Rb. 's-Gravenhage, 14-12-2011, nr. 09/754058-11

Het openbaar ministerie concludeert ten aanzien van alle ten laste gelegde documenten dat de geheimhouding daarvan in het belang van de Staat of zijn bondgenoten was geboden. Daartoe wordt — kort gezegd — gesteld dat de informatie in de documenten inzage gaf in het actuele kennisniveau of de operationele werkwijze van de krijgsmacht of zijn bondgenoten en dat een aantal documenten NAVO-gerubriceerd was.

Het openbaar ministerie is tot zijn conclusie gekomen op basis van de ongezwarte delen van de documenten, de ambtsberichten, de verklaringen van de vier bij de rechter-commissaris gehoorde getuigen, het niet betwisten van die ambtsberichten en verklaringen door verdachte en het door de verdediging ingebrachte verslag van de heer [F].

Dit document toont een tabel bestaande uit acht verticale kolommen, die zijn onderverdeeld in 15 horizontale kolommen. De eerste vier verticale kolommen zijn getiteld respectievelijk ‘system range’, ‘guidance & control’, ‘fire ctrl radar’ en ‘radar specs’ en zijn volledig ongezwart. De andere vier kolommen met de duidingen ‘alr indicatie’, ‘max/min rng (nm)’, ‘max/min alt (ft)’ en ‘reaction’ zijn volledig gezwart.

De rechtbank stelt vast dat het hier kennelijk een tabel betreft die specificaties verschaft over bepaalde raket- of wapensystemen en instructies geeft aan een F-16 vlieger hoe op die systemen te reageren. Gelet op de aard van deze informatie kan de rechtbank zich voorstellen dat er in ieder geval bij de F-16 vlieger een belang is dat dit niet in handen komt van de gebruikers van de in de tabel genoemde systemen.

In het ambtsbericht (-8782)12. staat dat dit document een checklist is voor de dreiging uitgaande van Surface tot Air Missiles (SAM) en dat het handelt over specifieke capaciteiten van vijandige luchtafweersystemen, in het bijzonder luchtdoelraketten van Russische makelij. Verder wordt aangegeven dat het document hoog is gerubriceerd, omdat per luchtafweerraketsysteem waarmee een F-16-piloot tijdens een missie kan worden geconfronteerd specifieke gegevens en instructies staan vermeld voor uitwijkmanoeuvres. De tabel is volgens het ambtsbericht ontleend aan het instructieboek van de KLu, dat als geheel de rubricering ‘stg geheim-Dutch eyes only’ draagt.

Het openbaar worden of anderszins gecompromitteerd raken van gegevens zoals die staan vermeld in voornoemd SAM Threats document, brengt een groot operationeel risico met zich mee voor Nederlandse F-16 piloten tijdens missies zoals de huidige NAVO operaties ten aanzien van Libië.

Daarnaast kan, aldus nog steeds het ambtsbericht, het gecompromitteerd raken van dergelijke informatie de Nederlandse Staat en bondgenoten die ook dit type vliegtuig in gebruik hebben, onherstelbare schade berokkenen.

Aan getuige [E]13. is het geschoonde document getoond. Hij heeft verklaard dat hij het document herkent (RC, 80). Hij heeft zich van 1995 tot 2001 bezig gehouden met het opstellen van dergelijke documenten (RC, 90). Over de in de eerste kolom genoemde raketsystemen heeft hij aangegeven dat meerdere daarvan van Russische makelij zijn (RC, 82) en dat alle genoemde systemen wereldwijd nog in gebruik zijn (RC, 92). Gevraagd naar de laatste (gezwarte) kolom, ‘reaction’ antwoordde getu[E] dat in de tijd dat hij zelf dit soort checklists maakte in die kolom zo kort mogelijk stond beschreven welke reactie er moest volgen (RC, 80).

Getuige A, vanaf 1998 F-16 vlieger bij de KLu, heeft over dit document verklaard14. dat hij vermoedt dat het een checklist betreft die zij meekrijgen als zij op oorlog- en trainingsmissie gaan (RC, 84). Van de in de eerste kolom genoemde wapensystemen zijn volgens hem het overgrote deel nog steeds in gebruik. (RC, 86). Verder heeft getuige A verklaard dat informatie over wapensystemen als vermeld in kolom 1 wat Nederland betreft in de Tactical Reference Manuel (TRM) staat en is gerubriceerd als geheim (RC, 87).

Volgens getuige A is het in beginsel zo dat informatie over capaciteiten van raketsystemen en de reactie daarop van vliegers staan beschreven in de TOP F-16 en de 3-1 Advanced Employment Manuel en dat die informatie als secret is gerubriceerd (RC, 89).

Door de verdediging is over dit document nog naar voren gebracht dat de kans niet denkbeeldig is dat het hier gaat om zogenaamde ‘Standard Operating Procedures’ die voor iedere F-16 vlieger bekend zijn en welke tactieken ook voor een groot deel via openbare bronnen toegankelijk zijn.

Nog daargelaten de vraag welke informatie nu precies via die openbare bronnen kan worden verkregen, hoeft, anders dan de verdediging kennelijk meent, een dergelijke openbaarmaking niet te betekenen dat het belang tot geheimhouding aan de informatie is ontvallen. Dit kan onder meer worden opgemaakt uit het al eerder vermelde arrest van de Hoge Raad van 18 september 1989.

Daarnaast wijst de rechtbank naar de verklaring van getuige [E] hierover (RC 48–50).

Door hem is — samengevat — verklaard dat als de krijgsmacht na openbaarmaking van informatie een rubricering zou laten vallen, daarmee van overheidswege zou worden bevestigd dat de openbaar gemaakte informatie juist is. Hiermee zou een informatiepositie worden prijsgegeven, hetgeen kan raken aan de staatsveiligheid. Daarbij komt dat Nederland zich onder andere jegens de Verenigde Staten heeft verplicht om informatie over de F-16 geheim te houden en niet te delen. De rechtbank kan zich vinden in deze opvatting en sluit zich daarbij aan. Het door de verdediging ingebrachte rapport van de heer [F] maakt dat niet anders.

Een en ander in onderling verband en samenhang bezien, brengt de rechtbank tot het oordeel dat in voldoende mate kan worden vastgesteld dat het document SAM Threats informatie bevat over het actuele kennisniveau en de actuele operationele werkwijze van in het bijzonder de KLu en dat daarmee geheimhouding van die informatie in het belang van de Staat was geboden.

De kop van dit document luidt ‘general procedures guide I’. Het is een overzicht van controlehandelingen vóór en na de start. Deze informatie is ongezwart. Op het document staat een aparte tabel met TAD nummers van 472 tot en met 499. De achter deze TAD nummers vermelde kolommen met de kop FREQ zijn gezwart.

De rechtbank begrijpt dat het gezwarte deel van dit document ziet op de daaronder staande radiofrequenties. Ook hierbij acht de rechtbank het, gelet op de aard van de informatie, niet zonder meer onaannemelijk dat er (wederom) in ieder geval bij de F-16 vlieger een belang is dat dit geheim blijft, zodat hij vrijelijk op de juiste radiofrequentie met de gewenste persoon kan communiceren zonder dat het risico bestaat dat er wordt mee- of afgeluisterd.

Het ambtsbericht (-8782)16., waarvan ook dit document een bijlage is, geeft aan dat het gaat om Tactical Air Designator (TAD) radiofrequenties in gebruik bij de NAVO. Het zijn volgens het ambtsbericht luchtverkeersradiofrequenties die door luchtmachtpiloten worden gebruikt voor communicatie met de grondleiding en met collega-piloten tijdens oefen- en gevechtsmissies. Het document met TAD Frequencies tabellen dat bij verdachte werd aangetroffen, draagt de rubricering ‘NATO Confidential’ hetgeen overeenkomt met ‘staatsgeheim confidentieel’. TAD Frequencies worden als staatsgeheim aangemerkt, zo besluit het ambtsbericht, aangezien mogelijke opponenten anders zonder meer kunnen meeluisteren.

Door getuige A wordt het document als zodanig niet herkend. Hij herkent echter wel de TAD nummers en de frequenties. Hij heeft aangegeven dat hij daarmee goed bekend is en dat naar zijn oordeel de TAD nummers nooit zijn veranderd. Volgens hem zijn ook de bijbehorende frequenties ongewijzigd gebleven. Getuige A heeft verklaard dat hij dit zegt op grond van zijn jarenlange ervaring als jachtvlieger. Hem is ook nog gevraagd naar secure voice radio. Daarover heeft hij gezegd dat dat moet worden gezien als een extra anti-afluistermiddel (RC, 84).

Verder is door getuige A verklaard dat die frequenties volgens hem in NAVO verband standaard zijn, dat hij zich dat niet anders kan herinneren en dat hij ervan uitgaat dat deze informatie NATO confidentieel is (RC, 85).

Gelet op het voorgaande acht de rechtbank zich voldoende geïnformeerd om vast te stellen dat dat het materiaal betreft dat inzicht geeft in de operationele werkwijze van in het bijzonder de KLu, dat de gezwarte radiofrequenties nog steeds worden gebruikt en dat dit gebeurd binnen NAVO-verband. Dit betekent dat geheimhouding in het belang van de Staat en zijn bondgenoten geboden.

Het betreft hier een document dat bestaat uit 28 slides.17.

Aan de boven- en onderzijde van elke slide staat ‘Nato secret’. Ook staat er op elke slide rechtsonder ‘1 oct 1997’. Slides 5 en 6 dragen de titel ‘APG-66 Radar’. Bij slide 5 zijn de twee regels onder de kopjes ‘Detection Range Low Level’ en ‘Detection Range Medium Level’ gezwart. Bij slide 6 zijn de vier regels onder het kopje ‘Limitations’ gezwart.

Ditzelfde is gebeurd bij slide 9, getiteld ‘RWR: ALR-69’. Op slide 10, ‘ECM: ALQ-131, is de eerste regel onder het kopje ‘Limitations’ gezwart.

Onder de titel ‘A/G weapons (2) van slide 14 is één van de drie regels gezwart. ‘Slide 17 draagt de titel ‘Upgrades (MLU)’ en onder het kopje ‘APG-66V2’ is de eerste van de vier regels gezwart. Slide 23 is getiteld ‘Tacticts A/A’ met het kopje ‘Radar search’ dat weer is onderverdeeld in ‘Low’ en ‘Medium’. De regels onder deze subkopjes zijn alle vier gezwart. ‘Air Threat’ staat er boven slide 25. De vier regels onder het kopje ‘No contacts’ zijn gezwart. De titel van slide 26 en 27 is ‘Position in package’. Hierop zijn bij slide 26 de vier regels onder het kopje ‘Limitations’ gezwart. De drie regels van slide 27 onder het kopje ‘Position’ zijn gezwart.

Uit dit document maakt de rechtbank op dat het informatie geeft over onder andere de mogelijkheden van het radarsysteem van de F-16 en de beperkingen die dat systeem heeft. Vooral ten aanzien van deze laatste informatie kan de rechtbank zich voorstellen dat dat interessant is voor potentiële vijanden en dat het bekend worden daarvan risico's oplevert voor de F-16 vlieger. In die zin is het niet zonder meer onaannemelijk dat er een belang bestaat tot geheimhouding van die informatie.

Uit het ambtsbericht (-4646)18. bij dit document volgt dat in deze briefing wordt stil gestaan bij de verschillende navigatie- en wapensystemen van de F-16 en met de beperkingen van deze systemen waarmee een jachtvlieger rekening dient te houden. De briefing is volgens het ambtsbericht ontleend aan een drietal gerubriceerde naslagwerken, te weten de TOP F-16, het ALQ-131 handboek en de F-16-1-1-34S handleiding.

De eerste twee zijn door de KLu gerubriceerd met Secret-Netherlands Eyes Only en de derde door de Amerikaanse overheid met Secret-releasable to F-16 (MLU) countries. In het geval dat niet-gerechtigden kennis nemen van de betreffende briefing kan ernstige schade worden toegebracht aan het belang van de Nederlandse Staat of zijn bondgenoten. Het openbaar worden of anderszins gecompromitteerd raken van gegevens in de briefing, brengt een groot operationeel risico met zich mee voor Defensie. Daarnaast, zo vervolgt het ambtsbericht, kan het gecompromitteerd raken van dergelijke informatie de Nederlandse Staat en bondgenoten die ook het F-16 gevechtsvliegtuig in gebruik hebben, ernstige schade berokkenen.

Getuige A heeft verklaard dat hij dit document heeft beoordeeld en dat hem specifiek was gevraagd te kijken naar de gerubriceerde delen. De gezwarte informatie is volgens zijn verklaring geverifieerd aan de hand van actuele handboeken, zoals ook vermeld in het ambtsbericht, en actuele algemene vliegerkennis. Deze handboeken waren allen actueel op het moment van de toetsing en volgens getuige A worden de handboeken jaarlijks bijgewerkt.

Over slide 5 heeft getuige A verteld dat met het APG-66 Radar vliegende voorwerpen kunnen worden gedetecteerd en dat onder de gezwarte delen het bereik wordt genoemd. De vijand zou met deze informatie zijn voordeel kunnen doen. Het tactisch game-plan wat wij met de F-16 uit gaan voeren, loopt dan gevaar, aldus getuige A. (RC, 45). Door getuige A is verklaard dat de Verenigde Staten dit systeem niet meer gebruiken, maar andere bondgenoten nog wel (RC, 46).

Over de ACM-ALQ-131 op slide 10 heeft getuige A verklaard dat dat een systeem is dat storingssignalen kan verzenden tegen sensoren die naar jou aan het kijken zijn en dat dit systeem nog steeds actueel aanwezig is op de F-16 in Nederland en bij bondgenoten (RC, 48). A/G weapons (slide 14) zijn bommen en granaten en onder het gezwarte deel wordt volgens getuige A een wapensysteem genoemd dat politiek gevoelig is (RC, 49).

Over de Tactics A/A (slide 23) wordt verklaard dat dat staat voor luchtgevecht en dat het gaat over het tactisch inzetten van de radar. Getuige A heeft verklaard dat die informatie afkomstig is uit het huidige handboek TOP F-16 (RC, 51). De aard van de informatie achter ‘No contacts’ (slide 23) betreft, aldus getuige A, welke tactieken worden toegepast om toch iets te doen als er niets wordt gezien op de radar. Het is informatie op basis van Nederlandse vliegerservaring en komt ook uit actuele kennis (RC, 52).

Getuige A heeft verder aangegeven dat de hele presentatie gezwart had moeten zijn, nu er ‘secret’ op staat (RC, 54). Over de hem getoonde ‘Pilot's Guide’ wordt door getuige A verklaard dat als daar bereiken in staan, dat fictieve bereiken betreffen. Hij heeft er verder over opgemerkt dat operationele mogelijkheden in deze guide niet worden getoetst en dat het moet worden gezien als een basishandleiding (RC, 16).

Voor zover de verdediging ten aanzien van dit document heeft aangevoerd dat de informatie merendeels aan openbare bronnen kan worden ontleend, wordt dat betoog verworpen.

De rechtbank doet dit op dezelfde gronden als vermeld in haar overweging bij de bespreking van de SAM-threats.

Al het voorgaande overziend, komt de rechtbank tot het oordeel dat deze briefing informatie bevat waarvan geheimhouding was geboden in het belang van de Staat en zijn bondgenoten. De rubricering ‘Nato secret’ is daarvoor reeds een aanwijzing. Hierbij komt dat uit de verklaring van getuige A in voldoende mate naar voren is gekomen dat het hier gaat over informatie die inzicht gaf in het actuele kennisniveau en in de actuele operationele werkwijze van in het bijzonder de KLu.

Het gaat hier om een PowerPoint presentatie bestaande uit 73 slides19.. Een aantal slides heeft een onderschrift. Enkel in die onderschriften is gezwart. Het onderschrift bij de eerste slide luidt: ‘Slides are non-class, information will be up to secret.’ Bij slide 28 met de titel ‘AIM-120’ is het onderschrift volledig gezwart. Het onderschrift bij slide 41, getiteld, ‘AIM-120 gotcha's’ is deels gezwart. De onderschriften bij slides 46 en 47 met de titel ‘FCR use’ zijn nagenoeg volledig gezwart. Bij slide 49, ‘AIFF use’ is het onderschrift voor een deel gezwart. Dit geldt ook voor het onderschrift bij slide 51, ‘IDM use’.

Van de onderschriften bij slide 53, ‘radar presentations’ en slide 64, ‘Comm’ zijn de eerste van de twee regels gezwart. Bij slide 58 ‘Range definitions’ is het onderschrift vrijwel volledig gezwart.

De rechtbank maakt uit dit document op dat het gaat over het gebruik en de mogelijkheden van de luchtgevechtwapensystemen van een F-16. Naar zijn aard lijkt dit informatie waarvan een F-16 vlieger niet wil dat een tegenstander die kent. Minstgenomen het belang van de F-16 vlieger bij geheimhouding van die informatie komt de rechtbank daarom niet onaannemelijk voor. De hiervoor weergegeven opmerking bij de eerste slide wijst overigens ook in die richting.

Het ambtsbericht (-4647)20. geeft aan dat in deze briefing wordt ingegaan op de inzet van boordgeschut en de luchtdoelraketten van een F-16 tijdens luchtgevechtmissies. De briefing is ontleend aan de TOP-F-16 en de Royal Netherlands AF Tactics, techniques & procedures, 3-1 advances employment manual F-16. De TOP F-16 draagt de rubricering SECRET-NETHERLANDS EYES ONLY. Bij de Royal Netherlands AF tactics, techniques & procedures, 3-1 advanced employment manual F-16, is de vaststeller de Amerikaanse overheid, die de rubricering SECRET-UNITED STATES/NETHERLANDS EYES ONLY aan dit document heeft toegekend.

In het geval dat niet-gerechtigen kennis nemen van de betreffende briefing kan ernstige schade worden toegebracht aan het belang van de Nederlandse Staat of zijn bondgenoten. Het openbaar worden of anderszins gecompromitteerd raken van gegevens in de briefing, brengt een groot operationeel risico met zich mee voor Defensie. Daarnaast kan het gecompromitteerd raken van dergelijke informatie de Nederlandse Staat en bondgenoten die ook het F-16 gevechtsvliegtuig in gebruik hebben, ernstige schade berokkenen, zo besluit het ambtsbericht.

Over de zin ‘slides are non-class, information will be up to secret’ heeft getuige A verklaard dat met information wordt bedoeld de mondelinge en schriftelijke toelichting bij de slides (RC, 28). De slides zelf komen volgens getuige A niet voor rubricering in aanmerking (RC, 29). Gevraagd naar AIM-120 wordt door getuige A aangegeven dat dat een wapensysteem is dat nog in gebruik is en dat hij niets mag zeggen over hoe het systeem in elkaar zit en hoe het wordt gebruikt.

In de gezwarte blokken kan volgens hem dat soort informatie staan (RC, 30). Het is getuige A niet bekend dat er materiaal over dit systeem in open sources op internet is te vinden (RC, 31). De in het ambtsbericht genoemde handboeken zijn volgens getuige A nog steeds in gebruik en de informatie in die handboeken hebben de status ‘secret’ (RC, 33). Getuige A heeft verklaard dat de informatie in de gezwarte tekstblokken nog steeds relevant zijn als brondocument voor F-16 vliegers (RC, 36) en dat onderhavig document, dat waarschijnlijk stamt uit 2004 of 2006, informatie bevat die ook volgens de huidige rubricering conform de actuele handboeken gerubriceerd blijft (RC 39).

De verdediging heeft ook ten aanzien van dit document naar voren gebracht dat informatie is terug te vinden via openbare bronnen. De rechtbank zal aan dit verweer voorbij gaan onder verwijzing naar haar hiervoor opgenomen overweging.

Aan het document zelf, het ambtsbericht en bovendien de verklaring van getuige A ontleent de rechtbank de slotsom dat het ook hier een document betreft met informatie waarvan in het belang van de Staat en de bondgenoten geheimhouding was geboden. De informatie heeft betrekking op actuele operationele werkwijzen en is daarnaast afkomstig uit als ‘secret’ gerubriceerde handboeken, waaronder een Amerikaans handboek.

Deze briefing bestaat uit 29 slides21.. Op de derde slide met de kop ‘Classification’ staat vermeld ‘Nato secret’. Twee slides, met respectievelijk de kop ‘AIM-120 Deconfliction ROT’ en ‘AIM 9M Deconfliction ROT’ zijn volledig gezwart.

De rechtbank maakt uit het document op dat het ziet op de wijze van handelen bij een confrontatie tussen twee Nederlandse F-16 vliegers en één tegenstander. Mede afgaande op de titel van de gezwarte slides lijken deze te gaan over de wijze van gebruik van de beide wapensystemen in een dergelijke situatie. Van dit soort informatie acht de rechtbank het niet onaannemelijk dat geheimhouding daarvan geboden is in het belang van in ieder geval beide F-16 vliegers.

In het ambtsbericht (-4648)22. valt te lezen dat in deze briefing wordt ingegaan op de te volgen procesdures en wijze van communicatie tijdens luchtgevechtmissies, waarbij twee Nederlandse jachtvliegers zich met met één enkele tegenstander geconfronteerd zien.

Deze briefing is ontleend aan de Royal Netherlands SF Tactics, techniques & procedures, 3-1 advanced employment manual F-16. De vaststeller van deze handleiding is de Amerikaanse overheid, die de rubricering SECRET-UNITED STATES/NETHERLANDS EYES ONLY aan dit document heeft toegekend.

In het geval dat niet-gerechtigen kennis nemen van de betreffende briefing kan ernstige schade worden toegebracht aan het belang van de Nederlandse Staat of zijn bondgenoten. Het openbaar worden of anderszins gecompromitteerd raken van gegevens in de briefing, brengt een groot operationeel risico met zich mee voor Defensie. Daarnaast kan, aldus nog steeds het ambtsbericht, het gecompromitteerd raken van dergelijke informatie de Nederlandse Staat en bondgenoten die ook het F-16 gevechtsvliegtuig in gebruik hebben, ernstige schade berokkenen.

Door getuige A is verklaard dat hij vermoedt dat de presentatie in 2005 of 2006 is gegeven. Over de classificatie ‘secret’ heeft hij gezegd dat deze eigenlijk op elke slide had moeten staan (RC, 72). In die briefing ging het over de AIM-120B versie die volgens getuige A nadien alleen softwarematig nog is gewijzigd. Aan de AIM-9M is niets veranderd (RC, 74). Getuige A heeft aangegeven dat in de gezwarte slides tactische handelingen staan beschreven die zien op een luchtgevecht van 2 tegen 1 (RC, 75). Omdat deze slides afkomstig waren uit het in het ambtbericht genoemde gerubriceerde handboek heeft getuige A deze in de presentatie gezwart. Het betrof volgens hem dus een formele toetsing (RC, 74).

Nu op basis van het voorgaande voldoende kan worden vastgesteld dat de gezwarte slides van onderhavig document afkomstig zijn uit een als ‘secret’ gerubriceerd Amerikaans handboek, dat de in die slides genoemde wapensysteem nog steeds in gebruik zijn en dat de slides informatie geven over de tactische handelingen bij een 2 tegen 1 luchtgevecht, is de rechtbank van oordeel dat het informatie betreft die inzicht geeft in actuele operationele werkwijzen. Geheimhouding daarvan was dan ook geboden in het belang van de Staat, de KLu in het bijzonder, en zijn bondgenoten.

Het betreft hier een meerkeuzetest met de deels gezwarte titel ‘TOP MLU … TEST’, bestaande uit 20 vragen.23. Nagenoeg alle vragen en antwoorden zijn gezwart.

Nu het document nauwelijks leesbare tekst bevat, ziet de rechtbank geen mogelijkheden om zich op basis daarvan een indruk te vormen over de aard van de informatie.

Uit het ambtsbericht (-4649)24. volgt dat met behulp van de meerkeuzetoets jachtvliegers worden getest op hun kennis van de capaciteiten van de MLU-versie van de F-16, in het bijzonder ten aanzien van luchtgevechtsmissies. Voornoemde meerkeuzetoets is ontleend aan de TOP F-16, die de rubricering SECRET-NETHERLANDS EYES ONLY draagt.

De gestelde vragen geven op zichzelf al veel gevoelige informatie prijs, maar het is daarenboven de combinatie van vraag en antwoord die maakt dat de inhoud van dit document in het geheel Stg. GEHEIM is.

In het geval dat niet-gerechtigen kennis nemen van de betreffende meerkeuzetoets kan volgens het ambtsbericht ernstige schade worden toegebracht aan het belang van de Nederlandse Staat of zijn bondgenoten. Het openbaar worden of anderszins gecompromitteerd raken van gegevens in de toets, brengt een groot operationeel risico met zich mee voor Defensie. Daarnaast kan het gecompromitteerd raken van dergelijke informatie de Nederlandse Staat en bondgenoten die ook het F-16 gevechtsvliegtuig in gebruik hebben, ernstige schade berokkenen, aldus het ambtsbericht.

Getuige A heeft verklaard dat het document was bedoeld voor het testen van kennis over de MLU2 en dat deze test werd afgelegd van 2002 tot begin 2006. Volgens hem zou het gerubriceerd moet worden als ‘secret’ indien de juiste antwoorden erbij staan. Omdat de antwoorden erbij stonden, werd het ook als zodanig gerubriceerd (RC, 76). Daarnaar gevraagd heeft getuige A bevestigd dat het bekendmaken van deze test met antwoorden een operationeel risico met zich brengt, voor Nederland en zijn bondgenoten (RC, 82).

Door getuige B, Hoofd Afdeling Jachtvliegtuig Operaties, is verklaard25. dat de Mid Life Update (MLU) een op zichzelf staand fenomeen is, maar dat er telkens updates aan het vliegtuig worden verricht, zowel sofware als hardwarematig (RC, 43). Getuige B heeft verder verklaard dat de informatie van een oudere update ook nu nog gevoelige informatie kan betreffen (RC, 45).

De rechtbank acht — anders de verdediging — het ambtsbericht in onderling verband en samenhang beschouwd met de verklaringen van getuige A en B een voldoende basis om te komen tot de beoordeling dat het onderhavige document informatie bevat waarvan geheimhouding in het belang van de Staat en de bondgenoten was geboden. Getuige A bevestigt de inhoud van het ambtsbericht, nu hij heeft verklaard dat de combinatie van vragen en de juiste antwoorden als ‘secret’ moet worden gerubriceerd en dat bekendmaking van die combinatie een operationeel risico meebrengt. Uit de verklaring van getuige B kan worden opgemaakt dat deze, volgens getuige A wat oudere, MLU test nog steeds gevoelige informatie kan bevatten.