8.2 Een consumentgerichte benadering

In de situatie dat het recht een kredietwaardigheidstoets voorschrijft, wordt de gedragsmatig stuurbare consument beter beschermd tegen overkreditering dan in de situatie dat het recht geen kredietwaardigheidstoets voorschrijft. In het bijzonder heeft deze bescherming betrekking op de overkreditering die ontstaat uit de acceptatie van een kredietaanvraag die onverantwoord is voor de consument en verantwoord is voor de kredietgever. Enerzijds kan deze consument een, voor hem, onverantwoorde kredietaanvraag indienen waarmee hij zichzelf, onbedoeld, in een problematische terugbetaalsituatie zal brengen waarin hij onacceptabele terugbetaaloffers moet maken.3 Anderzijds kan de kredietgever deze kredietaanvraag accepteren als er een goede kans is dat de gehele kredietvordering wordt voldaan.4 Ter illustratie kan worden gewezen op de kredietgever die een hypothecair krediet verstrekt op basis van de woningwaarde. Deze kredietverstrekking is verantwoord voor de kredietgever als de waarde van de woning naar verwachting hoog genoeg blijft om de gehele kredietvordering te kunnen dekken, maar is onverantwoord voor de consument als hij zich bijvoorbeeld genoodzaakt zal zien langdurig te bezuinigen op de kosten van levensonderhoud teneinde te voorkomen dat de woning door de kredietgever wordt verkocht.5 In de situatie zonder de door het recht voorgeschreven kredietwaardigheidstoets, ligt het voor de hand dat de kredietgever een dergelijke, voor alleen de consument, onverantwoorde kredietaanvraag zal accepteren.6

In de situatie dat het recht een kredietwaardigheidstoets voorschrijft, wordt de rationele consument meer belemmerd in zijn krediettoegang dan in de situatie dat het recht geen kredietwaardigheidstoets voorschrijft. De kredietgever is immers verplicht om inspanningen te verrichten die hij anders, dus zonder de door het recht voorgeschreven kredietwaardigheidstoets, niet zou hebben verricht. Van nature voert de kredietgever immers een kredietgevergerichte kredietwaardigheidstoets uit die zich richt op de vraag of de consument kan terugbetalen.7 In de situatie met de door het recht voorgeschreven kredietwaardigheidstoets, zal de kredietgever (ook) moeten onderzoeken of de consument op een, voor hem, acceptabele manier zal kunnen terugbetalen. Omdat de kredietgever, vergeleken met de situatie zonder het recht, dus een andere en uitgebreidere kredietwaardigheidstoets moet uitvoeren, zullen ook de uitvoeringskosten daarvan toenemen. Deze uitvoeringskosten zorgen er vervolgens voor dat de rationele consument wordt geconfronteerd met duurdere kredieten en langere wachttijden.8