HR, 24-12-2010, nr. 10/02868

In rov. 4 beslist het hof dat het, nu tussen partijen niet in geschil is dat er sprake is van een wijziging van omstandigheden, daarvan zal uitgaan. Hiertegen is, naar het toeschijnt, geen klacht gericht.

Het hof houdt in rov. 6 de door de man verzochte ingangsdatum, te weten 1 augustus 2005, aan. Blijkens blz. 3 van het proces-verbaal van de zitting bij het hof op 5 maart 2010 heeft de raadsvrouw van de vrouw toen meegedeeld dat ermee kan worden ingestemd dat het hof de kinderalimentatie voor beide kinderen gaat vaststellen met ingang van 1 augustus 2005. Reeds in het licht hiervan is de beslissing van het hof omtrent de ingangsdatum niet onjuist of onbegrijpelijk te achten. De tegen deze beslissing gerichte klachten — zie onderdeel 7 en het vierde gedachtestreepje van de Conclusie — treffen geen doel.

Ten aanzien van zowel [kind 1] als [kind 2] laat het hof voor een zekere periode de in 2002 vastgestelde alimentatieverplichting in stand. Indien beoogd is hiertegen op te komen, strandt de betrokken klacht op gebrek aan belang.

In 2006 heeft [kind 1] tot 10 maart en [kind 2] tot 18 september bij de vrouw ingewoond. Voor de duur van de inwoning heeft het hof de bijdrage van de man in het levensonderhoud voor ieder kind vastgesteld op € 46, 50 per maand. Daarbij neemt het hof tot uitgangspunt de draagkrachtberekening van de man voor het jaar 2006 die, zo oordeelt het hof in rov. 13, door de vrouw niet is bestreden. Dit laatste oordeel kan geacht worden te zijn bestreden in onderdeel 4 en in de Conclusie, tweede en vierde gedachtestreepje. Hetgeen daar wordt aangevoerd, is echter onvoldoende gespecificeerd om de onbegrijpelijkheid van 's hofs oordeel omtrent de onvoldoende betwisting door de vrouw van de draagkrachtberekening van de man voor aangetoond te kunnen houden.

Vanaf het moment dat [kind 1] en [kind 2] uit huis zijn geplaatst acht het hof geen behoefte bij de kinderen aan een bijdrage in hun levensonderhoud aanwezig (rov. 8). Indien dit oordeel juist is — daarover hierna meer —, kan het een op nihil stellen van de bijdrage van de man in het levensonderhoud van de kinderen gedurende de periode van hun uithuisplaatsing geheel dragen. Dat het hof voor het jaar 2006 gedeeltelijk en voor het jaar 2007 in zijn geheel toch een bijdrage vaststelt, hangt samen met het feit dat de man die bijdrage heeft aangeboden. Dat is tegen de achtergrond van het oordeel van het hof omtrent het ontbreken van een behoefte van de kinderen aan levensonderhoud te zien als een toekennen van een onverplichte bijdrage. Indien door de vrouw beoogd wordt ook dit laatste oordeel als zodanig te bestrijden, geschiedt dat tevergeefs. Voor het toekennen van een hogere onverplichte bijdrage ontbreekt een juridische grond.

Is het oordeel dat vanaf het moment dat [kind 1] en [kind 2] uit huis zijn geplaatst er bij de kinderen geen behoefte meer aan een bijdrage in hun levensonderhoud aanwezig is, juist? Aan het begin van rov. 8 stelt het hof voorop dat bij minderjarigen, die uit huis zijn geplaatst, hun behoefte (aan levensonderhoud) wordt begrensd door de kosten die de verzorgende ouder daadwerkelijk maakt. Tot die kosten behoren de ouderbijdrage als bedoeld in artikel 72 Wet op de jeugdzorg na aftrek van de kinderbijslag en ook eventuele andere kosten die door die ouder ten behoeve van de kinderen worden gemaakt. De verzorgende ouder zal het gemaakt zijn van de kosten aannemelijk moeten maken.

Ten aanzien van de door de vrouw gestelde ‘andere kosten ten behoeve van de kinderen’ oordeelt het hof dat de vrouw heeft nagelaten om voor de uitgaven ten behoeve van de kinderen naast de ouderbijdrage uit hoofde van de Wet op de Jeugdzorg na de betwisting van de man van die uitgaven bewijs aan te voeren bijvoorbeeld door rekeningen over te leggen. Deze laatste vaststelling van het hof is correct. Ondanks de betwisting door de man van de door de vrouw gestelde uitgaven is er door de vrouw geen bewijs voor die uitgaven aangedragen. Daarin heeft het hof aanleiding kunnen vinden om geen behoefte bij de kinderen aan te nemen in verband met uitgaven van de vrouw ten behoeve van hen naast de ouderbijdrage uit hoofde van de Wet op de Jeugdzorg. Hierop strandt de op dit geschilpunt betrekking hebbende klacht in onderdeel 2.

Met betrekking tot de ouderbijdragen die in 2006 en volgende jaren in verband met de uithuisplaatsing van [kind 1] en [kind 2] uit hoofde van de Wet op de Jeugdzorg verschuldigd zijn geraakt, heeft de vrouw gesteld dat deze niet zijn betaald en dat dat samenhangt met het feit dat zij en haar nieuwe echtgenoot op 26 februari 2006 tot de wettelijke schuldsaneringsregeling zijn toegelaten. Wel zijn die bijdragen aan het LBIO verschuldigd gebleven; na afloop van de schuldsaneringsregeling zal die tijdens de schuldsaneringsregeling opge-bouwde nieuwe schuld alsnog moeten worden voldaan. Hoewel de vooropstelling aan het begin van rov. 8 tot de conclusie zou kunnen voeren dat de onbetaald gebleven ouder-bijdragen niet kunnen worden gerekend tot de behoefte van de kinderen aan levensonderhoud omdat zij geen daadwerkelijk door de vrouw gemaakte kosten vormen, lijkt het hof die conclusie in rov. 8 toch niet te trekken. Het hof lijkt van oordeel dat de schuldig gebleven ouderbijdragen op zichzelf relevant kunnen zijn bij de bepaling van de behoefte van de uit huis geplaatste kinderen aan levensonderhoud, maar dat dit in casu toch niet zo is. Van het niet betalen van de onderhoudsbijdragen is, aldus het hof, de vrouw een verwijt te maken. Had zij de onderhoudsbijdragen nl. tijdig aan LBIO betaald dan had zij ook aanspraak op kinderbijslag kunnen maken, welke uitkering hoger was dan de ouderbijdrage. Anders gezegd, het voldoen van de ouderbijdrage had vanwege de te verwachten kinderbijslag geen probleem hoeven te zijn, zeker nu de kinderbijslag hoger was dan het bedrag van de ouderbijdrage.

Tegen het zojuist vermelde oordeel dat de vrouw een verwijt van het niet voldoen van de ouderbijdragen is te maken en dat om die reden de verschuldigd gebleven ouderbijdragen niet in aanmerking kunnen worden genomen bij de bepaling van de behoefte van de kinderen aan levensonderhoud, worden klachten geformuleerd in onderdeel 3 en in de Conclusie, laatste drie gedachtestreepjes. Met name wordt bestreden dat aan de vrouw een verwijt is te maken van het niet betalen van de ouderbijdrage. In dit verband wordt erop gewezen dat de vrouw handelde conform de instructies van de bij de schuldsaneringsregeling betrokken rechter-commissaris en bewindvoerder. Die instructies hielden in dat de ouderbijdragen niet zouden worden betaald uit het vastgestelde vrij te besteden inkomen, maar uit de alsnog te innen alimentatiebijdrage van de man zoals die in 2002 was bepaald.

Gezien tegen de achtergrond van de door het hof niet voor onjuist gehouden verklaring van de vrouw voor het niet betalen van de ouderbijdragen, valt niet goed in te zien dat het niet betalen van de ouderbijdragen door de vrouw een verwijtbaar gedrag vormt. De hiervoor gegeven verklaring komt hierop neer dat haar gedurende de gelding van de schuldsaneringsregeling niet de financiële ruimte werd geboden om de onderhoudsbijdrage te voldoen. Indien bij het bepalen van die financiële ruimte de consequenties ervan voor de kinderbijslag niet zijn onderkend, is dat een omstandigheid die, bij gebreke van aanwijzingen voor het tegendeel, niet zozeer de vrouw is aan te rekenen als wel degenen die de financiële ruimte van haar bepaalden. Het oordeel dat de vrouw van het niet betalen van de ouder-bijdragen een verwijt kan worden gemaakt, wordt dan ook, naar het voorkomt, terecht bestreden. Daarmee vervalt de dragende grond die het hof aanvoert voor zijn oordeel dat de schuldig gebleven ouderbijdragen uit hoofde van de Wet op de Jeugdzorg ten opzichte van de man niet in aanmerking kunnen worden genomen bij de bepaling van de behoefte van de twee kinderen aan levensonderhoud gedurende de tijd dat zij uit huis zijn geplaatst.

De zojuist besproken klacht kan intussen geen doel treffen wegens gemis aan belang, indien gedurende de periode dat de kinderen uit huis zijn geplaatst bij de man de draagkracht ontbreekt om in de vorm van het geheel of gedeeltelijk voldoen van de onderhoudsbijdrage bij te dragen in hun levensonderhoud. Van dit laatste kan echter niet worden uitgegaan. Het hof heeft zijn oordeel over de bijdrageplicht van de man in de zojuist genoemde periode niet gebaseerd op een vaststelling van de draagkracht van de man voor die periode. Voor zover het hof voor 2006 en 2007 een bijdrage heeft vastgesteld, ofschoon de kinderen uit huis waren geplaatst, stoelt dat nl. niet op een beoordeling van de draagkracht van de man maar enkel op zijn aanbod om een bijdrage te betalen.

Het komt gewenst voor nog de volgende opmerking ter zijde te maken. In artikel 71 lid 2 Wet op de Jeugdzorg is bepaald dat geen ouderbijdrage is verschuldigd door onder meer de ouder ten aanzien van wie de rechter op de voet van de artikelen 1:406 en 407 BW of van artikel 822, lid 1, sub c Rv een bedrag heeft bepaald dat hij periodiek moet betalen ter voorziening in de kosten van verzorging en opvoeding van zijn kind. Hierachter steekt de gedachte dat deze ouder reeds bijdraagt in het levensonderhoud van het kind en hij tot een verdere bijdrage dan door de rechter bepaald niet gehouden is.2. Bij deze ratio past, naar het toeschijnt, zeer wel dat aangenomen wordt dat ook geen ouderbijdrage verschuldigd is door de ouder ten aanzien van wie de rechter heeft bepaald dat hij bij gemis aan draagkracht niet gehouden is periodiek in het levensonderhoud van zijn kind bij te dragen. Dit laatste gegeven lijkt in het onderhavige geval van belang niet slechts voor de man, maar ook voor de vrouw en haar nieuwe echtgenoot. Indien ook ten aanzien van hen in rechte als vaststaand zou mogen worden aangenomen dat zij gedurende de schuldsaneringsregeling vanwege de hoogte van het voor hen vastgestelde vrij te besteden inkomen niet in staat zijn geweest om in het levensonderhoud van de kinderen bij te dragen mede omdat bij het bepalen van het vrij te laten bedrag in het onderhavige geval geen rekening is gehouden met de betaling van de ouderbijdragen,3.dan komt het vooralsnog redelijk voor dat ook voor hen zou gelden dat zij niet verplicht zijn om de ouderbijdragen te voldoen die stammen uit de periode dat de wettelijke schuldsaneringsregeling van toepassing was. Dit laatste brengt, zo komt het voor, op zijn beurt weer mee dat de ouderbijdragen, die tijdens het van kracht zijn van de schuldsaneringregeling niet konden worden voldaan, niet als schuld zijn blijven openstaan en dus niet alsnog kunnen worden opgevorderd.

Zoal in het cassatiemiddel nog andere klachten liggen besloten dan hierboven bespoken, dan zijn zij zo weinig uitgewerkt dat voor hen geldt dat zij niet voldoen aan de aan een cassatieklacht te stellen eisen.