14.2.6.2 Aansprakelijkheid in geval van een later vernietigd vonnis, ten onrechte gelegd beslag en ten onrechte gebleken strafvorderlijk optreden

In de literatuur is de vraag, of in het onderhavige geval aansprakelijkheid van de executant op art. 6:162 BW gebaseerd kan worden, veelal op één lijn gesteld met de vraag of op deze grond aansprakelijkheid kan worden aangenomen in een geval waarin een later vernietigd vonnis is geëxecuteerd, waarin een beslag later ten onrechte blijkt te zijn gelegd, of waarin - naar later blijkt - ten onrechte strafvorderlijk is opgetreden. Naar mijn idee bestaan goede argumenten om in laatstgenoemde drie gevallen de aansprakelijkheid inderdaad op art. 6:162 BW te baseren. Toerekenbaarheid kan immers worden vastgesteld door aan te nemen dat de laedens de kwade kans voor lief heeft genomen, dat later zou blijken dat hij het recht niet had te handelen zoals hij deed.1 De onrechtmatigheid kan in deze gevallen worden gebaseerd op het feit dat uit het latere rechterlijk oordeel blijkt dat het eerdere optreden zonder recht geschiedde.

Mijns inziens vormt echter hetgeen de Hoge Raad met betrekking tot de definitieve verschuldigdheid van dwangsommen overweegt, een belemmering om hetzelfde aan te nemen in het hier besproken geval: ook achteraf gezien had de executant immers kennelijk wel het recht te handelen zoals hij deed. Dwangsommen kunnen namelijk alleen blijvend worden verbeurd als de kortgedingveroordeling ook achteraf gezien in stand is gebleven. Dit laatste impliceert vervolgens dat de executant door te executeren niet zonder recht kan hebben gehandeld: als het vonnis ook achteraf gezien vigerend was, bestond ook achteraf gezien de bijbehorende executiebevoegdheid. De kortgedingveroordeling kan dus ook niet worden gezien als voorwaardelijke maatregel, die slechts geldt voor zover geen andersluidend bodemvonnis wordt uitgesproken. De bodemrechter kan immers volgens de Hoge Raad de kortgedingveroordeling haar werking voor het verleden nu juist niet ontnemen.