HR, 02-11-2004, nr. 00625/04

Het gerechtshof te Amsterdam heeft bij arrest van 16 januari 2004 het vonnis van de rechtbank aldaar bevestigd, waarbij verzoeker wegens medeplegen van verduistering veroordeeld werd tot twee maanden gevangenisstraf. Voorts werd de tenuitvoerlegging gelast van een voorwaardelijke straf.

Namens verzoeker heeft mr G. Spong, advocaat te Amsterdam, bij schriftuur twee middelen van cassatie voorgesteld.

Het eerste middel klaagt dat de afwijzing van het aanhoudingsverzoek onbegrijpelijk is.

Het proces-verbaal terechtzitting hoger beroep houdt, voor zover van belang, het volgende in:

In de toelichting op het middel wordt aangevoerd dat 's hofs oordeel onbegrijpelijk is, aangezien daaraan de veronderstelling ten grondslag ligt dat de raadsvrouw gedurende de zes weken dat zij bekend was met de zittingsdatum in hoger beroep alle mogelijkheden heeft uitgeput verzoeker te bereiken. Voor die veronderstelling zou geen grondslag te vinden zijn in haar verklaring.

Uit de stukken blijkt het volgende:

Bij de beoordeling van de klacht moet worden vooropgesteld dat van degene die zelf in hoger beroep is gekomen en die prijs stelt op berechting in zijn aanwezigheid redelijkerwijs mag worden verwacht dat hij de in het maatschappelijk verkeer gebruikelijke maatregelen neemt om te voorkomen dat een oproeping hem niet bereikt of de inhoud daarvan niet te zijner kennis komt (vgl. HR 15 september 1997, NJ 1998, 115). Tot een zodanige maatregel kan worden gerekend dat een verdachte zich voor zijn raadsman - die uit eigen hoofde een afschrift van oproepingen ontvangt - bereikbaar houdt, opdat de verdachte in voorkomende gevallen (ook) langs die weg van het tijdstip van de behandeling op de hoogte raakt (vgl. HR 25 september 2001, NJ 2002, 83).

Uit hetgeen blijkens het proces-verbaal terechtzitting door de raadsvrouw is aangevoerd, valt op te maken dat zij kennelijk geen contact meer heeft gehad met verzoeker en dat zij niet op de hoogte is van de woon- of verblijfplaats van verzoeker. Zij deelt mede dat zij zal trachten verzoeker te bereiken.

Anders dan de steller van het middel meent, ligt aan het oordeel van het hof niet de veronderstelling ten grondslag dat de raadsvrouw alle mogelijkheden om verzoeker te bereiken heeft uitgeput. Gelet op het feit dat er geen woon- of verblijfplaats van verzoeker bekend is, verzoeker geen contact heeft onderhouden met zijn raadsvrouw, de raadsvrouw niet op de hoogte is van het adres van verzoeker en het feit dat zij slechts aangeeft dat zij zal trachten verzoeker te bereiken, is het hof kennelijk en niet onbegrijpelijk van oordeel dat het niet aannemelijk is dat verzoeker wel op een nadere terechtzitting zal verschijnen, dan wel binnen afzienbare termijn bereikt zal kunnen worden door zijn raadsvrouw teneinde haar bepaaldelijk te volmachtigen.

Het middel faalt.

Hoewel een conclusie eigenlijk niet de plaats is om vragen aan de schrijver van een cassatieschriftuur te stellen, ben ik benieuwd te vernemen in welk opzicht het hof contra legem handelde door de raadsvrouw het woord te verlenen voor een verzoek tot aanhouding in verband met een hernieuwde oproeping van verzoeker of een door haar te verkrijgen machtiging tot het voeren van de verdediging. Ik kan zulks niet in het in het middel genoemde arrest lezen.

Het tweede middel klaagt dat de raadsvrouw van verzoeker ten onrechte niet in de gelegenheid is gesteld verzoeker bij te staan in het kader van de behandeling van de vordering tenuitvoerlegging.

In de toelichting op het middel wordt erop gewezen dat het machtigingsvereiste als bedoeld in art. 279 Sv uitsluitend betrekking heeft op het voeren van de verdediging ten behoeve van een verdachte en niet op het verlenen van bijstand aan een veroordeelde als bedoeld in art. 14i Sr.

Indien een vordering tot tenuitvoerlegging los van een nieuwe strafzaak bij de rechter aanhangig wordt gemaakt ben ik geneigd mij bij het middel aan te sluiten. Het belang dat art. 279 Sv beoogt te dienen ontbreekt bij de behandeling van de tul-vordering en in de wetsgeschiedenis heb ik geen aanknopingspunt kunnen vinden voor het aan de raadsman onthouden van het woord bij de behandeling van deze vordering. Het ontbreken van een rechtsmiddel tegen de 'losse' tul-beslissing rechtvaardigt ook het maken van een onderscheid met het navolgende geval.

In het onderhavige geval is (in de woorden van de betreurde G.E. Mulder in zijn noot onder HR 6 november 1990, NJ 1991, 275) de tul-zaak tot een niet meer van de strafzaak te scheiden eenheid versmolten. Die versmelting laat mijns inziens niet toe ten aanzien van de bijstand omtrent de tul-vordering een ander standpunt inzake het machtigingsvereiste in te nemen dan omtrent de verdediging tegen de tenlastelegging. Daarbij komt dat er vrijwel altijd een tweede kans (appèl) bestaat.

Het middel, dat van een andere opvatting uitgaat, faalt mijns inziens dan ook.

Gronden waarop de Hoge Raad ambtshalve de aangevallen beslissing zou moeten vernietigen heb ik niet aangetroffen.

Deze conclusie strekt tot verwerping van het bestreden beroep.