Hof Arnhem, 13-03-2012, nr. 11/00477

Volgens artikel 9 van de Btw-richtlijn (voorheen: artikel 4, lid 1, van de Zesde richtlijn) wordt als belastingplichtige beschouwd een ieder die zelfstandig een van de in lid 2 omschreven economische activiteiten verricht, ongeacht het oogmerk of het resultaat van die activiteiten. Als economische activiteit wordt onder andere beschouwd de exploitatie van een lichamelijke of onlichamelijke zaak om er duurzaam opbrengst uit te verkrijgen.

De Rechtbank heeft geoordeeld dat noch A noch B kan worden aangemerkt als ondernemer voor de omzetbelasting en dat dit meebrengt dat het samenwerkingsverband tussen de echtgenoten evenmin als zodanig kan worden aangemerkt. Naar het oordeel van het Hof is deze gevolgtrekking als zodanig onjuist. Nu de echtgenoten tezamen als verhuurder van de ruimten optreden, kunnen zij tezamen als ‘ieder’ in de zin van de richtlijnbepaling worden beschouwd, en dient te dezen de vraag te worden beantwoord of zij met die verhuur zelfstandig een economische activiteit verrichten. Indien deze vraag bevestigend wordt beantwoord, zijn zij voor die activiteit ondernemer. Niet van belang is of de echtgenoten al dan niet individueel belastingplichtig zijn.

In het arrest Heerma heeft het Hof van Justitie geoordeeld dat artikel 4, lid 1, van de Zesde richtlijn aldus moet worden uitgelegd dat, indien een persoon als enige economische activiteit in de zin van deze bepaling heeft het verhuren van een lichamelijke zaak aan een vennootschap als een maatschap naar Nederlands recht, waarvan hij deel uitmaakt, deze verhuur moet worden geacht zelfstandig te worden verricht in de zin van die bepaling (Hof van Justitie 27 januari 2000, zaak C-23/98, LJN AV2205, BNB 2000/297). Gelet op dit arrest moet de onderhavige verhuur door de echtgenoten aan de BV, van welke vennootschap A directeur-enig aandeelhouder is, naar het oordeel van het Hof - anders dan de Rechtbank heeft geoordeeld - geacht worden zelfstandig te zijn verricht. Het nadien door het Hof van Justitie gewezen arrest Van der Steen (Hof van Justitie 18 oktober 2007, nr. C-355/06, LJN BB6546, BNB 2008/52) leidt het Hof niet tot een ander oordeel. Gelet op de vaststaande feiten en hetgeen partijen te dezen naar voren hebben gebracht, dient de onderhavige verhuur door de echtgenoten naar het oordeel van het Hof afzonderlijk te worden bezien, dat wil zeggen los van de werkzaamheden die A in loondienst verrichtte voor de BV. Het Hof heeft daarbij met name in aanmerking genomen dat de onderhavige verhuur plaatsvindt door de echtgenoten tezamen, hetgeen gelet op de eigendomsverhoudingen in de rede ligt.

De onderhavige garage en kantoorruimte kunnen, nu deze ruimten zich in een woning bevinden, naar hun aard zowel voor economische doeleinden als voor privédoeleinden worden gebruikt. Ingevolge het arrest Renate Enkler (Hof van Justitie 26 september 1996, nr. C-230/94, LJN AV9893, V-N 1997, blz. 653) moeten in zo’n geval alle exploitatieomstandigheden worden onderzocht, ten einde uit te maken of de ruimten werkelijk worden gebruikt om er duurzaam opbrengst uit te verkrijgen. Volgens dat arrest kan in dat geval het vergelijken van de omstandigheden waarin belanghebbende de zaak daadwerkelijk exploiteert, met die waarin de overeenkomstige economische activiteit in de regel wordt verricht, een methode zijn om te bepalen of de activiteit erop gericht is duurzaam opbrengsten te verkrijgen.

Ter onderbouwing van zijn standpunt dat de verhuur door de echtgenoten niet is aan te merken als een economische activiteit, voert de Inspecteur met betrekking tot de exploitatiemogelijkheden onder meer aan dat de kantoorruimte, gezien de situering in het woonhuis (op de eerste verdieping, waar zich ook de slaapvertrekken en de badkamer bevinden), zich niet leent voor daadwerkelijke verhuur aan een derde en dat daar ook geen gegadigden voor zijn. Met betrekking tot de garage moet zijns inziens dezelfde conclusie worden getrokken. Belanghebbende heeft de stellingen van de Inspecteur niet bestreden. Met betrekking tot de garage heeft belanghebbendes gemachtigde ter zitting bij de Rechtbank verklaard dat hij denkt dat de garage niet aan derden kan worden verhuurd. Het Hof begrijpt de hiervoor genoemde stellingen van de Inspecteur, mede gelet op de verwijzing naar een uitspraak van de Rechtbank van 11 maart 2009, nr. 07/5080, LJN BH6023, V-N 2009/35.18, aldus dat ruimten als de onderhavige in de regel niet worden verhuurd en dat de hiervoor aan het slot van 4.4 genoemde methode om te bepalen of de onderhavige verhuuractiviteit een economische activiteit is, te dezen derhalve niet kan worden toegepast.

Het in 4.4 hiervoor genoemde Enkler-arrest laat echter de mogelijkheid open andere methoden te hanteren om te bepalen of de activiteit erop is gericht duurzaam opbrengsten te verkrijgen. Het ligt naar het oordeel van het Hof op de weg van belanghebbende ter zake stellingen in te nemen en (zonodig) bewijs te leveren. Naar het oordeel van het Hof is belanghebbende niet in de op haar rustende bewijslast geslaagd. De enkele stelling in het hogerberoepschrift dat de garage en kantoorruimte objectief gezien geschikt zijn voor het beoogde doel (verhuur aan de BV), is daartoe gelet op hetgeen in de eerste twee volzinnen van 4.4 hiervoor is overwogen onvoldoende. Ook is daarvoor niet van belang hoe de BV de ruimte als huurder gebruikt.

Op grond van het hiervoor overwogene, concludeert het Hof dat belanghebbende met de verhuur geen economische activiteiten heeft verricht en ter zake niet als ondernemer kan worden aangemerkt. De Inspecteur heeft de voorbelasting terecht nageheven.

Vertrouwensbeginsel

In hoger beroep heeft belanghebbendes gemachtigde aangevoerd dat A erop mocht vertrouwen dat hij - ook los van de verhuur van de ruimten - ondernemer was in de zin van de Wet op de omzetbelasting 1968 en ervoor mocht kiezen de kantoorruimte en garage tot zijn ondernemingsvermogen te rekenen, omdat de beslissingen met betrekking tot de bouw van de woning zijn genomen op een moment dat A door de belastingdienst verplicht werd aangemerkt als ondernemer.

Het Hof begrijpt deze stelling aldus dat A, voordat de bouw van de woning aanving, reeds als ondernemer was aangemerkt voor zijn werkzaamheden als directeur-enig aandeelhouder en hij daaraan het in rechte te beschermen vertrouwen kon ontlenen dat de toekomstige verhuurprestatie een economische activiteit zou zijn. Deze stelling faalt. De enkele omstandigheid dat een persoon als ondernemer is aangemerkt, brengt niet met zich dat alle door die persoon verrichte prestaties in de hoedanigheid van ondernemer worden verricht, vooral niet indien - zoals te dezen het geval is - die persoon tezamen met een ander (i.c. zijn echtgenote) een prestatie verricht. Voor elke prestatie dient zelfstandig te worden beoordeeld of sprake is van een economische activiteit.

Voor zover het beroep op het vertrouwensbeginsel aldus moet worden opgevat, dat de echtgenoten (en dus niet - zoals de gemachtigde aanvoert – alleen A) in rechte te beschermen vertrouwen konden ontlenen aan de omstandigheid dat de Inspecteur hen als ondernemer heeft aangemerkt, faalt dit beroep eveneens. Naar het oordeel van het Hof hebben de echtgenoten daaruit in redelijkheid niet de indruk kunnen krijgen dat deze beslissing een definitieve beslissing was. In zijn brief van 6 maart 2007, waarin is medegedeeld dat de echtgenoten conform hun verzoek zijn opgenomen in de administratie, heeft de Inspecteur immers expliciet vermeld dat het gaat om een voorlopig oordeel en dat bij later onderzoek kan blijken of er wel of geen sprake is van ondernemerschap (zie 2.5). Niet is gesteld of aannemelijk geworden dat de Inspecteur uitlatingen heeft gedaan die bij de echtgenoten in redelijkheid de indruk hebben gewekt dat de onderhavige verhuurprestatie als economische activiteit zou worden aangemerkt.

Heffingsrente

Het hoger beroep wordt geacht mede betrekking te hebben op de heffingsrente. Belanghebbende heeft geen zelfstandige gronden tegen de in rekening gebrachte heffingsrente aangevoerd. Nu het Hof ook overigens niet is gebleken dat de bepalingen met betrekking tot de heffingsrente onjuist zijn toegepast, is het beroep in zoverre ongegrond.

Slotsom

Op grond van het vorenstaande is het hoger beroep ongegrond.