claims, including, but not limited to, interrupting the applicable limitation period and the filing of proceedings.

Governing law and jurisdiction

6. This Agreement shall be construed in accordance with the law of the Netherlands. (…)”.

Het door Equilib overgelegde model “E2-Agreement supplementary assignment of rights - 99-06 AR - met subsidiaries DEF” tussen de dochtermaatschappij(en) (in het model aangeduid als ‘Subsidiary/Subsidiaries’), de moedermaatschappij (in het model aangeduid als ‘Parent’) en Equilib (in het model aangeduid als ‘Equilib’) luidt, voor zover hier relevant:

“WHEREAS

a. On 9 November 2010 the European Commission announced that it had rendered a decision that day (the “Decision”) in respect of a cartel (the “Cartel”) affecting air cargo services within the European Economic Area between December 1999 and the 14ͭ ͪ February 2006 (the “Cartel Period”) finding 14 airlines (the “Airlines”) guilty of illegal fixing of fuel and security surcharges (“the Cartel Conduct”). (…)

b. The Airlines include Air Canada, Air France, British Airways, Cargolux, Cathay Pacific Airways, Japan Airlines, KLM Airlines, LAN Chile, Lufthansa, Martinair, Qantas, SAS, Singapore Airlines and Swiss International Air Lines.

c. The Cartel Conduct infringes Articles 101 and/or 102 of the Treaty on the Functioning of the European Union and entitles companies affected to claim damages for the harm caused by it.

d. Subsidiary/Subsidiaries has/have already assigned the Subsidiary’s Claims (as defined in the Intragroup Assignment And Mandate Agreement, concluded on (…)) to Parent.e. Pursuant to the Assignment from Parent to Equilib, concluded on (…), the Parent has (re)assigned the Subsidiary’s Claims to Equilib.

f. Pursuant to the Assignment of Rights Agreement, concluded on (…), the Parent has assigned its own claims similar to the Subsidiary’s Claims to Equilib (the “Parent’s Claims”). g. The Subsidiary’s Claims and the Parent’s Claims form part of proceedings between Equilib and several members of the Cartel before the District Court of Amsterdam, the Netherlands.

h. Recent (preliminary) studies offer strong indications that the Cartel Conduct has caused further damage after the Cartel Period, through lingering effects in respect of the surchages from 15 February 2006 to the end of 2008 (the “Post-Cartel Period”). Parent and Subsidiary/Subsidiaries have directly or indirectly (through freight forwarders) purchased air cargo services in the Post-Cartel Period (for inbound to, outbound from and internal flights within the EEA), and thus, as a result of the lingering effects of the Cartel Conduct, may have incurred further damages, for which the Parent and the Subsidiary/Subsidiaries hold the Airlines both individually and jointly and severally liable. Any Post-Cartel Period claims from Parent vis-à-vis the Airlines are hereinafter referred to as the “Post-Cartel Parent’s Claims”. Any Post-Cartel Period claims from Subsidiary/Subsidiaries vis-à-vis the Airlines are hereinafter referred to as the “Post Cartel Subsidiary’s Claims”.

i. Subsidiary/Subsidiaries and Parent have agreed to reaffirm the previous assignment of the Subsidiary’s Claims from Subsidiary/Subsidiaries to Parent and have also agreed to supplement this assignment of the Subsidiary’s Claims with the Post-Cartel Subsidiary’s Claims, taking into account the same terms and conditions as set out in the Intragroup Assignment And Mandate Agreement mentioned under recital d of this preamble.

j. Parent and Equilib have agreed to reaffirm the previous reassignment of the Subsidiary’s Claims from Parent to Equilib and have also agreed to supplement this reassignment of the Subsidiary’s Claims with the reassignment of Post-Cartel Subsidiary’s Claims, taking into account the same terms and conditions as set out in the Assignment from Parent to Equilib mentioned under recital e of this preamble;

k. Parent and Equilib have agreed to reaffirm the previous assignment of the Parent’s Claims from Parent to Equilib and have also agreed to supplement this assignment of the Parent’s Claims with the assignment of het Post-Cartel Parent’s Claims, taking into account the same terms and conditions as set out in the Assignment of Rights Agreement as mentioned under recital f of this preamble;

l. Subsidiary/Subsidiaries has/have agreed to reaffirm the mandate (“Last”) under Articles 7:414 Dutch Civil Code, granted by Subsidiary/Subsidiaries to Equilib, to do all that is deemed legally necessary or desirable to find compensation for the Subsidiary’s Claims and to supplement this mandate with the mandate to Equilib to perform all that is legally necessary or desirable in order to find compensation for the Post-Cartel Subsidiary’s Claims, including, but not limited to, interrupting the applicable limitation period and the filing of proceedings;

m. This agreement (the “Agreement”) is governed by Dutch law; for this reason all assignments laid down in this Agreement are in accordance with Dutch law, more specifically in accordance with Article 3:94 (1) Dutch Civil Code;

SUBSIDIARY/SUBSIDIARIES, PARENT AND EQUILIB AGREE AS FOLLOWS

Reaffirmations

1. Subsidiary/Subsidiaries and Parent reaffirm the assignment of the Subsidiary’s Claims from Subsidiary/Subsidiaries to Parent.

2. Parent and Equilib reaffirm the reassignment of the Subsidiary’s Claims from Parent to Equilib.

3. Parent and Equilib reaffirm the assignment of the Parent’s Claims from Parent to Equilib.

4. Subsidiary/Subsidiaries reaffirm(s) the mandate (“Last”) under Articles 7:414 Dutch Civil Code, granted by Subsidiary/Subsidiaries to Equilib, to do all that is deemed legally necessary or desirable to find compensation for the Subsidiary’s Claims

Post-Cartel claims

Legal title

5. Subsidiary/Subsidiaries and Parent agree that Subsidiary/Subsidiaries assign(s) the Post-Cartel Subsidiary’s Claims to Parent, on the same terms and conditions as set out in the Intragroup Assignment And Mandate Agreement mentioned under recital d of the preamble to this Agreement;

6. Parent and Equilib agree that Parent reassigns the Post-Cartel Subsidiary’s Claims to Equilib, on the same terms and conditions as set out in the Assignment from Parent to Equilib mentioned under recital e of the preamble to this Agreement.

7. Parent and Equilib agree that Parent assigns the Post-Cartel Parent’s Claims to Equilib, on the same terms and conditions as set out in the Assignment of Rights Agreement mentioned under recital f of the preamble to this Agreement.

(Re)assignments

8. Subsidiary/Subsidiaries hereby assign(s) the Post-Cartel Subsidiary’s Claims to Parent.

9. Parent acknowledges the assignment of the Post Cartel Subsidiary’s Claims under Article 8 and hereby reassigns the Post-Cartel Subsidiary’s Claims to Equilib.

10. Parent hereby assigns the Post-Cartel Parent’s Claims to Equilib.

Mandate and power of attorney

11. Subsidiary/Subsidiaries and Parent hereby mandate Equilib pursuant to Articles 7:414 Dutch Civil Code to perform all that is legally necessary or desirable in order to find compensation for the Post-Cartel Subsidiary’s Claims and the Post-Cartel Parent’s Claims, including, but not limited to, interrupting the applicable limitation period and the filing of proceedings.

Governing law and jurisdiction

12. This Agreement shall be construed in accordance with the law of the Netherlands. (…)”.

Het door Equilib overgelegde model “E3-Agreement supplementary assignment of rights - 00-07 AR - geen subsidiaries DEF” tussen de cedent (in het model aangeduid als ‘Company’) en Equilib (in het model aangeduid als ‘Equilib’) luidt, voor zover hier relevant:

“WHEREAS:

a. On 9 November 2010 the European Commission announced that it had rendered a decision that day (the “Decision”) in respect of a cartel (the “Cartel”) affecting air cargo services within the European Economic Area between December 1999 and the 14ͭ ͪ February 2006 (the “Cartel Period”) finding 14 airlines (the “Airlines”) guilty of illegal fixing of fuel and security surcharges (the “Cartel Conduct”). (…)

b. The Airlines include Air Canada, Air France, British Airways, Cargolux, Cathay Pacific Airways, Japan Airlines, KLM Airlines, LAN Chile, Lufthansa, Martinair, Qantas, SAS, Singapore Airlines and Swiss International Air Lines.

c. The Cartel Conduct infringes Articles 101 and/or 102 of the Treaty on the Functioning of the European Union and entitles companies affected to claim damages for the harm caused by it.

d. Pursuant to the Assignment of Rights Agreement, concluded on (…), the Company has assigned claims to Equilib for damages suffered in de period 2000-2007 as a result of the participation by the Airlines in the Cartel (the “Company’s Claims”).

e. The Company’s Claims form part of proceedings between Equilib and several members of the Cartel before the District Court of Amsterdam in the Netherlands.

f. Recent (preliminary) studies offer strong indications that the Cartel Conduct has caused further damage after the Cartel Period, through lingering effects in respect of the surchages from 15 February 2006 to the end of 2008 (the “Post-Cartel Period”). The Company has directly or indirectly (through freight forwarders) purchased air cargo services in the Post-Cartel Period (for inbound to, outbound from and internal flights within the EEA and Switzerland), and thus, as a result of the lingering effects of the Cartel Conduct, may have incurred further damages, for which the Company holds the Airlines both individually and jointly and severally liable. Any Post-Cartel Period claims from the Company vis-à-vis the Airlines in 2008 are hereinafter referred to as the “Post-Cartel Company Claims”.

g. The Company has agreed to reaffirm the previous assignment of the Company’s Claims and has also agreed to supplement this by assigning the Post-Cartel Company Claims, taking into account the same terms and conditions as set out in the Assignment of Rights Agreement as mentioned under recital d of this preamble;

h. The Company has also agreed to supplement the previous assignment of the Company’s Claims by assigning claims arising out of air cargo services it has directly or indirectly (through freight forwarders) purchased in December 1999 for inbound to, outbound from and internal flights within the EEA and Switzerland (“December 1999 Company Claims”);

i. The Company also provides a mandate (“Last”) under Articles 7:414 Dutch Civil Code to Equilib to do all that is deemed legally necessary or desirable to find compensation for the Company’s Claims and to supplement this mandate with the mandate to Equilib to perform all that is legally necessary or desirable in order to find compensation for the Post-Cartel Company Claims and the December 1999 Company Claims, including, but not limited to, interrupting the applicable limitation period and the filing of proceedings;

(…)

THE COMPANY AND EQUILIB AGREE AS FOLLOWS

Reaffirmation

1. The Company reaffirms the assignment of the Company’s Claims to Equilib.

Post-Cartel Company And December 1999 Claims

Legal title

2. The Company agrees that it assigns the Post-Cartel Company Claims to Equilib, on the same terms and conditions as set out in the Assignment of Rights mentioned under recital d of the preamble to this Agreement.

3. The Company agrees that it assigns the December 1999 Company Claims to Equilib, on the same terms and conditions as set out in the Assignment of Rights mentioned under recital d of the preamble to this Agreement.

Assignments

4. The Company hereby assigns the Post-Cartel Company Claims to Equilib.

5. The Company hereby assigns the December 1999 Claims to Equilib.

Mandate

1. The Company hereby mandates Equilib pursuant to Article 7:414 Dutch Civil Code to perform all that is legally necessary or desirable in order to find compensation for the Post-Cartel Company Claims and the December 1999 Claims, including, but not limited to, interrupting the applicable limitation period and the filing of proceedings.

Governing law and jurisdiction

2. This Agreement shall be construed in accordance with and governed by the law of the Netherlands. (…)”.

Het door Equilib overgelegde model “E4 - Agreement supplementary assignment of rights - 00-07 AR - met subsidiaries DEF” tussen de dochtermaatschappij(en) (in het model aangeduid als ‘Subsidiary/Subsidiaries’), de moedermaatschappij (in het model aangeduid als ‘Parent’) en Equilib (in het model aangeduid als ‘Equilib’) luidt, voor zover hier relevant:

“WHEREAS:

a. On 9 November 2010 the European Commission announced that it had rendered a decision that day (the “Decision”) in respect of a cartel (the “Cartel”) affecting air cargo services within the European Economic Area between December 1999 and the 14ͭ ͪ February 2006 (“the Cartel Period”) finding 14 airlines (the “Airlines”) guilty of illegal fixing of fuel and security surcharges (“the Cartel Conduct”). (…)

b. The Airlines include Air Canada, Air France, British Airways, Cargolux, Cathay Pacific Airways, Japan Airlines, KLM Airlines, LAN Chile, Lufthansa, Martinair, Qantas, SAS, Singapore Airlines and Swiss International Air Lines.

c. The Cartel Conduct infringes Articles 101 and/or 102 of the Treaty on the Functioning of the European Union and entitles companies affected to claim damages for the harm caused by it.

d. Subsidiary/Subsidiaries has/have already assigned the Subsidiary’s Claims (as defined in the Intragroup Assignment And Mandate Agreement, concluded on (…)) to Parent for damages suffered in the period 2000-2007 as a result of the participation by the Airlines in the Cartel.

e. Pursuant to the Assignment from Parent to Equilib, concluded on (…), the Parent has (re)assigned the Subsidiary’s Claims to Equilib.

f. Pursuant to the Assignment of Rights Agreement, concluded on (…), the Parent has assigned its own claims similar to the Subsidiary’s Claims to Equilib (the “Parent’s Claims”). g. The Subsidiary’s Claims and the Parent’s Claims form part of proceedings between Equilib and several members of the Cartel before the District Court of Amsterdam, the Netherlands.

h. Recent (preliminary) studies offer strong indications that the Cartel Conduct has caused further damage after the Cartel Period, through lingering effects in respect of the surchages from 15 February 2006 to the end of 2008 (the “Post-Cartel Period”). Parent and Subsidiary/Subsidiaries have directly or indirectly (through freight forwarders) purchased air cargo services in the Post-Cartel Period (for inbound to, outbound from and internal flights within the EEA), and thus, as a result of the lingering effects of the Cartel Conduct, may have incurred further damages, for which the Parent and Subsidiary/Subsidiaries hold the Airlines both individually, and jointly and severally liable. Any Post-Cartel Period claims from Parent vis-à-vis the Airlines are hereinafter referred to as the “Post-Cartel Parent’s Claims”. Any Post-Cartel Period claims from Subsidiary/Subsidiaries vis-à-vis the Airlines are hereinafter referred to as the “Post Cartel Subsidiary’s Claims”.

i. Subsidiary/Subsidiaries and Parent have agreed to reaffirm the previous assignment of the Subsidiary’s Claims from Subsidiary/Subsidiaries to Parent and have also agreed to supplement this assignment of the Subsidiary’s Claims with the Post-Cartel Subsidiary’s Claims, taking into account the same terms and conditions as set out in the Intragroup Assignment And Mandate Agreement as mentioned under recital d of this preamble.

j. The Subsidiary/Subsidiaries has/have also agreed to supplement the previous assignment of the Subsidiary’s Claims by assigning to the Parent claims arising out of air cargo services directly or indirectly (through freight forwarders) purchased in December 1999 by the Subsidiary/Subsidiaries on inbound to, outbound from and internal flights within the EEA and Switzerland (“December 1999 Subsidiary Claims”);

k. Parent and Equilib have agreed to reaffirm the previous assignment of the Subsidiary’s Claims from Parent to Equilib and have also agreed to supplement this with the reassignment of the Post-Cartel Subsidiary’s Claims and the December 1999 Subsidiary Claims, taking into account the same terms and conditions as set out in the Assignment from Parent to Equilib mentioned under recital e of this preamble;

l. The Parent and Equilib have also agreed to reaffirm the previous assignment of the Parent’s Claims from Parent to Equilib and to supplement the previous assignment of the Parent’s Claims with the assignment of het Post-Cartel Parent’s Claims and the claims arising out of air cargo services it has directly or indirectly (through freight forwarders) purchased in December 1999 for inbound to, outbound from and internal flights within the EEA and Switzerland (“December 1999 Parent Claims”), taking into account the same terms and conditions as set out in the Assignment of Rights Agreement as mentioned under recital f of this preamble;

m. Subsidiary/Subsidiaries has/have agreed to reaffirm the mandate (“Last”) under Articles 7:414 Dutch Civil Code, granted by Subsidiary/Subsidiaries to Equilib, to do all that is deemed legally necessary or desirable to find compensation for the Subsidiary’s Claims and to supplement this mandate with the mandate to Equilib to perform all that is legally necessary or desirable in order to find compensation for the Post-Cartel Subsidiary’s Claims and the December 1999 Subsidiary Claims, including, but not limited to, interrupting the applicable limitation period and the filing of proceedings; (…)

SUBSIDIARY’S/SUBSIDIARIES, PARENT AND EQUILIB AGREE AS FOLLOWS

Reaffirmations

1. Subsidiary/Subsidiaries and Parent reaffirm the assignment of the Subsidiary’s Claims from Subsidiary/Subsidiaries to Parent.

2. Parent and Equilib reaffirm the reassignment of the Subsidiary’s Claims from Parent to Equilib.

3. Parent and Equilib reaffirm the assignment of the Parent’s Claims from Parent to Equilib.

4. Subsidiary/Subsidiaries reaffirm(s) the mandate (“Last”) under Articles 7:414 Dutch Civil Code, granted by Subsidiary/Subsidiaries to Equilib, to do all that is deemed legally necessary or desirable to find compensation for the Subsidiary’s Claims.

Post-Cartel And December 1999 Claims

Legal title

5. Subsidiary/Subsidiaries and Parent agree that Subsidiary/Subsidiaries assign(s) the Post-Cartel Subsidiary’s Claims and the December 1999 Subsidiary Claims to Parent, on the same terms and conditions as set out in the Intragroup Assignment And Mandate Agreement mentioned under recital d of the preamble to this Agreement;

6. Parent and Equilib agree that Parent reassigns the Post-Cartel Subsidiary’s Claims and the December 1999 Subsidiary Claims to Equilib, on the same terms and conditions as set out in the Assignment from Parent to Equilib mentioned under recital e of the preamble to this Agreement.

7. Parent and Equilib agree that Parent assigns the Post-Cartel Parent’s Claims and the December 1999 Parent’s Claims to Equilib, on the same terms and conditions as set out in the Assignment of Rights Agreement mentioned under recital f of the preamble to this Agreement.

(Re)assignments

8. Subsidiary/Subsidiaries hereby assign(s) the Post-Cartel Subsidiary Claims and the December 1999 Subsidiary Claims to Parent.

9. Parent acknowledges the assignment of the Post Cartel Subsidiary’s Claims and the December 1999 Subsidiary Claims and hereby reassigns the Post-Cartel Subsidiary’s Claims and the December 1999 Subsidiary Claims to Equilib.

10. Parent hereby assigns the Post-Cartel Parent’s Claims and the December 1999 Parent Claims to Equilib.

Mandate

11. Subsidiary/Subsidiaries and Parent hereby mandate Equilib pursuant to Articles 7:414 Dutch Civil Code to perform all that is legally necessary or desirable in order to find compensation for the Post-Cartel Subsidiary Claims, the December 1999 Subsidiary Claims, the Post-Cartel Parent’s Claims and the December 1999 Parent Claims, including, but not limited to, interrupting the applicable limitation period and the filing of proceedings.

Governing law and jurisdiction

12. This Agreement shall be construed in accordance with and governed by the law of the Netherlands. (…)”.

Het door Equilib overgelegde model “E5 - Agreement supplementary assignment of rights - 00-07 AR - subsidiaries met 99-06 DEF” tussen de dochtermaatschappij(en) (in het model aangeduid als ‘Subsidiary/Subsidiaries’), de moedermaatschappij (in het model aangeduid als ‘Parent’) en Equilib (in het model aangeduid als ‘Equilib’) luidt als volgt:

“WHEREAS:

a. On 9 November 2010 the European Commission announced that it had rendered a decision that day (the “Decision”) in respect of a cartel (the “Cartel”) affecting air cargo services within the European Economic Area between December 1999 and the 14ͭ ͪ February 2006 (“the Cartel Period”) finding 14 airlines (the “Airlines”) guilty of illegal fixing of fuel and security surcharges (“the Cartel Conduct”). (…)

b. The Airlines include Air Canada, Air France, British Airways, Cargolux, Cathay Pacific Airways, Japan Airlines, KLM Airlines, LAN Chile, Lufthansa, Martinair, Qantas, SAS, Singapore Airlines and Swiss International Air Lines.

c. The Cartel Conduct infringes Articles 101 and/or 102 of the Treaty on the Functioning of the European Union and entitles companies affected to claim damages for the harm caused by it.

d. Subsidiary/Subsidiaries has/have already assigned the Subsidiary’s Claims (as defined in the Intragroup Assignment And Mandate Agreement, concluded on (…)) to Parent.

e. Pursuant to the Assignment from Parent to Equilib, concluded on (…), the Parent has (re)assigned the Subsidiary’s Claims to Equilib, with the exception of claims for damages arising out of air cargo services directly of indirectly (through freight forwarders) purchased in December 1999 by the Subsidiary/Subsidiaries on inbound to, outbound from and internal flights within the EEA and Switzerland (“December 1999 Subsidiary Claims”).

f. Pursuant to the Assignment of Rights Agreement, concluded on (…), the Parent has assigned its own claims for damages arising out of air cargo services directly or indirectly (through freight forwarders) purchased in the period 2000-2007 by the Parent on inbound to, outbound from and internal flights within the EEA and Switzerland (the “Parent’s Claims”).

g. The Subsidiary’s Claims with the exception of the December 1999 Subsidiary Claims and the Parent’s Claims form part of proceedings between Equilib and several members of the Cartel before the District Court of Amsterdam, the Netherlands.

h. Recent (preliminary) studies offer strong indications that the Cartel Conduct has caused further damage after the Cartel Period, through lingering effects in respect of the surchages from 15 February 2006 to the end of 2008 (the “Post-Cartel Period”). Parent and Subsidiary/Subsidiaries have directly or indirectly (through freight forwarders) purchased air cargo services in the Post-Cartel Period (for inbound to, outbound from and internal flights within the EEA), and thus, as a result of the lingering effects of the Cartel Conduct, may have incurred further damages, for which the Parent and the Subsidiary/Subsidiaries hold the Airlines both individually and jointly and severally liable. Any Post-Cartel Period claims from Parent vis-à-vis the Airlines are hereinafter referred to as the “Post-Cartel Parent’s Claims”. Any Post-Cartel Period claims from Subsidiary’s/Subsidiaries vis-à-vis the Airlines are hereinafter referred to as the “Post Cartel Subsidiary’s Claims”.

i. Subsidiary/Subsidiaries and Parent have agreed to reaffirm the previous assignment of the Subsidiary’s Claims from Subsidiary/Subsidiaries to Parent and have also agreed to supplement this by assigning the Post-Cartel Subsidiary’s Claims, taking into account the same terms and conditions as set out in the Intragroup Assignment And Mandate Agreement mentioned under recital d of this preamble;

j. Parent and Equilib have agreed to reaffirm the previous reassignment of the Subsidiary’s Claims with the exception of the December 1999 Subsidiary Claims from Parent to Equilib and have also agreed to supplement this with the reassignment of the Post-Cartel Subsidiary’s Claims and the December 1999 Subsidiary Claims, taking into account the same terms and conditions as set out in the Assignment from Parent to Equilib mentioned under recital e of this preamble;

k. The Parent and Equilib have also agreed to reaffirm the previous assignment of the Parent’s Claims from Parent to Equilib and to supplement the previous assignment of the Parent’s Claims with the assignment of het Post-Cartel Parent’s Claims (to the extent not already assigned) and the claims arising out of air cargo services it has directly or indirectly (through freight forwarders) purchased in December 1999 for inbound to, outbound from and internal flights within the EEA and Switzerland (“December 1999 Parent Claims”), taking into account the same terms and conditions as set out in the Assignment of Rights Agreement as mentioned under recital f of this preamble;

l. Subsidiary/Subsidiaries has/have agreed to reaffirm the mandate (“Last”) under Articles 7:414 Dutch Civil Code, granted by Subsidiary/Subsidiaries to Equilib, to do all that is deemed legally necessary or desirable to find compensation for the Subsidiary’s Claims and to supplement this mandate with the mandate to Equilib to perform all that is legally necessary or desirable in order to find compensation for the Post-Cartel Subsidiary’s Claims, including, but not limited to, interrupting the applicable limitation period and the filing of proceedings;

(…)

SUBSIDIARY/SUBSIDIARIES, PARENT AND EQUILIB AGREE AS FOLLOWS

Reaffirmations

1. Subsidiary/Subsidiaries and Parent reaffirm the assignment of the Subsidiary’s Claims from Subsidiary/Subsidiaries to Parent.

2. Parent and Equilib reaffirm the reassignment of the Subsidiary’s Claims with the exception of the December 1999 Subsidiary Claims from Parent to Equilib.

3. Parent and Equilib reaffirm the assignment of the Parent’s Claims from Parent to Equilib.

4. Subsidiary/Subsidiaries reaffirm(s) (…) the mandate (“Last”) under Articles 7:414 Dutch Civil Code, granted by Subsidiary/Subsidiaries to Equilib, to do all that is deemed legally necessary or desirable to find compensation for the Subsidiary’s Claims

Post-Cartel and December 1999 Claims

Legal title

5. Subsidiary/Subsidiaries and Parent agree that Subsidiary/Subsidiaries assign(s) the Post-Cartel Subsidiary’s Claims to Parent, on the same terms and conditions as set out in the Intragroup Assignment And Mandate Agreement mentioned under recital d of the preamble to this Agreement;

6. Parent and Equilib agree that Parent reassigns the Post-Cartel Subsidiary’s Claims and the December 1999 Subsidiary Claims to Equilib, on the same terms and conditions as set out in the Assignment from Parent to Equilib mentioned under recital e of the preamble to this Agreement.

7. Parent and Equilib agree that Parent assigns the Post-Cartel Parent’s Claims and the December 1999 Parent’s Claims to Equilib, on the same terms and conditions as set out in the Assignment of Rights Agreement mentioned under recital f of the preamble to this Agreement.

(Re)assignments

8. Subsidiary/Subsidiaries hereby assign(s) the Post-Cartel Subsidiary Claims to Parent.

9. Parent acknowledges the assignment of the Post Cartel Subsidiary’s Claims and hereby reassigns the Post Cartel Subsidiary’s Claims and the December 1999 Subsidiary Claims to Equilib.

10. Parent hereby assigns the Post-Cartel Parent’s Claims (to the extent not already assigned) and the December 1999 Parent Claims to Equilib.

Mandate and power of attorney

11. Subsidiary/Subsidiaries and Parent hereby mandate Equilib pursuant to Articles 7:414 Dutch Civil Code to perform all that is legally necessary or desirable in order to find compensation for the Post-Cartel Subsidiary Claims, the Post-Cartel Parent’s Claims and the December 1999 Parent Claims, including, but not limited to, interrupting the applicable limitation period and the filing of proceedings.

Governing law and jurisdiction

12. This Agreement shall be construed in accordance with and governed by the law of the Netherlands. (…)”.

Verder heeft Equilib documentatie (‘Annexen’ of ‘Proof of Authority’ (PoA)) in het geding gebracht ter onderbouwing van de vertegenwoordigingsbevoegdheid van de personen die de cessiedocumentatie namens de cedenten hebben ondertekend (hierna ook: de bevoegdheidsdocumentatie).

De op 30 september 2016 door A. Casanova (CEO) en C. Figueiredo (General Counsel & Company Secretary) namens cedent Unilever Jerónimo Martins LDA ondertekende ‘Annex’ luidt bijvoorbeeld als volgt:

“(…) Statement

The undersigned hereby confirm(s) that Unilever Jerónimo Martins LDA has been bound by the agreement(s) and assignment(s) listed under “Agreement(s) and Assignment(s)” from the date of their execution as set out therein and Unilever Jerónimo Martins LDA wishes to remain bound by these agreement(s) and assignment(s).

Agreement(s) and Assignment(s)

Equilib vordert, na vermeerderingen en vermindering van eis, kort weergegeven, om bij vonnis, voor zover mogelijk uitvoerbaar bij voorraad:

I. te verklaren voor recht dat de luchtvaartmaatschappijen door deelname aan het kartel naar het van toepassing zijnde recht aansprakelijk zijn uit hoofde van toerekenbaar onrechtmatig handelen jegens de shippers vermeld in productie 3 bij akte van 9 november 2016;

II. te verklaren voor recht dat de luchtvaartmaatschappijen hoofdelijk aansprakelijk zijn voor de schade die deze shippers hebben geleden als gevolg van het handelen als bedoeld in de verklaringen voor recht onder I;

III. de luchtvaartmaatschappijen hoofdelijk te veroordelen tot betaling aan Equilib van een volledige vergoeding (inclusief wettelijke rente) van de schade die deze shippers hebben geleden als gevolg van het handelen als bedoeld in de verklaringen voor recht onder I, nader op te maken bij staat;

IV. de luchtvaartmaatschappijen hoofdelijk te veroordelen in de proceskosten.

De luchtvaartmaatschappijen voeren verweer.

De rechtbank

verklaart voor recht dat de cessies van de in productie 3 bij akte van 9 november 2016 van Equilib vermelde shippers (met uitzondering van Lachiaille-Bratigny S.A.S en Oudendijk Import B.V.) als cedenten aan Equilib als cessionaris naar het cessiestatuut rechtsgeldig zijn,

verwijst de zaak naar de rol van 25 oktober 2017 voor de akte(s) als bedoeld onder 4.33,

houdt iedere verdere beslissing aan.

Dit vonnis is gewezen door mr. R.A. Dudok van Heel, mr. A.E. de Vos en mr. M.E.M. James-Pater, rechters, bijgestaan door mr. J.P. van der Stouwe, griffier, en in het openbaar uitgesproken op 13 september 2017

gevestigd te Singapore, Singapore, advocaat mr. I.W. Verloren van Themaat,

2. de rechtspersoon naar buitenlands recht SINGAPORE AIRLINES CARGO PTE LTD, gevestigd te Singapore, Singapore, advocaat mr. I.W. Verloren van Themaat,

3. de rechtspersoon naar buitenlands recht DEUTSCHE LUFTHANSA A.G.,

gevestigd te Keulen, Duitsland, advocaat mr. R.B. Gerretsen,

4. de rechtspersoon naar buitenlands recht LUFTHANSA CARGO AG,

gevestigd te Frankfurt am Main, Duitsland, advocaat mr. R.B. Gerretsen,

5. de rechtspersoon naar buitenlands recht SWISS INTERNATIONAL AIRLINES AG, gevestigd te Basel, Zwitserland, advocaat mr. R.B. Gerretsen,

6. de rechtspersoon naar buitenlands recht BRITISH AIRWAYS PLC.,

gevestigd te Harmondsworth, Verenigd Koninkrijk, advocaat mr. D.J. Beenders,

7. de rechtspersoon naar buitenlands recht AIR CANADA, gevestigd te Saint-Laurent, Canada, advocaat mr. K.A.J. Bisschop,

8. de rechtspersoon naar buitenlands recht CATHAY PACIFIC AIRWAYS LIMITED, gevestigd te Hong Kong, advocaat mr. Ph.W.M. ter Burg,

9. de rechtspersoon naar buitenlands recht LAN AIRLINES S.A.,

gevestigd te Santiago, Chili, advocaat mr. S.M. de Bruijn,

10. de rechtspersoon naar buitenlands recht LAN CARGO S.A.,

gevestigd te Miami, Florida, Verenigde Staten van Amerika,

11. de rechtspersoon naar buitenlands recht JAPAN AIRLINES CO. LTD., voorheen Japan Airlines International Co. Ltd, gevestigd te Tokyo, Japan, advocaat mr. M. Deckers,

12. de rechtspersoon naar buitenlands recht JAPAN AIRLINES CORPORATION, gevestigd te Tokyo, Japan, advocaat mr. M. Deckers,

13. de rechtspersoon naar buitenlands recht QANTAS AIRWAYS LIMITED,

gevestigd te Mascot, Australië, advocaat mr. P.P.R. Hoekstra,

14. de rechtspersoon naar buitenlands recht CARGOLUX AIRLINES INTERNATIONAL S.A., gevestigd te Sandweiler, Luxemburg, advocaat mr. A. Knigge,

15. de rechtspersoon naar buitenlands recht SAS A.B.,

gevestigd te Stockholm, Zweden, advocaat mr. W. Heemskerk,

16. de rechtspersoon naar buitenlands recht SCANDINAVIAN AIRLINES SYSTEM DENMARK-NORWAY-SWEDEN, gevestigd te Stockholm, Zweden, advocaat

mr. W. Heemskerk,

17. de rechtspersoon naar buitenlands recht SAS CARGO GROUP A/S,

gevestigd te Kastrup, Denemarken, advocaat mr. W. Heemskerk,

gedaagden,

en zaaknummer / rolnummer: 561169 / HA ZA 14-283

de besloten vennootschap

EQUILIB NETHERLANDS B.V.,

gevestigd te Amsterdam,

eiseres in de hoofdzaak,

advocaat mr. M.H.J. van Maanen,

tegen

1. de naamloze vennootschap

KONINKLIJKE LUCHTVAARTMAATSCHAPPIJ N.V.,

gevestigd te Amstelveen, advocaat mr. J.S. Kortmann,

2. de naamloze vennootschap

MARTINAIR HOLLAND N.V.,

gevestigd te Haarlemmermeer,

advocaat mr. J.S. Kortmann,

3. de rechtspersoon naar buitenlands recht SOCIÉTÉ AIR FRANCE S.A.,

gevestigd te Tremblay en France, Frankrijk,

advocaat mr. drs. D.A.M.H.W. Strik,

4. de rechtspersoon naar buitenlands recht

BRITISH AIRWAYS PLC,

gevestigd te Harmondsworth, Engeland,

advocaat mr. D.J. Beenders,

5. de rechtspersoon naar buitenlands recht

LUFTHANSA CARGO A.G.,

gevestigd te Frankfurt am Main, Duitsland,

advocaat mr. R.B. Gerretsen,

6. de rechtspersoon naar buitenlands recht

DEUTSCHE LUFTHANSA A.G.,

gevestigd te Keulen, Duitsland,

advocaat mr. R.B. Gerretsen,

gedaagden in de hoofdzaak,

en

zaaknummer / rolnummer: 561722 / HA ZA 14-315 (vrijwaringszaak)

1. de naamloze vennootschap KONINKLIJKE LUCHTVAARTMAATSCHAPPIJ N.V., gevestigd te Amstelveen, advocaat mr. J.S. Kortmann,

2. de naamloze vennootschap MARTINAIR HOLLAND N.V.,

gevestigd te Haarlemmermeer, advocaat mr. J.S. Kortmann,

3. de rechtspersoon naar buitenlands recht SOCIÉTÉ AIR FRANCE S.A.,

gevestigd te Tremblay en France, Frankrijk, advocaat mr. drs. D.A.M.H.W. Strik,

eiseressen,

tegen

gevestigd te Keulen, Duitsland, advocaat mr. R.B. Gerretsen,

2. de rechtspersoon naar buitenlands recht LUFTHANSA CARGO AG,

gevestigd te Frankfurt am Main, Duitsland, advocaat mr. R.B. Gerretsen,

3. de rechtspersoon naar buitenlands recht SWISS INTERNATIONAL AIRLINES AG, gevestigd te Basel, Zwitserland, advocaat mr. R.B. Gerretsen,

4. de rechtspersoon naar buitenlands recht BRITISH AIRWAYS PLC.,

gevestigd te Harmondsworth, Verenigd Koninkrijk, advocaat mr. D.J. Beenders,

5. de rechtspersoon naar buitenlands recht CARGOLUX AIRLINES INTERNATIONAL S.A., gevestigd te Sandweiler, Luxemburg, advocaat mr. A. Knigge,

6. de rechtspersoon naar buitenlands recht SAS A.B. ,

gevestigd te Stockholm, Zweden, advocaat mr. W. Heemskerk,

7. de rechtspersoon naar buitenlands recht SCANDINAVIAN AIRLINES SYSTEM DENMARK-NORWAY-SWEDEN, gevestigd te Stockholm, Zweden, advocaat

mr. W. Heemskerk,

8. de rechtspersoon naar buitenlands recht SAS CARGO GROUP A/S,

gevestigd te Kastrup, Denemarken, advocaat mr. W. Heemskerk,

gedaagden.

Eiseres in de hoofdzaken zal hierna Equilib worden genoemd. Gedaagden in de hoofdzaken en de gevoegde partijen zullen hierna gezamenlijk de luchtvaartmaatschappijen en afzonderlijk KLM, Martinair, AF, SIA, BA, Lufthansa/Swiss, Air Canada en Cathay worden genoemd. De overige partijen (gedaagden in de vrijwaringszaken) worden LAN, JAL, Qantas, Cargolux en SAS genoemd.

in de hoofdzaak 11-944

Het verdere verloop van de procedure blijkt uit:

7 januari 2015,

in de hoofdzaak 14-283

Het verloop van de procedure blijkt uit:

21 januari 2015, met producties,

- het proces-verbaal van de op 5 februari 2015 gehouden comparitie/het pleidooi, met de daarin genoemde processtukken en/of proceshandelingen.

in de vrijwaringszaak 486442 / HA ZA 11-945

Het verloop van de procedure blijkt uit:

in de vrijwaringszaak 561722 / HA ZA 14-315

Het verloop van de procedure blijkt uit:

in de hoofdzaken en in de vrijwaringszaken

Ten slotte is vonnis bepaald in de incidenten/verzoeken. Na overleg met partijen is bij wijze van rolinstructie bepaald dat op 19 november 2014 desgewenst eventuele nadere incidenten/verzoeken konden worden ingeleid, waarna op 7 januari 2015 een antwoord kon worden genomen, waarna alle thans lopende incidenten/verzoeken tijdens de zitting van 5 februari 2015 zouden worden behandeld. Partijen hebben dan ook uitsluitend vonnis gevraagd met betrekking tot deze incidenten/verzoeken (vrijwaring, voeging, 843a Rv, 118 Rv), die hierna aan de orde komen. De rechtbank heeft overeenkomstig de correspondentie met partijen bepaald dat de ter rolle genomen conclusies en aktes worden geacht in alle zaken/incidenten/verzoeken, waarbij de desbetreffende partij belang heeft, te zijn genomen. Dit geldt ook voor correspondentie waarin standpunten, die voor de beoordeling van belang zijn, naar voren zijn gebracht.

Voor de feiten verwijst de rechtbank naar het vonnis in incidenten van 7 maart 2012 in de hoofdzaak 11-944 onder 2.1. tot en met 2.5. en naar het vonnis in incident van

7 januari 2015 in de hoofdzaak 14-283 onder 2.1. tot en met 2.4.

KLM c.s. vordert, zakelijk weergegeven, bij vonnis uitvoerbaar bij voorraad:

Equilib vordert, zakelijk weergegeven, bij vonnis uitvoerbaar bij voorraad:

BA vordert, zakelijk weergegeven, bij vonnis uitvoerbaar bij voorraad:

Lufthansa vordert, zakelijk weergegeven, bij vonnis uitvoerbaar bij voorraad:

De vorderingen van de onderscheiden partijen zullen gezamenlijk worden behandeld in die zin dat achtereenvolgens aan de orde zullen komen de incidenten/verzoeken ex artikel 222 Rv, vrijwaring en ex artikel 843a/22 Rv en 15 Vo.

Op grond van het vonnis in incident van 7 januari 2015 is deze rechtbank bevoegd kennis te nemen van het geschil in de zaak 561169 / HA ZA 14-283 tegen BA en Lufthansa. Met betrekking tot de overige gedaagden in beide hoofdzaken is de bevoegdheid van deze rechtbank niet in geschil.

in het incident tot voeging ex artikel 222 Rv

KLM c.s. vordert op grond van artikel 222 Rv voeging van (a) de hoofdzaak 11-944 met de hoofdzaak 14-283, (b) de hoofdzaak 14-283 met de vrijwaringszaak 14-315 en (zo begrijpt de rechtbank, gelet op de gehele conclusie van KLM c.s. en hetgeen tijdens de zitting van 5 februari 2015 is besproken) (c) de vrijwaringszaak 11-945 met de vrijwaringszaak 14-315. De hoofdzaak 11-944 is al gevoegd met de vrijwaringszaak 11-945.

De overige luchtvaartmaatschappijen en Equilib refereren zich aan het oordeel van de rechtbank.

Voor voeging op grond van artikel 222 Rv is vereist dat de beide procedures aanhangig zijn bij dezelfde rechter, dat sprake is van verknochtheid tussen beide procedures en dat beide procedures zich nog in een beginstadium bevinden. Met KLM c.s. is de rechtbank van oordeel dat aan deze vereisten in het onderhavige geval is voldaan. Alle procedures zijn bij deze rechtbank aanhangig en de voeging wordt gevorderd vóór alle weren. De te voegen procedures bevinden zich nagenoeg in hetzelfde stadium, zodat de voeging niet zal leiden tot een hinderlijke vertraging van deze procedures. Verder is aan de eis van verknochtheid voldaan. Het gaat in beginsel om juridische geschilpunten die voortvloeien uit hetzelfde gestelde feitencomplex, namelijk het beweerdelijk deelnemen van KLM c.s. en andere luchtvaartmaatschappijen aan een kartel. Beide procedures zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. In de hoofdprocedures staat immers centraal de hoofdelijke aansprakelijkheid van KLM c.s. (en BA en Lufthansa), terwijl in de vrijwaringsprocedures zal moeten worden beoordeeld in hoeverre een eventuele hoofdelijke veroordeling van KLM c.s. (en BA en Lufthansa) tot schadevergoeding kan worden afgewenteld op de gedaagden in de vrijwaringsprocedure. Een separate behandeling van beide procedures zou kunnen leiden tot het risico van een onwenselijke inconsistentie in de uitspraken, zodat voeging ook in het belang van de doelmatigheid en proceseconomie moet worden geacht. De verzoeken tot voeging worden op grond van het voorgaande dan ook toegewezen.

in het incident tot oproeping in vrijwaring

KLM c.s., Lufthansa en BA vorderen andere luchtvaartmaatschappijen in vrijwaring op te roepen. Zij stellen daartoe, samengevat, dat voor zover de rechtbank zal oordelen dat zij door deelname aan het kartel hoofdelijk aansprakelijk zijn voor enige schade, andere luchtvaartmaatschappijen mede draagplichtig zijn.

Equilib refereert zich aan het oordeel van de rechtbank.

Maatstaf voor de toewijsbaarheid van een vordering tot oproeping in vrijwaring is of de gedaagde partij in de hoofdzaak (voldoende onderbouwd) stelt dat de in vrijwaring op te roepen derde krachtens zijn rechtsverhouding tot hem verplicht is de nadelige gevolgen van een veroordeling van gedaagde in de hoofdzaak te dragen.

De luchtvaartmaatschappijen hebben voldoende gemotiveerd gesteld dat als gevolg van deelname aan het kartel voor de andere luchtvaartmaatschappijen mogelijk een (gedeeltelijke) verplichting tot vrijwaring bestaat. Verder is de oproeping in vrijwaring gevorderd vóór alle weren. De vordering zal op dit onderdeel dan ook worden toegewezen zoals hierna in de beslissing is vermeld.

in het incident 843a Rv van KLM c.s.

KLM c.s. vordert op grond van artikel 843a Rv afschrift van bescheiden (zoals luchtvrachtbrieven/air waybills, (raam)overeenkomsten en facturen en documentatie met betrekking tot cessies), zoals nader gespecificeerd in haar conclusies. Zij stelt daarbij een rechtmatig belang te hebben ter onderbouwing van haar verweer. De luchtvrachtbrieven/air waybills, (raam)overeenkomsten en facturen zijn nodig voor de bepaling van het toepasselijk recht, de eventuele verjaring van de vorderingen, de temporele en geografische reikwijdte van de vorderingen, de al dan niet een-op-een doorberekening van de toeslagen, welke partijen in vrijwaring moeten worden opgeroepen en de identiteit van de expediteurs. Verder zijn de onderliggende cessieovereenkomsten nodig om te kunnen achterhalen waaruit de vermeende schade zou kunnen bestaan, om welke specifieke vluchten het gaat, met welke expediteur is gecontracteerd en welke luchtvaartmaatschappij de desbetreffende vlucht heeft uitgevoerd. Aldus steeds KLM c.s.

Equilib verzet zich tegen afgifte van de door KLM c.s. gevorderde bescheiden en voert hiertoe samengevat het volgende aan. De vordering is prematuur omdat in de hoofdprocedure nog (lang) geen oordeel is gegeven over de bewijslastverdeling en over een eventuele verzwaarde stelplicht van de luchtvaartmaatschappijen. Daarbij komt dat KLM c.s. zich reeds zeer goed in staat hebben geacht om zich te verweren tegen de vorderingen van Equilib zonder te beschikken over de gevorderde stukken. Zonder deugdelijke toelichting, die ontbreekt, valt in dit stadium van de procedure niet in te zien welk dringend (bewijs)belang zij thans ineens wel heeft bij de door haar gevorderde bescheiden. Daarbij komt dat Equilib in het vervolg van de procedure haar vorderingen nader zal onderbouwen, ook met bewijsstukken, zodat op voorhand niet kan worden beoordeeld welke stukken de luchtvaartmaatschappijen dan nog nodig zullen hebben voor hun verweer. Verder is van belang dat Equilib eerst tracht verklaringen voor recht te verkrijgen ten aanzien van de onrechtmatigheid en daarna een schadestaatprocedure zal voeren. Het vorderen van inzage in alle air waybills en alle facturen is bovendien een “fishing expedition”, waarvoor artikel 843a Rv niet is bedoeld. Verder zijn de gevorderde bescheiden onvoldoende concreet aangewezen en afgebakend. Bij toewijzing moeten de kosten die de gevraagde digitaliseringsoperatie met zich brengt, waartoe artikel 843a Rv overigens niet verplicht, door KLM c.s. worden gedragen, in het kader waarvan zij een voorschot vraagt van € 10 miljoen. Equilib heeft voorts voldoende stukken in het geding gebracht om de cessieovereenkomsten te beoordelen. Aldus steeds Equilib.

Op grond van artikel 843a Rv kan een partij bij een juridische procedure inzage, afgifte of uittreksel vorderen van bepaalde bescheiden wanneer hij daarbij een rechtmatig belang heeft en de bescheiden betrekking hebben op een rechtsbetrekking waarbij hij partij is. Artikel 843a lid 4 Rv bepaalt dat er geen gehoudenheid bestaat om aan de vordering te voldoen als dat niet nodig is voor een behoorlijke rechtsbedeling. Aldus kunnen de belangen van partijen worden afgewogen.

De belangenafweging bij een schadevergoedingsvordering, zoals de onderhavige, is nader uitgewerkt door het Hof van Justitie van de Europese Unie (hierna: het HvJ) in de zaak Bundeswettbewerbsbehörde/Donau Chemie AG (HvJ 6 juni 2013/C-536/11): enerzijds het belang van verzoeker bij inzage in de gevraagde stukken met het oog op de voorbereiding van zijn beroep tot schadevergoeding, waarbij in het bijzonder rekening wordt gehouden met de andere mogelijkheden die eventueel te zijner beschikking staan, en anderzijds met de concrete nadelige gevolgen voor openbare belangen of gerechtvaardigde belangen van anderen waartoe inzage kan leiden.

Verder is in geval van kartelschade de Richtlijn 2014/104/EU van het Europees Parlement en de Raad van 26 november 2014 betreffende bepaalde regels voor schadevorderingen volgens nationaal recht wegens inbreuken op de bepalingen van het mededingingsrecht van de lidstaten en van de Europese Unie (hierna: de Richtlijn) relevant, en met name artikel 5 lid 3 dat over de toegang tot bewijsmateriaal gaat. De Richtlijn wordt nog geïmplementeerd, maar biedt in dit stadium (overeenkomstig het geldende recht) inzichten, beginselen en aanknopingspunten voor de beoordeling.

In het kader van voornoemde bepaling dient het verlenen van toegang tot bewijsmateriaal beperkt te worden tot wat evenredig is, waarbij rekening dient te worden gehouden met de rechtmatige belangen van alle betrokken partijen en derden. Met name moet rekening worden gehouden met de volgende elementen: (a) de mate waarin de claim of het verweer waarmee het verzoek om toegang tot bewijsmateriaal wordt gerechtvaardigd, wordt ondersteund door beschikbare feiten en beschikbaar bewijsmateriaal, (b) de omvang en de kosten van toegang, in het bijzonder voor betrokken derden, om te voorkomen dat gezocht moet worden naar niet-specifieke informatie waarvan het niet waarschijnlijk is dat zij relevant is voor de partijen in de procedure en (c) of het bewijsmateriaal waartoe toegang wordt gevraagd al dan niet vertrouwelijke informatie bevat, in het bijzonder over derden, en welke regelingen ter bescherming van dergelijke vertrouwelijke informatie van toepassing zijn.

De rechtbank is van oordeel dat een afweging van de belangen van partijen met inachtneming van de hiervoor onder 4.11. genoemde uitgangspunten maakt dat de vordering van KLM c.s. op dit moment moet worden afgewezen. Daartoe wordt als volgt overwogen.

In geval van toewijzing zal het verzamelen van de gevraagde – naar onvoldoende weersproken schatting miljoen – documenten zeer veel tijd in beslag zal nemen en zeer hoge kosten meebrengen. Hierdoor zal de procedure in aanmerkelijke mate worden vertraagd, terwijl het nog maar de vraag is of alle bescheiden waarvan afschrift wordt gevorderd nodig zijn voor het verweer, hetgeen wordt betwist.

De vordering is in dit stadium van de procedure bovendien, gelet op het volgende, prematuur. KLM c.s. heeft in haar conclusie van antwoord de stellingen van Equilib gemotiveerd weersproken. Het ligt thans op de weg van Equilib om haar stellingen met betrekking tot de causaliteit en de schade nader te concretiseren. Voor zover Equilib betoogt dat in verband met de door haar gevorderde verklaringen voor recht thans alleen de onrechtmatigheid aan de orde is en de schade pas in de schadestaatprocedure aan de orde zal komen, gaat dat betoog niet op, nu de rechtbank het weinig zinvol acht om in deze procedure slechts over de onrechtmatigheid van de gedragingen van de luchtvaartmaatschappijen in het algemeen te oordelen (welk oordeel immers in belangrijke mate is voorbehouden aan de Europese Commissie en de Unierechter). Wil in deze procedure – hangende de beroepsprocedure bij de Unierechter – voortgang kunnen worden geboekt, zal het debat zich derhalve moeten toespitsen op specifieke gedragingen van de luchtvaartmaatschappijen (routes, vluchten etc.) en specifieke activiteiten van de (beweerdelijke) cedenten namens welke Equilib haar vordering heeft ingediend. Voorts acht de rechtbank het mogelijk om uiteindelijk (indien de onrechtmatigheid van bepaalde gedragingen vaststaat) de schade in de onderhavige procedure te begroten op de voet van artikel 612 Rv. Het schadedebat zal derhalve in de onderhavige procedure moeten worden gevoerd. Dit brengt met zich dat het voor een constructieve voortzetting van het debat tussen partijen noodzakelijk is dat in de eerstvolgende fase van de procedure concrete gegevens op tafel komen over het geleden nadeel. Pas daarna kan immers op een zinvolle manier inhoudelijk discussie worden gevoerd over thema’s als toepasselijk recht, verjaring en causaliteit. Equilib dient in dat kader concrete informatie te verstrekken over welk nadeel door haar (beweerdelijke) cedenten is geleden in verband met welke activiteiten van de cedenten en waarom dit nadeel is veroorzaakt door de handelwijze van de luchtvaartmaatschappijen. Deze informatie zal de ingrediënten kunnen leveren voor een beoordeling van thema’s zoals toepasselijk recht, verjaring en cessies.

Verder is – voor de uiteindelijke vaststelling van de (omvang van de) schade – een analyse vereist van het werkelijke prijspeil (als het gaat om schade in verband met betaalde prijzen) dat in de relevante periode ten laste is gekomen van de cedenten en het hypothetische prijspeil dat door de cedenten zou zijn betaald indien de gewraakte handelwijze van de luchtvaartmaatschappijen achterwege zou zijn gebleven (waarbij relevante inzichten mogelijk kunnen worden ontleend aan het ‘Werkdocument van de diensten van de Commissie, Praktische Gids betreffende begroting van schade bij schadeacties wegens inbreuken op artikel 101 of 102 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie, bij de Mededeling van de Commissie betreffende de begroting van schade bij schadeacties wegens inbreuken op artikel 101 of 102 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie’). Bij deze analyse zal aandacht moeten worden besteed aan alle relevante marktomstandigheden. Onderwerpen zoals de omvang, aard en strekking van deze analyse kunnen tijdens de regiezitting van 1 april 2015 aan de orde komen.

Doorprocederen zonder nadere concrete informatie wordt voorshands niet doelmatig geacht, evenals een abstracte analyse over het toepasselijk recht, verjaring en cessie. Dit kan anders zijn indien een analyse van beperkte omvang op deze terreinen concreet uitzicht biedt op een minnelijke regeling, maar hierover hebben partijen tot op heden niets naar voren gebracht. Equilib kan, gelet op de lasten van de vereiste toelichting over de schade en het causaal verband, ervoor kiezen alsnog te berusten in aanhouding van de procedure, zoals verzocht door de luchtvaartmaatschappijen. Ook dit kan tijdens de regiezitting van 1 april 2015 aan de orde komen.

Dit betekent dat de in dit stadium van het geschil noodzakelijke concretisering van het debat, die KLM c.s. beoogt te bereiken met haar vordering op de voet van artikel 843a Rv, naar redelijke verwachting vorm zal krijgen in door Equilib in te dienen processtukken. Dit brengt mee dat het meest zwaarwegende argument van KLM c.s., namelijk dat zij zich niet adequaat kan verweren tegen de vordering van Equilib, aan haar betoog komt te ontvallen. Verder weegt in het nadeel van KLM c.s. mee dat toewijzing van de vordering zeer substantiële inspanningen en kosten van Equilib zou vergen en bovendien een zeer aanzienlijke vertraging in de voortgang van de procedure zou opleveren.

Een en ander leidt naar het oordeel van de rechtbank tot de conclusie dat een redelijke afweging van de betrokken belangen (thans) in het nadeel van KLM c.s. uitvalt. KLM c.s. heeft dan ook in dit stadium geen rechtmatig (bewijs)belang in de zin van artikel 843a Rv, zodat haar vordering zal worden afgewezen. In het geval Equilib op een later moment nieuwe stellingen inneemt, zullen de luchtvaartmaatschappijen in de gelegenheid worden gesteld daarop te antwoorden. Hun verweer zal alsdan niet als tardief worden geoordeeld. In een later stadium kan dan eventueel, afhankelijk van de bewijslevering, de afgifte van bescheiden alsnog aan de orde komen.

in het incident tot afgifte van bescheiden ex artikel 843a/22 Rv van Equilib

Equilib vordert primair op grond van artikel 843a Rv en subsidiair op grond van artikel 22 Rv afschrift van documenten zoals in de conclusie is vermeld (zoals e-mails en gespreksverslagen in verband met de werkwijze van het kartel). Equilib stelt daartoe samengevat dat de documenten naar haar verwachting inzicht bieden in de werkwijze van het kartel en daarmee relevante informatie voor onder meer de causaliteit en de aannemelijkheid van schade. De door Equilib gevorderde documenten betreffen een concreet type bescheiden in een afgebakend tijdvak ten aanzien van een specifiek onderwerp en zijn aldus voldoende bepaald. Aldus steeds Equilib.

De luchtvaartmaatschappijen betwisten dat Equilib een rechtmatig belang bij haar vordering heeft en dat die vordering voldoende bepaald is. De vordering heeft het karakter van een “fishing expedition” waarvoor artikel 843a Rv zich niet leent. Equilib heeft ook niet uitgelegd waarom die stukken nodig zijn voor haar “Europese vorderingen”, in aanvulling op de inhoud van de door haar overgelegde honderden pagina’s documenten van Koreaanse en Amerikaanse autoriteiten over het vermeende kartel. Aldus steeds de luchtvaartmaatschappijen.

In het kader van de vereiste belangenafweging (waaronder het gestelde bewijsbelang van Equilib en de vraag of zij een rechtmatig belang bij haar vordering heeft) overweegt de rechtbank, steeds met inachtneming van de hiervoor onder 4.11. genoemde uitgangspunten, als volgt.

De vordering is prematuur aangezien Equilib tot op heden niet concreet heeft toegelicht in hoeverre zij de documentatie waarvan zij afschrift vordert nodig heeft ter onderbouwing van haar vordering. Equilib heeft immers niet geconcretiseerd jegens welke (beweerdelijke) cedenten als gevolg van het kartel onrechtmatig is gehandeld en welk nadeel door deze cedenten is geleden door toedoen van de luchtvaartmaatschappijen. Verder zal in het geval van toewijzing het verzamelen van de gevraagde documenten veel tijd in beslag nemen en hoge kosten meebrengen, terwijl bovendien is betwist dat alle gevraagde gegevens voorhanden zijn. Kortom: Equilib moet eerst haar stellingen zo goed mogelijk toelichten aan de hand van de informatie waar zij al over beschikt en de informatie waarover zij in overleg met haar cedenten kan beschikken. Indien zij dit doet en nog nadere gegevens nodig heeft waarover de luchtvaartmaatschappijen kunnen beschikken, kan opnieuw de vraag aan de orde komen of de luchtvaartmaatschappijen afschrift van stukken moeten overleggen.

Aldus weegt het belang van de luchtvaartmaatschappijen bij afwijzing van de vordering in dit stadium zwaarder dan het belang van Equilib bij afgifte van de gevraagde bescheiden. Equilib heeft in dit stadium onvoldoende rechtmatig belang en onvoldoende bewijsbelang. De vordering zal op dit onderdeel dan ook worden afgewezen.

verzoek van Equilib tot verstrekking van een afschrift van de beschikking van de Europese Commissie op grond van artikel 843a/22 Rv dan wel 15 Vo

Equilib vordert dat KLM, AF, BA en Lufthansa afschrift verstrekken van de vertrouwelijke (unredacted) versie van de beschikking, onder nader door deze rechtbank vast te stellen voorwaarden, en stelt daartoe het volgende. De Commissie heeft in haar brief van 5 februari 2015 medegedeeld dat zij geen bezwaren heeft tegen overlegging van de vertrouwelijke versie van de beschikking, zo lang de vertrouwelijke gegevens die daarin zijn opgenomen, waaronder die van derden, maar voldoende worden beschermd. Equilib stelt voor om een confidentiality ring in te stellen waarbuiten de gegevens onder geen beding mogen worden gedeeld. Wat Equilib betreft kan de confidentiality ring beperkt blijven tot Equilib zelf, haar advocaten en experts. De verwijzingen naar de leniency corporate statements in de beschikking kunnen worden verwijderd. Wel moet hetgeen de Commissie zelf heeft opgenomen in de beschikking zoveel mogelijk blijven staan. Het belang van Equilib is gelegen in de piketpalen die in de beschikking staan (welke vluchten in welke periodes zijn door de Europese Commissie aangemerkt als ongeoorloofd). De luchtvaartmaatschappijen proberen nagenoeg alle relevante informatie in de beschikking en overige bescheiden buiten de procedure te houden. Blijkens rechtspraak van het HvJ is het de taak van de nationale rechter om de belangen die de mededeling van de inlichtingen dan wel de bescherming ervan rechtvaardigen, tegen elkaar af te wegen. Voorts kan een beroep op artikel 8 EVRM niet in de weg staan aan openbaarmaking van informatie die betrekking heeft op de deelneming van een onderneming aan een inbreuk op het mededingingsrecht. Aldus steeds Equilib.

KLM, AF, BA en Lufthansa voeren samengevat ter afwering het volgende aan. Equilib heeft geen belang bij overlegging van de beschikking, aangezien alleen het dictum bepalend is voor haar vorderingen. De overwegingen in de beschikking die niet in een dictum uitmonden, kunnen niet aan de luchtvaartmaatschappijen tegengeworpen worden omdat dit in strijd is met de onschuldpresumptie. Bovendien is inmiddels een samenvatting van de beschikking beschikbaar, waarin de hoogte en juridische grondslag van de opgelegde boetes en periode waarin de vermeende concurrentiebeperkende gedragingen door de geadresseerden van de beschikking zich zouden hebben voorgedaan staan vermeld. Bovendien kan Equilib ook een versie van de beschikking opvragen bij de Commissie waarin alle informatie is opgenomen die niet als vertrouwelijk is aangemerkt door een van de luchtvaartmaatschappijen. Verder is de vordering prematuur omdat de beschikking nog niet definitief is. Afgifte van de vertrouwelijke versie van de beschikking is een onaanvaardbare doorkruising van de lopende zorgvuldige en met rechtswaarborgen omklede openbaarmakingsprocedure van de Commissie in de zin van artikel 30 Vo. Volgens vaste jurisprudentie van de Unierechter moet de Commissie rekening houden met alle ingediende vertrouwelijkheidsclaims, waaronder niet alleen die van de geadresseerden, maar ook van derden. Al deze partijen zouden door deze rechtbank in deze procedure moeten worden betrokken en in staat worden gesteld om hun vertrouwelijkheidsclaims naar voren te brengen. De rechtbank zou dan vervolgens op grond van het beginsel van loyale samenwerking een eigen beslissing over het Pergan-materiaal moeten aanhouden totdat de Commissie daarover zal hebben beslist. Deze werkwijze is tijdrovend, duur en niet doelmatig en leidt tot veel dubbel werk, omdat in Engeland en in Brussel ook al hetzelfde werk plaatsvindt. Equilib kan en mag op die beoordeling van de Commissie niet vooruitlopen, ongeacht de basis van haar verzoek. Verder wijzen de luchtvaartmaatschappijen op de stand van zaken in de Engelse procedure, waarin BA de volledige verantwoordelijkheid heeft moeten nemen voor het verwijderen van vertrouwelijke gegevens uit de beschikking, waarbij zij in feite werd opgezadeld met het werk van de Commissie. Het proces van schonen van de beschikking in Engeland is nog niet definitief afgerond omdat er nog een hoger beroep loopt over de vertrouwelijkheid van de Pergan-informatie. Aldus steeds de luchtvaartmaatschappijen.

In het kader van de vereiste belangenafweging (waaronder het gestelde bewijsbelang van Equilib en de vraag of zij een rechtmatig belang bij haar vordering heeft) oordeelt de rechtbank, steeds met inachtneming met de hiervoor onder 4.11. genoemde uitgangspunten, als volgt.

Equilib stelt dat haar belang bij afgifte van de beschikking is gelegen in het achterhalen van de daarin vermelde piketpalen, onder meer ter onderbouwing van de causaliteit en de aannemelijkheid van schade. Equilib heeft echter niet concreet uitgelegd waarom het “inzoomen” op deze vluchten doelmatig is. Zo heeft zij niet gesteld dat zij daarbij belang heeft omdat het tijd en moeite scheelt. Het had op de weg van Equilib gelegen om een concreet inzicht te verschaffen in hoeveel tijd en moeite het zou kosten om die informatie te achterhalen zonder die piketpalen (zie hetgeen hiervoor is overwogen onder 4.12 en verder met betrekking tot de vereiste analyse van nadeel en causaal verband). Dit geldt te meer nu de luchtvaartmaatschappijen hebben aangevoerd dat de door Equilib genoemde piketpalen ook in de samenvatting van de beschikking staan.

Partijen wensen in de incidenten/verzoeken die nu aan de orde zijn het tijdrovende onderzoek (waardoor de omvang van het geschil zou kunnen worden beperkt) neer te leggen bij de ander. Zo wenst Equilib inzicht te verkrijgen in piketpalen, beslissingen van de Europese Commissie en e-mails en gespreksverslagen, terwijl de luchtvaartmaatschappijen aandringen op overlegging van vrachtbrieven en overeenkomsten met expediteurs. Partijen denken aan de hand hiervan verder te kunnen debatteren over een of meer abstracte en formele thema’s als toepasselijk recht, verjaring en cessies, welk debat maanden of jaren zou kunnen duren, reeds omdat maanden of jaren nodig zouden kunnen zijn voor het ordenen, inventariseren, kopiëren, bestuderen en becommentariëren van de miljoenen pagina’s over en weer overgelegde stukken (of op te zetten digitale bestanden), dan wel het tot stand brengen van een niet vertrouwelijke versie van de beschikking met inachtneming van alle vereiste waarborgen. De rechtbank acht een dergelijke gang van zaken niet doelmatig, te meer nu een duidelijk en betrekkelijk eenvoudig en efficiënt alternatief voorhanden is overeenkomstig het gewone Nederlandse procesrecht. Zoals hiervoor is overwogen onder 4.12 en verder, ligt het op de weg van Equilib haar schade en het causaal verband toe te lichten, waarna de luchtvaartmaatschappijen de gelegenheid zullen hebben op deze punten nader verweer te voeren. Voorshands is deze werkwijze naar het oordeel van de rechtbank in aanzienlijke mate doelmatiger dan abstracte discussies over het toepasselijke recht, verjaring en cessies.

Hierbij moet nog het volgende worden opgemerkt. Tegenover het belang van Equilib staat het publieke belang van geheimhouding van gegevens van de geadresseerden van de beschikking en derden. Het HvJ heeft in diverse uitspraken geoordeeld dat met die belangen rekening moet worden gehouden. Het Gerecht (Europese Unie) heeft in de zaak Schenker AG/Commissie geoordeeld dat de Commissie uitsluitend een niet-vertrouwelijke versie van de beschikking mag verstrekken waaruit alle informatie is verwijderd waarvoor zowel door de geadresseerden als door andere belanghebbende ondernemingen een verzoek om vertrouwelijke behandeling is ingediend. Dit brengt met zich dat ook als de rechtbank zou overwegen om een vertrouwelijke versie van de beschikking binnen de confidentiality ring openbaar te maken, de rechten van betrokkenen die het Europese recht verleent moeten worden gewaarborgd. Dit wordt ook bevestigd in de door Equilib overgelegde brief van de Commissie van 5 februari 2015, waarin zij schrijft dat ook uit de beschikking die binnen de confidentiality ring ter beschikking komt het Pergan-materiaal verwijderd moet worden. Aldus zou de rechtbank feitelijk het werk dat het HvJ van de Commissie eist in haar plaats moeten verrichten.

Dit zou een zeer omvangrijk, tijdrovend en moeizaam proces impliceren voor zowel de rechtbank als de betrokken partijen. De beschikking bestaat immers uit ruim 300 pagina’s.

Daarbij komt dat niet alle luchtvaartmaatschappijen die hun eigen eisen hebben ten aanzien van de vertrouwelijkheid van het Pergan-materiaal, zoals SIA en Cathay, partij zijn bij deze procedure, terwijl het niet de bedoeling kan zijn dat hun belangen door anderen moeten worden behartigd.

Verder geldt dat in de Engelse procedure is gebleken dat openbaarmaking binnen een confidentiality ring niet snel tot enig resultaat leidt. De luchtvaartmaatschappijen hebben ter zitting verklaard dat men in de Engelse procedure al meer dan een jaar bezig is om overeenstemming te bereiken over een geredigeerde versie van de beschikking en dat die procedure op dit moment zelfs stil ligt in verband met verschillende vertrouwelijkheidsclaims.

Voorts is van belang dat de openbaarmakingsprocedure bij de Commissie zich in een vergevorderd stadium bevindt en dat niet is gezegd dat de rechtbank sneller tot een voor afgifte geschikte versie van de beschikking zal komen. In het kader van de met rechtswaarborgen omklede openbaarmakingsprocedure lijkt de Commissie hiertoe op voorhand beter geëquipeerd te zijn.

Al met al is de rechtbank op grond van het voorgaande van oordeel dat in het kader van een afweging van de hiervoor omschreven belangen van partijen, het belang van Equilib bij afgifte van een vertrouwelijke versie van de beschikking op welke grond dan ook, tegenover de gerechtvaardigde belangen van de luchtvaartmaatschappijen, onvoldoende zwaar weegt om tot toewijzing van de vordering op dit onderdeel te komen. Die vordering zal dan ook worden afgewezen.

het verzoek tot oproeping van derden op grond van artikel 118 Rv

KLM c.s. vordert haar toe te staan om in de hoofdzaken 11-944 dan wel 14-283 de overige luchtvaartmaatschappijen en Barnsdale Cartel Damage Solutions AG (hierna: Barnsdale) als medegedaagden op te roepen. KLM c.s. stelt daartoe samengevat het volgende. Artikel 118 Rv biedt een zelfstandige grondslag voor oproeping van derden en een dergelijke oproeping doet geen afbreuk aan de partijeconomie van Equilib.

Het is “noodzakelijk” en “zinvol”, als bedoeld in de door KLM c.s. in haar conclusie van antwoord en incidentele conclusie aangehaalde rechtspraak (recent HR 28 maart 2014, ECLI:NL:HR:2014:736, X/Gemeente De Bildt), dat alle overige luchtvaartmaatschappijen rechtstreeks aan het partijdebat in de hoofdzaak deelnemen. Zonder een dergelijke deelname wordt het KLM c.s., die hoofdelijk wordt aangesproken met de andere luchtvaartmaatschappijen, onnodig moeilijk gemaakt om op de stellingen van Equilib te reageren, bijvoorbeeld ten aanzien van de vraag of de overige luchtvaartmaatschappijen hebben deelgenomen aan de gestelde inbreuk en, zo ja, in hoeverre zij aan hun cliënten schade hebben berokkend. Omdat dit concurrentiegevoelige informatie betreft zullen de andere luchtvaartmaatschappijen die informatie niet willen verstrekken. Daarbij heeft KLM c.s. bovendien een rechtens te respecteren belang om jegens alle beweerdelijk betrokken luchtvaartmaatschappijen eenzelfde, niet-tegenstrijdige en bindende uitspraak te verkrijgen.

Met betrekking tot de oproeping van Barnsdale is van belang dat zij namens onder meer vijf grote expediteurs een procedure in Duitsland is gestart ter verkrijging van schadevergoeding van de karteldeelnemers voor de schade die expediteurs stellen te hebben geleden als gevolg van het kartel. KLM c.s. heeft er belang bij te voorkomen dat zij tweemaal voor dezelfde schade aansprakelijk worden gesteld: als een expediteur een prijsverhoging heeft doorbelast, heeft zij geen schade, maar als de prijsverhoging niet is doorbelast, heeft de shipper geen schade. Als Barnsdale in de onderhavige procedure wordt betrokken kan het risico op tegenstrijdige uitspraken worden voorkomen. Aldus KLM c.s.

Equilib verzet zich tegen oproeping van andere partijen in deze procedures en voert hiertoe samengevat het volgende aan. Artikel 118 Rv biedt geen ruimte om de overige luchtvaartmaatschappijen en Barnsdale op te roepen. De autonomie van Equilib als eiseres om in een zaak van hoofdelijke aansprakelijkheid zelf te beslissen wie zij in rechte wenst te betrekken moet worden gerespecteerd. Er bestaat ook geen zodanig belang aan de zijde van de overige luchtvaartmaatschappijen dat Equilib hen om die reden gedwongen zou moeten oproepen. De rechter in Duitsland kan de procedure die Barnsdale in Duitsland heeft aangespannen aanhouden in afwachting van de uitkomst van de onderhavige procedures of de zaak doorverwijzen naar deze rechtbank. Ook kan Barnsdale vrijwillig tussenkomen. Aldus Equilib.

Artikel 118 Rv geeft regels voor de oproeping van derden als partij in het geding, zonder dat duidelijk wordt gemaakt in welke gevallen die oproeping mogelijk zou kunnen zijn. Als maatstaf geldt, zoals recentelijk door de Hoge Raad is bepaald in het hiervoor genoemde arrest van 28 maart 2014 (X/Gemeente De Bildt), dat derden als medegedaagden in de hoofdprocedure kunnen worden betrokken indien dit voor de beslissing over de rechtsbetrekking in geschil “noodzakelijk” of “zinvol” is.

De rechtbank acht het op zichzelf niet uitgesloten dat het oproepen van de overige luchtvaartmaatschappijen en Barnsdale als medegedaagden “noodzakelijk” of “zinvol” kan zijn. In dit stadium acht de rechtbank een dergelijke oproeping echter prematuur. Thans is immers nog niet duidelijk of en, zo ja, in hoeverre KLM c.s. de eventuele benodigde informatie van de overige luchtvaartmaatschappijen voor haar verweer niet kan verkrijgen. Dit geldt te meer nu de Commissie een kartelinbreuk heeft vastgesteld, waaraan ook overige luchtvaartmaatschappijen hebben deelgenomen, zodat het niet in de rede ligt om aan te nemen dat die luchtvaartmaatschappijen, nu zij op hun handelen worden aangesproken, tijdens de behandeling van het geschil in rechte niet tot enige samenwerking bereid zouden zijn en KLM c.s. geen toegang tot die informatie zouden willen verschaffen.

Voorts geldt dat het verweer van KLM c.s. in de hoofdzaak in dit stadium tegenover de stellingen van Equilib voldoende is toegelicht. Zoals hiervoor reeds is overwogen is het nu eerst aan Equilib om de causaliteit en de schade nader te concretiseren. Afhankelijk van het daartegen te voeren verweer kan vervolgens worden bezien of specifieke benodigde informatie al dan niet kan worden verkregen. Als dat laatste niet het geval zal blijken te zijn, staat het KLM c.s. vrij wederom een vordering ex artikel 118 Rv in te dienen, waarop de rechtbank dan zal kunnen beslissen. Met betrekking tot Barnsdale geldt, in aanvulling op het voorgaande, nog dat pas als Equilib concrete schadebedragen heeft genoemd, bezien kan worden of en in hoeverre afstemming en coördinatie van de onderhavige procedures met de Duitse procedure wenselijk en mogelijk is. Op grond van het voorgaande zal de op artikel 118 Rv gegronde vordering worden afgewezen.

slotsom (alle incidenten/verzoeken)

De slotsom van al het voorgaande is dat het gevorderde in de incidenten tot voeging en oproeping in vrijwaring zal worden toegewezen en dat het gevorderde in de overige incidenten/verzoeken zal worden afgewezen.

BA heeft verzocht hoger beroep van dit vonnis open te stellen. De rechtbank ziet hiertoe geen aanleiding. Het daartoe strekkende verzoek van BA zal dan ook worden afgewezen.

Nu partijen over en weer op enig onderdeel in het ongelijk zijn gesteld, bestaat er aanleiding om de proceskosten in de verzoeken/incidenten te compenseren als hierna onder de beslissing is vermeld.

Zoals reeds eerder aan partijen en hun raadslieden is bericht zal op 1 april 2015 een regiezitting plaatsvinden in de hoofdzaken en in de vrijwaringszaken. De rechtbank hecht eraan hier nogmaals te benadrukken dat, zoals tijdens de zitting van 5 februari 2015 aan de orde is gekomen, de luchtvaartmaatschappijen in het vervolg van deze procedure voor wat betreft de gemeenschappelijke onderdelen van hun betoog (gemeenschappelijke feitelijke stellingen, gemeenschappelijke thema’s, gemeenschappelijke juridische argumenten) zoveel mogelijk moeten volstaan met één gezamenlijk processtuk. De rolrechter zal hierop toezien.

De rechtbank

in het incident tot voeging ex artikel 222 Rv

voegt de hoofdzaak met zaaknummer / rolnummer C/13/561169 / HA ZA 14-283 met de hoofdzaak met zaaknummer / rolnummer C/13/486440 / HA ZA 11-944,

voegt de hoofdzaak met zaaknummer / rolnummer C/13/561169 / HA ZA 14-283 met de vrijwaringszaak met zaaknummer / rolnummer C/13/561722 / HA ZA 14-315,

voegt de vrijwaringszaak met zaaknummer / rolnummer C/13/486442 / HA ZA 11-945 met de vrijwaringszaak met zaaknummer / rolnummer C/13/561722 / HA ZA 14-315,

in het incident tot oproeping in vrijwaring (zaak 14-283)

staat aan KLM c.s. toe om in vrijwaring te doen dagvaarden tegen de terechtzitting van 30 september 2015:

staat Lufthansa toe om in vrijwaring te doen dagvaarden tegen de terechtzitting van 30 september 2015:

staat BA toe om in vrijwaring te doen dagvaarden tegen de terechtzitting van

30 september 2015:

- Lufthansa Cargo AG, gevestigd te Frankfurt am Main, Duitsland;

in de incidenten/verzoeken voorts:

compenseert de proceskosten aldus dat iedere partij de eigen kosten draagt,

wijst het meer of anders gevorderde af,

in de hoofdzaken en de vrijwaringszaken

verwijst de zaken naar de rol van 1 april 2015 voor de reeds geplande regiecomparitie,

houdt iedere verdere beslissing aan.

Dit vonnis is gewezen door mr. L.S. Frakes, mr. H.J. Fehmers en mr. R.A. Dudok van Heel, rechters, bijgestaan door mr. J.P. van der Stouwe, griffier, en in het openbaar uitgesproken op 25 maart 2015.1.