HR (P-G), 24-01-2012, nr. 10/04255

Het Gerechtshof 's‑Gravenhage heeft verdachte op 16 september 2010 voor 1: Medeplegen van opzettelijk handelen in strijd met een in artikel 2 onder B van de Opiumwet gegeven verbod, meermalen gepleegd en Medeplegen van opzettelijk handelen in strijd met het in artikel 2 onder D van de Opiumwet gegeven verbod, meermalen gepleegd, en 2: Medeplegen van opzettelijk handelen in strijd met een in artikel 2 onder B van de Opiumwet gegeven verbod, veroordeeld tot een gevangenisstraf voor de duur van 28 maanden.

Mr. R.W.J.H.A. Neijndorff, advocaat te Breda, heeft cassatie ingesteld. Mr. J.M.A. Loevendie, advocaat te Breda, heeft een schriftuur ingezonden houdende twee middelen van cassatie.

Het eerste middel klaagt dat het hof niet heeft gereageerd op het verweer dat de getuigen die belastend voor verdachte hebben verklaard onbetrouwbaar zijn. Weliswaar heeft het hof de getuigen [getuige 1] en [getuige 2] en [getuige 3] voor de terechtzitting van 2 september 2010 doen oproepen en zijn deze getuigen ook verschenen, maar zij hebben geweigerd vragen te beantwoorden.

Ter terechtzitting van 4 maart 2010 heeft de advocaat de betrouwbaarheid van de verklaring van [getuige 3] aangevochten gelet op de inhoud van diens ten overstaan van de rechter-commissaris afgelegde verklaring. Hij heeft erop gewezen dat [betrokkene] helemaal niet belastend heeft verklaard over verdachte. [Getuige 1] en [getuige 2] hebben bij de rechter-commissaris gezegd dat zij tijdens hun verhoren door de politie onder druk zijn gezet. De advocaat heeft het hof verzocht de zaak aan te houden om de getuigen ter terechtzitting te horen met het oog op de waardering van de betrouwbaarheid van hun verklaringen.

Het proces-verbaal van het onderzoek ter terechtzitting in hoger beroep van 2 september 2010 houdt in dat advocaat de betrouwbaarheid van de belastende verklaringen, die de drie getuigen tegenover de politie hebben afgelegd, betwist. De raadsman heeft verzocht om de pleitnota van eerste aanleg als ingelast en voorgedragen te beschouwen.

In zijn arrest heeft het hof het volgende opgenomen:

Mijns inziens verwart het hof twee kwesties. De eerste betreft de vraag onder welke omstandigheden een verklaring ten laste van verdachte mag worden gebezigd als de verdediging niet in de gelegenheid is geweest de getuige vragen te stellen en de verbijzondering daarvan, wanneer de getuige in het opsporingsonderzoek een belastende verklaring heeft afgelegd, welke verklaring het enige bewijsmiddel is waaruit verdachtes betrokkenheid bij het tenlastegelegde feit rechtstreeks kan volgen, en die getuige nadien ten overstaan van een rechter die verklaring heeft ingetrokken of een op essentiële punten ontlastende nadere verklaring heeft afgelegd.1. Als die getuige dan ter terechtzitting een beroep doet op zijn verschoningsrecht zal diens belastende in het opsporingsonderzoek afgelegde verklaring toch voor het bewijs mogen worden gebezigd.2. Hier gaat het dus om de reikwijdte van artikel 6 lid 3 onder d EVRM met betrekking tot het gebruik voor het bewijs van een verklaring van een getuige. De tweede kwestie heeft betrekking op de wijze waarop de rechter dient om te gaan met een betrouwbaarheidsverweer. Het hof heeft in zijn hiervoor aangehaalde overwegingen bevestigd dat de advocaat een verweer heeft gevoerd over de onbetrouwbaarheid van de getuigen. Wanneer zo een verweer wordt gevoerd kan er niet mee worden volstaan te verwijzen naar het feit dat de betwiste getuigen voor de terechtzitting zijn opgeroepen en daar ook zijn verschenen.

Het eerste middel komt mij voor gegrond te zijn.

Het tweede middel klaagt over de schending van het aanwezigheidsrecht van verdachte. Verdachte is niet verschenen en ter zitting bleek, aldus het middel, dat verdachte gedetineerd is in Frankrijk of Spanje. De advocaat van verdachte heeft om een onderzoek verzocht, maar dit is door het hof afgewezen, waardoor artikel 6 EVRM is geschonden.

Het proces-verbaal van het onderzoek ter terechtzitting in hoger beroep van 2 september 2010 houdt het volgende in:

Als aan de stukken van het geding of het verhandelde ter terechtzitting duidelijke aanwijzingen kunnen worden ontleend dat de verdachte niet vrijwillig afstand heeft gedaan van zijn recht om in zijn tegenwoordigheid te worden berecht, maar door detentie in het buitenland is verhinderd te verschijnen, behoort het onderzoek ter terechtzitting te worden geschorst.3. Het hof heeft tot uitdrukking gebracht dat zulke duidelijke aanwijzingen in deze zaak ontbreken. In dat verband wijs ik erop dat de gemachtigd raadsman ter terechtzitting van 26 oktober 2009 heeft gemeld dat zijn cliënt naar Australië is vertrokken. Ter terechtzitting van 4 maart 2010 heeft de advocaat van verdachte niets gezegd over de redenen van afwezigheid van verdachte, maar het hof verzocht de zaak aan te houden om ter terechtzitting getuigen te horen. De advocaat heeft in dat kader niet aangevoerd dat het voor zijn cliënt van belang zou zijn om deze getuigenverhoren zelf bij te kunnen wonen. Ter terechtzitting van 2 september 2010 heeft de advocaat van verdachte zich niet verzet tegen het horen van de getuigen buiten aanwezigheid van zijn cliënt noch tegen de voortzetting van de behandeling van de zaak.

Gelet op deze uitlatingen van de advocaat en op het feit dat er enkel sprake zou zijn van een gerucht dat verdachte mogelijk in Frankrijk of in Spanje zou zijn gedetineerd, is de beslissing van het hof om de behandeling van de zaak voort te zetten toereikend gemotiveerd.

Het middel faalt.

Het tweede middel faalt en kan naar mijn mening met de aan artikel 81 RO ontleende motivering worden verworpen. Het eerste middel komt mij gegrond voor. Ambtshalve heb ik geen grond aangetroffen die tot vernietiging aanleiding behoort te geven.

Deze conclusie strekt tot vernietiging van het bestreden arrest en tot terugwijzing van de zaak naar het hof te 's‑Gravenhage teneinde op het bestaande beroep opnieuw te worden berecht en afgedaan.

De Procureur-Generaal bij de Hoge Raad der Nederlanden