74 Invloeden uit de EU, van de Hoge Raad en van partijen

Zelden wordt de stelplicht- en bewijslastverdeling in een Nederlands wetsartikel gewijzigd. Door implementatie van Europese richtlijnen zijn wetsartikelen in de Nederlandse wetgeving opgenomen die een gunstiger bewijslastverdeling behelzen voor de consument.

Volgens het HvJ EU berust, ingeval precontractuele informatie bij een consumentenkredietovereenkomst is voorgeschreven, het bewijsrisico dat de informatie is gegeven op de kredietinstelling. M.i. voldoet de Nederlandse praktijk via de verzwaarde motiveringsplicht en de eventuele sanctie ingeval van niet voldoen aan de verzwaarde motiveringsplicht aan het EU-recht.

Af en toe heeft een uitspraak van de Hoge Raad gevolgen voor de stelplicht en bewijslast. Zo is sinds de arresten inzake De Ronde Venen/SNU en Stedin en Auping/Beverslaap voor (niet in de wet geregelde) duurovereenkomsten die voor onbepaalde tijd zijn aangegaan opzegbaarheid de hoofdregel geworden. Dat betekent dat de opgezegde partij een zwaarwegende grond zal moeten aanvoeren (een toepassingsvoorwaarde) om aan te geven dat de wederpartij niet rechtsgeldig mocht opzeggen.

Ingeval van een vordering tot ontbinding moet de schuldeiser (nog steeds) stellen en zo nodig bewijzen dat sprake is van een tekortkoming aan de zijde van de schuldenaar en moet de schuldenaar de omstandigheden stellen en zo nodig bewijzen die zien op toepassing van de tenzij-bepaling. Nieuw is dat in het Eigen Haard-arrest is beslist dat de tenzij-bepaling (ook) mag worden toegepast indien verweerder in het kader van zijn grondslagverweer voldoende feiten heeft gesteld voor zijn bevrijdend verweer (art. 25 Rv).

Onder invloed van Europese jurisprudentie is de Nederlandse rechter ingeval van consumentenbeschermende bepalingen op grond van het Unierecht gehouden tot ambtshalve toepassing en toetsing van een rechtsregel. De ambtshalve toepassing kan bewerkstelligen dat indien verweerder/consument die rechtsregel had ingeroepen die rechtsregel als een bevrijdend verweer zou zijn gekwalificeerd. Door ambtshalve toepassing verandert er in de bewijslastverdeling niets. In bewijsovereenkomsten hebben partijen binnen bepaalde grenzen de ruimte de bewijslastverdeling te regelen.