23.2.3 Fonds voor gemene rekening

Bij de heffing van vennootschapsbelasting speelt de rechtspersoonlijkheid van subjecten een belangrijke rol.1 Beleggingsmaatschappijen zijn dan ook aan de heffing van vennootschapsbelasting onderworpen. De wetgever heeft beoogd de beleggingsfondsen voor de heffing van vennootschapsbelasting op één lijn te stellen met de beleggingsmaatschappijen. Omdat echter een civielrechtelijke definitie van beleggingsfondsen niet voor handen was, is in de Wet Vpb een autonome, fiscaalrechtelijke definitie opgenomen voor “fondsen voor gemene rekening”.2 Ik benadruk dat een fonds voor gemene rekening op zichzelf geen “rechtsvorm” is, doch zich juist in verschillende juridische gedaanten voor kan doen.

Art. 2 lid 1 Wet Vpb definieert een fonds voor gemene rekening als:

Uit deze definitie blijkt dat een fonds voor gemene rekening enerzijds ruimer is dan het begrip “beleggingsfonds” uit art. 1:1 Wft (de aangetrokken gelden kunnen ook anders dan voor belegging worden aangewend) en anderzijds beperkter is dan het begrip “beleggingsfonds” (de deelgerechtigdheid in het fonds moet blijken uit verhandelbare bewijzen van deelgerechtigdheid). Er zijn dus fondsen voor gemene rekening die tevens als beleggingsfonds in de zin van art. 1:1 Wft zijn aan te merken. Omdat het voor de heffing van btw op zichzelf niet uitmaakt of de aangetrokken gelden ook anders dan voor belegging kunnen worden aangewend of dat de deelgerechtigdheid in het fonds blijkt uit verhandelbare bewijzen van deelgerechtigdheid, besteed ik aan de fondsen voor gemene rekening als zodanig geen afzonderlijke aandacht. Waar in het navolgende wordt gesproken over “beleggingsfonds” doel ik mede op het fonds voor gemene rekening, tenzij uitdrukkelijk anders is aangegeven.