Hof Den Haag, 17-09-2013, nr. BK-12/00303, nr. BK-12/00304, nr. BK-12/00305, nr. BK-12/00306, nr. BK-12/00307

1999 (AWB 09/523 Vpb; BK-12/00305)

De Inspecteur heeft aan belanghebbende voor het jaar 1999 een definitieve aanslag in de vennootschapsbelasting (aanslagnummer [nummer]) van nihil opgelegd. Voorts heeft de Inspecteur bij verliesvaststellingsbeschikking het verlies over dat jaar vastgesteld op € 1.998.495 (ƒ 4.404.105).

Bij verliesherzieningsbeschikking van 31 juli 2004 heeft de Inspecteur het verlies voor het boekjaar 1999 nader vastgesteld op € 367.371 (ƒ 809.579).

Belanghebbende heeft bezwaar gemaakt tegen de verliesherzieningsbeschikking. De Inspecteur heeft bij uitspraak op bezwaar van 18 december 2008 de verliesherzieningsbeschikking gehandhaafd.

Na daartegen ingesteld beroep heeft de rechtbank de verliesherzieningsbeschikking voor het jaar 1999 herroepen en het verlies voor dat jaar vastgesteld op € 768.773 (ƒ 1.694.153).

2000 (AWB 09/524 Vpb; BK-12/00306)

De Inspecteur heeft aan belanghebbende voor het jaar 2000 een definitieve aanslag in de vennootschapsbelasting (aanslagnummer [nummer]) opgelegd, berekend naar een belastbaar bedrag van € 1.513.392 (ƒ 3.335.077). Bij de gelijktijdig gegeven verliesverrekeningsbeschikking heeft de Inspecteur een bedrag van € 414.414 (ƒ 913.248) aan verliezen uit voorgaande jaren verrekend. Tevens is bij beschikking € 145.418 aan heffingsrente in rekening gebracht.

Belanghebbende heeft bezwaar gemaakt tegen de verliesverrekeningsbeschikking. De Inspecteur heeft bij uitspraak op bezwaar van 18 december 2008 de aanslag en de verliesverrekeningsbeschikking gehandhaafd.

Na daartegen ingesteld beroep heeft de rechtbank het met de aanslag voor het jaar 2000 te verrekenen verlies vastgesteld op € 556.944 (ƒ 1.227.342) en heeft de aanslag voor dat jaar verminderd tot nihil.

2001 (AWB 09/526 Vpb; BK-12/00307)

De Inspecteur heeft aan belanghebbende voor het jaar 2001 een definitieve aanslag in de vennootschapsbelasting (aanslagnummer [nummer]) opgelegd, berekend naar een belastbare winst en belastbaar bedrag van € 3.820.952. Tevens is bij beschikking € 52.999 aan heffingsrente in rekening gebracht.

Belanghebbende heeft bezwaar gemaakt tegen de aanslag. De Inspecteur heeft bij uitspraak op bezwaar van 18 december 2008 de aanslag gehandhaafd.

Na daartegen ingesteld beroep heeft de rechtbank de bij de aanslag voor het jaar 2001 gegeven verliesverrekeningsbeschikking herroepen, het met de aanslag voor dat jaar te verrekenen verlies vastgesteld op € 258.873 en de aanslag voor dat jaar verminderd tot een berekend naar een belastbaar bedrag van € 2.178.721.

2002 (AWB 09/527 Vpb; BK-12/00303)

De Inspecteur heeft aan belanghebbende voor het jaar 2002 een voorlopige aanslag in de vennootschapsbelasting (aanslagnummer [nummer]) van nihil opgelegd. Tevens heeft de Inspecteur bij verliesvaststellingsbeschikking het verlies voor 2002 vastgesteld op € 1.316.027.

De Inspecteur heeft met dagtekening 31 juli 2006 aan belanghebbende voor het jaar 2002 een definitieve aanslag vennootschapsbelasting (aanslagnummer [nummer]) van nihil opgelegd. Bij gelijktijdig gegeven verliesherzieningsbeschikking heeft de Inspecteur het verlies voor dat jaar vastgesteld op € 16.811. Voorts is aan belanghebbende bij beschikking een verzuimboete opgelegd voor een bedrag van € 22.

Belanghebbende heeft bezwaar gemaakt tegen de definitieve aanslag, de verliesherzieningsbeschikking en de verzuimboete. De Inspecteur heeft bij uitspraak op bezwaar van 18 december 2008 de aanslag, de verliesherzieningsbeschikking en de boetebeschikking gehandhaafd.

Na daartegen ingesteld beroep heeft de rechtbank de verliesvaststellingsbeschikking voor het jaar 2002 herroepen en het verlies voor dat jaar vastgesteld op € 43.045.

2003 (AWB 09/528 Vpb; BK-12/00304)

De Inspecteur heeft aan belanghebbende voor het jaar 2003 een definitieve aanslag in de vennootschapsbelasting (aanslagnummer [nummer]) opgelegd, berekend naar een belastbare winst en belastbaar bedrag van € 992.775. In deze aanslag ligt een beschikking tot vaststelling van het verlies voor 2003 op nihil besloten. Tevens is bij beschikking € 36.519 aan heffingsrente in rekening gebracht.

Belanghebbende heeft bezwaar gemaakt tegen de aanslag, de verliesvaststellingsbeschikking van nihil en de beschikking heffingsrente. De Inspecteur heeft bij uitspraak op bezwaar van 18 december 2008 het bezwaar van belanghebbende afgewezen en de aanslag en de verliesvaststellingsbeschikking gehandhaafd.

Na daartegen ingesteld beroep heeft de rechtbank de aanslag voor het jaar 2003 verminderd tot één berekend naar een belastbaar bedrag van € 966.485.

Alle zaken

Voor zover belanghebbende niet uitdrukkelijk bezwaar heeft gemaakt tegen de beschikkingen heffingsrente, wordt zij geacht daartegen bezwaar te hebben gemaakt. Ook de door belanghebbende ingestelde beroepen en hoger beroepen strekken zich uit tot de beschikkingen heffingsrente (vergelijk HR 27 november 2009, nr. 07/13621, ECLI:NL:HR:2009, BJ7907).

De rechtbank heeft beslist als volgt:

- verklaart de beroepen gegrond, met uitzondering van de beroepen tegen de op nihil vastgestelde belastingaanslagen, welke beroepen zij niet-ontvankelijk verklaart, en van het beroep tegen de bij de vaststelling van de definitieve aanslag voor 2002 gegeven boetebeschikking, welk beroep zij ongegrond verklaard;

- vernietigt de uitspraken op bezwaar;

- herroept de verliesherzieningsbeschikking voor het jaar 1999 en stelt het verlies voor dat jaar vast op € 768.773 (ƒ 1.694.153);

- stelt het met de aanslag voor het jaar 2000 te verrekenen verlies vast op € 556.944 (ƒ 1.227.342) en vermindert de aanslag voor dat jaar tot nihil;

- herroept de bij de aanslag voor het jaar 2001 gegeven verliesverrekeningsbeschikking, stelt het met de aanslag voor dat jaar te verrekenen verlies vast op € 258.873 en vermindert de aanslag voor dat jaar tot een berekend naar een belastbaar bedrag van € 2.178.721;

Belanghebbende en de Inspecteur zijn van de uitspraak van de rechtbank in hoger beroep gekomen bij het Hof. In verband daarmee is door de griffier van belanghebbende voor de zaken BK-12/00303 en BK-12/00304 te samen een griffierecht geheven van € 466. Belanghebbende heeft in de hoger beroepen van de Inspecteur een verweerschrift ingediend en daarbij incidenteel hoger beroep ingesteld. De Inspecteur heeft in de hoger beroepen van belanghebbende een verweerschrift ingediend en daarbij het incidenteel ingestelde hoger beroep van belanghebbende beantwoord. Belanghebbende heeft op 2 april 2013 een nader stuk ingediend, mede in reactie op het verweerschrift van de Inspecteur en diens reactie op het incidenteel hoger beroep van belanghebbende.

De mondelinge behandeling van de zaak heeft plaatsgehad ter zitting van het Hof van 9 juli 2013, gehouden te ’s-Gravenhage. Aldaar zijn beide partijen verschenen. De hiervoor vermelde zaken zijn gezamenlijk behandeld. Het Hof heeft op deze zitting tevens behandeld de zaken van [A] B.V. (rechtbanknummers: AWB 09/517, AWB 09/519, AWB 09/521, AWB 09/522; BK-12/00299 t/m BK-12/00301), [B] B.V. (AWB 09/529, AWB 09/530, AWB 09/531, AWB 09/532, AWB 09/533; Hofnummers: BK-12/00294 t/m BK-12/00298) en [C] B.V. (AWB 09/534, AWB 09/535, AWB 09/536, AWB 09/537 en AWB 09/538; BK-12/00292 en BK12/00293), hierna: de parallelzaken. Hetgeen in een van deze zaken is gesteld en aangevoerd wordt geacht te zijn gesteld en aangevoerd in de andere zaken. Van het verhandelde ter zitting is een proces-verbaal opgemaakt. In de parallelzaken heeft het Hof heden afzonderlijk in één geschrift uitspraak gedaan.

Op grond van de stukken van het geding en het verhandelde ter zitting staat, als tussen partijen niet in geschil, dan wel door een van hen gesteld en door de wederpartij niet of onvoldoende weersproken, het volgende vast.

Gelet op hetgeen partijen in principaal en incidenteel hoger beroep te berde hebben gebracht is in hoger beroep in geschil:

a. a) met betrekking tot het jaar 1999: of de Inspecteur, gelet op het bepaalde in artikel 16 van de Algemene wet inzake rijksbelastingen (Awr) voor dat jaar een verliesherzieningsbeschikking kon nemen;

b) met betrekking tot de jaren 2002 en 2003: of sprake is van een zogenoemde compenserende heffing als bedoeld in artikel 10a, derde lid, letter b, van de Wet op de vennootschapsbelasting 1969 (hierna: Wet Vpb 1969), en zo niet: of aan de geldlening en de daarmee verband houdende rechtshandeling in overwegende mate zakelijke overwegingen ten grondslag liggen.

c) of aan belanghebbende voor het jaar 2002 terecht een verzuimboete van € 22 is opgelegd.

Belanghebbende stelt dat - op basis van de destijds geldende wettekst – de toets of er al dan niet sprake is van compenserende heffing éénmalig aangelegd dient te worden. Indien het Hof tot het oordeel komt dat de toets niet éénmalig aangelegd dient te worden, dan meent belanghebbende dat er zakelijke overwegingen aanwezig zijn.

In incidenteel hoger beroep stelt belanghebbende dat de Inspecteur de onderhavige navorderingsaanslag 1999 ten onrechte heeft opgelegd en gebonden is aan het bij beschikking vastgestelde verlies ad ƒ 4.404.105. De beschikking had bij voor bezwaar vatbare beschikking ex artikel 20a, lid 3,Wet Vpb 1969 dienen te worden herzien in plaats van in de vorm van een navorderingsaanslag. Voor zover wel sprake is van een dergelijke beschikking stelt belanghebbende het volgende. De Inspecteur heeft geenszins aannemelijk gemaakt dat de navorderingsaanslag (verliesvaststellingsbeschikking) door een schrijf- en/of tikfout onjuist is vastgesteld. De aangifte vermeldt een verlies ad ƒ 1.694.153 en het door de Inspecteur vastgestelde verlies bedraagt ƒ 4.404.105. Optisch bezien valt hier op geen enkele wijze een schrijf- en/of tikfout te onderkennen.

De Inspecteur heeft in hoger beroep gesteld dat indien de uitspraak in de parallelzaak ter zake van de procedure van [A] definitief wordt, hij geen reden heeft om de beslissing in de onderhavige zaak omtrent de compenserende heffing te betwisten. Indien echter het Hof in de parallelzaak tot een andere beslissing zou komen dan waartoe de rechtbank is gekomen, zou daarmee een situatie kunnen ontstaan waarbij geen sprake is van compenserende heffing bij [A]. Alsdan dient een beperking van de renteaftrek bij belanghebbende te worden toegepast aangezien anders een mismatch zou kunnen ontstaan. De niet toepasselijkheid van artikel 10a Wet Vpb 1969 staat dan onherroepelijk vast, terwijl de compenserende heffing niet aanwezig zou kunnen zijn. Voor die situatie wenst de Inspecteur hoger beroep in te stellen.

Belanghebbende concludeert als volgt:

Ten aanzien van het jaar:

• 1999: in incidenteel hoger beroep primair: dat de navorderingsaanslag vernietigd wordt, en subsidiair: dat de navorderingsaanslag wordt vastgesteld op ƒ 1.694.153 negatief.

• 2000: tot bevestiging van de uitspraak van de rechtbank, aangezien het hoger beroep van de Inspecteur ongegrond is;

• 2001: tot bevestiging van de uitspraak van de rechtbank, aangezien het hoger beroep van de Inspecteur ongegrond is;

• 2002: tot vernietiging van de uitspraak van de rechtbank en vaststelling van het verlies op € 1.316.027.

• 2003: tot vermindering van de aanslag tot nihil en vaststelling van het verlies voor 2003 op € 237.821.

Tevens verzoekt belanghebbende een integrale proceskostenvergoeding toe te kennen ,doch indien het Hof tot de conclusie komt dat er voor de toepassing van artikel 2, lid 3, van het Besluit proceskosten bestuursrecht geen aanleiding is, dan verzoekt belanghebbende om toepassing van de forfaitaire kostenregeling.

De Inspecteur concludeert primair tot bevestiging van de uitspraak van de rechtbank. Voor zijn subsidiaire conclusie verwijst het Hof naar de gedingstukken.

De rechtbank heeft, voor zover thans nog van belang, als volgt overwogen:

Wettelijk kader

Artikel 10a Wet Vpb 1969 luidt voor zover van belang, als volgt:

“2 Bij het bepalen van de winst komen voorts niet in aftrek renten — kosten en valutaresultaten daaronder begrepen — ter zake van geldleningen rechtens dan wel in feite direct of indirect verschuldigd aan een verbonden lichaam of een verbonden natuurlijk persoon, voor zover de geldlening verband houdt met één van de volgende rechtshandelingen:

(…)

b een verwerving van — daaronder begrepen storting op — aandelen, bewijzen van deelgerechtigdheid of lidmaatschapsrechten in een verbonden lichaam, behoudens voor zover een wijziging wordt aangebracht in het uiteindelijke belang dan wel de uiteindelijke zeggenschap in dat lichaam; (…)

3 Het tweede lid vindt geen toepassing indien de belastingplichtige aannemelijk maakt dat:

a. aan de geldlening en de daarmee verband houdende rechtshandeling in overwegende mate zakelijke overwegingen ten grondslag liggen; of

b. over de rente bij degene aan wie de rente rechtens dan wel in feite direct of indirect is verschuldigd, per saldo een belasting naar de winst of het inkomen wordt geheven welke naar Nederlandse maatstaven redelijk is en dat er geen sprake is van verrekening van verliezen of van andersoortige aanspraken uit jaren voorafgaande aan het jaar waarin de geldlening is opgenomen waardoor over de rente per saldo geen heffing naar bedoelde redelijke maatstaven is verschuldigd, behoudens ingeval aannemelijk is dat de geldlening is aangegaan met het oog op het verrekenen van verliezen of andersoortige aanspraken welke in het jaar zelf zijn ontstaan dan wel op korte termijn zullen ontstaan.”

Nieuw feit in 1999 en compenserende heffing

In de jaren 1999, 2000 en 2001 was belanghebbende rente verschuldigd aan [A]. Gelet op de uitspraak van deze rechtbank van gelijke datum in de zaken AWB 09/517, AWB 09/519, AWB 09/521, AWB 09/522 is [A] in die jaren op grond van de Nederlandse belastingwetgeving binnenlands belastingplichtige en onderworpen aan de Nederlandse vennootschapsbelasting zonder toepassing van een aftrek ter voorkoming van dubbele belasting. Derhalve was voor die jaren sprake van een belastingheffing over de rentebaten welke naar Nederlandse maatstaven redelijk is (“compenserende heffing”). Gelet hierop zal de rechtbank de beroepen in de zaken AWB 09/523 Vpb; (jaar 1999, BK-12/00305, hof), AWB 09/524 Vpb; (jaar 2000, BK-12/00306, hof) en AWB 09/526 Vpb (jaar 2001, BK-12/00307, hof) gegrond verklaren. De vraag of de Inspecteur met betrekking tot het boekjaar 1999 over een nieuw feit beschikte op grond waarvan hij de eerdere vaststelling van het verlies voor dat jaar kon herzien, behoeft dan geen behandeling meer.

In overwegende mate zakelijke overwegingen

In de jaren 2002 en 2003 was belanghebbende wegens het verkrijgen van de deelneming in [H], rente verschuldigd aan [K] N.V. Tussen partijen is niet in geschil dat bij deze vennootschap geen sprake was van een compenserende heffing over de rentebaten. Derhalve is voor die jaren nog aan de orde of aan de overdracht van de deelneming tegen schuldigerkenning in overwegende mate zakelijke overwegingen ten grondslag lagen. Belanghebbende, die in deze de bewijslast heeft, heeft ten bewijze van de overwegend zakelijke motieven van de overdracht tegen schuldigerkenning van de koopsom, aangevoerd dat de overdracht op deze wijze plaats vond met het oog op het financierbaar maken van de bedrijfsopvolging door de zoons van de aandeelhouder. Dienaangaande overweegt de rechtbank het volgende.

De aandeelhouder heeft na de overdracht van de deelneming de uiteindelijke zeggenschap in de onderneming van [H] behouden; het aandelenbelang met daarbij behorende stemrechten in [H] is door de overdracht niet gewijzigd. Voorts hadden de zoons op 17 maart 2010, dat is ruim twaalf jaar na de overdracht van de deelneming in [H], de aandelen in [H] nog steeds niet overgenomen. Ter zitting heeft de aandeelhouder verklaard dat ten tijde van de overdracht, de zetelverplaatsing van [A] naar Malta reeds in beeld was. Op grond van deze feiten, in onderling verband bezien, oordeelt de rechtbank dat de overdracht van de deelneming tegen schuldigerkenning niet plaats vond met het oog op het financierbaar maken van de bedrijfsopvolging door de zoons. Uit hetgeen belanghebbende heeft aangevoerd blijkt niet van andere zakelijke overwegingen die afzonderlijk of tezamen in overwegende mate aan de overdracht van de deelneming tegen schuldigerkenning ten grondslag hebben gelegen.

Gelet op het vorenstaande is het gelijk, voor zover het de belastingheffing over de jaren 2002 en 2003 betreft, aan de Inspecteur. Omdat de Inspecteur een deel van de correcties voor deze jaren heeft teruggenomen in verband met het feit dat een deel van de rente is verschuldigd aan in Nederland gevestigde crediteuren (zie onder 2.14), zal de rechtbank de beroepen in de zaken AWB 09/527 Vpb (jaar 2002; BK-12/00303, hof) en AWB 09/528 Vpb (jaar 2003; BK-12/00304, hof) gegrond verklaren.

Belastingaanslagen ad nihil

Belanghebbende heeft geen belang bij haar beroepen tegen de op nihil vastgestelde belastingaanslagen. Derhalve zal de rechtbank deze beroepen niet-ontvankelijk verklaren.

Boete

Het beroep tegen de aanslag vennootschapsbelasting 2002 wordt mede geacht betrekking te hebben op de verzuimboete. Belanghebbende heeft geen afzonderlijke grieven tegen de verzuimboete aangevoerd. Ook overigens is de rechtbank niet gebleken dat deze boete ten onrechte zou zijn opgelegd. Tenslotte acht de rechtbank het opleggen en de hoogte van de boete, gelet op het belang van de nakoming van de aangifteplicht en de betekenis van de aangifte voor het nemen van de onder 1.8 en 1.9 genoemde primaire besluiten, alleszins passend en geboden. Derhalve zal de rechtbank het beroep tegen de boete ongegrond verklaren.

Hoger beroep Inspecteur