HR, 13-07-2012, nr. 11/02982

In cassatie kan, voor zover thans nog van belang, worden uitgegaan van de volgende feiten.2.

Op 18 augustus 2003 is bij graafwerkzaamheden op het August Allebéplein te Amsterdam een gasleiding stukgetrokken. Het ging daarbij om de aansluitleiding van het pand August Allebéplein 2, waarin zich een coffeeshop bevond die geëxploiteerd werd onder de naam 'Coffeeshop Sensemillia' (hierna: de Coffeeshop).

Na de onder 1.2 vermelde gebeurtenis hebben monteurs van Nuon dezelfde dag de gastoevoer naar de Coffeeshop afgesloten. Ook hebben zij de cv-ketel in de Coffeeshop afgesloten. Aansluitend heeft DVOI van Nuon opdracht gekregen om de beschadigde gasleiding over een lengte van ongeveer 18 meter te vervangen. Werknemers van DVOI hebben de beschadigde leiding vervangen en, na ontluchting, weer aangesloten op de bestaande leiding.

Vervolgens hebben twee medewerkers van DVOI - [betrokkene 1] en [betrokkene 2] - in de Coffeeshop het resterende gedeelte van de gasleiding tussen de vervangen leiding en de hoofdkraan van de Coffeeshop ontlucht, zodat de cv-ketel weer kon worden aangezet. Zij hebben daartoe de flexibele aansluiting van de gashoofdkraan met de gasmeter losgekoppeld en gedurende enige tijd de hoofdkraan opengedraaid. Deze aansluiting bevond zich in een aparte ruimte achter in het pand, waar ook de cv-ketel stond (hierna: de opstellingsruimte). Daarna hebben zij de hoofdkraan weer gesloten en de flexibele aansluiting weer aangesloten op de hoofdkraan. Kort hierna heeft in de opstellingsruimte een explosie plaatsgevonden. De twee medewerkers van DVOI zijn hierdoor ernstig gewond geraakt. Ook een bezoeker van de Coffeeshop is gewond geraakt. De verzekeraar van DVOI heeft de schade van laatstgenoemde vergoed.

Door de explosie is de ruimte van de Coffeeshop zwaar beschadigd geraakt. De exploitatie van de Coffeeshop is onmiddellijk gestaakt. De exploitatie is weer hervat op 24 april 2004.

Nuon heeft op de dag van de explosie opdracht gegeven aan Gastec Technology B.V. (hierna: Gastec) tot het instellen van een onderzoek naar de oorzaak van de gasexplosie. Gastec heeft hiertoe een onderzoek ingesteld op de plaats van de explosie. Ook heeft Gastec gesproken met de medewerkers van DVOI, [betrokkene 1 en 2], die zich toen in het ziekenhuis bevonden.

Het door Gastec opgemaakte rapport d.d. 13 oktober 2003 vermeldt onder meer:

De Coffeeshop is ingebracht in Casni. Casni is "rechthebbende op de claim tot vergoeding van de schade" die als gevolg van de explosie is ontstaan (zie rov. 3.6).

Casni vordert in deze procedure van (thans) Alliander en DVOI vergoeding van de schade die zij geleden heeft als gevolg van de gasexplosie van 18 augustus 2003.

De Rechtbank Amsterdam heeft in haar vonnis van 13 februari 2008 geoordeeld dat zowel Nuon als DVOI aansprakelijk zijn voor de schade van Casni. Zij heeft de gevorderde schadevergoeding toegewezen tot een bedrag van € 96.362,20.

In hoger beroep oordeelde het Hof Amsterdam in zijn arrest van 15 maart 2011 - heel kort samengevat - dat de bevindingen van Gastec door DVOI onvoldoende gemotiveerd zijn betwist. Het gaat daarbij om de bevindingen zoals vermeld in het Gastec-rapport d.d. 13 oktober 2003 en in de toelichting op dat rapport zoals gegeven door [betrokkene 3], opsteller van het Gastec-rapport, in zijn brief van 6 april 2009. Het Hof heeft de bevindingen van Gastec omtrent de toedracht van de gasexplosie vervolgens tot de zijne gemaakt. Naar 's Hofs oordeel moet aangenomen worden dat de explosie heeft plaatsgevonden als gevolg van het verzuim van de medewerkers van DVOI om bij het ontluchten van de gasleiding gebruik te maken van een slang om het gas/lucht-mengsel naar buiten toe af te voeren (zie rov. 3.13).

Het Hof oordeelde voorts dat de monteurs van DVOI gehandeld hebben in strijd met de zorgvuldigheidsnorm door bij het ontluchten van de gasleiding geen ventilatieslang te gebruiken. Het handelen van de monteurs was derhalve onrechtmatig (zie rov. 3.16 t/m 3.18). DVOI is voor dit handelen jegens Casni aansprakelijk op grond van art. 6:170 BW (zie rov. 3.19 t/m 3.23). Nuon (thans: Alliander) is jegens Casni aansprakelijk op grond van art. 6:171 BW (zie rov. 3.24-3.25).

Het Hof heeft het bestreden vonnis vernietigd en, opnieuw rechtdoende, DVOI en Nuon hoofdelijk veroordeeld tot betaling van € 599.862,86.3.

DVOI en Alliander hebben tijdig cassatieberoep ingesteld. Casni heeft geconcludeerd tot verwerping. Partijen hebben hun standpunten schriftelijk toegelicht, waarna nog is gere- en dupliceerd.

In haar vonnis van 21 maart 2007 heeft de Rechtbank geoordeeld dat werknemers van Dura (thans DVOI) onrechtmatig hebben gehandeld (rov. 5.4.2). Vervolgens heeft zij het verweer dat (toen nog Nuon) daarvoor op de voet van art. 6:171 BW aansprakelijk is verworpen.

In appel heeft Nuon geen grief gericht tegen het oordeel dat de werknemers van Dura onrechtmatig hebben gehandeld. Voor zover thans van belang kantten haar incicentele grieven zich tegen haar aansprakelijkheid op de voet van art. 6:171 BW (grief 1). Deze grief beperkte zich tot "het toepassingsbereik" en zag niet op de vraag of de betrokken personen een fout hebben gemaakt. Het Hof wijst daar, naar ik begrijp, in rov. 3.24 ook met juistheid op.

Dat brengt mee dat in de relatie (thans) Alliander en Casni vaststaat dat bij de uitvoering van de litigieuze werkzaamheden een fout is gemaakt. De enige klacht die Alliander voordraagt (onderdeel 3) is gelegen in voortbouwende overwegingen op een oordeel dat haar, gelet op hetgeen onder 3.2 is vermeld, niet meer raakt.4.

De gepostuleerde klacht behelst geen zelfstandig verwijt aan het adres van het bestreden arrest. Daarom mist Alliander er belang bij.

Dit alles leidt ertoe dat het beroep in zoverre moet worden verworpen.

Dit betekent dat de rechtsstrijd tussen Casni en DVOI praktisch gesproken vermoedelijk vooral nog van belang is voor de omvang van het eventuele regres in de relatie tussen DVOI en Alliander. De omstandigheid dat het beroep van Alliander moet worden verworpen zodat de tegen haar uitgesproken veroordeling, des verkiezend, kan worden geëxecuteerd, leidt er evenwel niet toe dat ook DVOI belang bij haar klachten mist.

Onderdeel 2.15. richt zich tegen de uitleg die het Hof (in rov. 3.10) geeft aan de brief van [betrokkene 3] van 6 april 2009.6. [betrokkene 3], opsteller van het Gastec-rapport, gaat in zijn brief in op de door [betrokkene 4] in opdracht van DVOI opgestelde reactie op het Gastec-rapport.7. [betrokkene 3] schrijft in zijn brief onder meer (zie rov. 3.9):

Mede op basis van deze brief van [betrokkene 3] heeft het Hof geoordeeld:

Het onderdeel geeft eerst een overzicht van de "voorname kritiekpunten" op de bevindingen van [betrokkene 3]. Het memoreert dat DVOI gemotiveerd heeft gesteld dat "haar medewerkers gedurende vijf à tien seconden hebben ontlucht" (en niet gedurende dertig seconden), terwijl de deur tussen de opstellings- en de tussenruimte openstond zodat het ruimtevolume groter was dan 7 m3, wat zij te bewijzen heeft aangeboden (onderdeel 2.1). Onderdeel 2.3 veronderstelt dat 's Hofs oordeel dat geen gebruik is gemaakt van een slang is gebaseerd op de nadere toelichting van [betrokkene 3].

Onderdeel 2.4 acht 's Hofs uitleg (in rov. 3.10) van [betrokkene 3]s toelichting op het Gastec-rapport - namelijk dat óók wanneer korter dan dertig seconden zou zijn ontlucht zich een explosief mengsel zou hebben gevormd en óók wanneer met een groter ruimtevolume gerekend zou moeten worden zich rond het ontsluitingspunt van de cv-ketel een gaswolk met een explosief mengsel zou hebben gevormd - "in zichzelf" onbegrijpelijk. Volgens het onderdeel is het immers onmogelijk dat er geen, althans geen noemenswaardig, verband bestaat tussen enerzijds de duur van gas- of luchtuit-stroom en het volume van de ruimte waarin de uitstroom plaatsvond en anderzijds de kans dat zich een omvangrijke explosie zou voordoen zoals deze op 18 augustus 2003 heeft plaatsgevonden in de Coffeeshop. In elk geval zou het Hof zijn lezing van [betrokkene 3]s toelichting op het Gastec-rapport onvoldoende hebben gemotiveerd. Immers is "niet inzichtelijk (..) gemaakt in hoeverre een dermate grote explosie kon plaatsvinden, wanneer de duur van de ontluchting en het volume van de ruimte waarin het gas-/luchtmengsel uitstroomde bij de vaststelling van de oorzaak van die explosie geen rol van belang zouden spelen." Het onderdeel wijst erop dat [betrokkene 3] weliswaar onder meer gesteld heeft dat de tijdsduur van de uitstroom niet cruciaal is voor het ontstaan van een explosie van een gas/lucht-mengsel en dat zich bij uitstromend gas - onafhankelijk van de grootte van de ruimte - een explosief gasmengsel zal vormen. Uit dat gegeven valt echter niet (zonder meer) af te leiden "dat zich daarom en zonder meer een zodanig omvangrijke explosie heeft kunnen voordoen zoals die zich heeft verwezenlijkt in de Coffeeshop".

Het Hof zou zijn motiveringsplicht ten aanzien van zijn lezing van [betrokkene 3]s toelichting op het Gastec-rapport te meer hebben veronachtzaamd, nu [betrokkene 3] in die toelichting gesteld heeft dat de tijdsduur van ontluchting wel degelijk bepalend is voor de grootte van de gaswolk.9. DVOI heeft het Hof er dan ook, onder verwijzing naar deze toelichting, op gewezen dat de omvang van de gaswolk, gezien de beperkte duur van uitstroom, een zodanig omvangrijke explosie als zich in de Coffeeshop heeft voorgedaan niet kan hebben veroorzaakt.10. Het Hof is in zijn motiveringsplicht tekortgeschoten door zonder die essentiële stellingen van DVOI kenbaar in zijn beoordeling te betrekken, te overwegen dat bij de beantwoording van de vraag of het handelen van de DVOI-medewerkers de (omvangrijke) explosie in de Coffeeshop heeft of kan hebben veroorzaakt, de duur van gas-/luchtuitstroom en het volume van de ruimte waarin het gas/lucht-mengsel uitstroomde niet van wezenlijk belang zijn, aldus onderdeel 2.5.

Onderdeel 2.6 acht 's Hofs interpretatie van [betrokkene 3]s toelichting op het Gastec-rapport mede onvoldoende gemotiveerd omdat Gastec haar conclusie ten aanzien van de oorzaak van de explosie voor het overgrote deel, zo niet geheel, gegrond heeft op de duur van de (gas)uitstroom en het ruimtevolume.11. In het licht daarvan is zonder nadere motivering onbegrijpelijk dat het Hof de toelichting van [betrokkene 3] zo heeft begrepen, dat de duur van de uitstroom en het ruimtevolume geen rol van betekenis spelen bij de beantwoording van de vraag of de ontluchtingswijze van de DVOI-medewerkers een explosie van de omvang als heeft plaatsgevonden in de Coffeeshop heeft veroorzaakt of kan hebben veroorzaakt.

Onderdeel 2.7 voegt daar nog aan toe dat 's Hofs oordeel eveneens onbegrijpelijk is omdat - kort gezegd - DVOI heeft aangevoerd dat het in de Coffeeshop om een kleine gasinstallatie ging en DVOI zich heeft beroepen op een verklaring van [betrokkene 4] dat gasuitstroom uit een dergelijke gasinstallatie voor een duur van vijf à tien seconden geen explosie kan veroorzaken.12.

Al deze klachten, die in essentie op hetzelfde neerkomen, zijn op zich gegrond. Het Gastec-rapport gaat ervan uit dat het gas gedurende een halve minuut (30 seconden) is uitgestroomd in een ruimte met een inhoud van 7 m³ (zie rov. 2.19). Het Hof heeft (in rov. 3.10) uit de brief van [betrokkene 3] d.d. 6 april 2009 afgeleid dat de twee door DVOI aan de orde gestelde punten - namelijk de duur van de ontluchting en de precieze inhoud van de ruimte(s) waarin het gas/lucht-mengsel zich heeft verspreid - niet van wezenlijk belang zijn voor de bevindingen van Gastec omtrent de toedracht van de explosie. Deze bevindingen van Gastec - te weten haar de bevindingen omtrent de toedracht van de explosie - houden, kort samengevat, in "dat [...] bij de ontluchting van de gasleiding in de opstellingsruimte ten onrechte is verzuimd gebruik te maken van een slang, waardoor ten onrechte geen afvoer van het gas/lucht mengsel naar de buitenlucht heeft plaatsgevonden" (rov. 3.10).

Zou rov. 3.10 zo moeten worden gelezen dat het Hof uit de brief van [betrokkene 3] (onder andere) heeft afgeleid dat de vaststelling dat sprake is geweest van een wat beperktere ontluchtingsduur dan de in het Gastec-rapport vermelde duur van 30 seconden - bijvoorbeeld een duur van 22 of 25 seconden - geen wezenlijk effect zou hebben op de bevindingen omtrent de toedracht van de explosie, zoals deze te vinden zijn in het Gastec-rapport, dan zou dat oordeel m.i. niet onbegrijpelijk zijn. Zou 's Hofs oordeel evenwel zo moeten worden verstaan dat het niet is ingegaan op het verweer dat de ontluchtingsduur slechts 5 tot 10 seconden plaatsvond, dan is dat inderdaad onbegrijpelijk.

Zou 's Hofs oordeel zo moeten worden begrepen dat ook ingeval sprake is van de door DVOI genoemde ontluchtingsduur op grond van de bevindingen van het Gastec-rapport moet worden aangenomen dat een explosie zou plaatsvinden, dan is dat oordeel mogelijk te rijmen met de nadere toelichting van [betrokkene 3], maar niet gemakkelijk te verenigen met "zijn" eerdere rapport. De conclusies en bevindingen van het Gastec-rapport omtrent de toedracht van de explosie in de Coffeeshop zijn immers, zoals onderdeel 2.6 ook opmerkt, in elk geval mede gebaseerd op de door het rapport veronderstelde duur van de gasuitstroom en het volume van de ruimte waarin ontlucht is (te weten respectievelijk 30 seconden en 7 m³).

Daarmee is intussen nog niet gezegd dat 's Hofs arrest voor vernietiging gereed ligt. De door het Hof bereikte uitkomst is m.i. juist. Dat springt in mijn lezing van de stukken zozeer in het oog dat verwijzing goede zin mist. Redelijkerwijs valt m.i. immers uit te sluiten dat de verwijzingsrechter tot een ander oordeel komt. Ik licht dat als volgt toe.

Het Hof heeft - in cassatie, gezien het feitelijke gehalte van dat oordeel begrijpelijkerwijs niet bestreden - geoordeeld dat het rapport van Gastec geloofwaardig is. Dat staat nergens met zoveel woorden, maar 's Hofs oordeel kan moeilijk anders worden begrepen; zie bijvoorbeeld rov. 3.13. Welnu, dat rapport sluit een andere oorzaak dan - kort gezegd - een fout van personen voor wie DVOI aansprakelijk is redelijkerwijs uit. Dat is een feitelijk en alleszins begrijpelijk oordeel. Theorerisch is uiteraard denkbaar dat toevallig op hetzelfde moment dat de monteurs aan het werk waren aan de gasleiding van elders afkomstig gas tot een ontploffing zou hebben geleid. Maar de kans daarop is zó klein en het is, gelet op de bevindingen van Gastec, zó onaannemelijk, dat een zware stelplicht op DVOI rustte om te betogen dat de kans dat deze (of een andere) oorzaak tot de explosie heeft geleid meer dan louter theoretisch was. Dat geldt eens te meer nu in casu, blijkens het Gastec-rapport onder 4, tevoren rekening werd gehouden met een explosie, terwijl de aanwezigen in de coffeeshop daarom werden weggestuurd.

Naar 's Hofs feitelijke - en niet bestreden - vaststelling is de ruimte van de coffeeshop door de explosie zwaar beschadigd (rov. 2.18). Dat maakt een andere oorzaak, die toevallig net op hetzelfde moment zou optreden, eens te minder aannemelijk.

Naar 's Hofs alleszins begrijpelijke oordeel is DVOI er niet in geslaagd om ten aanzien van een alternatieve oorzaak voldoende concreets (nuttigs) te berde te brengen (rov. 3.13). Bij die stand van zaken gaat de res ipsa loquitur-regel DVOI parten spelen. De feiten spreken tegen haar. In feite wordt dat onderkend in de s.t. van mrs. Tjittes en De Graaf onder 6. Juist de door hen genoemde omstandigheid dat niet dagelijks in Nederland duizenden woningen exploderen, keert zich in de gegeven omstandigheden tegen DVOI.

Dit leidt tot de onafwendbare slotsom dat de stelling van DVOI dat de periode van ontluchting slechts 5 à 10 seconden was op een misverstand moet berusten. Daarbij teken ik aan dat [betrokkene 1] in zijn overduidelijk niet door hemzelf opgestelde verklaring op dit punt heel wat minder stellig is dan DVOI in de gedingstukken. Weliswaar begint hij met het reppen van 5 à 6 seconden, maar verderop zegt hij uit ervaring te weten dat 5 à 6 seconden genoeg is voor ontluchting, zodat klaarblijkelijk sprake is van een conclusie ex post.13. Dat ligt eens te meer voor de hand omdat niet in de rede ligt dat werknemers met een horloge in de hand aan het ontluchten slaan. Dit soort observaties na afloop bergt dan ook een gerede kans op vergissingen in zich. Kennelijk is het Hof tot diezelfde slotsom gekomen. Hoewel dat in het bestreden arrest nergens uitdrukkelijk valt te lezen, is m.i. heel aannemelijk dat het Hof dat heeft bedoeld. Daarop wijst met name ook dat het Hof melding maakt van het verweer van DVOI (de ontluchting duurde minder dan 10 seconden; zie rov. 3.8), terwijl het deze stelling in rov. 3.9 en 3.10 kennelijk van de hand wijst.

Hetgeen zojuist werd opgemerkt, vindt in zekere zin ondersteuning in een brief van 11 maart 2009 aan de raadsman van Nuon. Daarin wordt een verklaring van [betrokkene 1] aan de Arbeidsinspectie geciteerd. Deze luidt:

Als 'een paar keer" "een paar seconden" juist is, dan komen we toch al gauw boven de 10 en zeker niet bij 5 seconden. Belangrijker is dat héél onwaarschijnlijk is dat een monteur die bezig is met ontluchten een heel helder en gefundeerd idee heeft hoeveel seconden zijn werkzaamheden exact duren. Dat is in genen dele kritiek op de monteurs. Het is een realiteit. Hetzelfde geldt voor mij. Ook ik kan en wil niet schatten hoeveel seconden ik bezig ben geweest met het op papier zetten van deze alinea. Zeker ex post zou iedere verklaring daarovmtrent een slag in de lucht zijn. Dat brengt mee dat ook de op deze gegevens gebaseerde conclusies op een wankel fundament berusten.

In de hier besproken lezing van het arrest a quo hebben we de onder 4.8 geschetste benadering niet nodig om tot de voor de hand liggende uitkomst te geraken.

Hierbij valt, voor zover nodig als afrondingsfactor, nog te bedenken dat:

Onderdeel 2.8 richt zich tegen 's Hofs oordeel (in rov. 3.11) dat in de reactie van [betrokkene 4] van 9 juni 2010 geen gemotiveerde betwisting is te vinden van de stelling van [betrokkene 3], dat voor zijn conclusie omtrent de toedracht van de explosie niet wezenlijk relevant is hoeveel seconden precies is ontlucht en wat het precieze volume van de ruimte is geweest waarin de ontluchting plaatsvond. Dit oordeel berust volgens het onderdeel op een onbegrijpelijke lezing van de gedingstukken. Het wijst in dit verband op een passage uit de reactie van [betrokkene 4] (productie 13 bij pleitnota in appel van DVOI, p. 2, derde en vierde alinea), van welke passage ook een gedeelte geciteerd is in de pleitnota in appel van DVOI (onder nr. 52). De geciteerde passage luidt:

Volgens het onderdeel kan de onder 4.11 geciteerde passage uit de reactie van [betrokkene 4] niet anders worden begrepen dan als een gemotiveerde betwisting van de eerder genoemde stelling van [betrokkene 3]. [Betrokkene 4] stelde immers dat het in de Coffeeshop ging om een 'huis- tuin- en keuken cv-ketel' en dat een periode van gasuitstroom van vijf à tien seconden uit een dergelijke installatie geen explosie zal veroorzaken wanneer kort daarna een ontsteking wordt geactiveerd. De stelling dat het hier een kleine gasinstallatie betrof en dat een korte periode van uitstroom daaruit geen explosie zal veroorzaken, betreft een gemotiveerde betwisting van de opvatting van [betrokkene 3] dat zich, ongeacht de tijdsduur van de uitstroom en ongeacht het ruimtevolume, een explosie zou hebben voorgedaan in de Coffeeshop. DVOI heeft ook op deze conclusie van [betrokkene 4] gewezen.14.

Deze klacht is een variatie op het thema van de hiervoor reeds besproken klachten. Zij snijdt, op zich genomen, eveneens hout. Maar om de hiervoor genoemde redenen kan DVOI daarbij m.i. geen garen spinnen.

Onderdeel 2.9 kant zich tegen 's Hofs oordeel (in rov. 3.12) dat de stelling van DVOI dat wél sprake is geweest van voldoende ventilatie in de ontluchtingsruimte, onvoldoende is onderbouwd. Dat oordeel zou onbegrijpelijk zijn omdat DVOI in haar memorie van antwoord van 21 juli 2009 (onder nrs. 300, 302-304) onderbouwd gesteld heeft dat bij de ontluchting ook ventilatie plaatsvond door een ventilator en een openstaande deur. De bedoelde passage luidt:

DVOI zal deze conclusie ongetwijfeld (vehement) bestrijden. Dat kan ik goed begrijpen. De door mij ontwikkelde gedachtegang is inderdaad niet dwingend. De rode draad van deze conclusie, en kennelijk ook van het Hof, is dat al met al voldoende plausibel is dat er een verband bestaat tussen de ontluchtingswerkzaamheden en de ontploffing, terwijl een geloofwaardig alternatief ontbreekt. DVOI heeft met betrekking tot een alternatieve oorzaak slechts gewezen op rioolgas. Gastec heeft dat alternatief gemotiveerd "zeer onwaarschijnlijk" genoemd (rapport p. 12). Andere - ook door DVOI niet genoemde - mogelijkheden noemt Gastec "niet realistisch" omdat "hiervoor geen aanwijzingen zijn aangetroffen" (p. 13).

Voor zover de door het Hof in rov. 3.14 besproken en op processuele en inhoudelijke grond van tafel geveegde stelling zou moeten worden begrepen als een beroep op een alternatieve oorzaak, kan daaraan thans voorbij worden gegaan. Rov. 3.14 wordt immers niet bestreden.

Het Hof had de vrijheid om zich tot het Gastec-rapport te bekeren wat het ook heeft gedaan. Volgens vaste rechtspraak was het niet gehouden om (nader/ander) deskundigenbericht in te winnen.

De door het Hof voor zijn oordeel bijgebrachte grond is niet geheel juist. Maar voldoende duidelijk is dat het zijn oordeel grondt op het Gastec-rapport. Dat rapport kan zijn oordeel dragen. Nu DVOI niets concreets over een geloofwaardige alternatieve oorzaak heeft aangevoerd - het middel doet er dan ook geen beroep op - lijkt mij de beste oplossing de zaak af te doen met gebruikmaking van de bevindingen van Gastec.

Zou Uw Raad mijn benadering volgen dan kan de zaak worden afgehandeld op de voet van art. 81 RO, hoewel een aantal klachten op zich gegrond is. Het uitschrijven van een oordeel daarover zal m.i. geen enkele bijdrage leveren aan rechtseenheid of rechtsontwikkeling.

Vernietiging van het arrest a quo is zeker mogelijk, maar het is voor mij in hoge mate de vraag of er na een eventuele vernietiging en verwijzing een ander resultaat uit de bus komt. Daarbij merk ik nog op dat geen verdere discussie meer mogelijk is over de schadeposten nu het Hof die kwestie, in cassatie niet bestreden, heeft beslecht.

Conclusie

Deze conclusie strekt tot:

De Procureur-Generaal bij de

Hoge Raad der Nederlanden

Advocaat-Generaal