HR, 14-02-2014, nr. 13/04254

Verzoekschrift tot cassatie inzake wsnp;

Toevoeging RvR Den haag aan te vragen.

Aan de Hoge Raad der Nederlanden

Geeft eerbiedig te kennen:

[de vrouw], ten deze de verzoekster tot cassatie, hierna te noemen: de vrouw, wonende te ([postcode]) [woonplaats] aan de [adres];

De vrouw kan zich niet verenigen met het arrest d.d. 27 augustus 2013 onder zaaknummer 200.122.190/01 te harer aanzien gewezen door de Afdeling Civiel recht van het Gerechtshof Den haag. Zij stelt hierbij beroep in cassatie in, en draagt na te melden middelen van cassatie voor.

Met betrekking tot de feiten en het procesverloop wordt het navolgende gesteld.

De vrouw heeft op 24 mei 2012 heeft de Rechtbank Rotterdam een verzoekschrift met bijlagen ingediend strekkende tot haar toelating tot de wsnp. Om tot nu toe onbekend gebleven redenen heeft die rechtbank dat verzoekschrift voor het eerst behandeld op haar zitting van 30 januari 2013. Bij vonnis van 19 februari 2013 werd dat verzoek afgewezen.

De vrouw heeft bij beroepschrift ingekomen bij het hof op 19 februari 2013 (tijdig en regelmatig) hoger beroep ingesteld tegen dat vonnis. Om tot nu toe onbekend gebleven redenen heeft dat hof de zaak voor het eerst behandeld op zijn zitting van 20 augustus 2013. Bij arrest van 27 augustus 2013 bekrachtigde het hof dat vonnis.

Aan het totaal van de processtukken (de stukken eerste aanleg, nadien (in fasen) aangevuld en (verder) verduidelijkt bij respectievelijke brieven van de advocaat van de vrouw van 30 juli 2013, 14 en 19 augustus 2013 aan het hof, met de daarbij geduide bijlagen) valt te ontlenen dat de vrouw zich in 2010 heeft gewend tot de Kredietbank te Rotterdam, die de opdracht kreeg eerst het zogeheten minnelijk traject te onderzoeken. Kennisneming van de verdere inhoud van dat dossier leert ons dat dit minnelijk traject om twee redenen niet is gelukt:

Ten behoeve van de zitting bij het hof zijn stukken ingezonden ten blijke daarvan dat de schuld aan Skala is ontstaan in 2002. Die schuld zag op de toenmalige aanschaf van goederen ten behoeve van de gewone huishouding. De vrouw was toen nog gehuwd met dhr. [voormalig echtgenoot]. Als gevolg van non-betaling zijn de goederen retour gegaan, maar is de daarmee samenhangende (financierings-)schuld blijven voortbestaan. Ingevolge het tussen partijen geldende huwelijksgoederenregime (dat van algehele gemeenschap van goederen) blijft de vrouw financieel aansprakelijk voor die schuld;

Zie nog het beroepschrift blad 1 en blad 2. In het proces-verbaal van de rechtbankzitting wordt nog gerelateerd als verklaring van de vrouw (blad 1): ‘De schuld aan Scala is ontstaan doordat ik samen met mijn toenmalige partner een koelkast, wasmachine en droger op afbetaling heb gekocht. Ik was toen net in Nederland komen wonen voor de behandeling van mijn hersentumor en had geen spullen’. Onmiskenbaar wordt die schuld daarmee in 2002 gelokaliseerd.

De vrouw heeft bij het aanvragen van krediet bij de Kredietbank met betrekking tot deze schuld aangegeven dat dit (net als de huurschuld; zie hierna) een boedelschuld is waarvoor zij na haar echtscheiding samen met haar gewezen echtgenoot aansprakelijk werd.

De schuld aan Woonstad is ontstaan in 2002, nadat de vrouw in Nederland was aangekomen voor het ondergaan van die medische operatie, in een situatie dat zij toen geen ziektekostenverzekering kon afsluiten nu zij enkel op basis van een visum in Nederland verblijf hield. Haar echtgenoot heeft er toen voor gekozen (tijdelijk) geen of minder huur te betalen. Die schuld is geformaliseerd in een vaststellingsovereenkomst tussen de vrouw en Woonstad, van welke omstandigheid het hof mededeling is gedaan.

De advocaat van de vrouw heeft met de kredietbank gecorrespondeerd teneinde de (vele) fouten in het dossier (het verzoek ex art. 284/285 Fw) hersteld te krijgen; die correspondentie is in kopie aan het hof overgelegd respectievelijk ter zitting nader geduid, zodat het hof daarvan kon kennisnemen c.q. had kunnen kennis nemen.

Ter zitting van het hof zijn zijdens de vrouw nog pleitnotities overgelegd. In die pleitnotities is nog eens weer naar de inhoud van voormelde stukken verwezen, zodat het hof volledig op de hoogte kon zijn van de juiste gegevens.

Middel I. Het hof heeft het recht geschonden dan wel op straffe van nietigheid in acht te nemen vormvoorschriften verzuimd door te overwegen en te beslissen als in dit arrest is weergegeven en verwoord (waarnaar wordt verwezen), waartoe het navolgende geldt (dat zonodig in onderling verband en samenhang dient te worden gelezen en beschouwd).

Het gaat hier om rov. 5 in dit arrest, in samenhang met rov. 8 en de vervolgens gegeven beslissing. Gemeend wordt dat deze overwegingen rechtens onjuist zijn althans bezien de inhoud van de gedingstukken onbegrijpelijk zijn, waartoe na te melden uitwerkingen en toelichting.

Gelet op het totaal van gedingstukken waarover het hof beschikte en gegeven de inhoud van de ter zitting van het hof overgelegde pleitaantekeningen is onbegrijpelijk dat het hof zowel de vordering aan Skala als de vordering van Woonstad binnen de vijfjaarstermijn plaatst gerekend vanaf het tijdstip van indiening van het wsnp-verzoek. De vrouw heeft immers omstandig aangetoond (door onder meer correspondentie met de Kredietbank in te zenden) dat deze (ernstige) fouten heeft gemaakt met betrekking tot de juiste datering van de schulden. De schuld aan Skala is evident ontstaan in 2002, die aan Woonbron vanaf diezelfde tijd en over enkele jaren daarna; na 2006 hebben regelmatige huurbetalingen plaatsgehad.

In het geval — zoals hier — het de advocaat van de vrouw zoveel moeite doet het hof van de juiste en/of volledige gegevens op de hoogte te stellen, is het bijzonder zuur later in het gewezen arrest te moeten lezen dat het hof of die stukken niet heeft gelezen of deze in weerwil van de gegeven toelichting ter zitting, niet heeft begrepen.

In beide gevallen wordt de vrouw genoodzaakt een rechtsmiddel aan te wenden ten einde de voor haar schadelijke gevolgen van die rechterlijke beslissing geredresseerd te krijgen, in een situatie dat het hof bij nader of beter onderzoek zich van de juistheid van de door die advocaat ingezonden informatie had kunnen overtuigen.

Nu in het kader van het in te dienen verzoekschrift ex art. 284/285 Fw bepalend is het ontstaansmoment gerekend vanaf het tijdstip van indiening van dat verzoekschrift (hier: 24 mei 2012) en dan voor wat betreft de goede trouw-toets daar vijf jaar terug is wordt duidelijk dat beide schulden hier buiten beschouwing dienen te blijven. Het hof heeft dan ook op rechtens onjuiste althans onbegrijpelijke gronden die schulden wel in zijn beschouwingen en oordeelsvorming betrokken.

Door aldus te overwegen en te oordelen heeft het hof dan ook blijk gegeven van een onjuiste rechtsopvatting althans — toepassing. Het hof hanteert derhalve een onjuiste maatstaf.

Deze rov.n 5 en 8 zijn dan ook gebaseerd op gronden welke die overwegingen niet kunnen dragen. 's Hof's beslissing kan aldus niet in stand blijven.

Middel II. Het hof heeft het recht geschonden dan wel op straffe van nietigheid in acht te nemen vormvoorschriften verzuimd door te overwegen en te beslissen als in dit arrest is weergegeven en verwoord (waarnaar wordt verwezen), waartoe het navolgende geldt (dat zonodig in onderling verband en samenhang dient te worden gelezen en beschouwd).

Het gaat hier om de rov.n 5 en 8 in dit arrest, in samenhang met de gegeven beslissing. Gemeend wordt dat deze overwegingen rechtens onjuist zijn althans bezien de inhoud van de gedingstukken onbegrijpelijk zijn, waartoe na te melden uitwerkingen en toelichting.

Uitgaande van de juistheid van de mededeling dat de schuld aan Skala is ontstaan in 2002 als gevolg van de toenmalige aanschaf van een wasmachine, koelkast wasdroger en TV, overweegt en oordeelt het hof ten onrechte immers op rechtens onjuiste althans onbegrijpelijke gronden dat de vrouw onvoldoende aannemelijk heeft gemaakt dat de schuld aan Skala niet het gevolg is van overbesteding (met beide keren mijn onderstreping en benadrukking). Immers 11 jaar na datum van aanschaf kun je al niet meer in redelijkheid spreken van overbesteding, immers gaat het om de toenmalige maatstaf, op de daarvoor toen aangedragen grond; zie nogmaals de verklaring van de vrouw op de zitting van de rechtbank ter zake afgelegd, reeds hierboven aangehaald.

Bijkomende aspecten zijn deze dat de goederen als gevolg van non-betaling zijn teruggenomen, en dat naar zowel toenmalig faillissementsrecht als naar huidig insolventierecht deze hierboven geduide goederen hebben te gelden als goederen aangeschaft ten behoeve van de gewone gang van zaken in een huishouding. Daarbij komt nog dat het hof ten onrechte van de vrouw verlangt dat zij aantoont dat die schuld niet het gevolg is van overbesteding: het kan al geen overbesteding zijn gelet op het betrokken aanschafbedrag en hun bestemming ten behoeve van de gewone gang van zaken in de huishouding.

Het hof heeft zich kennelijk blind gestaard op de hoogte van het bedrag, maar die hoogte wordt simpelweg daardoor verklaard dat sprake is van een hoge kredietvergoeding en de rentepost verbonden aan huurkoopcontracten uit die tijd; dat van huurkoop sprake was is genoegzaam door de advocaat van de vrouw gestaafd. Terwijl die noodzaak van het aangaan van die schuld in 2002 eveneens genoegzaam door de advocaat van de vrouw is gestaafd: de man was immers afkomstig van Curaçao, de vrouw was afkomstig uit Columbia. Men had dus geen huisraad in Nederland toen de vrouw in verband met haar medische behandeling (voortgezet) in Nederland moest blijven. Zie nogmaals dat rechtbankproces-verbaal, hierboven aangehaald.

Het hof hanteert dan ook de verkeerde toetsingsmaatstaf, zodat zijn overwegingen ten oordelen ter zake redengevende kracht missen.

Uitgaande van de juistheid van de mededeling dat de schuld aan Woonstad is ontstaan in 2002 en in de jaren nadien kan het hof niet oordelen zoals het doet in deze rov. 5. Immers, dat hof kan niet volstaan met te stellen dat de hoogte van de schuld doet vermoeden dat gedurende lagere tijd niet is voldaan aan de maandelijkse huurverplichtingen, nu toch concrete, verifieerbare bescheiden zich in het dossier bevonden ten blijke daarvan dat die schuld zag op de jaren 2002–2006. Bijkomend aspect daarbij respectievelijk meer zwaarwegend is dan deze omstandigheid dat nadien tussen de vrouw en Woonstad een vaststellingsovereenkomst is gesloten. Het hof heeft hierbij niet onderkend en in zoverre miskend dat de vrouw in en na 2002 medische zorg behoefde waarvan zij de kosten zelf diende te dragen, zodat gelet op het geringe inkomen van haar man, die woonkosten in 2002 en in de jaren daarna niet altijd of niet altijd volledig konden worden betaald. De vrouw verwijst ook in dit verband naar haar verklaring ter zitting van de rechtbank afgelegd (gemeld proces-verbaal, hier blz. 2): ‘Op de vraag van de rechter waar de schuld aan Woonstad uit 2010 betrekking op heeft, antwoord ik als volgt: Doordat ik de Nederlandse nationaliteit niet bezat, had ik geen ziektekostenverzekering. Ik moest daarom voor de medische behandeling contant betalen. Het was of de huur betalen, of de medische behandeling. (…)’. Daarmee laat ook die schuld zich lokaliseren over de jaren 2002–2006.

Het hof heeft namelijk niet vastgesteld dat de vrouw in het geheel geen huur heeft betaald. Zodat het mede hierom niet kan oordelen dat de vrouw bij het ontstaan van deze schuld niet te goeder trouw is geweest. Juist nu het hof (terecht) oordeelt dat het moet gaan om een gedragsmaatstaf, had het hof behoren te onderkennen dat het mede moet gaan om die omstandigheden waarop de vrouw reëel invloed kan uitoefenen: met betrekking tot de (hoge) kosten verbonden aan een operatie (en de verplichte nazorg) is dit nooit het geval, respectievelijk niet het geval tenzij van andere redengeving blijkt, welke evenwel hier ontbreekt.

Bovendien of voorts geeft het hof blijk van een onthutsend gebrek aan kennis omtrent het (Nederlandse) stelsel van ziektekostenverzekeringen (hoezeer de vrouw zou menen dat dit hierna gestelde voor elke verzekeringspolis geldt): je kunt niet ten laste van een ziektekostenverzekeraar bij wie je in 2006 voor het eerst een polis afsluit, nog de kosten claimen van een operatie die in 2002 is uitgevoerd. De ziektekosten die na 13 juli 2006 zijn opgekomen, zijn uiteraard wel gedekt volgens die polis. Maar daarop ziet of zag nu juist weer niet de situatie van hier de vrouw.

De vrouw heeft voorts omstandig aangetoond dat aan de man en haarzelf in 2006 de normuitkering voor een gezin is toegekend, in een situatie dat voordien enkel de man een normbedrag ontving als alleenstaande; te verwijzen is bijvoorbeeld naar de toelichting, vervat op blad 4 van de verklaring schuldsanering, in welke toelichting deze feitelijke informatie is vervat. Daarmee blijft het inkomen echter op het bestaansminimum. Het hof heeft of de strekking van de toen geldende regelgeving niet onderkend of in ieder geval niet goed toegepast, nu zodanige toekenning op gezinsbasis dus niet ineens tot extra draagkracht wegens meer inkomen leidt, zoals het hof lijkt te veronderstellen.

In en met zijn overwegingen en oordelen vervat in deze rov. 5 heeft het hof dan ook blijk gegeven van een onjuiste rechtsopvatting althans — toepassing met betrekking tot de hier aan de orde zijn aspecten van schulden aangegaan ten behoeve van de gewone gang van zaken in de huishouding (zodat zich geen voerbesteding kan voordoen), de noodzaak tot het maken van ziektekosten in 2002 die dus naar toenmalig en huidig geldend verzekeringsrecht niet alsnog in 2006 ten laste van de verzekeringsmaatschappij kunnen worden gebracht, en de goede trouw-maatstaf zoals hier aan de orde is, gelet op deze concrete omstandigheden van het geval, nu het hof niet heeft (onderzocht en) vastgesteld dat de vrouw anders kon handelen dan zij heeft gedaan, terwijl 's hofs vaststellingen om die schulden binnen de vijfjaarstermijn te lokaliseren feitelijk onjuist blijken te zijn.

Deze rov. 5 is dan ook gebaseerd op gronden die deze overweging en de daarin vervatte oordelen niet kunnen dragen. De verdere doorwerking regardeert rov. 8 en de vervolgens gegeven beslissing.

Middel II. Het hof heeft het recht geschonden dan wel op straffe van nietigheid in acht te nemen vormvoorschriften verzuimd door te overwegen en te beslissen als in dit arrest is weergegeven en verwoord (waarnaar wordt verwezen), waartoe het navolgende geldt (dat zonodig in onderling verband en samenhang dient te worden gelezen en beschouwd).

Het gaat hier om rov. 6 in samenhang met rov. 8 en de vervolgens gegeven beslissing. Gemeend wordt dat deze overwegingen rechtens onjuist zijn althans bezien de inhoud van de gedingstukken onbegrijpelijk zijn, waartoe na te melden uitwerkingen en toelichting.

Art. 288 lid 3 Fw bepaalt: ‘Het verzoek kan in afwijking van het eerste lid, onder b, en het twee lid onder c, worden toegewezen indien voldoende aannemelijk is dat de schuldenaar de omstandigheden die bepalend zijn geweest voor het ontstaan of onbetaald laten van zijn schulden, onder controle heeft gekregen.’ Het moet hier gaan om een concrete beoordeling van (alle) onderliggende omstandigheden van het geval. Het hof motiveert zijn oordeel op geen enkele wijze, dat het aldus ook niet inzichtelijk maakt welke aspecten het hof wel, en welke aspecten het hof niet in zijn oordeelsvorming heeft betrokken, zodat (bovendien) niet duidelijk is waarop het hof zijn oordeel baseert.

De vrouw meent bepaaldelijk aspecten te hebben aangevoerd die binnen het bereik van art. 288 lid 3 vallen, en in ieder geval hier dit hof noopten zich over deze aspecten uit te laten en in zijn oordeel daarover verantwoording af te leggen. Het eerste ontbreekt, het tweede is (mede daardoor) geheel nagelaten.

Het gaat dan om deze aspecten dat de vrouw en de man in 2010 officieel gescheiden zijn, de vrouw sedertdien over een eigen uitkering beschikt, de huurschuld na 2006 is gestabiliseerd, de gemeente haar had geadviseerd de Kredietbank in te schakelen ten einde het minnelijk traject te onderzoeken, en dat minnelijk traject uiteindelijk is mislukt als gevolg van — uitsluitend — deze omstandigheid dat CZ Verzekeringen afhaakte omdat men geruime tijd niets meer van de Kredietbank had vernomen. Of te wel er was reëel zicht op (de positieve uitwerking van) dat minnelijk traject.

Onder die of zodanige omstandigheden diende het hof gelet op het bepaalde in dit art. 288 lid 3 Fw dan ook de vrouw (ondanks het ontbreken van de goede trouw) tot de wsnp toe te laten. Door anders te overwegen en te oordelen heeft het hof blijk gegeven van een onjuiste rechtsopvatting althans — toepassing met betrekking tot dit bepaalde in art. 288 lid 3 Fw. Zijn beslissing kan derhalve niet in stand blijven.

Middel IV. Het hof heeft het recht geschonden dan wel op straffe van nietigheid in acht te nemen vormvoorschriften verzuimd door te overwegen en te beslissen zoals in dit arrest is weergegeven en verword (waarnaar wordt verwezen), waartoe het navolgende geldt (dat zonodig in onderling verband en samenhang dient te worden gelezen en beschouwd).

Het gaat hier om rov. 7 in dit arrest, in samenhang met rov. 8 en de vervolgens gegeven beslissing. Gemeend wordt dat deze overwegingen rechtens onjuist zijn althans beziend e inhoud van de gedingstukken onbegrijpelijk zijn, waartoe na te melden uitwerkingen en toelichting.

In de toelichting op de Verklaring Schuldsanering staat op blad 4 onder meer vermeld; ‘Gezien de lichamelijke toestand van mevrouw en de taalbarrière is het niet te verwachten dat mevrouw ooit nog deel zal nemen aan het arbeidsproces’, welk gestelde naar huidig insolventierecht geen beletsel meer hoeft te zijn voor toelating tot de wsnp, nu de Kredietbank bereid was te financieren ter zake van het te bereiken minnelijk akkoord. Zie blad 5 van de Verklaring Schuldsanering, waarin een percentage van 7,40% wordt genoemd. Steeds meer is het beleid immers gericht op (daadwerkelijke) sanering van iemands schuldenpositie, in welk kader die Kredietbank over en ruime doelstelling beschikt; waaronder die tot een minnelijk akkoord gebaseerd op een zeker percentage. Het hof heeft derhalve doel en werking van die Kredietbank niet onderkend althans miskend.

Bovendien of daarnaast verlangt de Faillissementswet niet dat hier de vrouw zelfstandig aan de verplichtingen kan voldoen. Voor een dergelijke invulling bestaat geen enkele rechtsgrond.

Integendeel, het hele saneringstraject is nu juist daarop gebaseerd dat door een externe instantie (hier: de Kredietbank) wordt onderzocht of toepassing van het minnelijk traject tot de mogelijkheden behoort. Vervolgens is die Kredietbank ter invulling van zijn verder taken gehouden om het verzoekschrift ex art. 284/285 Fw op te stellen en betrokkene ter zake te begeleiden.

Het is vervolgens aan de vrouw zelf om haar hulpvraag in te vullen en vorm te geven op de wijze zoals zij vereist c.q. behoeft. Anno 2013 zijn zoveel instanties op het gebied van het maatschappelijk werk aanwezig, dat — in enige vorm — die hulpvraag concreet kan worden ingevuld.

De vrouw ervaart de door het hof gestelde eis of voorwaarde van zelfstandigheid als een directe vorm van discriminatie.

In ieder geval geeft het hof aldus blijk van een onjuiste rechtsopvatting althans — toepassing, nu de wsnp (het insolventierecht met betrekking tot de wsnp) die eis of voorwaarde aan die zelfstandigheid niet stelt of kent, en derhalve het oordeel van het hof een ongeoorloofde inbreuk maakt op de persoonlijkheidsrechten welke hier de vrouw toekomen.

Algemeen voorbehoud. Per datum van indiening van dit verzoekschrift tot cassatie werd niet beschikt over het proces-verbaal van de hof-zitting van 20 augustus 2013, zodat uitdrukkelijk het recht wordt voorbehouden dit verzoekschrift tot cassatie aan te vullen of te verbeteren indien de kennisneming van de inhoud van dat proces-verbaal hiertoe noopt.

WESHALVE de vrouw zich wendt tot uw Hoge Raad der Nederlanden met het eerbiedig verzoek gesteld hofarrest van 27 augustus 2013 van het Gerechtshof Den Haag te willen vernietigen, met zodanige verdere beslissing als de Hoge Raad zal vermenen te behoren, kosten rechtens.

Rotterdam, 2 september 2013