2.5 Conclusie

Voor de vraag welk recht van toepassing is op procesovereenkomsten is het uitgangspunt dat burgerlijk recht en burgerlijk procesrecht deel uitmaken van één rechtssysteem van principieel belang. Dit uitgangspunt brengt mee dat onnodige verschillen tussen beide gebieden vermeden dienen te worden. Indien dit uitgangspunt voldoende voor ogen wordt gehouden, is de precieze uitwerking ervan van minder betekenis. Gekozen is in dit proefschrift voor de benadering waarin figuren op het grensgebied tussen burgerlijk recht en burgerlijk procesrecht eerst worden toegedeeld tot een van beide gebieden, waarbij de regels van het andere gebied, waar dat gewenst is, analoog worden toegepast.

In de gekozen benadering dienen procesovereenkomsten procesrechtelijk te worden gekwalificeerd, aangezien zij met name gericht zijn op het in het leven roepen van gevolgen die liggen op het gebied van het procesrecht. Dat in de proceswetgeving geen uitgebreide regeling van de figuur van de overeenkomst is opgenomen, staat hieraan niet in de weg. Het overeenkomstenrecht zoals dit is ontwikkeld in het burgerlijk recht kan, gezien het beginsel van eenheid van recht, ook voor het burgerlijk procesrecht tot uitgangspunt worden genomen. Afwijking van deze regeling dient te worden gelegitimeerd.

Procesovereenkomsten met een internationaal karakter dienen door de Nederlandse rechter aan de hand van het Nederlandse procesrecht beoordeeld te worden. Wel kan het burgerlijk recht ook hier analoog worden toegepast. Het Nederlandse procesrecht brengt mee dat ook buitenlands recht hiervoor in aanmerking komt.

De EEX-verordening laat een beperkte ruimte voor de toepassing van nationaal burgerlijk recht op de overeenkomst tot forumkeuze. Voor toepassing komt in aanmerking het recht van de lidstaat van het gerecht dat bij de forumkeuze is aangewezen.

De vraag waar toepassing van deze algemene uitgangspunten in concrete gevallen toe leidt, is in dit hoofdstuk niet aan de orde gekomen. Op deze vraag zal in hoofdstuk 10 en 11 worden ingegaan. Daar zal getracht worden de inhoud van het 'procesovereen-komstenrecht' nader vast te stellen.