HR, 01-06-2010, nr. 08/04520

Het Gerechtshof te 's‑Hertogenbosch heeft bij arrest van 5 maart 2008 verdachte niet-ontvankelijk verklaard in zijn hoger beroep tegen een vonnis van de Politierechter in de Rechtbank te 's‑Hertogenbosch van 2 februari 2007, waarbij verdachte ter zake van primair ‘met iemand die de leeftijd van twaalf jaren maar nog niet die van zestien jaren heeft bereikt, buiten echt, ontuchtige handelingen plegen die bestaan uit of mede bestaan uit het seksueel binnendringen van het lichaam, meermalen gepleegd’ is veroordeeld tot een werkstraf voor de duur van 120 uren en een gevangenisstraf voor de duur van 3 maanden voorwaardelijk met een proeftijd van twee jaren. Aan die veroordeling heeft het hof een bijzondere voorwaarde verbonden.

Mr. A. van der Toorn, advocaat te Roermond, heeft beroep in cassatie ingesteld en heeft een schriftuur ingediend, houdende een middel van cassatie.

Het middel bevat de klacht dat het hof verdachte ten onrechte niet-ontvankelijk heeft verklaard in zijn hoger beroep.

De stukken houden — voor zover hier van belang — ten aanzien van het procesverloop het volgende in:

Het proces-verbaal van de terechtzitting van het hof van 5 maart 2008 houdt — voor zover hier van belang — het volgende in:

De door de verdediging op 5 maart 2008 aan het hof overgelegde pleitnota, genoemd notitie I, houdt — voor zover hier van belang — het volgende in:

Het hof heeft verdachte niet-ontvankelijk verklaard in zijn hoger beroep en heeft deze beslissing in zijn arrest als volgt gemotiveerd:

Het middel klaagt erover dat verdachte eerst op 1 februari 2007 de oproeping heeft ontvangen om ter terechtzitting van 2 februari 2007 te verschijnen. Hierdoor zou niet zijn voldaan aan de in art. 370, eerste lid, Sv genoemde termijn van dagvaarding van drie dagen. De politierechter zou kennelijk niet hebben nagegaan of de oproeping verdachte heeft bereikt. Daarnaast heeft de steller van het middel aangevoerd dat de raadsman van verdachte op 1 februari 2007 telefonisch overleg heeft gehad met de griffie van de rechtbank te 's‑Hertogenbosch, waarbij hij heeft aangegeven geen afschrift van de oproeping te hebben ontvangen en waarbij hij heeft verzocht de behandeling van de zaak ter terechtzitting van 2 februari 2007 aan te houden. Dezelfde dag heeft de raadsman dit verzoek per post en per telefax bevestigd.2. De verdachte en zijn raadsman zijn derhalve niet op de terechtzitting van 2 februari 2007 verschenen. Gelet op het voorgaande had de politierechter de zaak ter terechtzitting van 2 februari 2007 moeten aanhouden. De steller van het middel is van oordeel dat het hof het vorenstaande ten onrechte niet bij zijn beslissing het hoger beroep van verdachte niet-ontvankelijk te verklaren heeft betrokken.

Vooropgesteld moet worden dat indien op grond van het daartoe ingestelde onderzoek als vaststaand kan worden aangenomen dat de betrokkene niet als ingezetene is ingeschreven in de gemeentelijke basisadministratie persoonsgegevens en niet in Nederland is gedetineerd, en van hem ook niet een feitelijke woon- of verblijfplaats in Nederland, maar wel een adres in het buitenland bekend is, de betekening van de oproeping voor de terechtzitting in eerste aanleg geschiedt door toezending van de oproeping door het openbaar ministerie hetzij rechtstreeks aan het laatstbekende adres van de betrokkene in het buitenland, hetzij door tussenkomst van de bevoegde buitenlandse autoriteit of instantie (art. 588, tweede lid, Sv). Door die toezending is de oproeping rechtsgeldig betekend. Als datum waarop die betekening plaatsvindt, geldt de datum van de verzending van de oproeping waarvan aantekening dient te geschieden in de akte van uitreiking.3. Nu de oproeping per (aangetekende) brief op 22 januari 2007 naar het van de verdachte bekende adres in België is verzonden, is de oproeping rechtsgeldig en tijdig aan de verdacnte betekend. Artikel 30, eerste lid, van het Beneluxverdrag aangaande de uitlevering en de rechtshulp in strafzaken (Trb. 1962, 97) bepaalt immers dat processtukken en rechterlijke beslissingen, die moeten worden medegedeeld aan personen die zich op het grondgebied van een andere Verdragsluitende Partij bevinden, hun rechtstreeks kunnen worden toegezonden bij aangetekend schrijven.

Dat de oproeping verdachte eerst op 1 februari 2007 zou hebben bereikt, staat aan de geldigheid van de betekening van de oproeping niet in de weg.

Naar aanleiding van het middel en ambtshalve merk ik echter het volgende op. De wet bepaalt in welke gevallen tegen een rechterlijke uitspraak een rechtsmiddel kan worden ingesteld en binnen welke termijn dit kan geschieden; die termijnen zijn van openbare orde. Overschrijding van de termijn voor hoger beroep door de verdachte, zoals in het onderhavige geval, betekent in de regel dat hij niet in dat hoger beroep kan worden ontvangen. Dit gevolg kan daaraan uitsluitend niet worden verbonden, indien sprake is van bijzondere, de verdachte niet toe te rekenen, omstandigheden welke de overschrijding van de termijn verontschuldigbaar doen zijn.4.

In zijn algemeenheid mag de verdediging er niet zonder meer vanuit gaan dat een verzoek om aanhouding wel zal worden gehonoreerd en mag de verdediging dus niet verzuimen te verifiëren of inderdaad een beslissing tot aanhouding ter terechtzitting is genomen op een verzoek met dergelijke strekking.5. Ter zitting van het hof van 5 maart 2008 heeft de raadsman aangevoerd dat hem telefonisch is toegezegd dat de zaak zou worden aangehouden. Het hof heeft vastgesteld dat de raadsman van verdachte op 1 februari 2007 schriftelijk en telefonisch om aanhouding van de behandeling van de zaak heeft verzocht en dat de raadsman door een griffiemedewerker is medegedeeld dat de zaak zou worden aangehouden. Het hof had hierin reden moeten zien desnoods een nader onderzoek in te stellen of inderdaad zo een mededeling door een griffiemedewerker is gedaan. Het hof is er immers vanuit gegaan dat de raadsman schriftelijk en telefonisch om aanhouding van de behandeling van de zaak heeft verzocht en dat de raadsman door een griffiemedewerker is medegedeeld dat de zaak zou worden aangehouden, hetgeen kan worden uitgelegd in die zin dat de bevoegde rechter heeft toegezegd uitstel te zullen verlenen. Het ligt — anders dan het hof kennelijk meent — dan niet meer op de weg van de raadsman toch te informeren binnen veertien dagen na de zittingsdatum, als een mededeling dat de zaak zal worden aangehouden hem kan doen aannemen dat hij wel een afschrift van de oproeping voor de nieuwe rechtsdag zal ontvangen.

Gelet daarop is het in 's hofs overwegingen besloten liggende oordeel dat de raadsman er onder genoemde omstandigheden redelijkerwijs niet op mocht vertrouwen dat het antwoord op zijn verzoek afkomstig was van de functionaris die bevoegd was omtrent het aanhoudingsverzoek te beslissen, de politierechter, zonder nadere motivering, die ontbreekt, niet begrijpelijk. Dit brengt mee dat 's hofs beslissing tot niet-ontvankelijkverklaring van de verdachte in zijn hoger beroep niet naar behoren is gemotiveerd, zodat de uitspraak niet in stand kan blijven.

Deze conclusie strekt tot vernietiging van het bestreden arrest en tot terugwijzing van de zaak naar het Gerechtshof te 's‑Hertogenbosch teneinde op het bestaande beroep opnieuw te worden berecht en afgedaan.

De Procureur-Generaal bij de Hoge Raad der Nederlanden