HR, 28-01-2014, nr. 12/04518

Blijkens de akte van cassatie heeft de raadsvrouw van de verdachte, mr. A.J. van der Velden, cassatieberoep ingesteld tegen het arrest “terzake feit 1 primair, voor zover het de daarin bewezenverklaarde (2) transacties – door het Hof incidenten genoemd - betreft, alsmede tegen alle ter terechtzitting genomen tussenbeslissingen”. In de cassatieschriftuur zet de raadsman van de verdachte uitgebreid uiteen waarom hij meent dat deze beperking van het cassatieberoep mogelijk is en waarbij hij opmerkt dat indien de Hoge Raad onverhoopt zou oordelen dat deze beperking ontoelaatbaar is, de verdachte het cassatieberoep ook zonder deze beperking wil doorzetten. Aangezien de door de steller van de middelen bepleite beperking van het cassatieberoep inderdaad enige vragen oproept, lijkt het mij raadzaam vooreerst hierop nader in te gaan.

Aan de verdachte is onder 1 primair tenlastegelegd dat:

“hij op een of meer tijdstip(pen) in of omstreeks de periode van 13 oktober 2009 tot en met 01 februari 2010 te Beverwijk en/of Heemskerk en/of Amsterdam, in elk geval te Nederland tezamen en in vereniging met een ander of anderen, althans alleen, (meermalen) opzettelijk heeft geteeld, bereid, bewerkt, verwerkt, verkocht, afgeleverd, verstrekt en/of vervoerd (telkens) een (grote) hoeveelheid (als bedoeld in artikel 11 lid 5 Opiumwet), in elk geval van meer dan 30 gram hennep en/of hennepstekken en/of hennepplanten, zijnde (telkens) hennep een middel vermeld op de bij de Opiumwet behorende lijst II, dan wel aangewezen krachtens artikel 3a, vijfde lid van die wet, terwijl verdachte en/of zijn mededader(s) bovenomschreven feit(en) heeft/hebben gepleegd in de uitoefening van een beroep of bedrijf”

Daarvan heeft het Hof bewezenverklaard dat:

“1 primair

hij op tijdstippen in de periode van 10 december 2009 tot en met 1 februari 2010 te Beverwijk en elders in Nederland tezamen en in vereniging met een ander of anderen, opzettelijk heeft afgeleverd, verstrekt en/of vervoerd telkens een grote hoeveelheid hennep.”

Ten laste van de verdachte is dus onder meer “op tijdstippen in de periode van 10 december 2009 tot en met 1 februari 2010” bewezenverklaard, hetgeen de kwalificatie van het meermalen gepleegd oplevert. Blijkens ’s Hofs overwegingen ten aanzien van het bewijs van het onder 1 tenlastegelegde heeft het Hof daarbij het oog op de incidenten op 10 december 2009 en 20 januari 2010, en niet op de overige incidenten op 21 oktober 2009, 23 oktober 2009, 5 november 2009, 4 december 2009, 8 december 2009, 21 december 2009 en 26 december 2009. Het Hof is tot de slotsom gekomen dat de verdachte in de bewezenverklaarde zin enkel betrokkenheid heeft gehad bij de incidenten op 10 december 2009 en (tweemaal) op 20 januari 2010.

In de cassatieschriftuur van mr. Kelder wordt aangevoerd dat ter specificatie van het onder 1 primair tenlastegelegde wordt verwezen naar een zogenoemde kruistabel, met welke verwijzing de opsteller van de tenlastelegging in het eerste feit een reeks cumulatieve verwijten heeft opgenomen die in de kruistabel zijn benoemd. Het Hof heeft die in de kruistabel nader benoemde verwijten (“incidenten”) onderzocht en daarover in zijn arrest telkens afzonderlijk beslist, zoals het Hof in zijn bestreden arrest ook uitdrukkelijk heeft overwogen. Volgens mr. Kelder kan tegen deze achtergrond in het cassatieberoep een beperking worden aangebracht, in die zin dat het zich niet keert tegen de door het Hof besproken overige incidenten waarbij naar het oordeel van het Hof de verdachte geen betrokkenheid heeft gehad, maar dat het uitsluitend opkomt tegen de door het Hof ‘bewezenverklaarde incidenten’ op 10 december 2009 en 20 januari 2010.

Artikel 429 Sv bepaalt dat het beroep in cassatie ook “tegen een gedeelte van het vonnis of arrest” kan worden ingesteld. Aan de uitleg van deze bepaling heeft de Hoge Raad in zijn arrest van 31 mei 2013, LJN CA1610 de volgende beschouwingen gewijd:

“2.1. Ingevolge art. 429 Sv kan het beroep in cassatie tegen een gedeelte van een in hoger beroep gewezen uitspraak worden ingesteld, omdat - aldus de memorie van toelichting - "in het cassatieproces niet de redenen gelden, die bij het hooger beroep volledige kennisneming van de zaak door den appèlrechter noodig maken" (Kamerstukken II 1913-1914, 286, nr. 3, p. 52).

In de rechtspraak heeft zich de gewoonteregel ontwikkeld dat in zaken met meerdere, cumulatief tenlastegelegde feiten het door de verdachte zonder enige beperking ingestelde beroep in cassatie pleegt te worden opgevat als niet te zijn gericht tegen (bijvoorbeeld) de vrijspraak van het cumulatief tenlastegelegde feit. In andere zaken, zoals zaken met, kort gezegd, een primaire en subsidiaire tenlastelegging waarin de verdachte is veroordeeld ter zake van het subsidiair tenlastegelegde met (bijvoorbeeld) vrijspraak van het primair tenlastegelegde, kan het beroep door de verdachte op de voet van art. 429 Sv worden beperkt tot die veroordeling (vgl. HR 12 oktober 2010, LJN BN4347). Die beperking van het beroep dient tot uitdrukking te worden gebracht in de cassatieakte dan wel de verklaring als bedoeld in art. 451a Sv en niet in de cassatieschriftuur (vgl. HR 20 maart 2012, LJN BV3455). Die beperking kan voorts tot stand worden gebracht door een onbeperkt ingesteld beroep nadien op de wijze als voorzien in de art. 453-455 Sv gedeeltelijk in te trekken.

Niet elke beperking van het cassatieberoep kan echter worden aanvaard. Zo is in het verleden reeds geoordeeld dat moet worden voorkomen dat als gevolg van een cassatieberoep dat zich niet uitstrekt over zogenoemde deelvrijspraken - dus vrijspraken van onderdelen van de tenlastelegging - de verdachte na verwijzing (of terugwijzing) van de zaak moet worden vrijgesproken van de gehele tenlastelegging op grond van de enkele omstandigheid dat de verwijzingsrechter met betrekking tot een - rechtens niet noodzakelijke - keuze tussen voor de strafrechtelijke waardering van het tenlastegelegde niet relevante alternatieven tot een ander oordeel komt dan de rechter wiens uitspraak in cassatie is vernietigd (vgl. HR 18 september 1989, LJN ZC8164, NJ 1990/135 ten aanzien van het vroegere art. 430 Sv). Daaraan kan worden toegevoegd dat ook meer in het algemeen moet worden vermeden dat de verwijzingsrechter als gevolg van het beperkte cassatieberoep niet meer in staat zou zijn het beslissingsschema van de art. 348 en 350 Sv in acht te nemen of anderszins niet meer naar behoren (opnieuw) recht kan doen op het bestaande hoger beroep. Beperkingen in het cassatieberoep die dat effect kunnen hebben, acht de Hoge Raad ontoelaatbaar.

Een redelijke, aan de behoeften van de praktijk beantwoordende uitleg van art. 429 Sv brengt daarom mede dat

(i) in geval van een samengestelde tenlastelegging het cassatieberoep kan worden beperkt tot de beslissingen over (cumulatieve, alternatieve en/of primaire) onderdelen van de tenlastelegging waarin een zelfstandig strafrechtelijk verwijt is omschreven, en

(ii) het cassatieberoep kan worden beperkt tot een der in de art. 348-350 Sv genoemde beslissingen, mits de ingevolge die bepalingen daarop voortbouwende of daarmee onlosmakelijk verbonden beslissingen niet zijn uitgezonderd. Als voorbeeld kan worden genoemd dat bij een veroordeling tot een samenstel van straffen het cassatieberoep niet kan worden beperkt tot de bewezenverklaring of tot een gedeelte van de opgelegde straffen.

Opmerking verdient nog dat de onder 2.2 vermelde gewoonteregel dat in zaken met meerdere, cumulatief tenlastegelegde feiten het door de verdachte zonder enige beperking ingestelde beroep pleegt te worden opgevat als niet te zijn gericht tegen (bijvoorbeeld) de vrijspraak van het cumulatief tenlastegelegde feit, onverkort gehandhaafd blijft zodat dergelijke beperkingen niet behoeven te worden opgenomen in de cassatieakte of de in art. 451a Sv bedoelde verklaring.

In voorkomende gevallen zal de Hoge Raad de in de akte vervatte, een beperking inhoudende verklaring van degene die beroep in cassatie heeft ingesteld (of nadien door middel van een partiële intrekking heeft beperkt), waar mogelijk zo opvatten dat die beperking in overeenstemming is met hetgeen hiervoor is overwogen. Mocht dat niet mogelijk zijn, dan zal worden voorbijgegaan aan beperkingen van het cassatieberoep die in het licht van het vorenoverwogene ontoelaatbaar zijn omdat de Hoge Raad ervan uitgaat dat de betrokken procespartij zijn cassatieberoep dan zonder die beperkingen wil doorzetten en dat het daarom niet in zijn belang zou zijn dat hij niet-ontvankelijk wordt verklaard in dat beroep.”

Anders dan de steller van de middelen, meen ik dat gelet op de inhoud van de bewezenverklaring van het onder 1 primair tenlastegelegde het cassatieberoep niet kan worden beperkt tot de door het Hof benoemde incidenten op 10 december 2009 en (tweemaal) op 20 januari 2010. Zo al het bewezenverklaarde “op tijdstippen” en het daaruit voortvloeiende gekwalificeerde “meermalen gepleegd” als afzonderlijke cumulatieve verwijten kunnen worden begrepen, dan valt dit mijns inziens nog niet binnen de omschrijving van “zelfstandige strafrechtelijke verwijten” die de Hoge Raad in de hierboven weergegeven overweging heeft gegeven als voorwaarde om het cassatieberoep in de hier bedoelde zin te kunnen beperken.

Op grond van het voorgaande meen ik dat de cassatieakte aldus moet worden uitgelegd dat mr. A.J. van der Velden namens de verdachte cassatieberoep heeft ingesteld tegen alle beslissingen ten aanzien van het onder 1 primair tenlastegelegde en dat zij in de cassatieakte slechts ten overvloede heeft doen opnemen op welke gedeelten van de bewezenverklaring van het onder 1 tenlastegelegde haar bezwaren in het bijzonder betrekking hebben.

Ik kom toe aan bespreking van de namens de verdachte voorgestelde middelen.

Het eerste namens de verdachte voorgestelde middel klaagt dat het onder 1 primair bewezenverklaarde, in het bijzonder voor zover zij behelst dat de verdachte als (mede)pleger (telkens) opzettelijk een grote hoeveelheid hennep heeft afgeleverd, verstrekt en/of vervoerd, niet naar de eis der wet met redenen is omkleed.

De hiervoor onder 7 weergegeven bewezenverklaring berust op de in de aanvulling op het verkorte arrest opgenomen bewijsmiddelen en de navolgende bewijsoverwegingen van het Hof:

“Overwegingen ten aanzien van het bewijs van het onder 1 ten laste gelegde

Gevoerd verweer

Namens de verdachte is - in de kern en zakelijk weergegeven - aangevoerd dat het proces-verbaal van vaststellen dat [verdachte] de gebruiker is van de mobiele telefoonnummers 06-[001], 06-[002] en 06-[003] (dossiermap 6, p. 168-179) en het proces-verbaal van stemherkenning [verdachte], gebruiker van de telefoonnummers 06-[001], 06-[002], 06-[003], 06-[004], 06-[005], 06-[006] en 06-[007] (dossiermap 6, p. 180-202) in verband met een onjuiste toepassing van onderzoeksmethoden en de onbetrouwbaarheid van de resultaten ervan van het bewijs dienen te worden uitgesloten en dat - bij gebrek aan overige aanknopingspunten dat de verdachte de gebruiker is geweest van de in de processen-verbaal genoemde telefoonnummers - vrijspraak dient te volgen. 

Het hof zal hierna overwegingen wijden aan de waardering van het bewijs voor de aan de verdachte ten laste gelegde handelingen met hennep. Deze overwegingen zullen, zoals zal blijken, leiden tot een beslissing op het gevoerde verweer en voorts tot uitsluitend een bewezenverklaring van diens strafbare betrokkenheid bij het incident van 10 december 2009 en bij twee incidenten op 20 januari 2010. 

Inleiding

Het hof overweegt in het kader van de waardering van de bewijsmiddelen in algemene zin het volgende. 

In het opsporingsonderzoek dat bekend is geworden onder de naam "Kever" zijn telefoongesprekken waaraan de verdachte en/of zijn medeverdachten hebben deelgenomen afgeluisterd en opgenomen, en zijn sms-berichten onderschept. Voorts zijn in de directe omgeving van onder meer de woonwagenkampen aan [A] en [B] observatiecamera's geplaatst en zijn verdachten statisch en dynamisch geobserveerd. Daarnaast zijn verschillende woningen en daarbij behorende schuren doorzocht op de aanwezigheid van verdovende middelen en andere voorwerpen in het kader van de verdenking dat op enige schaal overtreding van artikel 3, aanhef en onder B, en 11a van de Opiumwet en/of artikel 140 van het Wetboek van Strafrecht plaatsvond. De resultaten van dit onderzoek hebben geleid tot de verdenking dat de verdachte en zijn medeverdachten zich gedurende een periode van ongeveer vier maanden hebben bezig gehouden met - kort gezegd - leveringen van hennep. 

Van iedere vermoedelijke transactie binnen de onderzochte periode is een afzonderlijk proces-verbaal opgemaakt (genaamd een "proces-verbaal van softdrugstransactie"). In deze processen-verbaal is een selectie van telefoongesprekken, sms-berichten, observaties en andere onderzoeksresultaten  weergegeven. Voorts is in ieder proces-verbaal opgesomd welke personen ervan worden verdacht bij de betreffende vermoede transactie betrokken te zijn geweest, en in welke hoedanigheid. Hiervan is in de vorm van een kruistabel een schematisch overzicht gemaakt, dat in het persoonsdossier van de verdachte is gevoegd. 

De advocaat-generaal heeft zich, zo begrijpt het hof, in haar requisitoir op het standpunt gesteld dat weliswaar niet alle door de rechtbank besproken transacties volgens de daaraan te stellen eisen bewezen kunnen worden geacht maar dat, op basis van de door de rechtbank in het vonnis aangehaalde transacties, in onderling verband en samenhang bezien, bewezen kan worden verklaard dat de verdachte zich in de ten laste gelegde periode met anderen schuldig heeft gemaakt aan de handel in hennep. Vanuit dit perspectief heeft zij gevorderd dat door het hof bewezen zal worden verklaard dat de verdachte in genoemde periode in vereniging meermalen opzettelijk grote hoeveelheden hennep heeft, naar het hof aanneemt, verkocht, afgeleverd, verstrekt en vervoerd. 

Daarbij heeft de advocaat-generaal acht geslagen op de inhoud van gevoerde telefoongesprekken, resultaten van observaties en op hetgeen overigens ter zake van het patroon van handelingen is gebleken. 

Het hof overweegt met betrekking tot dit standpunt van de advocaat-generaal dat het begrip 'handel' een begrip is dat niet aan de wet is ontleend. Het vormt immers geen bestanddeel van de delictsomschrijving van artikel 3, aanhef en onder B, van de Opiumwet, noch van enig ander bij de wet strafbaar gestelde gedraging. De delictsomschrijving als hiervoor bedoeld bestaat in concrete gedragingen met, naar algemeen wordt aangenomen, mede feitelijke betekenis, te weten: telen, bereiden, bewerken, verwerken, verkopen, afleveren, verstrekken en vervoeren. Het is deze verbodsbepaling van artikel 3, aanhef en onder B, van de Opiumwet, waarop de tenlastelegging is gestoeld. 

Het uitgangspunt van de advocaat-generaal past derhalve niet zonder meer in het systeem van de wet en sluit, daargelaten het antwoord op de vraag of een wijze van ten laste leggen die bij het door haar aangenomen perspectief aansluit ook maar mogelijk zou zijn geweest, evenmin aan bij de bewoordingen van de tenlastelegging. Door aldus (het samenstel van) de te bewijzen gedragingen te herformuleren heeft de advocaat-generaal impliciet de maatstaf voor de waardering van de bewijsmiddelen aangepast op een wijze die het hof in het bestek van de beantwoording van de vraag naar voorhanden bewijs niet zal volgen. 

De rechtbank heeft, zo moet na lezing van het vonnis worden verondersteld, de in de eerder genoemde kruistabel weergegeven transacties op bewijsbaarheid gewaardeerd en in haar vonnis overwogen welke transacties ten laste van de verdachte bewezen kunnen worden geacht. De rechtbank bespreekt deze incidenten in haar vonnis in de paragraaf 'Softdrugtransacties en handelingen in het kader handel in hennep'. Ook voor de door de rechtbank gekozen benaderingswijze geldt naar het oordeel van het hof dat daardoor de aandacht is afgeleid van de in het kader van de bewijswaardering te beantwoorden vragen, in zoverre dat niet per incident is verantwoord wat, direct dan wel indirect, de redengevende feiten en omstandigheden zijn voor het oordeel dat de verdachte zich in het kader van het betreffende incident schuldig heeft gemaakt aan één of meer van de in de tenlastelegging verweten gedragingen. 

Het hof zal in het licht van het voorgaande per incident waarvoor de verdachte en de medeverdachten blijkens het requisitoir in aanmerking komen, onderzoeken of de verdachte zich op de betreffende plaats en het tijdstip schuldig heeft gemaakt aan één of meer van de in de tenlastelegging genoemde gedragingen. Daarbij zal het hof zich, vanwege de sterke verwevenheid van de incidenten in het kader van de tenlastelegging, per incident uitlaten over de conclusies die kunnen worden getrokken over de betrokkenheid van verdachte en/of één of meer van diens medeverdachten. Dit onderzoek zal uitmonden in een overzicht van de incidenten waarbij de verdachte naar het oordeel van het hof een bewezen strafbare betrokkenheid heeft gehad. 

Hieraan voorafgaand zal het hof een incident waarbij de verdachte zelf geen betrokkenheid heeft gehad en voorts enige andere uit het dossier blijkende feiten en omstandigheden in beschouwing nemen, met het oog op beantwoording van de vraag of de transacties waar de verdachte in de visie van de advocaatgeneraal betrokkenheid bij heeft gehad, handelingen met betrekking tot hennep betreffen. 

Het incident van 20 januari 2010

Op 20 januari 2010 belt [betrokkene 2] om 19.12 uur [medeverdachte] en vraagt: 'heb je dr een nul (1-0) voor me staan'. Hierop antwoordt [medeverdachte] bevestigend. [betrokkene 2] geeft vervolgens aan 'ze' diezelfde dag nog te komen ophalen, hieraan 'vandaag heb je geen controles en zo' toevoegend. Om 19.50 uur belt de broer van [betrokkene 2], [betrokkene 3], [medeverdachte] en vraagt hem: 'mijn broertje is bij jou hè', waarop [medeverdachte] antwoordt: 'ow is goed, dan ga ik hem ehh bezoeken'. 

Op woensdag 20 januari 2010, omstreeks 19.48 uur, wordt door medewerkers van het observatieteam gezien dat de bestuurder van een zwarte personenauto, merk Seat Leon met het kenteken [AA-00-BB], achteruit het woonwagenkamp [A] achteruit oprijdt en stopt voor perceel [b-straat 1] te Beverwijk. Bij het uitstappen wordt de bestuurder van deze Seat Leon herkend als [betrokkene 2]. Gezien wordt dat [betrokkene 2] wegloopt in de richting van perceel [b-straat 1]. Omstreeks 19.50 uur wordt gezien dat [betrokkene 2] terugloopt naar de Seat Leon en dat [betrokkene 4] komt aanlopen vanuit de richting van de laatste woonwagen. Tevens wordt gezien dat [medeverdachte] vanuit perceel [b-straat 1] naar buiten komt lopen. Gezien wordt dat [betrokkene 2] een hand krijgt van [medeverdachte] en [betrokkene 4] en dat zij gedrieën weglopen naar de rechts van de weg geplaatste woonwagens.

Omstreeks 19.53 uur wordt gezien dat [betrokkene 2] terugloopt naar de Seat Leon, dat hij in zijn rechterhand een grote donkere tas draagt, de kofferbak van de zwarte Seat Leon opent, de zwarte tas daarin plaatst, de kofferbak afsluit en vervolgens in de auto stapt en naar Amsterdam rijdt, waar hij omstreeks 20.21 uur op de Admiraal de Ruyterweg ter hoogte van perceel 202 door de geüniformeerde dienst van de politie Amsterdam/Amstelland staande wordt gehouden. 

Blijkens informatie van de regiopolitie Amsterdam/Amstelland is bekend geworden dat op 20 januari 2010, te 20.25 uur, door politiemedewerkers op de openbare weg Admiraal de Ruijterweg te Amsterdam, op verdenking van overtreding van de Opiumwet [betrokkene 2] is aangehouden. Uit door de medewerkers van de politie Amsterdam ingesteld onderzoek werd bekend dat er in de kofferbak van de door [betrokkene 2] bestuurde Seat Leon met kenteken [AA-00-BB] een hoeveelheid van ongeveer 10 kilogram hennep werd aangetroffen en in beslag werd genomen. Deze hennep was verpakt in een zwarte sporttas verdeeld over 10 zakjes van ongeveer 1 kilo elk. 

Om 20.38 uur diezelfde dag belt [betrokkene 3] [medeverdachte] en vraagt 'hoeveel nul heb je gegeven', waarop [medeverdachte] antwoordt 'een (1) nul'. [betrokkene 3] reageert hierop onder andere met 'shit man', 'hij is gepakt voor de deur' en 'bij mij'. 

Op grond van het voorgaande is naar het oordeel van het hof wettig en overtuigend bewezen dat [medeverdachte] en [betrokkene 4] op 20 januari 2010 een grote hoeveelheid hennep hebben afgeleverd en verstrekt. 

De bewijswaardering in het licht van ketenbewijs

Uit de stukken van het dossier blijkt dat [betrokkene 5] op 1 en 2 februari 2010 bij de politie heeft verklaard dat hij op 18 december 2009 op verzoek van [betrokkene 4] in de schuur van [betrokkene 6] op de [a-straat 2] te Beverwijk, waar met het oog op het drogen ervan wiet in bollenkratjes was opgeslagen, de inhoud van twee kratjes wiet in één kratje heeft gedaan. [betrokkene 5] heeft daarnaast verklaard dit vaker, twee keer, te hebben gedaan. 

[betrokkene 5] heeft voorts verklaard dat hij op 26 december 2009 een zwarte tas met daarin een hoeveelheid van drie kilo wiet, die aan [medeverdachte] en [betrokkene 4] toebehoorde, uit de schuur van diezelfde [betrokkene 6] heeft gepakt om deze zelf te verkopen, en dat hij in het najaar van 2009 meermalen in opdracht van [medeverdachte] en [betrokkene 4] tassen met inhoud in een bestelbus heeft vervoerd en heeft afgeleverd. 

Tijdens een doorzoeking op 1 februari 2010 in de woning van [betrokkene 6] aan de [a-straat 2] te Beverwijk is in de schuur behorende bij diens woning een in werking zijnde hennepdrogerij aangetroffen. 

Het hof is van oordeel dat deze bewijsmiddelen mede redengevend zijn voor het bewijs van enkele hierna te bespreken feiten, nu daaruit blijkt van een modus operandi die bij vrijwel alle feiten waarneembaar is en die overeenkomt met de aflevering van hennep op 20 januari 2010. 

Daarbij stelt het hof enkele hierna te bespreken eisen aan de door het openbaar ministerie per incident gepresenteerde bewijsmiddelen alvorens tot het oordeel te komen dat sprake is geweest van een levering of vervoer van hennep met een vorm van strafbare betrokkenheid van één of meer van de verdachten. 

Het hof hanteert als uitgangspunt dat een gedraging als overdragen of vervoeren in beginsel pas voor bewezenverklaring in aanmerking komt als tijdens een observatie is waargenomen dat één of meer voorwerpen, in de meeste gevallen één of meer(sport)tassen, zijn overgedragen en/of in een auto zijn geplaatst en/of verplaatst. Dit uitgangspunt lijdt onder omstandigheden uitzondering, te weten indien de inhoud van de tapgesprekken/sms-berichten, in het licht van hetgeen overigens kan worden vastgesteld, van dien aard is dat deze voor geen voor geen andere uitleg vatbaar is dan dat op een bepaald tijdstip één of meer van de in de tenlastelegging genoemde gedragingen hebben plaatsgevonden. 

Het hof stelt overigens reeds op deze plaats vast dat gelet op de inhoud van het dossier in geen geval bewezen kan worden dat de verdachte en/of zijn medeverdachten zich hebben schuldig gemaakt aan het telen, bereiden, bewerken en/of verwerken van hennep. 

Daarnaast zal het hof dienen te beoordelen of de bewezen geachte gedraging(en) ook betrekking hebben gehad op het ten laste gelegde verdovende middel, te weten hennep. Bij de transacties waarbij de verdachte volgens de advocaat-generaal betrokken is geweest, is geen hennep aangetroffen en is blijkens de inhoud van de afgeluisterde en opgenomen telefoongesprekken evenmin met zoveel woorden over hennep gesproken. Desalniettemin is het hof van oordeel dat ook in die gevallen een bewezenverklaring mogelijk is, mits op grond van het samenstel van feiten en omstandigheden redelijkerwijs geen andere conclusie mogelijk is dan dat sprake is geweest van gedragingen met betrekking tot hennep. 

Deze conclusie kan, in het licht van het hiervoor besproken incident van 20 januari 2010 en van de overige in het voorgaande gereleveerde uit het dossier blijkende redengevende feiten en omstandigheden, worden getrokken indien blijkt van een patroon dat overeenkomt met dat van het incident van 20 januari 2010. Daarbij spelen onder meer een rol de combinatie van de betrokken personen, het gebezigde taalgebruik in telefoongesprekken en sms-berichten, de locaties waar die personen afspreken en/of de voorwerpen die zij overdragen.

Het hof overweegt voorts, dat voor die conclusie geen plaats is indien de verdachte een aannemelijke verklaring heeft weten te geven voor de inhoud van aan hem voorgehouden relevante telefoongesprekken en/of voor aard en betekenis van geobserveerde ontmoetingen, dan wel indien is komen vast te staan dat een transactie andere goederen dan hennep betrof, welk geval zich in dit onderzoek, zoals zal blijken, overigens niet heeft voorgedaan.  

De incidenten

(…) 

10 december 2009 

Uit verslagen van tapgesprekken/sms-berichten blijkt het volgende. Op 8 december 2009 om 19.38 uur ontvangt het telefoonnummer eindigend op -0938, in gebruik bij [medeverdachte], van het telefoonnummer 06-[008], in gebruik bij [betrokkene 3] een sms-bericht met de tekst: 'broer ik heb 4 weg gedaan ik heb vrijdag 40 nodig en 3 gruis derbij heb je dat voor me', waarop een bevestigend sms-bericht volgt. De dag erna wordt vanaf het telefoonnummer 06-[008] om 18.14 uur een sms-bericht verzonden naar het nummer eindigend op -0938 met de vraag: 'Broer kan ik die 40 morgen op hallen'. De gebruiker van het telefoonnummer eindigend op -0938 antwoordt: 'ja' en op het daaropvolgende sms-bericht van diezelfde afzender met de inhoud: 'met 3 kilo gruis', antwoordt hij: 'oke'. [betrokkene 4] belt op 10 december 2009 om 12.17 uur naar [betrokkene 3] om te vragen wanneer hij komt. [betrokkene 3] antwoordt: 'ik kom eeh om drie vier uur naar jullie toe'. [betrokkene 3] wordt vervolgens om 12.34 uur door [medeverdachte] gebeld en deelt nogmaals mede dat hij tussen drie en vier zijn kant op komt. [medeverdachte] voert vervolgens twee gesprekken met de gebruiker van het telefoonnummer 06-[006], die door [medeverdachte] ook wel '[medeverdachte]' wordt genoemd. In het gesprek van 12.20 uur vraagt [medeverdachte] aan '[medeverdachte]' of hij thuis is en na een ontkennend antwoord van [medeverdachte] vraagt [medeverdachte]: 'ow is je vriend thuis, want ik moet hoe heet het hebben'. Om 12.26 uur belt [medeverdachte] opnieuw met de gebruiker van het voormelde telefoonnummer. [medeverdachte] deelt mede dat hij bij hem is'. De gebruiker antwoordt dat hij (het hof begrijpt: een ander) naar beneden komt'. 

Uit de inhoud van het proces-verbaal van (actieve) observatie 10 december 2009 blijkt dat door medewerkers van het observatieteam die dag het volgende is waargenomen. 

Een Volkswagen Golf met kenteken [CC-00-DD] rijdt omstreeks 12.17 uur weg van het woonwagenkamp aan de [B] te Heemskerk. Er zitten drie personen in de auto. De auto arriveert om 12.22 uur bij het woonwagenkamp gelegen aan [A] te Beverwijk. De persoon die achterin zit, stapt uit. De auto verlaat om 12.24 uur het kamp. De auto parkeert om 12.27 uur op de [a-straat] te Beverwijk. Om 12.29 uur komt een onbekende man vanuit het portiek van de flat van onder meer perceel [a-straat 1] te Beverwijk naar buiten gelopen. Deze man legt kennelijk iets in de kofferbak van de Volkswagen Golf, waarna de Volkswagen wegrijdt. De Volkswagen Golf rijdt omstreeks 12.38 het woonwagenkamp aan [B] te Heemskerk op. Zowel de bestuurder als de passagier stappen uit. De bestuurder blijkt [betrokkene 4] te zijn. [medeverdachte] is de passagier. Beide mannen gaan de eerste woonwagen [B] binnen. Omstreeks 12.40 uur stappen beide mannen weer in de Volkswagen Golf en rijden weg. De auto rijdt om 12.45 uur het woonwagenkamp gelegen aan [A] te Beverwijk op. 

Uit de inhoud van het proces-verbaal statische observatie [B] te Heemskerk blijkt vervolgens dat [medeverdachte] en [betrokkene 4] op 10 december 2009 omstreeks 12.36 uur komen aanrijden in de Volkswagen Golf en dat [medeverdachte], na te zijn uitgestapt, de poort opent. Waargenomen wordt dat [betrokkene 4] de achterklep van de Golf opent en vanuit de kofferbak een zwarte zak pakt. Voorts wordt waargenomen dat [medeverdachte] en [betrokkene 4] via de poort richting de schuren lopen, en dat zij omstreeks 12.39 uur terugkomen, in de Volkwagen Golf stappen en weer wegrijden. 

Uit verslagen van tapgesprekken/sms-berichten blijkt voorts dat vanaf het nummer dat in gebruik is bij [betrokkene 3] diezelfde dag om 15.25 uur een sms-bericht naar het telefoonnummer eindigend op - 0938, in gebruik bij [medeverdachte], is verzonden, met de inhoud: 'Broer kanje hem 4 gruis geven, mijn broer is zou bij jou'. De reactie die hierop volgt is: 'ik moet ff kijken 3 heb ik zoizo' 

Uit de inhoud van het proces-verbaal van (actieve) observatie 10 december 2009 blijkt dat door medewerkers van het observatieteam die dag omstreeks 15.37 uur is waargenomen dat [medeverdachte] op het woonwagenkamp [A] te Beverwijk goederen in de kofferbak van een grijskleurige Seat met kenteken [EE-00-FF] legt. Blijkens gegevens van de rijksdienst voor wegverkeer is deze auto ten name gesteld van [betrokkene 2], het broertje van [betrokkene 3]. 

Uit de inhoud van het proces-verbaal statische observatie [B] te Heemskerk blijkt ten slotte dat [betrokkene 4] op 10 december omstreeks 15.58 uur als bestuurder uit een grijskleurige Seat Leon stapt en via de poort naast de woning van de [B] te Heemskerk in de richting van de schuren loopt. Voorts blijkt uit de inhoud van het proces-verbaal dat [betrokkene 4] omstreeks 16.00 uur een zwart voorwerp (tas of zak) in zijn handen heeft, dat hij dit in de kofferbak van de Seat legt, dat door de bijrijder van de Seat Leon en een derde onbekende persoon vanuit de poort naast de woonwagen eveneens voorwerpen in de kofferbak van de Seat Leon worden gelegd, dat de bijrijder een tas/zak op de achterbank van de Seat legt, dat hij vervolgens in de Seat Leon stapt en daarmee wegrijdt en dat [betrokkene 4] uit het beeld loopt. 

Uit een tapverslag is voorts gebleken dat [betrokkene 3] op 11 december om 16.33 uur op 11 december [medeverdachte] belt en mededeelt: 'ik heb iemand anders… die wil een (1) vijf (5)' en 'ken je dat regelen voor me'. [medeverdachte] vraagt hierop: 'heb je die al verkocht die anderen', waarop [betrokkene 3] antwoordt 'ja die van… die komen vanavond 100%'. 

Zoals hierna bij de bespreking van het incident van 20 januari 2010 zal blijken, wordt de verdachte door [medeverdachte] ook wel '[medeverdachte]' genoemd. Bij gelegenheid van een doorzoeking in de woning van de verdachte is voorts een simkaart in beslag genomen, waarvan uit onderzoek is gebleken dat deze het nummer 06-[006] bevat. Op grond van het voorgaande en op grond van de overige inhoud van de gevoerde telefoongesprekken, in onderling verband en samenhang bezien met de observaties dat [medeverdachte] en [betrokkene 4] volgend op die telefoongesprekken rijden naar een parkeerplaats aan de [a-straat] te Beverwijk en dat uit de portiek van de flat van onder meer [a-straat 1], de woning van de verdachte, een onbekend gebleven persoon naar buiten is gelopen en dat die persoon iets in de achterbak van de auto van [medeverdachte] en [betrokkene 4] heeft gelegd, is het hof van oordeel dat buiten redelijke twijfel staat dat de verdachte de gebruiker is van het telefoonnummer 06-[006]. 

Het hof acht uit het samenstel van feiten en omstandigheden dat van dit incident deel uitmaakt, in onderling verband en samenhang bezien en beoordeeld in het licht van hetgeen hiervoor is overwogen, bewezen dat [medeverdachte] en [betrokkene 4] op 10 december 2009 tezamen en in vereniging een grote hoeveelheid hennep hebben vervoerd en vervolgens een grote hoeveelheid hennep hebben afgeleverd en verstrekt aan [betrokkene 3]. Het hof acht voorts bewezen dat de verdachte tezamen en in vereniging met een onbekend gebleven persoon een grote hoeveelheid hennep heeft afgeleverd en verstrekt aan de gebroeders [medeverdachte en betrokkene 4]. Van strafbare betrokkenheid van één of meer van de andere in het onderzoek "Kever" naar voren komende verdachten is naar het oordeel van het hof niet gebleken.  

(…)  

20 januari 2010 

Uit het sms-verkeer dat op 19 en 20 januari 2010 tussen het telefoonnummer eindigend op -0938, in gebruik bij [medeverdachte], en de gebruiker van het telefoonnummer 06-[009] plaatsvindt, blijkt dat laatstgenoemde op 20 januari 2010 langs zal komen en dat de gebruiker van het telefoonnummer eindigend op -0938 er om 20 minuten na 11.39 uur zal zijn. 

Uit de inhoud van het proces-verbaal statische observatie van [A] te Beverwijk blijkt dat op 20 januari 2010 omstreeks 11.56 uur de bestuurder van een zwartkleurige Volkswagen Sharan voorzien van kenteken [GG-00-HH] achteruit het woonwagenkamp [A] te Beverwijk oprijdt en dat omstreeks 12.10 uur de bestuurder van een grijskleurige Volkswagen Golf waarvan een gedeelte van het kenteken zichtbaar is, namelijk 99-…-4, eveneens het kamp oprijdt. 

Uit verslagen van tapgesprekken/sms-berichten blijkt voorts dat [medeverdachte] om 12.46 uur belt met de gebruiker van het telefoonnummer 06-[010] (hierna: NN) om te vragen waar hij nou blijft. NN antwoordt dat er een probleem is, hij moet het 'aan die gozer geven' want hij had gister al afgesproken, en 'deze gozer die zegt tegen, nou die mensen die zijn al hieroo, die komen van ver weet ik veel dit en dat, hij zegt ze zijn al hier dit en dat, kan ik echt raak ik kwijt weet ik veel wat allemaal, kut man, maar ik geef het liever aan jou weetje wel'. [medeverdachte] zegt tegen NN dat hij naar hem toe moet komen en NN stemt hiermee in. NN belt vervolgens om 12.51 uur naar [medeverdachte] en zegt: 'ik geef jou d'r 18'. Hierop antwoordt [medeverdachte]: 'ja is goed, kom maar effe, neem maar mee'. Om 13.12 uur belt NN naar [medeverdachte]. Hij deelt mede: 'die jongen die is bij mij, die ze ook wil hebben weetje wel' en 'hij is zo weg, met vijf minuutjes en dan kom ik naar jou toe. [medeverdachte] antwoordt: 'ja ok, die mensen zitten hier op kolen jo'. NN reageert hierop met: 'nee nee, ik kom echt, ik kom eraan, het zijn er 19. 

Uit de inhoud van het proces-verbaal van (actieve) observatie 20 januari 2010 blijkt dat door medewerkers van het observatieteam die dag het volgende is waargenomen. Een zwartkleurige Volkswagen Sharan voorzien van kenteken [GG-00-HH] en een grijskleurige Volkswagen Golf met kenteken [CC-00-DD] staan omstreeks 12.23 uur geparkeerd op het woonwagenkamp [A]. Omstreeks 13.21 uur rijdt de verdachte als bestuurder van een zilverkleurige Mercedes voorzien van kenteken [II-00-JJ] het woonwagenkamp [A] op. [medeverdachte] komt uit een woonwagen lopen en maakt contact met de verdachte. Omstreeks 13.22 uur opent de verdachte de kofferbak van de Mercedes. De verdachte volgt [medeverdachte] vervolgens de woning in. Vier onbekende mannen komen omstreeks 13.33 uur uit de woning van [medeverdachte] lopen. [betrokkene 4] legt een zwarte tas achter in de eerdergenoemde Volkswagen Sharan. [betrokkene 4] en drie onbekende mannen brengen ongeveer 15 tassen vanuit de Volkswagen Sharan naar de tweede woonwagen rechts, gezien van de openbare weg [A]. Dit is de woonwagen van [betrokkene 6]. [medeverdachte], de verdachte, [betrokkene 4] en de drie onbekende mannen staan vervolgens omstreeks 13.35 uur op het woonwagenkamp met elkaar te praten. De onbekende mannen stappen omstreeks 13.35 uur in de zwarte Volkswagen Sharan en rijden het kamp af. De bestuurder van de Volkswagen Sharan rijdt omstreeks 15.10 uur het woonwagenkamp aan de [c-straat] te Apeldoorn op en parkeert daar zijn auto. 

Uit verslagen van tapgesprekken/sms-berichten blijkt dat de gebruiker van het telefoonnummer 06-[010] (hierna: NN) later op die dag, te weten om 14.03 uur, [medeverdachte] belt en hem vraagt: 'ken je dat nog wat mee doen van die gasten'. [medeverdachte] antwoordt 'hem wel te bellen'. Daarop zegt NN: 'moet je zeggen precies dezelfde aantal ook'. [medeverdachte] zendt vervolgens om 14.05 uur een sms-bericht naar de gebruiker van het telefoonnummer 06-[009], met de tekst: 'moet je nog meer heb nog zelfde portie'. [medeverdachte] ontvangt om 14:06 de reactie: 'Ja, wil wel hebben'. [medeverdachte] belt hierop om 14.07 uur NN en zegt tegen hem: 'Ja, breng maar'. De verdachte antwoordt:  'okay, over een half uurtje ofzo he'. Om 14.43 uur wordt [medeverdachte] gebeld door NN. [medeverdachte] noemt NN in dit gesprek '[medeverdachte]'. NN zegt: 'ik ben hier jah buiten', waarop [medeverdachte] antwoordt: 'rijd je even mee'. NNman antwoordt: 'kom effe hierheen'. 

Uit de inhoud van het proces-verbaal statische observatie van [A] te Beverwijk blijkt dat op 20 januari 2010 omstreeks 14.44 uur de bestuurder van de hiervoor genoemde Mercedes het woonwagenkamp aan [A] te Beverwijk afrijdt waarbij zichtbaar is dat een passagier in de auto aanwezig is. 

Blijkens het verslag van een tapgesprek/sms-bericht zendt [medeverdachte] de gebruiker van het telefoonnummer 06-[009] om 14.45 uur een sms-bericht om te zeggen dat hij onderweg is. Om 16:10 uur antwoordt [medeverdachte] op de vraag van de gebruiker van telefoonnummer 06-[009] dat hij er in '2 min' is. 

Aan de hand van de mastverkeersgegevens van het op 20 januari 2010 omstreeks 16.09 uur verzonden sms-bericht van de telefoon in gebruik bij [medeverdachte] blijkt dat deze mobiele telefoon zich op dat moment bevindt op de locatie [c-straat] te Apeldoorn. 

Het hof overweegt dat [medeverdachte] om 13:12 uur een gesprek voert met de gebruiker van het telefoonnummer 06-[010], waarin de gespreksdeelnemer tegen [medeverdachte] zegt: 'hij is zo weg man over vijf minuutjes en dan kom ik naar je toe, waarop [medeverdachte] antwoordt: 'ja okey, … kolen jo.' Die dag wordt tijdens een actieve observatie waargenomen dat de verdachte om 13.21 uur in een zilverkleurige Mercedes het woonwagenkamp [A] te Beverwijk oprijdt en contact maakt met [medeverdachte]. Diezelfde dag om 14:43 uur vindt er opnieuw een gesprek plaats tussen [medeverdachte] en de gebruiker van het telefoonnummer 06-[010]. In dit gesprek noemt [medeverdachte] zijn gesprekspartner [medeverdachte]. [medeverdachte] antwoordt: 'ik ben hier jah buiten.' [medeverdachte] vraagt de ander: 'rijd je mee effe?'. Uit de inhoud van het proces-verbaal statische observatie van [A] te Beverwijk blijkt dat op 20 januari 2010 omstreeks 14.44 uur dezelfde zilverkleurige Mercedes het woonwagenkamp aan [A] te Beverwijk afrijdt en dat er iemand op de passagiersstoel zit. Het hof is gelet op het feit dat de observaties nauw aansluiten op de inhoud van de telefoongesprekken, en gelet op het feit dat bij gelegenheid van een doorzoeking in de woning van de verdachte een simkaart in beslag is genomen, waarvan na onderzoek is vastgesteld dat deze het telefoonnummer 06-[010] bevat, van oordeel dat buiten redelijke twijfel staat dat de verdachte die dag de gebruiker is geweest van dit telefoonnummer. 

Het hof acht uit het samenstel van feiten en omstandigheden dat van dit incident deel uitmaakt, in onderling verband en samenhang bezien en beoordeeld in het licht van hetgeen hiervoor is overwogen, bewezen dat [medeverdachte], [betrokkene 4] en de verdachte op 20 januari 2010 tezamen en in vereniging met elkaar een grote hoeveelheid hennep hebben vervoerd en deze hennep vervolgens hebben afgeleverd en verstrekt aan de mannen in de Volkswagen Sharan. Voorts acht het hof bewezen dat [medeverdachte] en de verdachte op dezelfde dag tezamen en in vereniging met elkaar een grote hoeveelheid hennep hebben vervoerd naar Apeldoorn. Van strafbare betrokkenheid van één of meer van de andere in het onderzoek "Kever" naar voren komende verdachten is naar het oordeel van het hof niet gebleken. 

Overige 'transacties'

Het hof overweegt ten aanzien van de overige transacties waarbij de verdachte of één of meer van diens medeverdachten volgens de advocaat-generaal betrokken zou zijn geweest, dat op grond van de inhoud van de afgeluisterde en opgenomen tapgesprekken, onderschepte sms-berichten, in combinatie met de bevindingen uit observaties, onvoldoende is komen vast te staan dat de verdachte en/of zijn medeverdachte(n) bij gelegenheid daarvan één of meer verboden gedragingen (in het kader van artikel 3, onder B, van de Opiumwet) hebben verricht.  

Conclusie

Het voorgaande brengt het hof tot de slotsom dat de verdachte betrokkenheid heeft gehad bij de volgende incidenten waarbij een grote hoeveelheid hennep opzettelijk is afgeleverd, verstrekt, vervoerd of verkocht: 

- 10 december 2009; 

- 20 januari 2010 (tweemaal). 

Het hof acht daarom bewezen dat de verdachte op tijdstippen in de periode 10 december 2009 tot en met 1 februari 2010 telkens tezamen en in vereniging met een ander of anderen een grote hoeveelheid hennep afgeleverd, verstrekt vervoerd en/of vervoerd. 

Het hof overweegt dat de verdachte een ondergeschikte rol heeft gehad ten opzichte van zijn medeverdachten en dat de omvang van de ten laste van hem bewezen verklaarde handelingen beperkter is dan door de advocaat-generaal is gevorderd. Het hof acht daarom niet bewezen dat de verdachte in de uitoefening van beroep of bedrijf heeft gehandeld.” 

Het middel komt met verschillende klachten op tegen de motivering van de bewezenverklaring.

In de eerste plaats wordt geklaagd dat het onbegrijpelijk is waarop het Hof baseert dat sprake is van “een modus operandi die vrijwel bij alle feiten waarneembaar is en die overeenkomt met de aflevering van hennep op 20 januari 2010”, zodat feiten en omstandigheden die géén betrekking hebben op de ten laste van de verdachte bewezenverklaarde transacties, toch redengevend kunnen zijn voor het bewijs. In de tweede plaats wordt geklaagd dat het Hof bij de bespreking van de incidenten die redengevend worden geacht voor het bewijs refereert aan feiten en omstandigheden die niet blijken uit de gebezigde bewijsmiddelen. Deze klachten lenen zich voor gezamenlijke bespreking.

Voor een goed begrip van de zaak dient erop te worden gewezen dat naast de verdachte ook anderen door het Openbaar Ministerie zijn aangemerkt als verdachten in het opsporingsonderzoek dat bekend is geworden onder de naam “Kever”. De resultaten van dit onderzoek hebben geleid tot de verdenking dat de verdachte en/of zijn medeverdachten zich gedurende een periode van een aantal maanden hebben bezig gehouden met – kort gezegd – afleveringen van hennep. De bewijsoverwegingen van het Hof bestaan voor een groot deel uit een opsomming met analyse van verschillende “transacties” ofwel “incidenten” die plaatsvonden gedurende de tenlastegelegde periode. Het Hof vangt zijn bewijsoverwegingen aan met een incident dat plaatsvond in de avond van 20 januari 2010 en waarbij de verdachte volgens het Hof zelf geen betrokkenheid heeft gehad. Het Hof oordeelt dat (op grond van in zijn bewijsoverwegingen nader omschreven omstandigheden) wettig en overtuigend bewezen is dat de medeverdachten [medeverdachte] en [betrokkene 4] op 20 januari 2010 een grote hoeveelheid hennep hebben afgeleverd en verstrekt. Verder overweegt het Hof in het licht van ketenbewijs dat uit de stukken van het dossier blijkt dat [betrokkene 5] heeft verklaard dat hij op 18 december 2009 op verzoek van [betrokkene 4] in de schuur van Hans [betrokkene 6] op de [a-straat 2] te Beverwijk, waar met het oog op het drogen ervan wiet in bollenkratjes was opgeslagen, de inhoud van twee kratjes wiet in één kratje heeft gedaan. [betrokkene 5] heeft daarnaast verklaard dit vaker, twee keer, te hebben gedaan en dat op 26 december 2009 een zwarte tas met daarin een hoeveelheid van drie kilo wiet, die aan [medeverdachte] en [betrokkene 4] toebehoorde, uit de schuur van diezelfde [betrokkene 6] heeft gepakt om deze zelf te verkopen, en dat hij in het najaar van 2009 meermalen in opdracht van [medeverdachte] en [betrokkene 4] tassen met inhoud in een bestelbus heeft vervoerd en heeft afgeleverd. Tijdens een doorzoeking op 1 februari 2010 in de woning van [betrokkene 6] aan de [a-straat 2] te Beverwijk is in de schuur behorende bij diens woning een in werking zijnde hennepdrogerij aangetroffen.

Anders dan in de toelichting op het middel wordt gesteld heeft het Hof naar mijn inzicht wel degelijk uit de gebezigde bewijsmiddelen kunnen afleiden dat sprake is van een modus operandi die vrijwel bij alle door het Hof geduide incidenten waarneembaar is en waarvoor het incident op de avond van 20 januari 2010 als leidraad dient. Het Hof heeft dienaangaande in zijn bewijsoverwegingen kennelijk met name geput uit de bewijsmiddelen 1, 2 en 4. Immers, de bewijsmiddelen 1 en 2 houden de verklaringen van de medeverdachte [betrokkene 5] in en bewijsmiddel 4 bevat de bevindingen van de verbalisant ten aanzien van de onder medeverdachte [betrokkene 6] inbeslaggenomen delen van een hennepplant. Blijkens de als bewijsmiddel 1 opgenomen verklaring van [betrokkene 5] was sprake van de volgende handelwijze:

“(…) Ik word gebeld door [betrokkene 4] of [medeverdachte] op mijn eigen nummer en dan vragen ze of ik langs kom. Ze vragen dan of ik ergens heen wil rijden en dan doe ik dat. De tas staat dan al in de auto, in de kofferbak. Ik rij dan naar de plaats die mij opgegeven wordt en dan haalt de persoon waar de afspraak mee is gemaakt het op de afgesproken plek uit de kofferbak.(…)”

Deze structurele wijze van handelen van [betrokkene 5] past in de modus operandi die het Hof blijkens zijn bewijsoverwegingen feitelijk heeft vastgesteld met betrekking tot de verschillende incidenten. Die vaststelling lijkt mij juist. Daarbij neem ik, gezien de bewijsmiddelen in samenhang met de bewijsoverwegingen van het Hof, het volgende in aanmerking: (i) de vergelijkbare rol van tussenpersonen als [betrokkene 5], [betrokkene 2] en de verdachte met betrekking tot het brengen en halen van bestellingen, (ii) de vaste ontmoetingsplaatsen, (iii) het intensieve gebruik van verscheidene auto’s (waarvan een aantal bij meerdere incidenten worden ingezet), (iv) de reden waarom deze auto’s in het onderhavige verband worden gebruikt, namelijk om voorwerpen – geregeld zwarte tassen – van de ene naar de andere plek te vervoeren, (v) het plaatsen en overhevelen van vergelijkbare voorwerpen (zwarte tassen) van de ene naar de andere auto en (vi) het wisselen van chauffeurs.

Op grond van het voorgaande meen ik dat het oordeel van het Hof dat uit een analyse van de verschillende incidenten het beeld opkomt van een modus operandi met betrekking tot – kort gezegd – afleveringen van hennep op die bij vrijwel alle incidenten waarneembaar is en die overeenkomt met de aflevering van hennep op (de avond van) 20 januari 2010 niet onbegrijpelijk is en toereikend is gemotiveerd. Daaraan doet niet af dat naar het Hof heeft vastgesteld van betrokkenheid van de verdachte bij het incident op 20 januari 2010 niet is gebleken.

Voorts wordt in het middel geklaagd dat uit de bewijsmiddelen niet blijkt dat sprake is van (grote hoeveelheden) hennep en evenmin blijkt van opzettelijke betrokkenheid van de verdachte als (mede)pleger bij het (telkens) afleveren, verstrekken en/of vervoeren van hennep.

Uit de gebezigde bewijsmiddelen heeft het Hof kunnen afleiden, gelijk het heeft gedaan, dat de verdachte op tijdstippen in de periode van 10 december 2009 tot en met 2 februari 2010 telkens tezamen en in vereniging met een ander of anderen een grote hoeveelheid hennep heeft afgeleverd, verstrekt en/of vervoerd. Zoals het Hof in zijn bewijsoverweging heeft vastgesteld blijkt uit de bewijsmiddelen dat de verdachte eerst telefonisch contact heeft gehad met [medeverdachte] op 10 december 2009 en op 20 januari 2010, waarbij hij in het telefoongesprek op 10 december 2009 aangeeft dat niet hij, maar een vriend naar beneden zal komen, terwijl die vriend vervolgens een voorwerp in de auto van [medeverdachte] legt hetgeen later een zwarte tas blijkt te zijn, welke vervolgens weer wordt overgebracht naar [betrokkene 2]. Op 20 januari 2010 had de verdachte eveneens eerst telefonisch contact met [medeverdachte] waarin ze afspreken dat de verdachte wat aan hem zal geven en dat de verdachte naar hem toe komt. Op de ontmoetingsplek verschijnen meerdere auto’s waaronder die van de verdachte. In een zwarte Volkswagen Sharan wordt een zwarte tas gelegd en vanuit die auto worden vijftien tassen gehaald die worden overgedragen naar de woonwagen van [betrokkene 6], waar blijkens bewijsmiddel 3 in de bijbehorende schuur een hennepdrogerij wordt aangetroffen. Een tijdje nadat de zwarte Volkswagen Sharan is weggereden neemt de verdachte telefonisch contact op met [medeverdachte] en vraagt hem of hij nog wat kan doen met “die gasten” en dat hij “precies dezelfde aantal” moet zeggen. [medeverdachte] neemt contact op met een nummer om te vragen of er nog meer gewenst is aangezien hij nog een zelfde portie heeft. Dat nummer blijkt te zijn van een telefoon die zich blijkens de bewijsmiddelen 29 en 30 op dezelfde locatie bevindt als waar de zwarte volkswagen Sharan naartoe is gereden. Vervolgens wordt op dezelfde avond medeverdachte [betrokkene 2] aangehouden terwijl hij 10 kilogram hennep bij zich heeft (bewijsmiddelen 6, 7 en 8).

Het lijkt mij niet nodig de bewijsmiddelen nog verder uit te spitten. Op grond van het voorgaande blijkt mijns inziens de bewezenverklaarde grote hoeveelheden hennep en de betrokkenheid van verzoeker als medepleger genoegzaam uit de bewijsmiddelen. De bewezenverklaring is door het Hof naar de eis der wet voldoende met redenen omkleed.

Het tweede namens de verdachte voorgestelde middel klaagt dat ’s Hofs beslissing tot onttrekking aan het verkeer van sealzakken, een weegschaal, een vacumeermachine, een sealmachine en een verlammingsapparaat onbegrijpelijk althans ontoereikend is gemotiveerd.

Het Hof heeft zijn in het middel bedoelde beslissing als volgt gemotiveerd:

“Met betrekking tot de in beslag genomen en niet teruggegeven sealzakken (nummer 16), de weegschaal (nummer 18), vacuumeermachine (nummer 19) en sealmachine overweegt het hof dat deze voorwerpen zijn bestemd tot het begaan van het feit waarvoor de verdachte wordt veroordeeld en dat het ongecontroleerde bezit ervan in strijd is met het algemeen belang.

Derhalve worden deze voorwerpen onttrokken aan het verkeer.

Het in beslag genomen en nog niet teruggegeven verlammingsapparaat is bij gelegenheid van het onderzoek naar het onder 4 ten laste gelegde feit waarvan de verdachte werd verdacht aangetroffen. Het behoort aan verdachte toe en kan, gelet op zijn uiterlijke verschijningsvorm, dienen tot het begaan of de voorbereiding van soortgelijke feiten dan wel tot belemmering van de opsporing daarvan. Het zal worden onttrokken aan het verkeer aangezien het ongecontroleerde bezit daarvan in strijd is met het algemeen belang en/of de wet.”

In de toelichting op het middel wordt gesteld dat niet begrijpelijk is waarom volgens het Hof het ongecontroleerde bezit van de genoemde voorwerpen, die in een huis-, tuin- en keukenwinkel aangeschaft kunnen worden en ook overigens normaal en legaal te gebruiken zijn, in strijd zou zijn met het algemeen belang. Daarbij komt, aldus de steller van het middel, dat tevens onbegrijpelijk is waarop het Hof baseert dat het verlammingsapparaat de verdachte toebehoort, in aanmerking genomen dat de verdachte dit uitdrukkelijk heeft ontkend en overtreding van de Opiumwet, waarvoor verzoeker is veroordeeld, niet valt aan te merken als een soortgelijk feit in de zin van de Wet wapens en munitie, van welk onder 4 ten laste gelegd feit de verdachte is vrijgesproken.

De steller van het middel lijkt eraan voorbij te gaan dat blijkens de hier relevante rechtspraak van de Hoge Raad voorwerpen die op zichzelf beschouwd ongevaarlijk zijn, doch een gezamenlijkheid vormen die als zodanig wijst op een onwettig gebruik voor onttrekking aan het verkeer vatbaar zijn. Kennelijk heeft het Hof geoordeeld dat van een dergelijke gezamenlijkheid in samenhang met in de Opiumwet verboden handelingen sprake is. Dit in ’s Hofs overwegingen ten aanzien van het beslag liggend oordeel acht ik niet onbegrijpelijk en toereikend gemotiveerd, nu naar de algemene ervaring leert dat de aan het verkeer onttrokken voorwerpen in gezamenlijkheid plegen te worden gebruikt bij hennepdelicten als de onderhavige.

Met betrekking tot de onttrekking aan het verkeer van het verlammingsapparaat, heeft het Hof overwogen dat het bij gelegenheid van het onder 4 tenlastegelegde feit, waarvan de verdachte werd verdacht, is inbeslaggenomen en niet is teruggegeven, het aan de verdachte toebehoort en het gelet op zijn uiterlijke verschijningsvorm kan dienen tot het begaan of de voorbereiding van soortgelijke feiten. Om met dit laatste te beginnen: art. 36d Sr, door het Hof in het hoofd “Toepasselijke wettelijke voorschriften” aangehaald, maakt onttrekking aan het verkeer mogelijk van onder meer voorwerpen die kunnen dienen tot het begaan of de voorbereiding van soortgelijke feiten, omdat het bezit daarvan alsdan gezegd kan worden in strijd te zijn met het algemeen belang. Onder soortgelijke feiten in de zin van art. 36d Sr dienen te worden verstaan feiten die tot dezelfde categorie behoren als de door de verdachte begane feiten dan wel de feiten waarvoor hij wordt verdacht.1.Het onder 4 tenlastegelegde feit, waarvan verdachte is vrijgesproken, houdt in het voorhanden hebben van een wapen van categorie II onder 5º als bedoeld in art. 2 WWM. Een WWM-delict is echter niet soortgelijk aan een in de Opiumwet strafbaar gesteld feit. Op dat punt is het oordeel van het Hof niet begrijpelijk.2.

Ik heb mij nog afgevraagd of gelijk als in HR 2 oktober 2012, LJN BX5268 kan worden geoordeeld dat het middel ten aanzien van het verlammingsapparaat bij gebrek aan belang niet tot cassatie kan leiden. In voornoemd arrest overweegt de Hoge Raad weliswaar dat zonder nadere motivering, die ontbreekt, niet valt in te zien hoe de onder de verdachte inbeslaggenomen stiletto kan dienen om een vergelijkbaar vermogensdelict te begaan of voor te bereiden, maar ook: “Aangezien het voorhanden hebben van de stiletto in het door het Hof bekrachtigde vonnis als zelfstandig feit is bewezenverklaard, moet het ervoor worden gehouden dat na vernietiging van de bestreden uitspraak in zoverre geen andere beslissing ten aanzien van dit inbeslaggenomen voorwerp kan volgen dan onttrekking aan het verkeer krachtens art. 36c, aanhef en onder 2°, Sr.”3.Dat is, meen ik, in de onderhavige zaak niet aan de orde, nu de verdachte van het onder 4 ten laste gelegde is vrijgesproken en, wezenlijk anders dan in HR 2 oktober 2012, LJN BX5268, dus niet kan worden gezegd dat het voorhanden hebben van een verlammingsapparaat als zelfstandig feit is bewezenverklaard. Een wijze waarop de Hoge Raad dit onderdeel van het middel om doelmatigheidsredenen zelf zou kunnen afdoen, heb ik niet gevonden.4.

Op grond van het voorgaande meen ik dat het bestreden oordeel van het Hof omtrent de onttrekking aan het verkeer van het verlammingsapparaat zonder nadere motivering, die ontbreekt, niet begrijpelijk is.

Het middel slaagt in zoverre.