HR, 24-10-2014, nr. 14/01601

‘De afgevaardigde van de overheid is hierover van mening dat als … de daadwerkelijke exploitant van het vaartuig is, zij in staat moet zijn om transportovereenkomsten alsook verzekeringsovereenkomsten betreffende de getransporteerde goederen te overleggen, documenten waarmee vastgesteld zou kunnen worden dat een onderneming de operationele beheersing heeft van het transport van de goederen op de binnenwateren — en dat de vergoedingen voor deze aan de klant geleverde diensten ook op de balans moeten voorkomen. Dit is echter niet het geval, aangezien … alleen bemanningen werft om ze ter beschikking te stellen aan buitenlandse ondernemingen middels ‘crew management’ of ‘ship management agreement’ overeenkomsten om buitenlandse ondernemingen in staat te stellen hun personeel bij de Luxemburgse sociale dienst in te schrijven. Dit wordt ook bevestigd door een steeds groter wordend aantal werknemers van eiseres alsook door het feit dat op het adres van de hoofdzetel van eiseres nog 27 andere ondernemingen zijn ingeschreven. Bij deze zaak concludeert de Staat op grond van een mededeling van het Secretariaat van de Centrale Commissie voor de Rijnvaart, op grond van beslissing nr. 7 van het Administratief Centrum van de Sociale Zekerheid voor Rijnvarenden van 26 juni 2007 en tot slot op grond van een schrijven van het Centre Commun de la Sécurité Sociale (Gemeenschappelijk Centrum voor Sociale Zekerheid) dat eiseres niet beschouwd kan worden als de daadwerkelijke exploitant van het vaartuig….’

‘Aangezien de ondernemingsdoelstellingen van de vennootschap bestaan uit ‘de export, het beheer en de handel in eigen opdracht of in opdracht van een derde, van motorschepen, duwbakken en tanks, waaronder ook het ship management, alsook alle andere commerciële, industriële en financiële handelingen en handelingen met betrekking tot roerend en onroerend goed die zich rechtstreeks of onrechtstreeks verhouden tot haar ondernemingsdoelstelling of die de realisering ervan vergemakkelijken’, is het concrete doel van de vennootschap, zoals blijkt uit een bij het dossier gevoegde verklaring, ‘de aankoop en verkoop van onderhouds- en maintenancemateriaal; de aankoop van brandstof en smeermiddelen verzekeringen afsluiten, personeel in dienst nemen, zorg dragen voor het vervoer van het personeel, de begeleiding tijdens nieuwe constructies en reparaties en de aankoop van vaartuigen’, zodat noch uit de statutaire doelen van de vennootschap…, noch uit haar doelstelling zoals omschreven door de bedrijfsvertegenwoordiger, blijkt dat zij transportverrichtingen realiseert.’

‘Daarbij komt nog dat uit de verklaringen die eiseres in de loop van de procedure geleverd heeft niet blijkt dat zij zelf overgaat tot de transportverrichtingen — in eigen opdracht of in opdracht van een ander — of dat zij, de eiseres, opdracht geeft tot deze transportverrichtingen, maar dat zij daarentegen toegeeft niet rechtstreeks de transportovereenkomsten te sluiten. Omdat voor de hoedanigheid van ‘exploitant’ in de zin van de voormelde verordening van het Groothertogdom van 11 juni 1987 vereist is dat er cumulatief aan de daarin genoemde voorwaarden moet worden voldaan, is de loutere vaststelling van het ontbreken van een daadwerkelijke exploitatie in het kader van de realisering van de transportverrichtingen voldoende grond voor de weigering van de Controleur jegens eiseres.’

‘Er dient derhalve benadrukt te worden dat het vaartuig uitdrukkelijk vaart onder de vlag van de onderneming, zodat, aangezien de onderneming … materieel het vaartuig … bestuurt, zij daadwerkelijk het vaartuig bestuurt in eigen opdracht, en niet in opdracht van de vennootschap… Deze conclusie wordt versterkt door de eigen verklaringen van eiseres, volgens welke ze zich alleen bezighoudt met het beheer van het vaartuig, namelijk met het beheer van het personeel, het onderhoud van de boot, het sluiten van verzekeringsovereenkomsten en het transport van [het personeel], zodat zij niet als exploitant van het vaartuig beschouwd kan worden in de zin van de voormelde verordening van het Groothertogdom van 11 juni 1987.’

‘Al ruim 20 jaar wordt het bedrijf [L] B.V. door vader en zoon [BB/CC] gerund. In deze tijd hebben wij bewezen verstand te hebben van het vervoer van chemicaliën in de binnenvaart. Naast het beheren van onze eigen vloot hebben wij onze kennis verder uitgebouwd tot het in eigen beheer bouwen van de meest hoogwaardige RVS dubbelwandige chemicaliëntankers van Europa.’

‘dat belangh. voor het Hof nog heeft gesteld, dat deeltelers de geteelde producten op eigen naam en voor eigen verantwoordelijkheid vellen, een teeltvergunning hebben, zelf de tijd bepalen waarop zij hun werkzaamhheden verrichten en kosten voor hun rekening nemen zoals die voor bespuiting van het land;

dat hij voorts voor het Hof heeft gesteld, dat zijn werkzaamheden weinig omvattend waren en zich verhielden tot die van de deeltelers als een tot zeven;

dat — zouden deze door belanghebbende gestelde feiten juist zijn — deze feiten in onderling verband met de door het Hof vastgestelde feiten de door het Hof gemaakte gevolgtrekking; dat bedoelde deeltelers niet een bedrijf of een zelfstandig beroep uitoefenen, niet zouden wettigen, zodat — nu het Hof de juistheid dezer feiten niet heeft onderzocht — 's Hofs uitspraak niet naar de eis der wet met redenen is omkleed;’

‘dat het Hof vervolgens overweegt, dat voor de hand ligt, dat die koop en ruil de resultaten waren van uitgebreide onderhandelingen tussen belanghebbende, diens vader, mede namens belanghebbende, en meergenoemde A;

dat uit 's Hofs uitspraak blijkt, dat belanghebbende heeft aangevoerd: dat hij met de onderwerpelijke transacties accoord ging, omdat zijn vader hem dreigde het onroerend goed, waarvan het woonhuis door hem als huurder werd bewoond, aan genoemde A of aan een andere derde te verkopen; dat hij deswege in een dwangpositie verkeerde en de transacties niet aanging met het oogmerk voordeel te behalen, omdat hij de transacties eveneens zou hebben aangegaan als daaruit verlies te verwachten was geweest; dat de enige handelingen, welke hij in verband met de transacties verrichtte, bestonden uit het luisteren naar het voorlezen van de notariele akten en het ondertekenen daarvan;

dat uit de bestreden uitspraak niet blijkt, dat het Hof deze stellingen van belanghebbende in haar onderling verband heeft onderzocht, hoewel dat voor de beslissing van het geschil van belang kon zijn;

dat mitsdien in zover de bestreden uitspraak niet naar de eis van de wet met redenen is omkleed;

dat de bestreden uitspraak derhalve moet worden vernietigd, terwijl, nu de beoordeling van voormelde stellingen van belanghebbende een onderzoek van feitelijke aard vereist, verwijzing moet volgen, zodat belanghebbendes grieven verder niet behoeven te worden onderzocht;’

‘dat het Hof, door het in zijn eerste rechtsoverweging omschreven oordeel te gronden op onder meer hetgeen belanghebbende, voor zover onweersproken, heeft gesteld met betrekking tot de torensilo met toebehoren, onvoldoende duidelijk heeft aangegeven welke feiten het aan dit oordeel ten grondslag heeft gelegd, zodat 's Hofs uitspraak niet naar de eis der wet met redenen is omkleed en het middel in zoverre gegrond is;

dat mitsdien de bestreden uitspraak niet in stand kan blijven en verwijzing moet volgen;

Vernietigt de bestreden uitspraak;

Verwijst het geding naar het Gerechtshof te Leeuwarden ter verdere behandeling en beslissing van de zaak in meervoudige kamer met inachtneming van dit arrest.’

Het tweede onderdeel is gericht tegen 's Hofs overweging dat ‘onvoldoende feiten (zijn) gesteld en aannemelijk geworden op grond waarvan gezegd kan worden dat de plaats van de werkelijke leiding in Nederland is’. Ook dit onderdeel is gegrond, aangezien het Hof, door niet uiteen te zetten in welk opzicht zijn oordeel omtrent de plaats van de werkelijke leiding berust op ontoereikendheid, en in hoeverre op onaannemelijkheid van belanghebbendes stellingen, onvoldoende inzicht heeft gegeven in de gedachtengang die het tot dat oordeel heeft geleid; met name valt aldus niet na te gaan of het Hof, overwegende als het heeft gedaan, bij de vorming van zijn oordeel de juiste maatstaf heeft aangelegd.’

Het Hof heeft geoordeeld dat het aannemelijk acht de stelling van de Inspecteur dat de financiële problemen van A zodanig van omvang waren dat de werkelijke waarde van de aandelen A destijds — waarmee het Hof kennelijk bedoelt: in ieder geval op 12 oktober 1998 — al niet meer dan nihil was. In het licht van de uitvoerige weerspreking van die stelling van de Inspecteur door belanghebbende, in het bijzonder in diens pleitnota voor het Hof, behoefde 's Hofs oordeel nadere motivering. De hierop gerichte klacht van middel II slaagt derhalve.’