Rb. Amsterdam, 29-04-2013, nr. 13/664242-11(A); 13/676454-11(B) (Promis)

ingeschreven in de gemeentelijke basisadministratie persoonsgegevens op het adres [adres], [postcode plaats].

Dit vonnis is op tegenspraak gewezen naar aanleiding van het onderzoek op de terechtzittingen van 17 juli 2012 en 15 april 2013.

De rechtbank heeft de zaken, die bij afzonderlijke dagvaardingen onder de bovenvermelde parketnummers zijn aangebracht, gevoegd. Deze zaken worden hierna als respectievelijk zaak A en zaak B aangeduid.

De rechtbank heeft kennisgenomen van de vordering van de officieren van justitie mrs. H. Vriezen-Buist en P.C. Velleman en van wat verdachte naar voren heeft gebracht.

Aan verdachte is - kort gezegd - ten laste gelegd dat hij zich heeft schuldig gemaakt aan

belediging van een groep mensen, te weten joden, wegens hun godsdienst en/of ras, door op zijn website [website] beledigende uitlatingen te plaatsen (zaak B feit 1, 2 en 3);

bedreiging, subsidiair belediging, van [B] door middel van een e-mailbericht (zaak B feit 4).

De tekst van de integrale tenlastelegging is opgenomen in een bijlage die aan dit vonnis is gehecht en geldt als hier ingevoegd.

Het standpunt van verdachte

Verdachte heeft een beroep gedaan op de niet-ontvankelijkheid van de officier van justitie en heeft hiertoe het volgende aangevoerd.

Het Openbaar Ministerie dient niet-ontvankelijk te worden verklaard, omdat:

Het standpunt van de officier van justitie

De officier van justitie heeft niet gereageerd op de door verdachte ingenomen standpunten met betrekking tot de ontvankelijkheid van de officier van justitie.

Het oordeel van de rechtbank

Ten aanzien van het eerste door de verdachte gevoerde niet-ontvankelijkheidsverweer is de rechtbank van oordeel dat het Openbaar Ministerie op basis van een aangifte het recht heeft iemand te vervolgen. In de onderliggende aangiften van [A], het MDI, het CIDI en [B] zijn de aan de verdachte ten laste gelegde feiten aan de orde gesteld. Het recht verdachte te vervolgen is alleen dan aangetast, indien sprake is van een evidente schending van de belangen van verdachte. Uit het pleidooi van verdachte is niets gebleken van deze schending.

Wat ter onderbouwing van het beroep op niet-ontvankelijkheid van het Openbaar Ministerie in de vervolging is aangevoerd, dwingt dan ook niet tot de conclusie dat het vervolgingsrecht van het Openbaar Ministerie is aangetast. Het verweer wordt verworpen.

Voorts is de rechtbank van enige dreiging niet gebleken en heeft verdachte het door hem ten aanzien daarvan aangevoerde op geen enkele manier aannemelijk gemaakt. Ook dat verweer wordt daarom verworpen.

Voor zover verdachte met het derde en het achtste niet-ontvankelijkheidsverweer naar de strafzaak tegen [C] verwijst, is dat niet van belang in zijn zaak, nu de beide zaken niet met elkaar te vergelijken zijn. Deze verweren worden verworpen.

Ten aanzien van het vierde niet-ontvankelijkheidsverweer geldt dat het op grond van artikel 167 van het Wetboek van Strafvordering (Sv) het aan het Openbaar Ministerie is te beslissen te vervolgen, dus een zaak ter berechting aan de rechter voor te leggen. Het Openbaar Ministerie moet daarbij afwegen of berechting haalbaar en opportuun is. Het heeft een zelfstandige beslissingsbevoegdheid met betrekking tot de vraag of naar aanleiding van een ingesteld opsporingsonderzoek vervolging moet plaatsvinden of dat van vervolging moet worden afgezien op gronden aan het algemeen belang ontleend. De rechtbank kan de beslissing van het Openbaar Ministerie te vervolgen slechts marginaal toetsen. De rechtbank zal dat doen op basis van het beginsel van een redelijke en billijke belangenafweging nu verdachte dat beginsel heeft aangevoerd.

Onder het beginsel van redelijke en billijke belangenafweging wordt verstaan dat van een strafrechtfunctionaris, in casu de officier van justitie, mag worden verlangd dat hij de in aanmerking komende belangen behoorlijk tegen elkaar afweegt. Dat houdt in dat op een voor de betrokkenen minst bezwarende wijze moet worden opgetreden (subsidiariteit) en dat er een redelijke verhouding moet zijn tussen die wijze van optreden en het beoogde doel (proportionaliteit). Als het doel ook kan worden bereikt op een manier waardoor de betrokkene minder wordt getroffen, moet daarvoor worden gekozen.i Nu het hier gaat om een discretionaire bevoegdheid, mag de rechtbank slechts marginaal toetsen. Dat houdt een beoordeling in of de belangenafweging kennelijk onredelijk is en of het Openbaar Ministerie dus in redelijkheid niet tot vervolging heeft kunnen overgaan (Hoge Raad 6 november 2012 LJN: BX4280). De beslissing tot vervolging over te gaan leent zich slechts in zeer beperkte mate voor een inhoudelijke rechterlijke toetsing. Dat wil zeggen dat slechts in uitzonderlijke gevallen plaats is voor een niet-ontvankelijkverklaring van het Openbaar Ministerie in de vervolging op grond dat het instellen of voortzetten van die vervolging onverenigbaar is met beginselen van een goede procesorde, om reden dat geen redelijk handelend lid van het Openbaar Ministerie heeft kunnen oordelen dat met de vervolging enig door strafrechtelijke handhaving beschermd belang gediend kan zijn.

Gelet op het marginale toetsingskader waarbinnen de rechtbank moet oordelen en gelet op de zich in het dossier bevindende aangiften, kan niet worden geconcludeerd dat de officier van justitie niet in redelijkheid tot de vervolging van de verdachte heeft kunnen besluiten. Derhalve wordt ook dit verweer verworpen.

Ten aanzien van het zevende niet-ontvankelijkheidsverweer heeft verdachte, anders dan hij heeft doen voorkomen, door het indienen van allerlei stukken ervan blijk gegeven dat hij wel degelijk zijn verdediging kon voeren. Verdachte heeft bij de rechtbank niet de indruk gewekt dat hij zich niet kon verdedigen. Ook dit verweer wordt daarom verworpen.

Ten aanzien van de door verdachte onder de punten 5, 6, 9, 10 en 11 gevoerde niet-ontvankelijkheidsverweren heeft verdachte hier feiten en omstandigheden naar voren heeft gebracht die in het kader van een niet-ontvankelijkheidsverweer niet van belang zijn. Ook die verweren worden daarom verworpen.

Uit het voorgaande volgt dat de officier van justitie in haar vervolging kan worden ontvangen.

De niet ter discussie staande feiten

De volgende feiten en omstandigheden hebben ter terechtzitting niet ter discussie gestaan en kunnen zonder nadere motivering als vertrekpunt dienen voor de beoordeling van de bewijsvraag in zaak A.ii

Verdachte woont in Amsterdam en is de gebruiker van het twitteraccount [twitteraccount]. Verdachte heeft (of had op enig moment) 98 volgers.iii

Verdachte heeft in de periode van 30 oktober 2010 tot en met 10 november 2010iv de volgende teksten op het twitteraccount van aangeefster [A], (destijds) lid van de Tweede Kamer,v achtergelaten:

De vraag die ter beantwoording aan de rechtbank voorligt, luidt of verdachte zich door het plaatsen van deze 'tweets' (telkens) schuldig heeft gemaakt aan de belediging van een ambtenaar gedurende en/of ter zake van de rechtmatige uitoefening van haar bediening.

Het standpunt van de officier van justitie

De officier van justitie stelt zich op het standpunt dat de aan verdachte ten laste gelegde belediging van het lid van de Tweede Kamer kan worden bewezen. [A] heeft aangifte gedaan en anderen konden de twitterberichten van verdachte aan [A] lezen. De uitlatingen zijn naar aard en strekking beledigend.

Het standpunt van verdachte

De verdachte stelt zich op het standpunt dat hij dient te worden vrijgesproken van het hem ten laste gelegde, nu zijn gedragingen ertoe strekten een oordeel te geven over de behartiging van openbare belangen en niet erop gericht waren ook in een ander opzicht of zwaarder te grieven dan uit de strekking voortvloeide. De ten laste gelegde uitingen vallen binnen de grenzen die artikel 10 van het Europees Verdrag van de Rechten van de Mens (EVRM) daaraan stelt. Subsidiair kan niet worden bewezen dat de bediening van [A] rechtmatig is.

Het oordeel van de rechtbank

In de eerste plaats dient de rechtbank te oordelen of de uitingen op zichzelf beledigend zijn, dus op zichzelf geschikt of de strekking hebbend om de waardigheid die aangeefster in het maatschappelijk verkeer toekomt, aan te randen. Voorts dient de rechtbank te oordelen of de context waarin de uiting is gedaan het beledigend karakter van de uitingen wegneemt. Uit de jurisprudentie van de Hoge Raad blijkt dat de context waarin een uitlating is gedaan, het beledigend karakter van de uitlating kan wegnemen, indien de uitlating een bijdrage levert aan of dienstig is aan een publiek maatschappelijk debat, een geloofsopvatting of als de uitlating onder de bescherming van artistieke expressie valt.

De door verdachte verzonden 'tweets' zijn op zich zelf beledigend en die 'tweets' hebben de waardigheid van aangeefster, als lid van de Tweede Kamer, aangerand.

Verdachte heeft verklaard dat hij de 'tweets' naar [A] heeft gestuurd, omdat zij volgens hem deelneemt aan oorlogsmisdaden, terrorisme gerelateerde en internationale misdrijven. Volgens verdachte vallen de door hem gemaakte uitingen hierdoor binnen de reikwijdte van artikel 266, tweede lid, van het Wetboek van Strafrecht (Sr.) en artikel 10 EVRM.

Verdachte heeft hiermee echter geen bijdrage heeft geleverd aan een publiek maatschappelijk debat of aan een geloofsopvatting. Evenmin heeft verdachte aangetoond dat de uitlating onder de bescherming van artistieke expressie valt. De 'tweets' kunnen daarom ook niet binnen een bepaalde context geplaatst worden.

Dat brengt mee dat de derde, door de Hoge Raad geformuleerde, toets - te weten de toets of de uitingen al dan niet onnodig grievend zijn, zoals verdachte heeft aangevoerd - onbesproken kunnen blijven.

Gelet op het voorgaande kan worden bewezen dat verdachte de hem in zaak A ten laste gelegde uitlatingen heeft gedaan en dat ze strafbaar zijn.

De niet ter discussie staande feiten

De volgende feiten en omstandigheden hebben ter terechtzitting niet ter discussie gestaan en kunnen zonder nadere motivering als vertrekpunt dienen voor de beoordeling van de bewijsvraag.xiv

Verdachte woont in Amsterdam en is beheerder van de voor een ieder toegankelijke website [website].xv Verdachte heeft op deze site verschillende teksten geplaatst. Op de site waren onder andere de volgende teksten te lezenxvi:

onder de kop 'Joden zijn gevaarlijk':

De niet ter discussie staande feiten

De volgende feiten en omstandigheden hebben ter terechtzitting niet ter discussie gestaan en kunnen zonder nadere motivering als vertrekpunt dienen voor de beoordeling van de bewijsvraag.xxviii

Verdachte woont in [plaats] en is beheerder van de voor een ieder toegankelijke website [website].xxix Op 5 maart 2011 heeft [naam website] een bericht geplaatst op de website [website 2] met daarin de volgende tekst:

Naar aanleiding van deze tekst heeft [B] op 11 maart 2011 aangifte van belediging gedaan.xxx

De vraag die ter beantwoording aan de rechtbank voorligt, luidt of verdachte door het plaatsen van deze uitlating op zijn website zich schuldig heeft gemaakt aan bedreiging of belediging van aangever [B].

Het standpunt van de officier van justitie

De officier van justitie stelt zich op het standpunt dat verdachte dient te worden vrijgesproken van de aan hem ten laste gelegde bedreiging, maar dat aan verdachte ten laste gelegde belediging van [B] wel bewezen kan worden. De uitlatingen zijn rechtstreeks toegezonden door middel van een geschrift. Naar de inhoud en strekking zijn deze uitlatingen beledigend.

Het standpunt van verdachte

Ten aanzien van dit feit stelt verdachte zich op het standpunt dat hij, naast de bedreiging, ook dient te worden vrijgesproken van de aan hem ten laste gelegde belediging, nu zijn gedraging ertoe strekte een oordeel te geven over de behartiging van openbare belangen en niet erop gericht was ook in een ander opzicht of zwaarder te grieven dan uit de strekking voortvloeide. Daarnaast kan niet worden bewezen dat de uitingen van zijn hand zijn.

Het oordeel van de rechtbank

De rechtbank stelt voorop dat op basis van de gebezigde bewijsmiddelen bewezen kan worden dat verdachte de uitlating op de website [website 2] heeft geplaatst, nu zij van een door hem gevoerde website afkomstig is. Verdachte heeft geenszins aannemelijk gemaakt dat iemand anders die tekst heeft geplaatst.

De uitlating is niet bedreigend in de zin van artikel 285 Sr. en krijgt ook niet, gegeven de omstandigheden waaronder zij is geplaatst, een bedreigend karakter. Dat is de rechtbank met verdachte en de officier van justitie eens. Verdachte dient dan ook te worden vrijgesproken van het in zaak B onder feit 4 primair ten laste gelegde.

Voor de beoordeling of verdachte zich schuldig heeft gemaakt aan de belediging heeft de rechtbank weer acht geslagen op het toetsingskader als omschreven in paragraaf 4.4.1.

De door verdachte verzonden reactie op de website [website 2] is op zich zelf beledigend en heeft de waardigheid van aangever aangerand.

Voorts zijn de aan verdachte ten laste gelegde uitlatingen niet in de context van een maatschappelijk debat gedaan. Evenmin kunnen ze als de uiting van een geloofsopvatting of een artistieke uiting worden beschouwd. Dit betekent dat de derde, door de Hoge Raad geformuleerde, toets - te weten of de uitingen al dan niet onnodig grievend zijn, zoals verdachte heeft aangevoerd - onbesproken kan blijven.

Gelet op het voorgaande kan het aan verdachte in zaak B onder feit 4 subsidiair ten laste gelegde worden bewezen en is het strafbaar.

De rechtbank acht op grond van de in rubriek 4, 5 en 6 vervatte bewijsmiddelen en hetgeen is overwogen bewezen dat verdachte

ten aanzien van het in zaak A ten laste gelegde:

in de periode van 30 oktober 2010 tot en met 10 november 2010 te Amsterdam en te 's-Gravenhage, telkens opzettelijk beledigend [A], gedurende en ter zake van de rechtmatige uitoefening van haar bediening als lid van de Tweede Kamer der Staten-Generaal, die [A] telkens middels Twitter heeft toegevoegd de woorden:

Het standpunt van verdachte

De verdachte heeft een beroep op overmacht gedaan en heeft hiertoe overwogen dat de uitingen op [website] verband houden met het feit dat niemand wat onderneemt tegen grote misdrijven maar dat daar wel iets tegen moet gebeuren. Daarom heeft hij de brulblog [website] in het leven geroepen.

Voorts heeft de verdachte een beroep gedaan op noodweer en heeft hiertoe overwogen dat zijn brulblog ook is geboden door noodzakelijke verdediging van eigen of anders lijf, eerbaarheid of goed tegen ogenblikkelijke, wederrechtelijke aanranding.

Het oordeel van de rechtbank

Noodtoestand

De rechtbank begrijpt dat verdachte in eerste instantie een beroep op noodtoestand heeft gedaan en heeft bedoelt dat hij, staande voor de noodzaak te kiezen uit voor hem onderling strijdige plichten en belangen, het voor hem meest zwaarstwegende heeft laten prevaleren.

Voor een geslaagd beroep op noodtoestand is vereist dat sprake is van een gedraging die voortvloeit uit een actuele concrete nood en die geëigend is om daaraan een eind te maken. Bovendien moet het gedrag een toetsing aan de eisen van proportionaliteit en subsidiariteit doorstaan.

Met actuele concrete nood wordt bedoeld dat de strafbare gedraging direct moet voortspruiten uit de conflictsituatie en gericht moet zijn op de opheffing van de onhoudbaar geachte situatie. Bovendien moet de noodsituatie concreet zijn. Dat wil zeggen dat zij objectiveerbaar is en dus niet alleen in de opvatting of verbeelding van de verdachte bestaat respectievelijk leeft.

Een noodtoestand als bedoeld in artikel 40 van het Wetboek van Strafrecht is niet aannemelijk geworden, nu bedoelde noodsituatie niet, anders dan uitsluitend door middel van het (subjectieve) betoog van de verdachte, op objectieve wijze is onderbouwd. Het beroep op noodtoestand wordt derhalve verworpen.

Noodweer

Bij een beroep op noodweer gaat het om de 'verdediging' van bepaalde rechtsgoederen tegen een (wederrechtelijke) aanranding. Dit betekent dat een beroep op deze strafuitsluitingsgrond niet kan worden aanvaard ingeval de gedraging van verdachte, die zich op deze exceptie beroept, noch op grond van diens bedoeling noch op grond van de uiterlijke verschijningsvorm van de gedraging kan worden aangemerkt als verdedigend, maar - naar de kern bezien - als aanvallend (Hoge Raad 8 juni 2010, NJ 2010/339).

Verdachte heeft zich in de bewezen geachte feiten alles behalve verdedigend opgesteld. Hij heeft zich juist provocerend uitgelaten om - zoals hijzelf zegt - aandacht te krijgen. Dit heeft niets met zelfverdediging te maken. Het beroep op noodweer wordt derhalve verworpen.

Gelet op het hiervoor genoemde zijn de bewezen geachte feiten volgens de wet strafbaar. Het bestaan van een rechtvaardigingsgrond is niet aannemelijk geworden.

De verdachte is echter niet strafbaar. Daartoe overweegt de rechtbank het volgende:

De rechtbank heeft kennisgenomen van de zich in het dossier bevindende rapportages over de persoon van de verdachte, opgemaakt door [psychiater], psychiater en [psycholoog], psycholoog, gedateerd respectievelijk 20 maart 2005 en 28 maart 2005. Beide rapportages zijn opgemaakt in de zaak met parketnummer 09/925678-04. In die zaak is verdachte onder andere schuldig bevonden aan de bedreiging van de toenmalige Minister-president [F].

Eerstgenoemd rapport, opgemaakt door psychiater [psychiater], houdt - zakelijk weergegeven - onder meer in als conclusie:

Laatstgenoemd rapport, opgemaakt door psycholoog [psycholoog], houdt - zakelijk weergegeven - onder meer in als conclusie:

Mede gelet op deze rapporten kan verdachte ten aanzien van het plegen van de hierboven bewezen geachte feiten ook volledig ontoerekingsvatbaar worden geacht. De rapporten zien weliswaar op door verdachte in 2004 gepleegde feiten, maar - gelet op de inhoud van deze rapporten - is aannemelijk is dat het door de psychiater en psycholoog geconstateerde psychiatrische ziektebeeld zich ook voordeed ten tijde van de thans aan de orde zijnde en bewezen verklaarde feiten uit 2011. De rechtbank licht dat al volgt toe.

De rechtbank constateert, aan de hand van het gedrag van verdachte - te weten de wijze waarop en waarom verdachte de bewezen geachte feiten heeft gepleegd, de uitlatingen die verdachte ter terechtzitting heeft gedaan, zijn soms bizarre gedrag ter terechtzitting, de manier waarop hij zijn zaak heeft bepleit (door onder andere de rechtbank van stapels materiaal te voorzien die volstrekt niet relevant voor deze zaak zijn), en (vooral ook) zijn standpunten en de inhoud daarvan en de strekking van zijn betoog - en aan de hand van de hierboven genoemde rapportages, dat bij verdachte ten tijde van het begaan van de bewezen geachte feiten en thans sprake van een ziekelijke stoornis was, respectievelijk is. De gedragskeuzes en gedragingen van verdachte kunnen volledig uit de ziekelijke stoornis worden verklaard. Verdachte moet ten aanzien daarvan geheel ontoerekeningsvatbaar worden geacht.

Gelet op de inhoud van die rapportages en gelet op wat de rechtbank ter terechtzitting heeft waargenomen, is de rechtbank daarom - anders dan de officier van justitie - van oordeel dat de bewezen geachte feiten verdachte wegens een ziekelijke stoornis niet kunnen worden toegerekend. Verdachte dient daarvoor dan ook van alle rechtsvervolging te worden ontslagen.

De rechtbank merkt hierbij ten slotte nog op dat het de vraag is of het vervolgen van iemand als verdachte enig nuttig maatschappelijk doel dient. Verdachte doet uitlatingen, zoals die over de Holocaust, die voor ieder weldenkend mens volstrekt onzinnig zijn. Hij blijft in al dit soort uitlatingen, ondanks eerdere vervolgingen en veroordelingen, volharden. Doordat hij wordt vervolgd, wordt hij serieus genomen en wordt hem een podium geboden waarop hij zijn "ideeën" nog eens uitvoerig kan etaleren. Mede nu niet van enige aantasting van de fysieke integriteit van een of meer andere personen is gebleken, zou het dan ook overweging verdienen verdachte en zijn uitlatingen en gedrag te negeren.

Beslag

Onder verdachte zijn de volgende voorwerpen in beslag genomen:

Het standpunt van de officier van justitie

De officier van justitie heeft gevorderd dat de bij verdachte in beslag genomen goederen verbeurd worden verklaard, omdat met die goederen de strafbare feiten zijn gepleegd en dit niet de eerste keer is dat verdachte voor dergelijke feiten wordt vervolgd.

Het standpunt van de verdachte

De verdachte stelt zich op het standpunt dat het verbeurd verklaren van de in beslag genomen goederen buiten proportioneel is.

Het oordeel van de rechtbank

De wettelijke voorwaarde voor de oplegging van de bijkomende straf van verbeurdverklaring is dat sprake is van een "veroordeling wegens enig strafbaar feit". De bewoordingen van artikel 33, eerste lid, Sr. laten dus niet toe dat de verbeurdverklaring wordt uitgesproken in het geval dat de verdachte van alle rechtsvervolging is ontslagen (Hoge Raad 25 januari 2005, LJN: AR7226). Nu het ook geen goederen betreffen die van zodanige aard zijn dat het ongecontroleerde bezit daarvan in strijd met de wet of het algemeen belang is, zullen de in beslag genomen goederen aan verdachte worden teruggegeven.

De rechtbank komt op grond van het voorgaande tot de volgende beslissing.

Verklaart het in zaak B onder feit 4 primair ten laste gelegde niet bewezen en spreekt verdachte daarvan vrij.

Verklaart bewezen dat verdachte het ten laste gelegde heeft begaan zoals hiervoor in rubriek 7 is vermeld.

Verklaart niet bewezen wat aan verdachte meer of anders is ten laste gelegd dan hiervoor is bewezen verklaard en spreekt verdachte daarvan vrij.

Het bewezen verklaarde levert op:

ten aanzien van het in zaak A bewezen geachte:

eenvoudige belediging, terwijl de belediging wordt aangedaan aan een ambtenaar gedurende en ter zake van de rechtmatige uitoefening van zijn bediening, meermalen gepleegd;

ten aanzien van het in zaak B onder feit 1, 2 en 3 bewezen geachte:

zich in het openbaar bij geschrift opzettelijk beledigend uitlaten over een groep mensen wegens hun godsdienst, terwijl het feit wordt gepleegd door een persoon die daarvan een gewoonte maakt;

ten aanzien van het in zaak B onder feit 4 subsidiair bewezen geachte:

eenvoudige belediging.

Verklaart het bewezen verklaarde strafbaar.

Verklaart de verdachte voor het bewezen verklaarde evenwel niet strafbaar en ontslaat de verdachte ter zake van alle rechtsvervolging.

Gelast de teruggave aan [verdachte] van: