HR, 13-12-2011, nr. 10/01058

Op 26 januari 2007 doet mr C. Eenhoorn per brief namens [betrokkene 1] aangifte van oplichting dan wel verduistering, gepleegd door verdachte.2.

Op 22 februari 2007 verklaart [betrokkene 1] tegenover de politie dat hij in juni 2006 een advocaat nodig had voor rechtsbijstand, omdat hij was aangehouden terwijl hij onder invloed van alcoholhoudende drank een auto bestuurde. Hij heeft in de Gouden Gids gezocht in de rubriek ‘Advocaten en Advocatenkantoren’, waar hij een advertentie zag staan van verdachte. [Betrokkene 1] heeft naar het kantoor gebeld. Hij heeft verdachte verteld wat hem was overkomen. Verdachte zei hem dat bij hard aan het werk zou gaan. Verdachte begon over geld, omdat ‘zijn kachel ook moest branden’. Verdachte begon over € 7.000,-, maar zei later dat € 5.000,- ook goed was. Eind juni 2007 is [betrokkene 1] samen met zijn broer, [betrokkene 2], langs geweest bij het kantoor van verdachte aan de [a-straat] in Groningen. Zij hebben in de tuin een gesprek gehad met verdachte en [betrokkene 3]. Daarbij gaf verdachte aan dat hij zou proberen ervoor te zorgen dat er geen zitting zou komen en als het wel een zitting zou worden ‘dan was hij er ook nog’. [Betrokkene 2] had inmiddels € 5.000,- overgemaakt. Verdachte zei in het gesprek in de tuin dat er nog een keer € 5.000,- overgemaakt moest worden. Verdachte zou dit in depot houden voor het betalen van een eventuele boete. Die € 5.000,- werd later gestort. [Betrokkene 1] verklaart dat hij dacht dat verdachte advocaat was en dat verdachte zijn zaken zou behartigen. Als bij had geweten dat verdachte geen advocaat was, was hij nooit met hem in zee gegaan. Uit niets bleek dat verdachte geen advocaat was. Als hij [betrokkene 2] dit hadden geweten hadden ze niet zoveel geld aan verdachte betaald en ook niets in depot gegeven.3.

[Betrokkene 2] verklaart op 22 februari 2007 tegenover de politie dat zijn broer, [betrokkene 1], in juni 2006 met drank op achter het stuur in zijn auto reed. Hij is toen aangehouden door de politie en zijn rijbewijs werd ingevorderd. [Betrokkene 1] heeft vervolgens een advocaat benaderd welke hij uit de Gouden Gids had gehaald. Samen met zijn broer is [betrokkene 2] naar het kantoor van verdachte aan de [a-straat] in Groningen gegaan. Verdachte heeft tijdens dat gesprek aangegeven dat hij een uurtarief rekende van € 350,- exclusief BTW en kantoorkosten. Verdachte vroeg of [betrokkene 1 en 2] per spoedoverboeking een voorschot wilden overboeken van € 5.000,- voor toekomstige honoraria. [Betrokkene 2] heeft toen, namens zijn broer, met spoed € 5.000,- overgemaakt.

Op 30 juni 2006 ontving [betrokkene 2] een emailbericht van verdachte, waarin hem werd verzocht nogmaals € 5.000,- over te maken, omdat volgens verdachte de op te leggen boete 5.000,- euro zou zijn. Volgens verdachte was het gebruikelijk dat een advocaat dat geld in depot zou krijgen, zodat het openbaar ministerie zeker wist dat het betaald zou worden. Volgens verdachte bestond de meeste kans op een schikking als het bedrag voor 5.00 uur die dag telefonisch overgemaakt zou zijn op de bankrekening van maatschap [A]. Verdachte gaf daarbij aan dat [betrokkene 2] het geld teruggestort zou krijgen als het openbaar ministerie niet akkoord zou gaan met de schikking. [betrokkene 2] verklaart dat hij alle vertrouwen had in verdachte als advocaat. Op 3 juli 2006 heeft [betrokkene 2] € 5.000,- overgeboekt naar de rekening ten name van MTS [A].

Op 5 juli 2007 (het hof begrijpt: 2006) heeft [betrokkene 1] een contract gesloten met verdachte, inhoudende dat verdachte de belangen van [betrokkene 1] zou behartigen en dat een voorschot betaald zou worden van € 5.000,-. Het uurtarief zou € 350,- bedragen, exclusief BTW en 6% kantoorkosten.

Op l7 juli 2006 ontving [betrokkene 2] wederom een emailbericht van verdachte. Verdachte gaf aan dat het voorschotbedrag nagenoeg verbruikt was. Gezien de omvang van de zaak vroeg verdachte nogmaals € 5.000,- over te boeken. [Betrokkene 2] heeft verdachte telefonisch voorgesteld € 2.000,- over te boeken onder de voorwaarde dat verdachte de hele zaak tot en met de zitting zou afwikkelen c.q. hen tot en met de zitting bij zou staan. Verdachte ging akkoord met dit voorstel. [Betrokkene 2] heeft vervolgens op 20 juli 2006 € 2.000,- overgeboekt.

Diezelfde dag ontving [betrokkene 2] een emailbericht van verdachte, waarin deze aangaf dat hij voor die € 2.000,- bijstand zou verlenen, zowel bij het gesprek met de officier van justitie als eventueel op zitting.

Enige tijd later hoorde [betrokkene 2] van mr Eenhoorn dat verdachte geen advocaat was. [Betrokkene 2] was er echter steeds vanuit gegaan dat verdachte advocaat was, nu verdachte zich —zoals [betrokkene 2] verklaart— ook als zodanig presenteerde. Als [betrokkene 2] had geweten dat verdachte de belangen van [betrokkene 1] niet voor 100% kon behartigen, was hij nooit met hem in zee gegaan.4.

Ter terechtzitting van de rechtbank op 25 maart 2008 verklaart [betrokkene 2] dat hij op geen enkel moment aanleiding heeft gehad om te denken dat verdachte geen advocaat was. Verdachte heeft niet gezegd dat hij geen advocaat was. [Betrokkene 2] en zijn broer [betrokkene 1] hadden de indruk dat verdachte advocaat was. [Betrokkene 2] heeft verklaard dat als hij had geweten dat verdachte geen advocaat was, hij het uurtarief van € 350,- wel had aangevochten. Dat hij dacht dat verdachte advocaat was, speelde zeker mee, omdat hij dacht dat een advocaat wel zoveel zou kosten. Volgens verdachte was het een omvangrijke zaak die veel onderzoek zou vergen. Verdachte heeft gezegd dat het gangbaar was dat het schikkingsbedrag via de advocaat liep.5.

[Betrokkene 3] heeft op 23 februari 2007 tegenover de politie verklaard dat hij in juni 2006 in dienst was van de maatschap [A]. Eind juni 2006 heeft [betrokkene 3] met verdachte een gesprek gevoerd met [betrokkene 1 en 2] aan de [a-straat] in Groningen. [Betrokkene 3] heeft aangegeven dat hij zich heel goed kan voorstellen dat [betrokkene 1 en 2] dachten dat ze met advocaten te maken hadden, nu in het gesprek niet is gezegd dat zij geen advocaten waren. Voorafgaand aan het gesprek was geen brief naar [betrokkene 1 en 2] gegaan inhoudende dat [verdachte] en [betrokkene 3] geen advocaten waren. De zaak [betrokkene 1] betrof geen complexe zaak.6.

Ter terechtzitting van de rechtbank op 25 maart 2008 heeft [betrokkene 3] verklaard dat er een advertentie van het kantoor van verdachte in de Gouden Gids stond, waarin met geen woord werd gerept dat het geen advocatenkantoor was. [Betrokkene 1 en 2] dachten dat ze advocaten in de arm hadden genomen. Ze hebben veel geld moeten betalen. Dit is gebeurd onder valse voorwendselen, zo verklaart [betrokkene 3].7.

[Betrokkene 4] heeft op 23 maart 2007 tegenover de politie verklaard dat hij begin 2006 met verdachte een maatschap is aangegaan. De maatschap werd genoemd [A]. Het kantoor was gesitueerd aan de [a-straat 1] te Groningen. In juni 2006 was het krediet van € 125.000,- op. [Betrokkene 4] heeft uit hoofde van de maatschap advertenties geplaatst in de Gouden Gids. Daarbij wordt door [betrokkene 4] gewezen op een emailbericht van verdachte aan hem, gedateerd 14 maart 2006, waarin verdachte schrijft dat het kantoor onder de rubriek advocatenkantoren en niet onder juridische adviesbureaus o.i.d. moet worden geplaatst.8.

[Betrokkene 5], deken van de orde van advocaten in het arrondissement Groningen, verklaart op 16 augustus 2007 tegenover de politie dat verdachte geen advocaat is in Groningen dan wel elders in Nederland. Desondanks heeft verdachte in een tweetal emailberichten aan [B], gedateerd 20 juni 2006, geschreven dat hij een eigen advocatenkantoor heeft.

[Betrokkene 5] heeft verdachte een brief geschreven, waarin [betrokkene 5] heeft aangegeven dat hij bezwaar maakt tegen de suggestieve inhoud van het bericht en waarin [betrokkene 5] verdachte dringend heeft verzocht om in contacten met derden geen onduidelijkheid te laten bestaan over zijn positie. [Betrokkene 5] zegt in de brief dat verdachte zich, zolang hij niet als advocaat is ingeschreven, dient te onthouden van het zelfs maar wekken van de schijn dat hij als advocaat werkzaam is. Voorts heeft [betrokkene 5] verdachte verzocht de advertentie in de Gouden Gids niet meer in de rubriek ‘Advocaten en Advocatenkantoren’ te plaatsen.9.

Verdachte heeft per brief van 22 juni 2006 aan [betrokkene 5] laten weten dat hij tijdens zijn contacten met derde partijen duidelijk maakt geen advocaat te zijn, nu hij zich daarvan goed bewust is.10.

Door de raadsman van verdachte is aangevoerd dat verdachte nooit de intentie heeft gehad zich uit te geven als advocaat. Verdachte heeft nooit gezegd dat hij advocaat was. De feiten en omstandigheden in de onderhavige zaak kunnen niet gekwalificeerd worden als leugens of een samenweefsel van verdichtsels, aldus de raadsman.

Daar komt bij dat [betrokkene 2] ter terechtzitting van de rechtbank heeft verklaard dat als hij het geld terug had gekregen, hij geen aangifte zou hebben gedaan. Hieruit leidt de raadsman af dat ‘in de ogen van [betrokkene 1]’ geen sprake is geweest van oplichting, hoogstens van misleiding.

Verdachte heeft aangevoerd dat hij nooit heeft gezegd dat hij advocaat was en zich ook niet heeft voorgedaan als advocaat. Hij heeft nooit de suggestie gewekt dat hij [betrokkene 1] bij zou staan ter zitting. Hel uurtarief van € 350,- is door [betrokkene 4] berekend. Het genoemde boetebedrag van € 5.000.- was door [betrokkene 3] opgezocht in de richtlijnen van het Openbaar Ministerie.

Uit het bovenstaande is het hof gebleken dat:

Op grond van het voorgaande is het hof van oordeel dat verdachte (op zijn minst) bewust heeft gesuggereerd dat hij advocaat was en derhalve een valse hoedanigheid heeft aangenomen. Dat verdachte niet expliciet heeft gezegd dat hij advocaat was, doet daar niet aan af. Dat verdachte het oogmerk heeft gehad om zich door het aannemen van deze valse hoedanigheid wederrechtelijk te bevoordelen, leidt het hof af uit het gegeven dat verdachte zelf krap bij kas zat, het krediet van de maatschap in juni 2006 al was verbruikt en hij geld nodig had, hetgeen ook door hemzelf ter terechtzitting van het hof is verklaard. 11.Het ten behoeve van een schikking overgemaakte geld is vervolgens niet veilig gesteld op een derdengeldenrekening, maar verbruikt vanaf de rekening van de toen al in ernstige geldzorgen verkerende maatschap. Terugbetaling van het bedrag aan [betrokkene 2] was daardoor niet mogelijk.

Uit de verklaringen van [betrokkene 1 en 2] blijkt voldoende dat de bedragen van € 5.000,-, € 2.000,- en € 5.000,- door [betrokkene 2] zijn betaald als gevolg van de valse hoedanigheid, die verdachte jegens [betrokkene 1 en 2] had aangenomen.

Gelet op al hetgeen hiervoor is overwogen acht het hof wettig en overtuigend bewezen dat verdachte zich schuldig heeft gemaakt aan oplichting van [betrokkene 2]. Ten overvloede merkt het hof nog op dat het feit dat aangever naderhand heeft verklaard dat hij zich misleid voelde en hij niet spreekt over opgelicht zijn, niet met zich brengt dat het bewezenverklaarde niet als oplichting zou kunnen worden gekwalificeerd.

Het bedrag van € 5.000,- dat verdachte met het oog op een eventuele schikking onder zich had gekregen, heeft hij ook door oplichting, derhalve door misdrijf onder zich gekregen, zodat de cumulatief tenlastegelegde verduistering van dit bedrag niet bewezen kan worden.’

Op 18 oktober 2006 verklaart [betrokkene 6] tegenover de FIOD/ECD dat hij op 6 oktober 2006 werd gebeld door één van zijn secretaresses met de mededeling dat verdachte had gebeld in verband met [betrokkene 7]. [Betrokkene 6] heeft vervolgens verdachte gebeld, waarbij verdachte heeft aangegeven dal hij bepaalde zaken behartigde voor [betrokkene 7]. Verdachte vertelde dat hij werkzaamheden had verricht voor [betrokkene 7] en dat hem daarbij zaken ter ore waren gekomen die voor [betrokkene 6] van belang konden zijn. Verdachte en [betrokkene 6] hebben een afspraak gemaakt voor de volgende dag. Diezelfde dag luisterde [betrokkene 6] zijn voicemail af, waar twee berichten op stonden. [betrokkene 6] verklaart dat hem uit die berichten duidelijk werd dat verdachte bepaalde informatie had die hij met [betrokkene 6] wilde delen en waarvoor [betrokkene 6] €40.000,- moest betalen. Verdachte heeft in de voicemailberichten gezegd dat hij over informatie beschikte van belang voor het fysieke zelfbehoud van [betrokkene 6].

Op 9 oktober 2006 heeft verdachte wederom gebeld naar het kantoor van [betrokkene 6]. Hij heeft bij [betrokkene 8] de boodschap achter gelaten ‘Als [betrokkene 6] mij niet voor half vier terugbelt dan gaat de stekker er uit.’13.

[Betrokkene 8] heeft op 9 oktober 2006 een emailbericht verzonden aan [betrokkene 6], waarin staat weergegeven dat verdachte had gebeld met het verzoek of [betrokkene 6] hem terug wilde bellen, waarbij letterlijk was gezegd dat als [betrokkene 6] geen contact met hem zou opnemen hij zich genoodzaakt zou zien passende maatregelen te nemen en contact op te nemen met justitie en dat dan de ‘stekker’ er uit zou gaan.14.

Door verbalisant [verbalisant 2] zijn de door verdachte op de telefoon van [betrokkene 6] ingesproken voicemailberichten uitgewerkt. Hieruit blijkt dat door verdachte onder meer is gezegd dat hij van zeer wezenlijke dingen op de hoogte is geraakt, waarbij de trefwoorden ‘witwassen’, ‘zwart geld’, ‘bankrekeningen in verschillende landen’ en ‘de deal met het openbaar ministerie’ door verdachte worden genoemd. Verdachte zegt voorts dat het gaat om de toekomst van [betrokkene 6], zijn bedrijf en zijn fysieke zelfbehoud. Verdachte stelt [betrokkene 6] voor een bedrag van €40.000,- over te maken naar het rekeningnummer van verdachte.15.

Verdachte heeft ter terechtzitting van de rechtbank op 25 maart 2008 verklaard dat hij vanuit Groningen contact heeft gezocht met [betrokkene 6] en dat de inhoud van het bericht ( het hof begrijpt: zoals dat in de tenlastelegging is weergegeven) klopt.16.

Door de verdediging is ter terechtzitting van het hof aangevoerd dat verdachte niet heeft gedreigd met het openbaar maken van geheimen. In de berichten van oktober 2006 heeft verdachte aan [betrokkene 6] informatie aangeboden in ruil voor € 40.000,-. De opmerking van verdachte in het telefoongesprek op 9 oktober 2006, inhoudende dat de stekker er uit zou gaan, had te maken met het feit dat [betrokkene 6] contact met hem moest opnemen. Dit had niet te maken met het openbaar maken van geheimen, aldus verdachte. Indien [betrokkene 6] het bedrag van € 40.000,- niet zou hebben willen betalen, zou verdachte geen nadere stappen hebben ondernomen.

Uit het bovenstaande leidt het hof af dat verdachte informatie had over [betrokkene 6] die betrekking had op strafbare feiten en dat verdachte voor die informatie € 40.000,- wilde hebben. Daarbij is het hof van oordeel dat de uitlatingen van verdachte -inhoudende dat het ging om de toekomst van [betrokkene 6], zijn bedrijf en zijn fysieke zelfbehoud en dat passende maatregelen zouden worden genomen, dat contact met justitie zou worden opgenomen en dat de stekker er uit zou gaan indien [betrokkene 6] geen contact met verdachte zou opnemen- in onderling verband en samenhang bezien niet anders begrepen kunnen worden dan gericht te zijn op aanranding van de eer of goede naam van [betrokkene 6] dan wel op openbaarmaking van de (geheime) informatie. [Betrokkene 6] heeft de mededelingen van verdachte ook als gericht op die smaad en/of openbaarmaking van geheimen ervaren en kunnen ervaren. Bedoelde mededelingen oordeelt het hof als door verdachte ingezette dwangmiddelen ter betaling van geld door die [betrokkene 6] aan hem, verdachte. Aan het vorenstaande doet niet af dat verdachte, zoals hij ter zitting heeft aangevoerd, mogelijk zou hebben afgezien van openbaarmaking van bedoelde informatie indien [betrokkene 6] niet zou betalen.

Dat verdachte daarbij het oogmerk heeft gehad om zich wederrechtelijk te bevoordelen, leidt het hof af uit het gegeven dat verdachte krap bij kas zat en geld nodig had, hetgeen ook door hemzelf ter terechtzitting van het hof is verklaard.17.

Gelet op al hetgeen hiervoor is overwogen acht het hof wettig en overtuigend bewezen dat verdachte zich schuldig heeft gemaakt aan een poging tot afdreiging.