VI.2.4.2.3 De volledigheid en de actualiteit van het geschrift

605. De cessionaris mag erop vertrouwen dat de voor de vordering wezenlijke bedingen worden vermeld. Volgens de toelichting zou een cessionaris er alleen op mogen vertrouwen dat hetgeen in de schuldbekentenis wordt vermeld juist is, maar niet dat de schuldbekentenis de rechtsverhouding tussen de schuldeiser en de schuldenaar ook volledig weergeeft. De aard van het tussen partijen verhandelde kan echter van belang zijn. Zoals vermeld1 zou een cessionaris er in beginsel op mogen vertrouwen dat de vordering overdraagbaar is, indien in de schuldbekentenis geen melding wordt gemaakt van een beding van niet-overdraagbaarheid.2 Ik zou hieraan willen toevoegen dat een cessionaris er over het algemeen op mag vertrouwen dat ook andere wezenlijke bedingen worden vermeld. Daarbij kan onder meer worden gedacht aan verrekeningsbedingen en aan bedingen die het voortbestaan van de verbintenis betreffen, zoals ontbindende voorwaarden of tijdsbepalingen en wilsrechten van de schuldenaar tot beëindiging van de verbintenis. Het criterium waar het bij toepassing van art. 3:36 BW uiteindelijk om gaat, is of de cessionaris er gerechtvaardigd op mag vertrouwen dat de schuldbekentenis (of een ander geschrift) de wezenlijke kenmerken van de vordering vermeldt en of de schuldenaar in de gegeven omstandigheden redelijkerwijs behoort te begrijpen dat de niet-vermelding daarvan in de schuldbekentenis bij derden tot onjuiste veronderstellingen zou kunnen leiden.3

606. Wordt de cessionaris ook beschermd tegen wijzigingen van de vordering die na het opmaken van het geschrift zijn overeengekomen? Volgens de toelichting zou de cessionaris er enkel op mogen vertrouwen dat de schuldbekentenis juist is ten tijde van de ondertekening daarvan.4 Hij mag er niet van uitgaan dat de inhoud en de omvang van de vordering na het opmaken van de schuldbekentenis onveranderd blijven. Schuldenaar en schuldeiser kunnen na het opmaken van de schuldbekentenis alsnog een beding van niet-overdraagbaarheid overeenkomen of de voorwaarden waaronder de schuld moet worden afgelost, wijzigen.5 Deze wijzigingen zou de schuldenaar in beginsel zonder meer aan de cessionaris kunnen tegenwerpen. De schuldbekentenis is slechts een momentopname van de ten tijde van de akte tussen de schuldenaar en de schuldeiser bestaande rechtsverhouding.6

Naar mijn mening is deze benadering te strikt. Onder omstandigheden kan de cessionaris ook worden beschermd tegen later overeengekomen wijzigingen, zoals een beding van niet-overdraagbaarheid, die niet op de schuldbekentenis zijn aangetekend. Zeker indien de schuldenaar een professionele partij is waarvan mag worden verwacht dat deze weet dat derden de schuldbekentenis (of een ander geschrift) als informatiebron zouden kunnen raadplegen – denk bijvoorbeeld aan een grote onderneming die bij een bankensyndicaat een bedrijfskrediet heeft opgenomen –, dan mag, afhankelijk van de omstandigheden, van de schuldenaar eveneens worden verwacht dat hij de schuldbekentenis met het oog op de belangen van deze derden aanpast of laat aanpassen. Door dit na te laten wekt hij bij de cessionaris de schijn dat de vordering na het opmaken van de schuldbekentenis geen veranderingen heeft ondergaan. Indien men aanvaardt dat de schuldenaar bij het opstellen van de schuldbekentenis rekening heeft te houden met de belangen van derden, dan is het niet onredelijk dat de schuldenaar in beginsel ook na het tot stand komen van de schuldbekentenis met de belangen van deze derden rekening dient te blijven houden.7 Het feit dat de schuldbekentenis zich onder de schuldeiser of mogelijk zelfs een derde (een cessionaris) bevindt, staat niet per definitie aan een mogelijke toepassing van art. 3:36 BW in de weg.8 In welke gevallen van de schuldenaar mag worden verwacht dat hij de schuldbekentenis aanpast of doet aanpassen, valt in zijn algemeenheid echter niet te zeggen. Dit is afhankelijk van de omstandigheden van het geval.