HR, 07-06-2011, nr. 10/01712

Het Gerechtshof te 's‑Gravenhage (enkelvoudige kamer) heeft de verdachte bij arrest van 29 maart 2010 ter zake van onder 1 ‘overtreding van artikel 8 van de Wegenverkeerswet 1994’, onder 2 ‘overtreding van artikel 107, eerste lid, van de Wegenverkeerswet 1994’ en onder 3 ‘door het bevoegd gezag naar zijn identiteitsgegevens gevraagd, een valse naam, geboortedatum, geboorteplaats opgeven’ veroordeeld ten aanzien van 1 tot het betalen van een geldboete van EUR 300,00 (driehonderd euro), bij gebreke van betaling en verhaal te vervangen door hechtenis voor de duur van 6 (zes) dagen, ten aanzien van 2 tot het betalen van een geldboete van EUR 200,00 (tweehonderd euro), bij gebreke van betaling en verhaal te vervangen door hechtenis voor de duur van 4 (vier) dagen en ten aanzien van 3 tot het betalen van een geldboete van EUR 200,00 (tweehonderd euro), bij gebreke van betaling en verhaal te vervangen door hechtenis voor de duur van 4 (vier) dagen voorwaardelijk met een proeftijd van 2 (twee) jaar.

Namens verdachte heeft mr. I. Oolgaard, advocaat te 's‑Gravenhage, cassatie ingesteld en heeft mr. C.A. Lucardie, advocaat te 's‑Gravenhage, bij schriftuur een twee middelen van cassatie voorgesteld.

Het eerste middel klaagt dat bij het eerste feit waarvoor door het Hof is veroordeeld een onjuiste uitleg is gegeven aan het begrip onderzoek in de zin van art. 8 Wegenverkeerswet 1994.

Het Hof heeft voor wat betreft het onder 1 tenlaste gelegde het volgende bewezenverklaard:

Onder het kopje ‘Gevoerde verweren’ houdt het arrest onder meer het volgende in :

Artikel 10 van het Besluit alcoholonderzoeken luidt als volgt:

Bijlage 1 van de Regeling ademanalyse, zoals deze ten tijde van het onderhavige onderzoek luidde, behelst voorschriften met betrekking tot de ademanalyseapparatuur en het onderzoek daarvan. Ingevolge punt 3.9.5 in verbinding met punt 3.6.1 en 3.9.1 van die bijlage dienen op de afdruk die het ademanalyseapparaat na het volledig doorlopen van de procedure genereert onder meer de volgende gegevens te staan: de naam, voornaam en voorletters van de verdachte, de geboortedatum en geboorteplaats van de verdachte, de datum, begin- en eindtijd van het ademonderzoek, de nulpuntsresultaten, de kalibratiecontroleresultaten, de meetresultaten en het ademonderzoekresultaat.

In een geval dat de weergave van het onderzoek slechts een streep bevatte heeft de Hoge Raad geen genoegen genomen met de mededelingen van de verbalisant over de uitkomst van het ademonderzoek.1. De Hoge Raad verwees daarbij naar de conclusie van mijn ambtgenoot Jörg. Ik citeer hier de centrale passage uit zijn conclusie: ‘Op basis van de schriftelijke weergave van het onderzoek — ook wel bekend als de kassastrook — kan derhalve achteraf gecontroleerd worden of aan de onderzoeksvoorschriften is voldaan, zoals bijvoorbeeld of de 20-minutentermijn in acht is genomen, of het apparaat correct meet, of het meten van het ademmonster werd aangevangen met een schoon meetinstrument, en of het resultaat uitgaande van de meetresultaten correct is berekend. Op grond daarvan dient de voeging bij het proces-verbaal van de schriftelijke weergave van het onderzoek te worden gerekend tot het stelsel van strikte waarborgen waarmee de ademanalyse is omkleed (vgl. Van Dorst, Verkeersrecht 1990, p. 173 en Dijkstra en Van der Neut in: Harteveld en Krabbe (red.), De Wegenverkeerswet 1994, 2e, p. 163; over het stelsel van strikte waarborgen bij de ademanalyse: HR 30 januari 1996, NJ 1996, 454). Dat brengt mee dat indien de schriftelijke weergave van het onderzoeksresultaat niet bij het proces-verbaal is gevoegd, geen sprake is van een onderzoek in de zin van art. 8, tweede lid aanhef en onder a, WVW 1994. Hiermee op één lijn te stellen is het geval waarin weliswaar de schriftelijke weergave van het ademalcoholonderzoek bij het proces-verbaal is gevoegd, maar deze schriftelijke weergave niet van dien aard is dat kan worden gecontroleerd of aan de eisen van de Regeling ademanalyse en de Bijlage daarbij is voldaan. Dat de bedienaar van het apparaat heeft gezien dat de uitslag van onderzoek 355 μg/l bedroeg legt daarbij geen gewicht in de schaal omdat dit slechts één van de van belang zijnde gegevens is.’

Blijkens de toelichting (p. 2 midden) wordt in cassatie niet betwist dat het resultaat van het onderzoek direct aan verdachte is meegedeeld en mag er tevens van worden uitgegaan dat zich een schriftelijke weergave van het onderzoek bij het proces-verbaal bevindt. De kern van de klacht in cassatie is dat de op de schriftelijke weergave vermelde personalia (NN) niet overeenstemmen met de personalia van verdachte ([verdachte]), terwijl er ten tijde van de ademanalyse wel personalia waren (die achteraf onjuist bleken te zijn). Die bekende (en dus onjuiste) gegevens hadden moeten worden vermeld.

Ik stel voorop dat in Bijlage 1 van de Regeling ademanalyse inderdaad is voorgeschreven dat de persoonsgegevens van de verdachte op een schriftelijke weergave moeten worden vermeld. Met inachtneming van het uitgangspunt dat de voeging van een schriftelijke weergave bij het proces-verbaal moet worden geacht te behoren tot de strikte waarborgen waarmee de wetgever het ademonderzoek heeft willen omringen, heeft in beginsel te gelden dat die weergave dan ook de naam van de verdachte moet vermelden.

In het onderhavige geval vermeldt de schriftelijke weergave van het ademonderzoek van 3 augustus 2008 als naam van de verdachte ‘NN’ — omdat diens juiste naam op dat moment kennelijk nog niet beschikbaar was —, als bedienaar van het ademanalyseapparaat D. van Mourik en als ademonderzoeksresultaat 365 μg/l. Het proces-verbaal van ademanalyse van 3 augustus 2008, opgemaakt door de opsporingsambtenaar D. van Mourik met nummer PL 1535/2008/42120-2, vermeldt in de aanhef echter wel de (volledige) naam van de verdachte en diens geboortedatum. Voorts is daarin vermeld dat de verdachte zijn medewerking heeft verleend aan een onderzoek van de uitgeademde lucht als bedoeld in art. 8 Wegenverkeerswet 1994, dat de verdachte zich onder leiding van Van Mourik aan dit onderzoek heeft onderworpen, dat dit onderzoek heeft geleid tot een voltooid ademonderzoek ‘overeenkomstig bijgevoegde afdruk’, dat de verbalisant de uitslag direct aan de verdachte heeft medegedeeld, dat het resultaat van de ademanalyse ‘365 μg/l uitgeademde lucht’ was en dat een afdruk van de voltooide ademanalyse als bijlage bij dit proces-verbaal is gevoegd. Aldus is er ondanks het ontbreken van de personalia van de verdachte op de schriftelijke weergave van het ademonderzoek voldoende gewaarborgd dat deze weergave bij het proces-verbaal van ademanalyse — waarin de personalia van de verdachte wel zijn vermeld — hoort. Derhalve was de bij het proces-verbaal gevoegde weergave geschikt om te kunnen controleren of aan het Besluit alcoholonderzoeken, de Regeling ademanalyse en de daarbij behorende Bijlage 1 was voldaan.

Het Hof is inhoudelijk op het verweer ingegaan. Die overweging van het Hof wordt nu in de toelichting op het middel bestreden met de stelling dat het Hof heeft gebruik gemaakt van kansberekening en dat daarmee het stelsel van strikte waarborgen behorend bij het ademonderzoek is miskend. Het Hof is echter niet van kansberekening uitgegaan, maar het heeft kennelijk tot uitdrukking willen brengen dat het uitgesloten is (kans is nihil) dat het formulier NN bij een ander dan verdachte hoort. Dat is een feitelijke vaststelling op grond van nader door het Hof vermelde en door de verdediging niet betwiste feiten en omstandigheden, die niet onbegrijpelijk is en voor toetsing waarvan in cassatie verder geen ruimte is.

Het middel faalt.

Het tweede middel klaagt over de motivering van de bewezenverklaring van feit 2 en 3.

Het bestreden arrest van het Hof houdt als bewezenverklaring van feit 2 respectievelijk feit 3 het volgende in:

Onder het kopje ‘Gevoerde verweren’ houdt het arrest onder meer het volgende in :

In de aanvulling met bewijsmiddelen heeft het Hof met betrekking tot feit 2 als bewijsmiddel (6) opgenomen een door verdachte op 3 augustus 2008 tegenover een opsporingsambtenaar afgelegde verklaring. Verdachte verklaart daarin onder meer dat hij als bestuurder is opgetreden en niet in het bezit is van een rijbewijs. Met betrekking tot feit 3 is als bewijsmiddel (8) opgenomen een verklaring van verdachte afgelegd tegenover een opsporingsambtenaar van 3 augustus 2008. In die verklaring erkent verdachte aanvankelijk een valse naam te hebben opgegeven.

Nu het Hof in de bewijsoverweging enerzijds tot de slotsom komt dat het Salduzverweer slaagt en anderzijds in de aanvulling bewijsmiddelen opneemt waarin verdachte verklaart over zijn mogelijke betrokkenheid bij een geconstateerd strafbaar feit moet de slotsom zijn de bewezenverklaring van feit 2 en 3 niet begrijpelijk en dus onvoldoende is gemotiveerd. De bewijsmiddelen 6 en 8 bevatten niet louter vragen naar de identiteit. Dat verdachte vrijwillig is teruggekomen op de door hem eerder gedane onjuiste identiteitsopgave kan juist zijn (uit arrest en proces-verbaal blijkt het niet zonder meer), maar dat maakt het niet anders. Het gaat er immers juist om dat verdachte in de gelegenheid wordt gesteld om te overleggen met een advocaat over de vraag of het al dan niet verstandig is om terug te komen op een eerdere verklaring.

Het middel slaagt.

Het eerste middel faalt en kan worden afgedaan met de aan artikel 81 RO ontleende formulering, terwijl het tweede middel slaagt. Ambtshalve heb ik geen gronden aangetroffen die tot vernietiging van het bestreden arrest behoren te leiden.

Deze conclusie strekt tot vernietiging van de bestreden uitspraak, maar uitsluitend wat betreft de beslissingen ten aanzien van de onder 2 en 3 tenlastegelegde feiten en de strafoplegging voor die feiten, tot terugwijzing van de zaak naar het Gerechtshof te 's‑Gravenhage teneinde in zoverre op het bestaande hoger beroep opnieuw te worden berecht en afgedaan, en tot verwerping van het beroep voor het overige.

De Procureur-Generaal bij de Hoge Raad der Nederlanden

AG