HR, 10-07-2009, nr. 07/12648

Het cassatiemiddel omvat vier onderdelen, genummerd 1.1 t/m 1.4. Het middel bestrijdt de rov. 13–14 en 17–18 van 's hofs arrest.

De centrale klacht van het middel is dat het hof de weergave van het woord-/beeldmerk, althans het beeldmerk van G-Star in de reclame van Makro ten onrechte niet getoetst heeft aan een noodzakelijkheidsvereiste. Dat vereiste zou volgens G-Star deel uitmaken van het toepasselijke communautaire (merken-)recht, althans niet uitgesloten zijn in de (ook voor het Haagse hof) richtinggevende arresten van het HvJ EG van 4 november 1997, C-337/95, NJ 2001, 132 (Dior/Evora)4. en van 23 februari 1999, C-63/97, NJ 2001, 134 (BMW/Deenik)5..

Het gaat in deze zaak (onomstreden en inderdaad) om volledig geharmoniseerd communautair recht.

Het aan een merkhouder toekomende exclusieve recht om een derde het gebruik van zijn merk te verbieden, wordt beperkt door de zgn. uitputtingsregel. Die is in (uiteraard) eensluidende bewoordingen neergelegd in art. 13, lid 2 van de Verordening 40/94/EG (Gemeenschapsmerkenverordening), in art. 7, lid 2 van de Richtlijn 89/104/EEG (hierna: de Merkenrichtlijn6.), en in art. 2.23, lid 3 BVIE, sinds 1 september 2006 de opvolger van art. 13A, lid 9, Benelux-Merkenwet7..

Van al deze inhoudelijk gelijkluidende bepalingen citeer ik hier de weergave in art. 7 van de Merkenrichtlijn:

Wederverkoop van het rechtmatig ingekochte merkartikel inclusief het daarmee verbonden woord- en/of beeldmerk en/of vormmerk is aldus vrij, behoudens de uitzondering van lid 2 van art. 7.

De vraag of de vrijheid om het rechtmatig ingekochte merkartikel onder het merk weder te verkopen óók de vrijheid inhoudt om daarvoor (of, bij duurzame consumptiegoederen zoals auto's, voor onderhoud aan zulke goederen8.) reclame te maken met gebruikmaking van het geregistreerde woord- en/of beeldmerk, is aan de orde geweest in twee standaardarresten van het HvJ EG, die allebei (dan ook) centraal staan in de stellingen over en weer van partijen, en evenzo in het tussen partijen gewezen vonnis van de rechtbank en het arrest van het hof. Dat zijn de onder 4.2 genoemde arresten Dior/Evora (1997) en BMW/Deenik (1999).

Aan deze arresten zijn de volgende regels te ontlenen:

Korter9. samengevat, bestaat er voor de outsider-wederverkoper dus de vrijheid om het (woord- en/of beeld-)merk in zijn reclame te gebruiken, tenzij dat gebeurt:

In casu heeft het gerechtshof te 's‑Gravenhage — onbestreden in cassatie — :

Ook heeft het gerechtshof te 's‑Gravenhage — eveneens onbestreden in cassatie — geoordeeld dat de onderhavige jeansproducten en de merken van G-Star geen luxueus en prestigieus imago hebben (rov. 7; rov. 14). Het hof heeft evenwel (ook) in deze zaak tot uitgangspunt genomen dat de wederverkoper jegens de merkhouder loyaal moet handelen (rov. 14, vijfde volzin); tegen dit laatste oordeel is geen incidenteel cassatiemiddel gericht.

In onderdeel 1.1 wordt geklaagd dat het hof zou hebben miskend dat, ook indien door Makro met het enkele merkgebruik niet de indruk wordt gewekt dat tussen haar en G-Star een commerciële (of bijzondere) band bestaat en/of de wijze van adverteren in de reclamefolder(s) van Makro niet van dien aard is dat deze leidt tot ernstige imago- en reputatieschade, het gebruik maken van het merk in reclame teneinde verdere verhandeling aan te kondigen van de producten die door de merkhouder of met zijn toestemming in de gemeenschap in de handel zijn gebracht, noodzakelijk moet zijn. Althans geldt dit voor het beeldmerk (voor zover dat niet reeds voorkomt op — de verpakking van — het product) als reeds het woordmerk of woordmerkgedeelte van een beeld-/woordmerk van G-Star in de reclame(folders) van de niet-erkende wederverkoper wordt gebruikt.

Daartoe wordt betoogd dat deze ‘noodzakelijkheidsvoorwaarde’ uitdrukking geeft aan de verplichting van de niet erkende wederverkoper in het algemeen tegenover de merkhouder loyaal te handelen en geen ongerechtvaardigd voordeel uit het onderscheidend vermogen van het merk te trekken en/of aan de leidende gedachte die ten grondslag ligt aan de gemeenschapsbepalingen die weliswaar voorrang geven aan het communautair goederenverkeer maar niet beogen rechten te verlenen die verder gaan dan noodzakelijk is voor de waarborging van dit intracommunautair vrije goederenverkeer.

Onderdeel 1.2 voegt daaraan toe dat de uitleg die het hof in rov. 13 en 14 aan het arrest BMW/Deenik en aan de overige jurisprudentie (zoals het arrest Dior/Evora) heeft gegeven niet dwingt tot de opvatting dat het merkgebruik in reclame-uitingen door de (niet erkende) wederverkoper in beginsel alleen niet is toegestaan of door de merkhouder kan worden verboden als daarmee de indruk kan worden gewekt dat tussen de wederverkoper en die merkhouder een commerciële (of andere bijzondere) band bestaat en dat de loyaliteit van de niet erkende wederverkoper (in het algemeen) niet verder gaat dan dat zijn wijze van adverteren in (reclame)folders niet van dien aard is dat deze leidt tot ernstige imago- en reputatieschade. Volgens het onderdeel laten het arrest BMW/Deenik en de overige jurisprudentie ruimte voor de beantwoording van de rechtsvraag in de door G-Star voorgestane zin, althans sluiten die dat niet uit. De afweging van enerzijds het belang van het vrije verkeer van goederen en anderzijds het belang van de bescherming van de industriële eigendom brengen in beginsel mee dat het merk door de niet erkende wederverkoper alleen wordt gebruikt om de verdere verhandeling van de waren bij het publiek aan te kondigen, indien dat nodig is om die verdere verhandeling te verzekeren. Dit is althans het geval voor het beeldmerk (voor zover dat niet reeds voorkomt op — de verpakking van — het product) naast het woordmerk of woordmerkgedeelte van een beeld-/woordmerk van de merkhouder, behoudens wellicht bijzondere door de wederverkoper te stellen en bij betwisting te bewijzen omstandigheden.

Beide onderdelen van het middel falen naar mijn mening, nu daarin over géén van de hierboven in nr. 4.9.1 weergegeven oordelen in het arrest a quo wordt geklaagd, en nu de wél geformuleerde klachten niet opgaan.

De onderdelen betogen in de kern dat de regels als hierboven in nrs. 4.7 en 4.8 weergegeven respectievelijk samengevat — en als door het hof in het arrest a quo tot uitgangspunt genomen — toelaten om aan te nemen dat het bezigen van een beeldmerk van de merkhouder (voor zover dat niet reeds voorkomt op — de verpakking van — het product) merkinbreuk oplevert, óók indien:

De (enige) door het middel gegeven argumenten zijn, in de kern, dat ten deze een nadere afweging vereist zou zijn van het belang van de merkhouder tegenover het belang van het vrij verkeer van goederen, waarbij de toets zou moeten zijn de noodzaak (het middel spreekt van een ‘noodzakelijkheidsvereiste’) voor de wederverkoper (onderdeel 1.1); en dat de door het HvJ EG in zijn jurisprudentie gegeven regels dit niet zouden uitsluiten (onderdeel 1.2).

Onderdeel 1.1 berust m.i. op een onjuiste lezing van de boven weergegeven rechtspraak van het Hof van Justitie van de EG, en daarmee op een onjuiste rechtsopvatting.

Anders dan onderdeel 1.1 betoogt, heeft het HvJ EG in deze jurisprudentie reeds de afweging (mede ten aanzien het gebruik van een beeldmerk) gemaakt, die volgens het onderdeel nader gemaakt zou moeten worden. In de zaak Dior/Evora was het gebruik door de wederverkoper van het beeldmerk van de merkhouder aan de orde10.. Niets in deze arresten van het HvJ EG wijst erop dat het Hof voor het gebruik door de wederverkoper van het beeldmerk eventueel een zwaardere toets zou willen aanleggen dan voor het gebruik van het woordmerk (en, in de woorden van het cassatiemiddel: het op — de verpakking van — het product voorkomende beeldmerk). Integendeel. Voor het HvJ EG was immers doorslaggevend de maatstaf van de in de bedrijfssector van de wederverkoper gebruikelijke wijze van adverteren (waaromtrent het gerechtshof te 's‑Gravenhage in deze zaak — door het cassatiemiddel niet bestreden — oordeelde dat het gebruik door Makro, inclusief het bezigen van G-Stars beeldmerk, daarmee in overeenstemming was).

Voor deze maatstaf gaf het HvJ EG in Dior/Evora ook zijn ‘diepere’ motivering in rov. 37:‘(…) Indien het recht om het merk voor de aankondiging van de verdere verhandeling te gebruiken, evenwel niet op dezelfde wijze werd uitgeput als het recht van wederverkoop, zou wederverkoop aanzienlijk moeilijker worden en zou de doelstelling van de in artikel 7 geformuleerde uitputtingsregel dus in gevaar worden gebracht.’

Voor het HvJ EG was dus beslissend dat de mogelijkheid van verhandeling door ‘niet erkende’ wederverkopers niet moeilijker mag worden gemaakt dan de mogelijkheid die de merkhouder zelf heeft (en die zijn ‘erkende’ wederverkopers hebben), omdat anders het effect van de uitputtingsregel in gevaar zou komen.

Daarmee is consistent de eis dat niet ten onrechte de indruk wordt gewekt van het bestaan van een niet aanwezige band tussen de wederverkoper en de merkhouder (zie nader 4.15). Daarmee is eveneens consistent een algemene (door het HvJ EG overigens nader uitgewerkte) loyaliteitseis, die net zo goed voor ‘erkende wederverkopers’ als voor ‘niet erkende wederverkopers’ heeft te gelden.

Daarmee is niét consistent een eis dat de ‘niet erkende wederverkoper’ terughoudender dan de merkhouder zelf of een ‘erkende wederverkoper’ zou moeten zijn ten aanzien van het gebruik van het (woord/)beeldmerk: zolang maar niet — juist door de wijze van gebruik daarvan — de indruk wordt gewerkt van een niet bestaande commerciële band tussen de wederverkoper en de merkhouder.

In BMW/Deenik (rov. 51–52) was voor het HvJ EG ten deze dan ook slechts beslissend óf bij het publiek daadwerkelijk (ten onrechte) de indruk wordt gewekt dat er een commerciële band tussen de wederverkoper en de merkhouder bestaat. Volgens rov. 55 van dit arrest is ‘de vraag, of een advertentie de indruk kan wekken dat er een commerciële band tussen de wederverkoper en de merkhouder bestaat, […] een feitelijke vraag, die de nationale rechter op grond van de omstandigheden van elk concreet geval moet beantwoorden’. Dat geldt klaarblijkelijk ook voor het gebruik van het beeldmerk van de merkhouder.

Daarbij laat zich allicht denken dat een wijze van gebruik van het beeldmerk die erg lijkt op (de gestandaardiseerde vorm van) gebruik als gebezigd door de wederverkopers die tot het distributienet van de merkhouder behoren, die indruk wekt. Maar het gebruik in een advertentie van het beeldmerk behoeft niet tot die indruk te leiden. Anders gezegd: een in de Nederlandse literatuur wel geopperde ‘vuistregel’ dat het gebruik van het beeldmerk niet toelaatbaar zou zijn, omdat juist daarmee een niet-aanwezige bijzondere band met de merkhouder zou worden aangeduid11., is als ‘vuistregel’, laat staan als ‘regel’, door het HvJ EG klaarblijkelijk niet overgenomen12..

Bovendien heeft het HvJ EG in rov. 53 van het arrest BMW/Deenik juist expliciet afgewezen de stelling dat gebruik van het (beeld-)merk aan de merkhouder een ‘gegronde reden’ in de zin van art. 7, lid 2 Merkenrichtlijn zou geven omdat of wanneer dat gebruik van het merk ‘de wederverkoper een voordeel oplevert omdat de, overigens correcte en loyale, reclame voor de verkoop van de waren van het merk zijn eigen activiteit een kwaliteitsuitstraling geeft’. Anders gezegd: in het belang van het vrije verkeer van goederen is het gegeven dat de niet erkende wederverkoper zich zou kunnen ‘optrekken’ aan een (prestigieus) merk, door daarmee te kunnen adverteren, ‘op de koop toegenomen’13..

Terzijde merk ik op dat de even bedoelde redengeving van het HvJ EG zich zonder intellectuele krachtinspanning (ook) alleszins zou laten kwalificeren als een ‘noodzaak’-criterium, en wel in omgekeerde richting: nl. een criterium gegeven door de noodzaak om de uitputtingsregel — en daarmee het vrije verkeer van goederen — genoegzaam tot zijn recht te laten komen.

Anders dan de s.t. namens G-Star (onder 3.3 en 3.4) wil doen geloven, is een ‘noodzakelijkheidsvereiste’ in de door G-Star bedoelde (andere) zin (niet verdergaand dan noodzakelijk om verdere verhandeling van merkproducten toe te staan; daarom, volgens G-Star, geen beeldmerkgebruik) ook in rov. 52 van het arrest BMW/Deenik niet te lezen. De door G-Star onder 3.3 en 34 geciteerde strofen:

en:

doen geen uitspraak over een noodzaakvereiste in brede, beperkende zin als door G-Star voorgestaan. Zij sluiten immers (met de woorden: ‘Een dergelijke reclame’) rechtstreeks aan bij rov. 51, luidende:

Een dergelijke reclame (die ten onrechte de indruk kan doen ontstaan dat er een commerciële band tussen de wederverkoper en de merkhouder bestaat), is ‘niet nodig’ (en dáárvoor geldt dat zij ingaat tegen de loyaliteitseis). Maar slechts op dié, in rov. 51 aangegeven omstandigheden, die eventueel tot een verbod op bepaalde gebruikswijzen van het beeldmerk — en trouwens ook van het woordmerk — aanleiding kunnen geven, is rov. 52 betrokken14.. De vraag óf de in rov. 51 bedoelde omstandigheden zich voordoen, is (zoals hierboven reeds opgemerkt) ingevolge rov. 55 overgelaten aan de feitenrechter, en is in casu door het Haagse hof (rov. 17) ontkennend beantwoord.

Terzijde merk ik op dat het door G-Star verdedigde (strikte) ‘noodzakelijkheidscriterium’ wellicht geïnspireerd is door voormalige Benelux-merkenrechtelijke opvattingen, uit de tijd van vóór de harmonisatie door de Merkenrichtlijn. Op 1 maart 1975 had het Benelux-Gerechtshof arrest gewezen in de zaak Claeryn/Klarein15.. In die zaak was aan de orde of fabrikant Colgate-Palmolive van het schoonmaakmiddel Klarein inbreuk maakte op het fonetisch overeenstemmende jenevermerk Claeryn van merkhouder Bols. Onder het toenmalige Benelux-merkenrecht werd getoetst aan het criterium van art. 13A, lid 1, aanhef en onder 2o BMW (oud), luidende: ‘kan de merkhouder zich op grond van zijn uitsluitend recht verzetten tegen: (…) elk ander gebruik, dat zonder geldige reden in het economisch verkeer van het merk of van een overeenstemmend teken wordt gemaakt onder zodanige omstandigheden, dat aan de houder van het merk schade kan worden toegebracht’. Eén van de verweren van Colgate-Palmolive was een beroep op een ‘geldige reden’ in de zin van de geciteerde wetsbepaling. Over dat wettelijk begrip overwoog het BenGH (cursivering toegevoegd): ‘dat daartoe in het algemeen de eis moet worden gesteld dat er voor de gebruiker van dat teken een zodanige noodzaak bestaat om juist dat teken te gebruiken, dat van hem in redelijkheid niet kan worden gevergd dat hij zich, niettegenstaande door dat gebruik aan de merkhouder toegebrachte schade, van dat gebruik onthoudt (…)’.

Hoewel deze uitleg werd gegeven in de context van gebruik van een overeenstemmend teken voor niet-soortgelijke waren, is dit criterium in lagere rechtspraak en in literatuur tussen 1975 en ca. 1990 (Merkenrichtlijn) mede, gegeneraliseerd, toegepast op refererend merkgebruik. Daarbij was de uitkomst dan veelal dat, zo er al een ‘noodzaak’ zou bestaan om het woordmerk te bezigen, zodanige ‘noodzaak’ toch zeker niet ware aan te nemen voor het gebruik van het beeldmerk16..

Het cassatiemiddel van G-Star is, als gezegd, wellicht geïnspireerd door deze (verouderde) rechtspraak.

In het tamelijk recente boek van Cohen Jehoram/Van Nispen/Huydecoper, Industriële eigendom 2 (2008), kom ik passages tegen die ik eveneens te zeer geïnspireerd acht door ‘oud recht’. De laatste alinea van nr. 9.3.6 (op p. 417), getiteld ‘Merkgebruik bij verkoop door niet-officiële wederverkopers’ luidt: ‘Zie voor wat betreft de mogelijkheden voor niet-officiële wederverkopers om het logo van de merkhouder te gebruiken nr. 9.1.3.2.’ Ik citeer uit dat nr. 9.1.3.2, getiteld ‘Merkgebruik voor diensten met betrekking tot gemerkte waren’ (p. 405–406):

(cursiveringen van mij, A-G).

In voetnoot 62 wordt verwezen naar Gielen c.s., Kort begrip van het intellectuele eigendomsrecht, [9e druk] 2007, nrs. 339 en 370, en in voetnoot 63 naar een handvol uitspraken van feitenrechters.

Omdat dit commentaar in dit meest recente handboek niet ‘spoort’ met hetgeen ik hierboven heb vermeld, moet ik er iets langer bij stilstaan.

Het valt op dat het commentaar t.a.p. ten deze niet terugkoppelt op de HvJ-arresten Dior/ Evora en BMW/Deenik. Dat zo'n terugkoppeling/nadere analyse tot een ander resultaat leidt, heb ik hierboven al aangegeven.

Een ‘bewijsvoering’ aan de hand van een ander Nederlands boek, of aan de hand van lagere jurisprudentie, is — zelfs als die eenduidig in die richting zou wijzen — uiteraard minder sterk.

Cohen Jehoram c.s. noemen twee argumenten voor een (gewoonlijk) ontkennend antwoord ten aanzien van het gebruik van een logo (beeldmerk) door de ‘derde’:

Voor het tweede argument heb ik in de in voetnoten 62 en 63 genoemde vindplaatsen nauwelijks steun aangetroffen, en voor het eerste argument nog minder.

De verwijzing in voetnoot 62 naar het andere Nederlandse boek (van Gielen c.s., nrs. 339 en 370) adstrueert het standpunt van Cohen Jehoram c.s. niet. Gielen c.s. zijn genuanceerder. Ik citeer (cursiveringen toegevoegd): ‘[Nr. 339, p. 290, eerste blok, laatste volzin:] ‘Voorts moet als ongerechtvaardigd voordeel worden beschouwd waneer niet erkende dealers gebruik maken van beeldmerken of opvallend gebruik maken van woordmerken van de merkhouder en aldus de indruk wekken dat er een commerciële band bestaat met de merkhouder.’

[Nr. 370, p. 318, laatste volzin:] ‘Bij reclame voor tweede hands auto's door niet geautoriseerde dealers kan een gegronde reden zijn dat de indruk wordt gevestigd dat er een commerciële band bestaat tussen de merkhouder en de verkoper, aldus het Hof in BMW/Deenik.’

Van de zeven door Cohen Jehoram c.s. in voetnoot 63 aangehaalde vonnissen en arresten van feitenrechters pleit alleen het oudste (Hof 's‑Hertogenbosch 22 mei 1996, NJ 1997, 521, BIE 2002, nr. 31, p. 193 m.nt. AAQ (Wolf)) vóór het verdedigde standpunt. Dat arrest dateert evenwel van vóór de arresten Dior/Evora en BMW/Deenik van het HvJ EG, en moet dus achterhaald heten17.. Zoals hierboven reeds bleek, dient de merkenrechtelijke beoordeling immers — zoals in het Wolf-arrest nog geschiedde — niet meer plaats te hebben aan de hand van de oude bepaling van art. 13A, onder 1 en 2 van de Benelux-merkenwet (net zo min als aan de hand het latere art. 13A, lid 1, onder d BMW = art. 2.20, lid 1 onder d BVIE = de optionele bepaling van art. 5, lid 5 van Merkenrichtlijn 89/104). De beoordeling dient te geschieden aan de hand van art. (6 en) 7 van de Merkenrichtlijn, zoals uitgelegd door het HvJ EG in de arresten Dior/Evora en BMW/Deenik.

Analyse van de zes andere door Cohen Jehoram c.s. in voetnoot 63 aangehaalde vonnissen en arresten, leert het volgende.

In géén van deze uitspraken wordt uitgegaan van een ‘niet noodzakelijk’-criterium.

In al deze uitspraken wordt (terecht) wél uitgegaan van het BMW/Deenik-criterium (‘of de indruk kan ontstaan dat er een commerciële band tussen de wederverkoper en de merkhouder bestaat, en met name dat de onderneming van de wederverkoper tot het distributienet van de merkhouder behoort of dat een bijzondere band tussen de twee ondernemingen bestaat’). Het feitelijk oordeel (in bijna al deze uitspraken) dát daarvan sprake is, wordt niet gemotiveerd met de overweging dat beeldmerkgebruik zonder meer tot die onjuiste indruk aanleiding zou geven. De rechters blijken terecht stil te staan bij de specifieke — misverstandverwekkende — wijze waarop het beeldmerk in casu wordt gebruikt (en in voorkomend geval bij bijzondere omstandigheden als een beëindigd officieel dealerschap)18.. Dat geldt uiteraard ook voor het arrest van Hof Amsterdam 7 juli 2005, B9 1115, LJN AU 5246 (Van As c.s./Subaru; rov. 6.12), waarin aan de hand van het BMW/Deenik-criterium de vorderingen tegen gebruik van het beeldmerk juist worden afgewezen.

Onderdeel 1.1 faalt dus. Daaraan kan niet afdoen het in de s.t. namens G-Star (nogmaals) gedane beroep op de zgn. ‘ompakkingsjurisprudentie’ van het HvJ EG, waarin het noodzaak-criterium wél aan de orde was. Ompakking gaat evenwel verder dan reclame. Ik onderschrijf in zoverre rov. 13, tweede alinea van het arrest a quo.

Uit de arresten Dior/Evora en BMW/Deenik vloeit voort dat naar mijn mening ten deze sprake is van een acte éclairé. Voor prejudiciële vragen aan het Hof van Justitie van de EG zie ik geen aanleiding.

In de hierboven neergelegde opvatting acht ik mij gesteund door het Duitse BGH in zijn arrest van 7 november 200219. (Mitsubishi), waarin Klägerin/merkhouder Mitsubishi zich verzette tegen (woord- en) beeldmerkgebruik door de Beklagte, een niet tot haar dealernet behorende autohandelaar die de auto's — uit België — parallel importeerde.

Ook in deze zaak stond feitelijk vast dat niet de indruk werd gewekt dat tussen Mitsubishi en de Beklagte een commerciële band bestaat20..

Over de merkenrechtelijke bezwaren die Mitsubishi niettemin had tegen het (woord- en) beeldmerkgebruik door de Beklagte overwoog het BGH (rov. II.4; cursiveringen toegevoegd door mij, A-G):

Het BGH ging in dit arrest van 2002 — klaarblijkelijk — ook reeds uit van een acte éclairé.

Onderdeel 1.2 deelt het lot van onderdeel 1.1.

Onderdeel 1.3 bevat de motiveringsklacht dat het hof, dat ervan uitgaat dat de wederverkoper tegenover de merkhouder loyaal moet handelen, zijn oordeel ontoereikend heeft gemotiveerd, omdat het hof in rov. 14–18 wél heeft getoetst aan de in de jurisprudentie erkende gegronde redenen op grond waarvan de merkhouder zich kan verzetten tegen het gebruik van het merk om de verdere verhandeling van door hem of met zijn toestemming in het verkeer gebrachte waren bij het publiek aan te kondigen, maar níet ook aan het door G-Star als zodanig benadrukte ontbreken van de noodzaak om voor de verdere verhandeling van de merkjeans in reclame-uitingen het merk, althans naast het woordmerk of het woordmerkgedeelte van een beeld-/woordmerk ook het beeldmerk (voor zover niet reeds voorkomt op — de verpakking van — het product) te gebruiken. Volgens het onderdeel heeft Makro die noodzaak niet (voldoende gemotiveerd) gesteld of het ontbreken daarvan betwist, maar volstaan met een ontkenning van de noodzakelijkheidsvoorwaarde als zodanig.

Onderdeel 1.3 faalt omdat een motiveringsklacht zich niet met succes tegen een (juist) rechtsoordeel kan richten.

Onderdeel 1.4 bevat geen zelfstandige klacht en deelt het lot van de voorafgaande onderdelen.