HR, 09-04-2013, nr. 11/03393

"hij op 29 november 2008, te Delfzijl, als verkeersdeelnemer, namelijk als bestuurder van een motorrijtuig (personenauto), daarmede rijdende over de weg, het Zwet, zich zodanig heeft gedragen dat een aan zijn schuld te wijten verkeersongeval heeft plaatsgevonden, door roekeloos te gaan rijden terwijl hij verkeerde onder invloed van alcoholhoudende drank en te rijden met een snelheid die aanmerkelijk boven de ter plaatse geldende maximumsnelheid lag en tijdens de rit korte tijd niet op het verloop van de weg te letten en daardoor een bocht naar links niet of niet tijdig op te merken en vervolgens met het door hem bestuurde voertuig in de naast de weg gelegen berm te geraken en vervolgens de controle over zijn voertuig te verliezen en vervolgens tegen een in die berm staande lichtmast en een boom te botsen, waardoor een ander, mede-inzittende van die auto, genaamd [slachtoffer 1], werd gedood en een ander, mede-inzittende van die auto, genaamd [slachtoffer 2] zwaar lichamelijk letsel werd toegebracht, te weten twee gebroken ribben, een gebroken sleutelbeen, een klaplong, een hersenschudding, een hoofdwond, een oorwond en een stijve rug, terwijl hij verkeerde in de toestand als bedoeld in artikel 8, tweede lid van de Wegenverkeerswet 1994."

"Aan de verdachte wordt verweten - kortweg - overtreding van artikel 6 van de Wegenverkeerswet 1994 terwijl - als zwaarste verwijt - de schuld bestond in roekeloosheid.

Het feit dat de verdachte zich heeft schuldig gemaakt aan overtreding van artikel 6 van de Wegenverkeerswet 1994 staat niet ter discussie, zodat het hof hieraan geen overweging zal wijden.

De raadsman heeft wel het standpunt van de advocaat-generaal bestreden dat de schuld bestond in roekeloosheid.

In de Memorie van Toelichting van de wet tot wijziging van het Wetboek van Strafrecht en de Wegenverkeerswet 1994, in verband met de herijking van een aantal wettelijke strafmaxima (Kamerstukken II 2001/02, 28 484, nr. 3) wordt de visie van de wetgever op het begrip 'roekeloosheid' als volgt verwoord:

Zoals gezegd wordt met de invoering van een afzonderlijk strafmaximum voor roekeloosheid beoogd een adequate bestraffing mogelijk te maken in alle gevallen waarin sprake is van zeer onvoorzichtig gedrag waarbij welbewust en met ernstige gevolgen onaanvaardbare risico's zijn genomen. Roekeloosheid vereist daarmee niet slechts een aanmerkelijke onvoorzichtigheid, maar een zeer ernstig gebrek aan zorgvuldigheid. Het gaat, anders gezegd, binnen de grenzen van het culpose delict, om het zwaarste verwijt dat iemand kan worden gemaakt. Hiermee wordt aangesloten bij de betekenis die aan het begrip roekeloosheid in rechtspraak en dogmatiek wordt toegekend.

Bij de beoordeling of sprake is van roekeloosheid dienen alle omstandigheden in aanmerking te worden genomen. Dit brengt mee dat het culpose delict niet als een geïsoleerde handeling wordt beschouwd, maar dat ook daaraan voorafgaande handelingen, zoals alcoholgebruik, worden betrokken bij de beoordeling. Roekeloosheid vereist, zoals gezegd, dat één of meer gedragingen van de dader worden aangewezen die erop duiden dat door hem welbewust onaanvaardbare risico's zijn genomen. Zijn inderdaad welbewust onaanvaardbare risico's genomen, dan behoeft een enkel onbewust moment in het geheel van de gedragingen van de dader niet in de weg te staan aan het oordeel dat sprake was van roekeloosheid. Wie bijvoorbeeld welbewust ervoor kiest tijdens het rijden tevens kaart te lezen en daardoor een voorrangsweg geheel over het hoofd ziet waardoor een ernstig verkeersongeval plaatsvindt, zal onder omstandigheden roekeloosheid kunnen worden verweten. In het algemeen zal bij roekeloosheid sprake moeten zijn van bewustheid van het risico van ernstige gevolgen, waarbij op zeer lichtzinnige wijze ervan wordt uitgegaan dat deze risico's zich niet zullen realiseren.

Evenmin als het begrip schuld, duidt het begrip roekeloosheid op een bepaalde, specifiek omschreven gedraging, maar geeft het een normatieve kwalificatie die onder verschillende omstandigheden op verschillende soorten gedragingen toepasselijk kan zijn.

Bij de beoordeling gaat het hof uit van de volgende, aan wettige bewijsmiddelen te ontlenen, feiten en omstandigheden:

De relevantie van de feiten en omstandigheden die zijn aangehaald onder het laatste gedachtestreepje vraagt om uitleg, nu het NFI-rapport vermeldt dat "op grond van de resultaten van het toxicologisch onderzoek (tot) een aanvullende negatieve beïnvloeding op de rijvaardigheid ten tijde van de bloedafname niet (kan) worden geconcludeerd."

Het feit dat laboratoriumonderzoek niet heeft kunnen uitwijzen dat de cocktail aan (sporen van) drugs en geneesmiddelen die in het bloed van de verdachte is aangetroffen de rijvaardigheid van de verdachte negatief heeft beïnvloed - althans niet aanvullend op de negatieve beïnvloeding door het alcoholgebruik -, laat onverlet dat die cocktail wel kan bijdragen aan de mate van schuld in de zin van culpa van de verdachte aan het ongeval. Hieromtrent wordt het volgende overwogen.

De verdachte heeft erkend in de week voor het ongeval cannabis en cocaïne te hebben gebruikt. Hij heeft voorts verklaard ermee bekend te zijn dat cocaïne soms wordt versneden met amfetamine, dat hij de avond/nacht voor het ongeval cocaïne heeft gebruikt, dat hij eerst thuis een paar biertjes heeft gedronken, dat hij nadien in het café "een biertje" heeft gekregen en dat hij die opdronk zonder na te denken over de mogelijke gevolgen, dat van tevoren vast stond dat hij zou rijden. In het NFI-rapport wordt nog eens uiteengezet hoe de aangetroffen drugs en geneesmiddelen inwerken, niet alleen op de rijvaardigheid van de gebruiker, maar ook op diens cognitief en emotioneel functioneren. Die effecten zijn in grote lijnen ook algemeen bekend. Het NFI-rapport in combinatie met de door de verdachte afgelegde verklaringen, genereert een beeld van een persoon die (destijds) al slikkend, snuivend, rokend en drinkend door het leven ging, om vervolgens zonder veel nadenken 'gewoon' achter het stuur te kruipen. Deze vergaande lichtzinnigheid verdraagt zich uiteraard volstrekt niet met het besturen van een potentieel dodelijk instrument wat een auto onder omstandigheden nu eenmaal is. In die zin dragen de in het NFI-rapport verwoorde bevindingen bij aan bovengenoemde schuld van de verdachte.

Het spreekt voor zich dat deze van lichtzinnigheid getuigende grondhouding als bestuurder het verwijt van roekeloosheid ten tijde van het ongeval nog niet kan rechtvaardigen, maar de eerste treden op de 'schuldtrap' - culpa is een gradueel begrip - zijn hiermee al wel bestegen.

De overige genoemde feiten en omstandigheden brengen de schuld in de zin van artikel 6 van de Wegenverkeerswet 1994 van de verdachte naar het oordeel van het hof wel degelijk naar de trede/het niveau van 'roekeloosheid'. Overschrijding van de toegestane maximumsnelheid met 80 % en van het toegestane bloedalcoholgehalte met 138 %, gecombineerd met een opgefokte stemming, verzuimen toe te zien op de draagplicht van de gordels voor zijn passagiers en het niet-de ogen-op-weg-houden roept onaanvaardbare risico's (voor onder meer die passagiers) in het leven. Dat de verdachte die risico's welbewust heeft opgeroepen leidt het hof af uit het volgende: De verdachte heeft de waarschuwende woorden van één van de passagiers wel gesignaleerd, maar hij heeft daar klaarblijkelijk onvoldoende althans niet tijdig op gerespondeerd. Daar komt bij dat het verdachte naar het oordeel van het hof - ook in de benevelde toestand waarin hij zichzelf had gebracht - niet kan zijn ontgaan dat hij met een onverantwoorde snelheid reed, in aanmerking genomen het feit dat dit plaatsvond binnen de (de verdachte bekende) bebouwde kom en het wegmeubilair en de zijwegen ongebruikelijk snel aan hem voorbij moeten zijn geflitst.

Met de advocaat-generaal is het hof dan ook van oordeel dat de schuld van de verdachte bestond in roekeloosheid."

"Conclusie