CBb, 13-07-2011, nr. AWB 10/960

De Stichting Bezorgd heeft betoogd dat niet-ontvankelijkverklaring van haar (rechtstreekse) beroep achterwege dient te blijven, aangezien zij verschoonbaar voortijdig bezwaar heeft gemaakt en beroep heeft ingesteld. Het betoog van de Stichting Bezorgd komt er op neer dat de bezwaar- en beroepstermijnen nog niet zijn aangevangen, omdat de tariefbeschikkingen met de eindnummers 1 tot en met 6 niet op de voorgeschreven wijze zijn bekendgemaakt.

Hiertegen heeft verweerster ingebracht dat de tariefbeschikkingen, door toezending aan de Orde, op een andere geschikte wijze zijn bekendgemaakt. Verweerster heeft gesteld dat de Orde in het maatschappelijk verkeer dient te worden beschouwd als de vertegenwoordiger van de medisch specialisten. Verder is de bekendmaking van de tariefbeschikkingen aan de Orde volgens verweerster een bestendige praktijk. Verweerster voegt daaraan toe dat de beschikkingen tevens op haar website zijn geplaatst waardoor medisch specialisten in staat zijn gesteld deze te raadplegen.

De Stichting Bezorgd heeft bij brief van 13 september 2010, bij verweerster ingekomen op 14 september 2010, bezwaar gemaakt tegen de tariefbeschikkingen met de eindnummers 1 en 2 van 9 november 2009. Dit is buiten de in artikel 6:7 Awb genoemde bezwaartermijn van zes weken. Het betoog van de Stichting Bezorgd over de bekendmaking van de tariefbeschikkingen biedt geen aanknopingspunt voor de conclusie dat redelijkerwijs niet kan worden geoordeeld dat zij in verzuim is geweest.

Daartoe overweegt het College het volgende.

Ingevolge artikel 3:42, tweede lid, Awb geschiedt de bekendmaking van besluiten van een niet tot de centrale overheid behorend bestuursorgaan die niet tot een of meer belanghebbenden zijn gericht, door kennisgeving van het besluit of van de zakelijke inhoud ervan in een van overheidswege uitgegeven blad of een dag-, nieuws- of huis-aan-huisblad, dan wel op een andere geschikte wijze. Elektronische bekendmaking vindt uitsluitend plaats in een van overheidswege uitgegeven blad, tenzij bij wettelijk voorschrift anders is bepaald.

Het College overweegt dat de bekendmaking van de tariefbeschikkingen dient te geschieden op de in deze bepaling voorgeschreven wijze. De tariefbeschikkingen zijn niet tot een of meer belanghebbenden gericht, omdat zij zijn gericht aan zorgaanbieders die geneeskundige zorg leveren zoals medisch specialisten die bieden, en instellingen voor medisch specialistische zorg en zorgaanbieders als bedoeld in artikel 1, onder c, sub 2, Wmg. De tariefbeschikkingen zijn verder afkomstig van een niet tot de centrale overheid behorend bestuursorgaan. Verweerster is als zelfstandig bestuursorgaan immers niet hiërarchisch ondergeschikt aan de minister. Voor zover de Stichting Bezorgd in haar beroepschrift heeft gesteld dat de bekendmaking van de tariefbeschikkingen niet heeft plaatsgevonden overeenkomstig artikel 3:42, tweede lid, Awb overweegt het College dat niet aannemelijk is geworden dat in dit geval met de toezending van de tariefbeschikkingen aan de Orde niet is bereikt dat de kennisgeving daarvan heeft plaatsgevonden op een andere geschikte wijze als bedoeld in deze bepaling.

Gezien het voorgaande dient het rechtstreekse beroep van de Stichting Bezorgd tegen de tariefbeschikkingen met de eindnummers 1 en 2 niet-ontvankelijk te worden verklaard.

Ten aanzien van het beroep van de Stichting Bezorgd tegen de tariefbeschikkingen met de eindnummers 3 en 4 en de tariefbeschikkingen met eindnummers 5 en 6, voor zover deze als beslissing op bezwaar zijn aan te merken, overweegt het College dat deze tariefbeschikkingen zijn vastgesteld naar aanleiding van het bezwaar van een groot aantal appellanten tegen de tariefbeschikkingen met de eindnummers 1 en 2.

Zoals hiervoor is uiteengezet, heeft de Stichting Bezorgd verzuimd tijdig bezwaar tegen de tariefbeschikkingen met de eindnummers 1 en 2 te maken. Gelet hierop dient het beroep van de Stichting Bezorgd tegen de tariefbeschikkingen met de eindnummers 3 en 4 en de tariefbeschikkingen met eindnummers 5 en 6, voor zover deze als beslissing op bezwaar zijn aan te merken, niet-ontvankelijk te worden verklaard.

Tegen de tariefbeschikkingen met de eindnummers 5 en 6, voor zover deze als primaire besluiten zijn aan te merken, heeft de Stichting Bezorgd tijdig bezwaar gemaakt. Dit bezwaar, dat door verweerster is doorgezonden ter behandeling als rechtstreeks beroep, is dan ook ontvankelijk te achten.

De gemachtigde van de Orde heeft zich bij brief van 13 december 2010 op het standpunt gesteld dat de beroepen zich uitstrekken tot de in november 2010 genomen tariefbeschikkingen voor medisch specialistische zorg, met ingangsdatum 1 januari 2011.

Blijkens de stukken zijn de tariefbeschikkingen van november 2010 genomen mede naar aanleiding van een nieuwe aanwijzing van de minister van 1 november 2010 (Stcrt. 2010, nr. 17849). De tariefbeschikkingen hebben verder als ingangsdatum 1 januari 2011 en gelden dientengevolge voor een ander tijdvak dan waarop de tariefbeschikkingen met de eindnummers 3 tot en met 6 betrekking hebben. Gelet hierop kunnen de tariefbeschikkingen van november 2010 naar het oordeel van het College niet worden aangemerkt als besluiten tot wijziging of intrekking als bedoeld in artikel 6:18, eerste lid, Awb. De beroepen kunnen derhalve niet geacht worden mede te zijn gericht tegen deze tariefbeschikkingen.

NVvDV en NVvU voeren aan dat de tariefbeschikkingen met de eindnummers 1 tot en met 6 niet naar behoren zijn bekend gemaakt. Dit betekent volgens hen dat zij sinds 1 januari 2010 worden gekort, zonder dat daaraan rechtsgeldige besluiten ten grondslag liggen.

Ook de Stichting Bezorgd heeft aangevoerd, zoals hiervoor in 4.1.1 vermeld, dat de tariefbeschikkingen met de eindnummers 1 tot en met 6 niet op de voorgeschreven wijze zijn bekendgemaakt. De Stichting Bezorgd verbindt hieraan de conclusie dat gedurende geheel 2010 de tariefbeschikkingen 2009 van kracht zijn gebleven.

Zoals het College hiervoor in 4.1.3 heeft overwogen, zijn de tariefbeschikkingen op de voorgeschreven wijze bekend gemaakt. Gelet hierop is er geen grond voor het oordeel dat één of meer tariefbeschikkingen niet in werking zijn getreden vanwege een gebrek in de bekendmaking.

De Stichting Bezorgd voert aan dat verweerster ter motivering van de tariefbeschikkingen niet op de voet van artikel 4:82 Awb heeft kunnen volstaan met een verwijzing naar een aantal beleidsregels, aangezien deze beleidsregels niet op de voorgeschreven wijze zijn bekend gemaakt. Gelet hierop zijn de bestreden besluiten niet draagkrachtig en kenbaar gemotiveerd en dienen om die reden te worden vernietigd.

Verweerster stelt zich op het standpunt dat de bekendmaking van de beleidsregels voldoet aan artikel 3:42 Awb. De bekendmaking heeft volgens haar plaatsgevonden door plaatsing van de integrale beleidsregels op de website van de NZa, kennisgeving van de vaststelling van de beleidsregels in de Staatscourant en kennisgeving van de beknopte inhoud van de beleidsregels in een circulaire die wordt toegezonden aan de Orde en die wordt geplaatst op de website van de NZa.

De aanhef van de tariefbeschikkingen met de eindnummers 5 en 6 — waartegen het beroep van de Stichting Bezorgd, voor zover ontvankelijk, zich richt — bevat een verwijzing naar de beleidsregels uurtarief DBC's, normtijden DBC's, honorariumbedragen DBC's, afronding tarieven alsmede DBC-bedragen en overige bedragen medisch specialistische zorg door of vanwege de zorginstelling A-segment of B-segment.

Het College stelt vast dat ter motivering van voormelde tariefbeschikkingen niet is volstaan met deze verwijzing. In de beslissingen op bezwaar van 10, 11 en 18 augustus 2010 worden deze tariefbeschikkingen — naar aanleiding van de tegen de tariefbeschikkingen van 9 november 2009 ingebrachte bezwaren en in het licht van de aanwijzingen van de minister van 6 juli 2009 en 7 mei 2010, alsmede het overleg over de mogelijkheid om tot differentiatie van de kortingen te komen — nader gemotiveerd. Daarbij is verwezen naar diverse als bijlage bijgevoegde stukken, waaronder het document ‘Toelichting op tariefbeschikkingen. Differentiatie tarieven medisch specialistische zorg 2010’. Daarmee zijn de tariefbeschikkingen naar het oordeel van het College voorzien van een kenbare motivering. In zoverre slaagt deze beroepsgrond van de Stichting Bezorgd niet. Of de motivering van de tariefbeschikkingen voldoende draagkrachtig is, zal in het navolgende — in het kader van de bespreking van de afzonderlijke materiële beroepsgronden — beoordeeld worden.

Verschillende appellanten stellen zich op het standpunt dat ten onrechte geen volledige inzage is gegeven in de brondata en de uitgevoerde berekeningen. De Orde heeft dit standpunt nader toegelicht in haar nadere memorie van 25 maart 2011. Volgens de Orde hadden de documenten waarom zij op grond van de Wet openbaarheid van bestuur heeft verzocht in deze procedure eveneens als op de zaak betrekking hebbende stukken dienen te worden overgelegd. De Orde heeft in dit verband 23 tekortkomingen opgesomd.

Ter zitting heeft verweerster op de 23 door de Orde genoemde punten gereageerd. Verweerster stelt zich op het standpunt dat de gevraagde gegevens zijn overgelegd of niet als op de zaak betrekking hebbende stukken kunnen worden aangemerkt. Zij heeft betoogd dat een deel van de door de Orde gevraagde ongecorrigeerde cijfers/informatie, zo deze al bestaat, niet bij haar berust.

Vervolgens heeft de Orde op 14 april 2011 een reactie uitgebracht, waarin zij per punt aangeeft welke informatie volgens haar ontbreekt. Bij brief van 27 april 2011 heeft verweerster haar standpunt ten aanzien van enkele punten gepreciseerd.

Verweerster heeft in totaal 298 producties als op de zaak betrekking hebbende stukken overgelegd. Het geschil spitst zich toe op de vraag of verweerster daarbij heeft verzuimd de volgende gegevens te overleggen:

Het College stelt vast dat verweerster ten behoeve van haar besluitvorming gebruik heeft gemaakt van gegevens aangeleverd door instellingen als, onder meer, het College van Zorgverzekeringen (CvZ), Vektis en CapGemini Consulting. Verweerster heeft deze gegevens, die veelal in rapporten zijn neergelegd, in de onderhavige procedure als op de zaak betrekking hebbende stukken overgelegd. Daaronder bevinden zich 30 cd-rom bestanden met brondata en berekeningen (bijlagen 263 tot en met 292 bij het verweerschrift).

Het College is van oordeel dat verweerder daarmee de op de onderhavige zaak betrekking hebbende stukken heeft overgelegd.

Niet is uitgesloten dat voormelde instellingen bij de bewerking van de brongegevens correcties hebben toegepast. Naast de door verweerster gehanteerde en overgelegde gegevens kunnen er derhalve ruwe of ongecorrigeerde brongegevens bestaan. Naar het oordeel van het College staan deze ruwe of ongecorrigeerde brongegevens in een dusdanig verwijderd verband tot de thans in geding zijnde besluitvorming dat verweerster deze niet als op de zaak betrekking hebbende stukken hoefde te overleggen. Dit geldt eveneens voor eventuele onderliggende berekeningen met betrekking tot de ruwe of ongecorrigeerde brongegevens die niet bij verweerster berusten.

Van de zijde van de Orde is gesteld is dat de aanwijzingen van de minister van 6 juli 2009 en 7 mei 2010 onrechtmatig zijn. In dat verband is onder meer betoogd dat de gestelde overschrijding van het Budgettair Kader Zorg (hierna: BKZ) in 2008, die de aanleiding is geweest voor het nemen van voormelde aanwijzingen, (mede) is veroorzaakt doordat het BKZ 2008, althans het gedeelte daarvan dat bestemd is voor medisch specialistische zorg (hierna: BKZ-MS), ten onrechte op een te laag bedrag is vastgesteld.

Daartoe is aangevoerd dat uit de Kamerstukken (Tweede Kamer, 2007–2008, 31200 hoofdstuk XVI, nr. 2, p. 26, 152, 154 en 180) blijkt dat bij de vaststelling van de begrotingsstaten van het ministerie van VWS op het BKZ-MS ten onrechte een besparing van € 175 miljoen is ingeboekt. In de toelichting bij deze besparing, die in de Kamerstukken is aangeduid als ‘maatregel uurtarief medisch specialisten’ is vermeld dat begin 2007 overeenstemming is bereikt met de Orde over de hoogte van het per 2008 in te voeren uurtarief voor medisch specialisten, dat het uurtarief is vastgesteld op € 132,-- (prijspeil 2006) en dat dit een verlaging van € 15,50 betekent ten opzichte van het macroneutrale uurtarief. In reactie op een vraag vanuit de Tweede Kamer om toe te lichten waarom de maatregel uurtarief medisch specialisten € 175 miljoen vanaf 2008 oplevert, heeft de minister geantwoord (Tweede Kamer, 2007–2008, 31200 XVI, nr. 13, p. 75–76) dat door de invoering van het uurtarief en de afschaffing van de lumpsumfinanciering het gemiddelde honorarium van vrijgevestigde medisch specialisten lager zal uitvallen. Daarbij is te kennen gegeven dat het bedrag van € 175 miljoen is bepaald op basis van het verschil tussen het in 2007 gehanteerde uurtarief en het tussen VWS en de Orde overeengekomen uurtarief, dat voor het aantal werkzame vrijgevestigde specialisten is uitgegaan van cijfers van het capaciteitsorgaan en dat een inschatting is gemaakt van het aantal uren dat een vrijgevestigde specialist jaarlijks gemiddeld besteedt aan patiëntgebonden werkzaamheden.

Volgens de Orde is de minister tot het bedrag van € 175 miljoen gekomen door uit te gaan van ongeveer 7500 vrijgevestigde specialisten, 1555 declarabele uren en een besparingsbedrag van € 15,-- (uitgaande van een gemiddeld uurtarief van € 147,50 en een normatief uurtarief van € 132,50). Die berekening van de effecten van de invoering van het normatieve uurloon is volgens de Orde niet juist: alleen in het B-segment (ongeveer 10% van de productie) is sprake van een besparing van € 15,-- per uur, nu het uurtarief in dat segment is gedaald naar € 132,50.

In het A-segment (ongeveer 90% van de productie) leidde de invoering van het normatieve uurloon echter niet tot een besparing, omdat in het dat segment alle specialismen een eigen uurtarief kenden, dat gemiddeld € 107,50 bedroeg. In het A-segment zou het uurtarief derhalve stijgen van € 107,50 naar € 132,50.

De invoering van het macroneutrale uurtarief met ingang van 1 januari 2008 zou voor het A-segment dan ook een opwaarts effect tot gevolg hebben van € 262,5 miljoen (90% × 7500 × 1555 × € 25,--), op welk bedrag echter € 134 miljoen in mindering moet worden gebracht als correctie voor de in 2007 nog geldende lumpsumsystematiek. Een en ander leidt, aldus de Orde, tot de conclusie dat de invoering van het normatieve uurloon voor het A-segment tot een extra uitgave van € 128,5 miljoen zou leiden en in het B-segment tot een besparing van € 17,5 miljoen.

De Orde is van mening dat de verlaging van het BKZ 2008 met € 175 miljoen op een foute aanname berust en dat de door de minister gestelde overschrijding van het BKZ 2008 een deugdelijke grondslag mist ter zake van een bedrag van € 175 miljoen. Volgens de Orde is het onmiskenbaar in strijd met het zorgvuldigheidsvereiste, het motiveringsvereiste, het rechtszekerheidsbeginsel en het verbod van willekeur dat de minister een omzetdaling van € 175 miljoen heeft ingeboekt terwijl een omzetstijging werd verwacht. De Orde acht het voorts naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar en in strijd met de algemene beginselen van behoorlijk bestuur, dat de minister de op 17 januari 2007 met de Orde gesloten overeenkomst over de invoering van het normatief uurtarief (de Gezamenlijke Verklaring) heeft opgezegd, nu daarin geen voorbehoud ten aanzien van het macrokader was opgenomen en de overschrijding daarvan niet aan de medisch specialisten, maar aan de minister moet worden toegerekend

Verschillende appellanten hebben aangevoerd dat de aanwijzingen onverbindend zijn wegens strijd met de Wmg en algemene beginselen van behoorlijk bestuur. In dit verband is onder meer aangevoerd dat de overschrijdingen van het BKZ voor een belangrijk deel zijn toe te schrijven aan een toegenomen productie als gevolg van een grotere zorgvraag en het feit dat de Wmg geen productiebeperkingen kent. Dit betekent, aldus appellanten, dat het risico op budgetoverschrijdingen in het systeem van de wet ingebakken zit en destijds door de wetgever is aanvaard. Tegen die achtergrond gaat het volgens hen niet aan om, wanneer het wettelijk stelsel bij nader inzien onwenselijke gevolgen heeft, de medisch specialisten daarvoor de rekening te presenteren. Door de Orde is er in dit verband op gewezen dat ziekenhuizen en medisch specialisten in het B-segment geen enkele praktische of juridische mogelijkheid hebben om gecontracteerde zorg af te stemmen op het beschikbare macrokader en dat het B-segment een open einde kent.

NVEO voert aan dat volumemutaties niet mogen worden verhaald op de oogartsen. Volgens NVEO is het aantal cataractoperaties en het aantal behandelingen van macula degeneratie met Lucentis of Avastin in 2008 enorm toegenomen. Hiermee is volgens NVEO een bedrag gemoeid dat meer dan de helft van de korting bedraagt. NVEO stelt dat met de korting het incidentierisico wordt verhaald op de oogartsen, terwijl dit een typisch zorgverzekeraarsrisico is.

Voorts is aangevoerd dat het besluit om de inkomens van de specialisten te beperken in strijd is met doel en strekking van de Wmg.

NVvH en NOG hebben gesteld dat de korting op de honoraria van medisch specialisten het vrij verkeer van diensten en/of de vrijheid van vestiging belemmert. Ter zitting hebben zij, onder verwijzing naar de memorie van toelichting bij de Wet aanvulling instrumenten bekostiging Wmg, betoogd dat de maatregel discrimineert, omdat alleen de medisch specialisten hiervan nadeel ondervinden, dat de maatregel niet beantwoordt aan dwingende redenen van algemeen belang aangezien het B-segment bewust aan de marktwerking is overgelaten en daarmee aan het algemeen belang is onttrokken, dat de maatregel verder gaat dan nodig is voor het bereiken van het doel en dat de maatregel niet geschikt is om het nagestreefde doel te verwezenlijken.

Verweerster heeft in reactie op voormelde beroepsgronden betoogd dat de kosten van de gezondheidszorg de resultante zijn van twee factoren: de prijs van een vorm van zorg en het volume daarvan. Dat de Wet tarieven gezondheidszorg (hierna: Wtg), en later de Wmg, geen grondslag bieden voor een regulering van het volume sluit volgens verweerster niet uit dat aan het totaal van de kosten (het product van prijs en volume) consequenties kunnen worden verbonden voor de hoogte van het tarief. Verweerder heeft daarbij gesteld dat het vanaf de inwerkingtreding van de Wtg mogelijk is geweest dat overschrijding van de aanvaardbaar geachte kosten in een bepaalde sector van zorg (het macrobudget) leidt tot een verlaging van de tarieven in die sector. Het bestaan van deze mogelijkheid werd bij een wijziging van de Wtg in 1992 buiten twijfel gesteld door de toevoeging van artikel 11, tweede lid, Wtg.

Op 1 oktober 2006 is de Wmg in werking getreden en is de Wtg ingetrokken. De regeling van de tariefregulering is, afgezien van enkele procedurele wijzigingen, ongewijzigd overgenomen in de Wmg. Het verwijt dat verweerster verboden inkomenspolitiek zou voeren is achterhaald door de afschaffing in 1992 van de wetgeving op grond waarvan de overheid, los van de toen vigerende Wtg, aanvaardbare inkomensniveaus voor vrije beroepsbeoefenaren kon vaststellen. Sindsdien bestaat geen specifieke wetgeving meer die betrekking heeft op het inkomensdeel van de tarieven en kan verweerster met betrekking tot elke component van het tarief zelfstandig beslissingen nemen.

Verweerster heeft voorts aangevoerd dat het uurtarief in 2004 door het College tarieven gezondheidszorg (hierna: Ctg) is berekend door het macrokader te delen door de productieve tijd van de medisch specialisten. Hoewel het normatieve uurloon alleen voor het B-segment gold, was het de bedoeling dat voor de werkzaamheden van de specialisten in beide segmenten een gelijk honorarium als norm zou gelden. Dat voor het A-segment geen normatief uurloon was vastgesteld, was gelegen in het feit dat de inkomsten van de specialisten in het A-segment bestonden uit honorariumomzet uit gedeclareerde DBC's, vermeerderd met aanvullende (lumpsum)betalingen van het ziekenhuis. Dit leidde ertoe dat in het A-segment voor de honoraria van de diverse specialisten een minuutprijs werd gehanteerd, die werd berekend op basis van de productie in 2002. Die minuutprijs gaf niet het gemiddelde honorarium weer, omdat de specialisten immers aanvullende betalingen van het ziekenhuis ontvingen.

Uitgaande van de berekeningen die het Ctg in 2004 heeft gemaakt, is het berekende normtarief net zo goed van toepassing op het A-segment als op het B-segment, aldus verweerster. Het Ctg heeft in de berekening immers geen onderscheid gemaakt tussen het A- en het B-segment. Wanneer vervolgens (in 2008) wijziging wordt gebracht in de norm op basis waarvan de honorariumtarieven zijn berekend, door het uurtarief te verlagen van € 147,50 naar € 132,50, is het niet meer dan logisch en redelijk dat het budgettair kader dat als norm dient voor de tariefstelling een navenante aanpassing ondergaat. Daarbij doet niet ter zake of als gevolg van de invoering van het nieuwe uurtarief feitelijk een omzetdaling te verwachten was. Het overheidsbeleid berust hierop dat een verlaging van de norm voor het uurtarief behoort te leiden tot een verlaging van de kosten. Die kostenverlaging is becijferd door het productievolume te vermenigvuldigen met het verschil tussen oud en nieuw uurtarief. Deze benadering blijft naar het oordeel van verweerster binnen de grenzen van een redelijke beleidsbepaling.

Daarnaast heeft verweerster aangevoerd dat het BKZ aangeeft welke kosten de minister voor de gezondheidszorg als geheel en voor de verschillende deelsectoren aanvaardbaar acht. Verweerster stelt zich op het standpunt dat het budgettair kader een normstellend karakter heeft. Dat achteraf gebleken is dat de raming van de maatregel uurtarief medisch specialisten niet overeenkomt met de werkelijke ontwikkeling van de kosten, betekent niet dat de raming ondeugdelijk was. Bij het besluit van de ministerraad eind april 2007 om in het kader van de begrotingsvoorbereiding voor 2008 een korting op het BKZ aan te brengen in verband met de invoering van het normatieve uurtarief in 2008, heeft ook de budgettaire problematiek bij de medisch specialisten en in het BKZ in bredere zin een rol gespeeld. Verweerster heeft in dit verband gewezen op een brief van VWS van 13 november 2009.

Ook heeft verweerster aangevoerd dat de verlaging van het BKZ met € 175 miljoen niet op zichzelf staat, maar onderdeel vormt van meerdere mutaties, waaronder de ophoging van het BKZ met € 250 miljoen in verband met ‘actualisatie’. De diverse mutaties hebben samen tot het ‘bedrag onder de streep’ geleid, het BKZ-bedrag voor 2008. In de politieke afweging is slechts van belang of het totaal van de voorziene kosten past binnen het budgettair kader, het begrotingsbeleid en de financiële prioriteiten van het kabinet. Het is niet aannemelijk dat de minister een verhoging met € 250 miljoen zou hebben geaccepteerd, wanneer het niet mogelijk zou zijn om tegelijk de aftrekpost van € 175 miljoen toe te passen.

Verweerster heeft er verder op gewezen dat het niet juist is dat de medisch specialisten de rekening gepresenteerd hebben gekregen voor de overschrijding van het budgettair kader in 2008, aangezien de getroffen maatregelen slechts ertoe strekken om herhaling van overschrijdingen in 2010 en latere jaren te voorkomen. Wat betreft de tariefregulering van medisch specialisten is er — behoudens een enkel onderdeel — geen verschil tussen het A- en het B-segment, aldus verweerster.

Tenslotte heeft verweerster aangevoerd dat voor de beoordeling van tariefmaatregelen de vraag naar oorzaken en verwijtbaarheden niet relevant is.

Het College zal allereerst ingaan op het toetsingskader.

In de onderhavige zaken gaat het om — al dan niet rechtstreekse — beroepen tegen tariefbeschikkingen van verweerster welke zijn gebaseerd op beleidsregels van verweerster, die op hun beurt zijn vastgesteld op grond van twee opvolgende aanwijzingen van de minister van VWS.

Een vergelijkbaar systeem gold in het verleden onder de Wtg. Volgens vaste rechtspraak van het College kon in een beroepsprocedure tegen een tariefbeschikking niet alleen worden beoordeeld of deze op zichzelf juist was en in overeenstemming met een beleidsregel, maar ook, bij wege van exceptieve toetsing, of de aanwijzing en de ter uitvoering daarvan vastgestelde beleidsregel verbindende kracht moest worden ontzegd omdat zij de toets der rechtmatigheid niet konden doorstaan. Zoals reeds eerder is geoordeeld (zie bijvoorbeeld de uitspraak van 29 januari 2009, AWB 08/30, LJN: BH3020) ziet het College geen grond voor een andere benadering in het kader van de toepassing van de sinds 1 oktober 2006 in werking zijnde Wmg. Hoewel belanghebbenden zoals appellanten niet bij de bestuursrechter kunnen opkomen tegen een aanwijzing en een beleidsregel als zodanig, kunnen zij hun grieven tegen die instrumenten dus wel door de bestuursrechter beoordeeld krijgen in het kader van een procedure die is gericht tegen een tariefbeschikking.

Ten aanzien van de aanwijzingen van 6 juli 2009 en 7 mei 2010 overweegt het College als volgt.

De grondslag voor de bevoegdheid van de minister tot het geven van aanwijzingen als de onderhavige, is vastgelegd in artikel 7 Wmg. De in het geding zijnde aanwijzingen voldoen aan de wettelijke eis dat zij betrekking hebben op een onderwerp waarover verweerster ingevolge de wet beleidsregels kan vaststellen, namelijk op tariefvaststelling. Zoals volgt uit artikel 57, zesde lid, Wmg, gelezen in samenhang met hetgeen in de Memorie van Toelichting daaromtrent is neergelegd, kan bij een tariefvaststelling een generieke korting op de tarieven worden toegepast. Verweerster heeft zich met argumenten ontleend aan de wetsgeschiedenis, terecht op het standpunt gesteld dat de mogelijkheid van tariefregulering, waaronder de mogelijkheid de tarieven te verlagen wanneer het totaal van de kosten de voor de overheid aanvaardbare kosten overschrijdt, ook in het huidige wettelijk stelsel mogelijk is gebleven.

Het College wijst er in dit verband op dat het, gezien de bestuurlijke en politieke bevoegdheid van de minister ten aanzien van het macrobudget voor de gezondheidszorg, uitsluitend aan de minister is, zoals dat ook onder de werking van de Wtg het geval was, om met betrekking tot het financiële macrokader de beleidsmatige keuzes te maken. Aan de op basis daarvan door de minister gegeven aanwijzingen dient verweerster binnen de grenzen van de rechtmatigheid uitvoering te geven door het vaststellen van beleidsregels en tariefbeschikkingen.

Het College overweegt voorts dat, ook al zou de bij de vaststelling van het BKZ 2008 in aanmerking genomen besparing van € 175 miljoen berusten op een onjuiste aanname van de minister — hetgeen door verweerster is weersproken —, zulks niet betekent dat het treffen van maatregelen door de minister in het kader van de aanwijzingen aan verweerster, met als doel om voor 2010 te voorkomen dat het BKZ wederom wordt overschreden, de bij de beoordeling daarvan in acht te nemen terughoudende rechterlijke toetsing niet kan doorstaan. Hierbij dient te worden gelet op voormelde bevoegdheid en verantwoordelijkheid van de minister voor het macrobudget voor de gezondheidszorg, en moet in aanmerking worden genomen dat het in het kader van de rijksbegroting vastgestelde BKZ 2008 als gegeven moet worden aanvaard.

Met betrekking tot de Gezamenlijke Verklaring van 17 januari 2007 heeft de minister bij brief van 5 juni 2009 aan de Orde mededeling gedaan van zijn voornemen tot het nemen van maatregelen op het gebied van de medisch specialistische zorg, waarbij hij heeft meegedeeld dat hij zich wellicht genoodzaakt zal zien om over te gaan tot beëindiging van de Gezamenlijke Verklaring wegens ingrijpend gewijzigde omstandigheden. De minister heeft de Gezamenlijke Verklaring vervolgens bij brief van 6 juli 2009 met ingang van 1 januari 2010 opgezegd.

Het College overweegt dienaangaande — vooropstellend dat in dit geding niet de Gezamenlijke Verklaring als zodanig ter beoordeling staat — dat het opzeggen daarvan door de minister zijn grond vindt in de keuze van de minister om overschrijding van het BKZ-MS te voorkomen. Gelet hierop, en in aanmerking nemend de terughoudende rechterlijke toetsing die ten aanzien van deze keuze geboden is, kan aan de Gezamenlijke Verklaring niet, zoals de Orde bepleit, de betekenis worden gehecht dat deze de onderhavige aanwijzingen onrechtmatig zou maken.

Ten aanzien van de betogen van verschillende appellanten dat de aanwijzingen onverbindend zijn, omdat de Wmg en/of algemene beginselen van behoorlijk bestuur zich verzetten tegen het redresseren van budgetoverschrijdingen die het gevolg zijn van productiegroei en in het bijzonder tegen het ingrijpen in de inkomens van medisch specialisten, overweegt het College dat, zoals hiervoor reeds is overwogen, de Wmg tariefverlaging om de kosten van de gezondheidszorg te beheersen toelaat. Het College heeft geen aanknopingspunten voor het oordeel dat dit — zoals appellanten betogen: ten principale — niet mogelijk zou zijn indien een budgetoverschrijding het gevolg is van productiegroei of indien de tariefmaatregel leidt tot negatieve inkomensgevolgen voor zorgaanbieders.

Evenmin is er grond voor het oordeel dat in dit opzicht een onderscheid tussen het A-segment en het B-segment zou moeten worden gemaakt, nu ook in het B-segment het honorariumdeel van de DBC's onder de tariefregulering valt.

Met betrekking tot het betoog van NNvH en NOG dat de maatregel het vrij verkeer van diensten en/of de vrijheid van vestiging belemmert, overweegt het College, in het midden latend of de maatregel een grensoverschrijdend effect heeft, dat een eventuele belemmering van deze vrijheden in dit geval gerechtvaardigd kan worden geacht door de met de maatregel gediende financiële belangen.

Gelet op het vorenstaande falen bovengenoemde beroepsgronden met betrekking tot de aanwijzingen van de minister.

Aan de aanwijzingen ligt ten grondslag een door de minister geconstateerde overschrijding van het BKZ-MS 2008. Deze overschrijding is in de aanwijzing van 6 juli 2009 vastgesteld op € 375 miljoen en in de aanwijzing van 7 mei 2010 verhoogd tot € 512 miljoen.

Verschillende appellanten hebben betoogd dat de hoogte van deze overschrijding onvoldoende vaststaat. In dit verband hebben zij aangevoerd dat de juistheid van de berekende overschrijding niet verifieerbaar is, nu zij niet de beschikking hebben gekregen over alle brondata.

Zoals het College hiervoor in 5.3.4 heeft overwogen, heeft verweerster alle onder haar berustende, op de zaak betrekking hebbende stukken overgelegd.

Voor zover appellanten betogen dat onvoldoende inzichtelijk is hoe de totale honorariumomzet van medisch specialisten in 2008 is berekend, volgt het College hen niet. In het memo van het ministerie van VWS van 7 mei 2010 is uiteengezet hoe het BKZ-MS 2008 is opgebouwd en op welke wijze de werkelijke kosten van medisch specialisten in 2008 zijn berekend. Deze berekeningen zijn gevalideerd door Capgemini.

Hetgeen appellanten hiertegen hebben aangevoerd ten aanzien van de in 2008 gerealiseerde totale honorariumomzet biedt het College onvoldoende aanknopingspunten om aan te nemen dat die honorariumomzet onjuist zou zijn berekend. Op de vraag welk deel van die honorariumomzet aan de medische specialisten in vrij beroep dient te worden toegerekend, zal hierna in 6.2.2 worden ingegaan.

Bij de berekening van het bedrag waarmee het BKZ-MS is overschreden is een correctie aangebracht voor de omzet die is gegenereerd door specialisten die in loondienst werkzaam zijn (hierna: dienstverbanders). Deze kosten maken namelijk geen deel uit van het BKZ-MS, maar van het macrobudget voor ziekenhuizen.

Verschillende appellanten hebben aangevoerd dat een te laag gedeelte van de gerealiseerde honorariumomzet 2008 is toegerekend aan de dienstverbanders. Dat het BKZ-MS 2008 met € 375 miljoen dan wel met € 512 miljoen is overschreden, staat daarom volgens deze appellanten onvoldoende vast.

De minister is bij deze correctie aanvankelijk ervan uitgegaan dat 14% van de totale omzet aan de dienstverbanders dient te worden toegerekend.

De Orde heeft vervolgens onder ziekenhuizen/stafvoorzitters een enquête gehouden over de vraag welke specialisten werkzaam zijn in dienstverband respectievelijk in vrij beroep. Volgens de Orde blijkt uit deze informatie dat het aantal specialisten in dienstverband gemiddeld ongeveer 50% hoger lag dan verweerster had verondersteld. De Orde heeft deze informatie aan verweerster ter hand gesteld.

Verweerster heeft in maart 2010 een nieuw onderzoek uitgevoerd. Bij dit onderzoek is gebruik gemaakt van de volgende bronnen:

De methodiek die is gevolgd ter bepaling van het percentage van de honorariumomzetten dat ten laste moet worden gebracht aan het BKZ-MS, is beschreven in een notitie van verweerster, getiteld: ‘Percentage honoraria toe te rekenen aan het BKZ MS’. Deze methodiek resulteert in een indeling van maatschappen in 6 categorieën, waarvan de omzet van 2 categorieën wordt toegerekend aan het BKZ-MS en van 2 categorieën aan dienstverbanders, terwijl 2 categorieën buiten beschouwing worden gelaten.

Uit het nadere onderzoek van verweerster is gebleken dat van de honorariumomzet 85,67% aan het BKZ-MS en 14,33% aan de dienstverbanders dient te worden toegerekend.

De opgave van verweerster van 9 augustus 2010 inzake de berekening van het percentage honoraria toe te rekenen aan het BKZ-MS en de als bijlage daarbij gevoegde notitie ‘Percentage honoraria toe te rekenen aan het BKZ MS’, zijn gecontroleerd door Berk Accountants en Belastingadviseurs. Berk heeft verklaard dat de gegevens zoals vermeld in de opgave in alle van materieel belang zijnde aspecten juist zijn weergegeven met in achtneming van de in de opgave opgenomen uitgangspunten.

De Orde heeft aangevoerd dat het percentage van 14,33% niet klopt en dat zij de uitkomst van het onderzoek van maart 2010 niet kan verifiëren, omdat zij geen inzage heeft gekregen in de door verweerster gehanteerde brongegevens 1, 3 en 4.

Het College overweegt dienaangaande als volgt.

Verweerster heeft op 9 maart 2011 30 cd-rom bestanden met brondata en berekeningen overgelegd (bijlagen 263 tot en met 292 bij het verweerschrift). In die bestanden zijn de bronnen 1, 3 en 4 terug te vinden. Bron 1 maakt deel uit van gedingstukken 284 en 288 (waarvan het College met toestemming van partijen vertrouwelijk kennis heeft genomen). Bron 3 bevindt zich in gedingstuk 286 en bron 4 in gedingstuk 289 (beide niet vertrouwelijk).

Daarnaast bevatten andere, niet-vertrouwelijke, gedingstukken informatie die ten grondslag ligt aan het onderzoek van verweerster, waaronder stuk 263 (resultaat indeling maatschappen naar categorie), stuk 265 en 266 (omzetten per specialisme).

De gehanteerde onderzoeksmethodiek is in bovengenoemde notitie inzichtelijk gemaakt.

Appellanten bestrijden de juistheid van deze methodiek op zichzelf niet. Hun bezwaren zijn in hoofdzaak terug te voeren op het volgens hen in het dossier ontbreken van brondata en daarop uitgevoerde bewerkingen.

Het College heeft mede aan de hand van de vertrouwelijke bestanden 284 en 288 steekproefsgewijs de gegevens uit de bronnen 1 tot en met 4 met elkaar vergeleken, hetgeen een consistent beeld met betrekking tot de indeling van maatschappen in een bepaalde categorie opleverde. De omzetcijfers in de diverse tabellen in de opgave van 9 augustus 2010 komen overeen met de cijfers in de bestanden 265 en 266. Het gaat hier om totaalomzetten per specialisme. Een tabel waarin de totaalomzetten zijn uitgesplitst naar instellingsniveau ontbreekt. Aanknopingspunten voor de veronderstelling dat de aggregatie van omzetten op instellingsniveau naar de totaalomzetten per specialisme niet juist zou hebben plaatsgevonden, ontbreken echter. Appellanten hebben ook geen argumenten genoemd om hieraan te twijfelen.

Het College heeft, gelet op hetgeen uit de stukken is gebleken, geen aanleiding om te twijfelen aan de juistheid van de uitkomsten van de gemaakte categorie-indeling van maatschappen en de daarop gebaseerde toerekening van omzetten. Hetgeen hierover overigens door appellanten is aangevoerd leidt het College niet tot een ander oordeel.

Verweerster heeft derhalve aannemelijk gemaakt dat van de honorariumomzet 85,67% aan het BKZ-MS en 14,33% aan de dienstverbanders dient te worden toegerekend.

Verschillende appellanten voeren aan dat verweerster ten onrechte niet is overgegaan tot een herijking van de normtijden per specialisme. Daarbij hebben zij onder meer gewezen op de aanwijzing van de minister van 6 juli 2009, waarin de minister verweerster opdraagt om ten behoeve van de vaststelling van de tarieven 2010 de normtijden per specialisme te herijken.

Verweerster stelt zich op het standpunt dat zij heeft getracht de normtijden te herzien, maar dat in september 2009 moest worden vastgesteld dat voor de rondrekening onvoldoende solide gegevens beschikbaar waren. Verweerster wijst er in dit verband op dat de Orde in mei 2009 haar medewerking aan de rondrekening heeft opgezegd en dat een aantal wetenschappelijke verenigingen kritiek heeft geuit op het rapport van Capgemini over de rondrekening. Een volledige herziening van de normtijden zou in verband met het omvangrijke onderzoek dat daarvoor nodig is een lange periode vergen. Het zou niet mogelijk zijn de resultaten te verwerken in tariefmaatregelen, die de in 2010 door de minister aangewezen correctie tot gevolg zouden hebben. De aanwijzing van de minister van 6 juli 2009 verplichtte bij die stand van zaken niet tot een herziening van de normtijden. De aanwijzing van de minister van 7 mei 2010 laat verweerster de vrijheid om de tariefmaatregelen op een door haar te bepalen wijze vorm te geven.

In artikel 5 van de aanwijzing van 6 juli 2009 is bepaald dat verweerster ten behoeve van de vaststelling van de tarieven 2010 de normtijden per specialisme herijkt die aan de berekening van het tarief voor een diagnose behandeling ten grondslag hebben gelegen, indien en voor zover die herijking naar het oordeel van verweerster mogelijk is. Daarbij is artikel 4 van de aanwijzing gedeeltelijk van overeenkomstige toepassing verklaard. Daaruit volgt dat verweerster bij deze herijking onder meer uitgaat van gegevens en inlichtingen die zij verzamelt bij de ter zake belanghebbenden als bedoeld in artikel 3:2 van de Awb en dat zij gebruik maakt van haar bevoegdheid als bedoeld in artikel 69 Wmg indien en voor zover de gegevens en inlichtingen door belanghebbenden niet (tijdig) zijn geleverd.

In artikel 3 van de aanwijzing van 7 mei 2010 is bepaald dat verweerster de wijze bepaalt waarop de neerwaartse bijstelling van de tarieven wordt vormgegeven en daarbij redelijkerwijs rekening houdt met de consequenties van de differentiatie van de korting per specialisme.

In de aanwijzing is van 7 mei 2010 is niet bepaald dat de korting geheel of gedeeltelijk dient te worden gerealiseerd door een herijking van de normtijden.

Blijkens de stukken en het verhandelde ter zitting heeft verweerster getracht om ten behoeve van de vaststelling van de tarieven voor 2010 over te gaan tot een (vereenvoudigde) herijking van de normtijden. Daartoe heeft verweerster in 2009 Capgemini opdracht gegeven een vereenvoudigde herijking van de normtijden van 2007 uit te voeren. Aangezien verweerster niet beschikte over de voor deze vereenvoudigde herijking benodigde gegevens heeft zij in juni 2009 de Orde en wetenschappelijke verenigingen gevraagd om deze gegevens te overleggen. De Orde en wetenschappelijke verenigingen hebben onder protest aan dit verzoek van verweerster voldaan. Daarbij hebben zij onder meer te kennen gegeven dat een rondrekening op basis van productiedata 2007 alleen kan plaatsvinden met capaciteitsdata uit 2007. Door slechts een mutatie van het aantal capita van 2005 naar 2007 mee te nemen wordt volgens hen onvoldoende rekening gehouden met de toegenomen tijdsbesteding van medisch specialisten. Vervolgens heeft Capgemini Consulting in juli 2009 het rapport ‘Rondrekening DBC normtijden 2007’ uitgebracht. Een aantal wetenschappelijke verenigingen heeft op dit rapport kritiek geuit. Deze kritiek hield onder meer in dat het rapport van Capgemini was gebaseerd op verouderde gegevens die niet meer de werkelijkheid van 2007 en 2008 weergaven.

Het College stelt vast dat tussen partijen niet in geschil is dat het onderzoek van Capgemini onvoldoende solide gegevens heeft opgeleverd voor een vereenvoudigde herijking van de normtijden, mede gelet op de kritiek die door wetenschappelijke verenigingen op het rapport van Capgemini is geuit. Verweerster heeft voorts ter zitting nader toegelicht dat een goede herijking van de normtijden een nieuw tijdbestedingsonderzoek, capaciteitsonderzoek en headcountonderzoek vergt. Appellanten hebben niet weersproken dat deze herijking van de normtijden, inclusief rondrekening en verwerking van de normtijden in de tarieven, ongeveer twee jaar duurt. Een periode van twee jaar voor een herijking van de normtijden was niet beschikbaar bij de voorbereiding van de tariefbeschikkingen met de eindnummers 1 en 2. Deze periode was evenmin beschikbaar bij de voorbereiding van de beslissingen op bezwaar van 10, 11 en 18 augustus 2010 en de primaire tariefbeschikkingen met de eindnummers 5 en 6. In deze omstandigheden heeft verweerster zich, mede gelet op het aanzienlijke budgettaire belang dat is gediend bij het voorkomen van een overschrijding van het BKZ-MS in 2010, naar het oordeel van het College in redelijkheid op het standpunt kunnen stellen dat de onderhavige tariefmaatregel niet gebaseerd behoefde te worden op een herijking van de normtijden. De aanwijzingen van de minister, hiervoor weergegeven, lieten ook ruimte voor het afzien daarvan.

Het argument van appellanten dat verweerster reeds in eerdere jaren periodiek onderhoud had moeten plegen aan het DBC-systeem, doet er niet aan af dat verweerster in de hierboven beschreven omstandigheden heeft kunnen afzien van een herijking van de normtijden.

De Stichting Bezorgd heeft voorts aangevoerd dat verweerster had moeten afwijken van de beleidsregel normtijden DBC's. De Stichting Bezorgd heeft daartoe aangevoerd dat zij ervan uitgaat dat een onderzoek tot herijking van de normtijden inmiddels is aangevangen en dat er thans voldoende cijfers beschikbaar zullen zijn om, in afwijking van de beleidsregel normtijden DBC's, tot aanpassing van de honorariumcomponent in de DBC's over te gaan.

Verweerster heeft ter zitting verklaard dat, in afwachting van de herziening van het tariefsysteem per 1 januari 2012, niet is overgegaan tot het verkrijgen van nieuwe geactualiseerde gegevens over de normtijden.

De grief mist derhalve feitelijke grondslag.

Verschillende appellanten komen op tegen de differentiatie van de korting tussen de verschillende specialismen.

De Orde voert aan dat de gedifferentieerde korting tot stand is gekomen op basis van een vergelijking van omzetten tussen 2007 en 2008, die nog steeds de resultante is van niet onderhouden normtijden. Bij een vergelijking van de drie consultatierondes valt op dat de uitkomsten van de differentiatie per specialisme en per consultatieronde onverklaarbaar en in een niet aanvaardbare mate variëren; de differentiatie is een tombola geworden. Verweerster heeft volgens de Orde verzuimd de differentiatie te completeren met een additionele herverdelingsstap om de omzet en inkomensverschillen tussen medisch specialisten te nivelleren. De door verweerster toegepaste smoothing factor is volgens de Orde niet in staat de grote en onverklaarbare inkomens- en omzetverschillen tussen specialismen tegen te gaan, want deze effent slechts de uitschieters aan het omzetspectrum. De differentiatie laat geen rechtvaardiger beeld zien dan de generieke korting en is daarmee, mede gelet op de doelstelling dat zij tot een rechtvaardiger uitkomst moet leiden, onacceptabel.

De Stichting Bezorgd voert aan dat in het technisch overleg ten onrechte is gekozen om scenario II (differentiatie op basis van omzetstijging) uit te voeren in plaats van scenario III (differentiatie op basis van omzetstijgingen en indicatie capaciteitsontwikkeling) of scenario IV (differentiatie op basis van volledig nieuw tijdbestedingsonderzoek), die tot zorgvuldiger uitkomsten leiden. Volgens haar worden met de gekozen berekeningswijze voor de differentiatie twee te onderscheiden oorzaken van omzetstijgingen tussen 2007 en 2008 op één hoop gegooid. De smoothing factor is volgens de Stichting Bezorgd toegevoegd om de inherente en fundamentele gebreken van het differentiatiesysteem te maskeren. De Stichting Bezorgd stelt dat verweerster dient te motiveren welke extreme waarden met behulp van de smoothing factor zijn afgevlakt en welke waarden als niet-extreem worden beschouwd.

NVvH en NOG voeren aan dat de door verweerster gemaakte vergelijking tussen omzetgegevens van 2007 en 2008 niet opgaat vanwege de grote verschillen tussen beide jaren. Zij sommen in dit verband in hun aanvullend beroepschrift dertien ontwikkelingen op, die volgens hen van belang zijn. Verder voeren NVvH en NOG aan dat de differentiatie berust op ondeugdelijke cijfers. Volgens hen is ten onrechte gekeken naar geregistreerde in plaats van ontvangen honorariumomzetten en zitten in DBC's tarieven versleuteld van medisch specialisten die niet bij de behandeling betrokken zijn.

NVvDV en NVvU voeren aan dat de gekozen differentiatiemethode willekeurig en niet transparant is en niet spoort met de overwegingen van de voorzieningenrechter van het College in zijn uitspraak van 27 januari 2010. Verweerster is in het technisch overleg niet serieus ingegaan op de voorstellen van de wetenschappelijke verenigingen.

NVvC voert aan dat verweerster bij de berekening van de gedifferentieerde korting ten onrechte de invoering van het normatief uurtarief, die volgens haar de belangrijkste oorzaak is van de overschrijding van het BKZ, als relevante factor ter zijde heeft geschoven.

Mede naar aanleiding van de uitspraak van de voorzieningenrechter van het College van 27 januari 2010 heeft verweerster onderzoek verricht naar de mogelijkheid om de financiële taakstelling van de aanwijzingen te realiseren door een specialisme specifieke korting. Over deze differentiatie heeft op 15 februari 2010, 4, 16 en 30 maart 2010 en 26 april 2010 tussen verweerster enerzijds en de Orde, NVvH, NVvU, NVvDV, NOG en de Nederlandse Orthopaedische Vereniging anderzijds technisch overleg plaatsgevonden. Vervolgens heeft verweerster een concept differentiatiemodel opgesteld dat in drie consultatierondes is voorgelegd aan belanghebbenden.

Verweerster heeft zich op het standpunt gesteld dat de tarieven met ingang van 1 september 2010 met materieel terugwerkende kracht tot 1 januari 2010 gedeeltelijk gedifferentieerd kunnen worden op basis van het door haar gekozen scenario II. Dit differentiatiemodel is gebaseerd op een vergelijking van ontvangen honoraria per specialisme in 2007 met ontvangen honoraria in 2008, gebaseerd op gegevens van het CvZ voor DBC honoraria en Vektis voor honoraria uit zogenoemde overige producten en trajecten (OVP's, OVT's en OP's). Hierbij zijn de omzetten 2007 onder meer gecorrigeerd voor de aanpassingen van het tariefsysteem en normtijden per 1 januari 2008, en uitgedrukt als ware het tariefsysteem en normtijden van 2008 reeds in 2007 ingevoerd. Daarnaast zijn de effecten van de ondersteunerscompensatiefactoren voor ondersteunend specialismen geneutraliseerd in de omzetten. De mutatie in (gecorrigeerde) omzet is de grondslag van de specialisme specifieke correctiefactor, waarbij geldt dat een stijging van de omzet tussen 2007 en 2008 leidt tot een korting, en een daling van de omzet tussen deze jaren leidt tot een toeslag. Voor het resterende gedeelte van de taakstelling dat niet door de specialisme specifieke korting kon worden gerealiseerd, heeft verweerster de tarieven voor de medisch specialisten generiek gekort.

In de aanwijzingen van de minister van 6 juli 2009 en 7 mei 2010 is vermeld dat verweerster de wijze bepaalt waarop de neerwaartse bijstelling van de tarieven wordt vormgegeven.

Ter beoordeling van het College staat of verweerster op basis van deze aanwijzingen in redelijkheid heeft kunnen besluiten de tariefmaatregelen gedeeltelijk te differentiëren overeenkomstig het door haar gekozen scenario II.

Voor zover de bezwaren zich richten tegen het technisch overleg en de consultatierondes, overweegt het College het volgende.

Het technisch overleg had tot doel nader onderzoek te doen naar de mogelijkheden voor differentiatie van de tariefmaatregelen, de daarvoor meest geschikte methode en de gegevens die daarvoor nodig zijn. De inbreng van de Orde en een vijftal wetenschappelijke verenigingen van medisch specialisten in het technisch overleg, heeft verweerster gebruikt ten behoeve van het opstellen van een concept differentiatiemodel. Dit concept differentiatiemodel heeft verweerster in drie rondes ter consultatie voorgelegd aan belanghebbenden.

Met appellanten moet worden vastgesteld dat de uitkomsten van de differentiatie per consultatieronde variëren. Dat het hier zou gaan om onverklaarbare verschillen acht het College echter niet aannemelijk gemaakt. Daarbij neemt het College in aanmerking dat verweerster gedurende de consultatierondes substantiële wijzigingen heeft doorgevoerd. Naar aanleiding van de eerste consultatieronde heeft verweerster de differentiatiemethodiek op de volgende onderdelen bijgesteld:

Verder heeft verweerster na de tweede consultatieronde nieuwe recente schadelastcijfers van CvZ in het concept differentiatiemodel ingevoerd.

Gezien het voorgaande ziet het College in hetgeen appellanten hebben aangevoerd met betrekking tot het technisch overleg en de consultatierondes, geen grond voor het oordeel dat verweerster de tariefbeschikkingen in zoverre niet met de vereiste zorgvuldigheid heeft voorbereid.

Scenario II is gebaseerd op een vergelijking tussen ontvangen honoraria per specialisme in 2007 en ontvangen honoraria in 2008. De berekeningswijze is beschreven in het document ‘Toelichting op tariefbeschikkingen. Differentiatie tarieven medisch specialistische zorg 2010’ en bestand 283. De gebruikte gegevens van CvZ voor DBC honoraria en de gegevens van Vektis voor honoraria uit OVP's, OVT's en OP's kunnen onder meer worden gevonden in de bestanden 268, 269 en 283. Gelet op deze door verweerster overgelegde gegevens kan het College de algemene stelling van appellanten dat de berekeningen van verweerster niet controleerbaar zijn niet volgen.

Hetgeen appellanten hebben aangevoerd biedt het College geen grond voor het oordeel dat verweerster niet in redelijkheid heeft kunnen komen tot een differentiatie volgens scenario II. Het College acht voldoende aannemelijk gemaakt dat deze methode een redelijk doel dient — het bepalen van de omzetgroei per medisch specialisme tussen 2007 en 2008, voor zover deze niet door exogene factoren zoals wijzigingen in de DBC-systematiek wordt bepaald — en dat de toegepaste correctiefactoren toereikend zijn om dit doel zo dicht mogelijk te benaderen.

Verweerster had voor het ontwikkelen van een differentiatiemodel een beperkte tijd beschikbaar, omdat zij uitvoering moest geven aan de aanwijzingen van de minister en beslissingen op de bezwaren tegen de tariefbeschikkingen met de eindnummers 1 en 2 moest nemen. Mede gelet hierop kon van verweerster redelijkerwijs niet worden gevergd dat zij elke afzonderlijke oorzaak van een omzetmutatie in beeld te zou brengen en daarmee in de differentiatiemethode rekening zou houden.

Verweerster heeft zich in het verweerschrift op het standpunt gesteld dat inherent aan het werken met rekenmodellen is dat er enige modelonderzekerheid is. In het grootste deel van de gevallen zal deze onzekerheid niet van betekenende invloed zijn op de uitkomsten van het differentiatiemodel, omdat de verschillende afwijkingen waartoe het differentiatiemodel aanleiding kan geven tegen elkaar wegvallen. In een kleiner gedeelte van de gevallen kan dat volgens verweerster anders zijn. Om de effecten in die gevallen te matigen heeft verweerster scenario II gecompleteerd met de zogenoemde smoothing factor. Door toepassing van deze factor worden de resultaten van de specialisme specifieke korting enigszins geëffend.

Het College ziet in hetgeen appellanten hebben aangevoerd geen aanknopingspunt voor het oordeel dat verweerster de differentiatie in redelijkheid niet met deze smoothing factor heeft kunnen completeren.

Voor zover de Orde heeft aangevoerd dat verweerster aan het differentiatiemodel in plaats van de smoothing factor een herverdelingsstap had moeten toevoegen, overweegt het College het volgende. De door de Orde beoogde herverdelingsstap beoogt de gemiddelde individuele omzet per specialisme binnen een bepaalde bandbreedte te brengen, waardoor een verdergaande matiging van de inkomensverschillen tussen specialisten wordt bereikt dan met toepassing van de smoothing factor. Blijkens de toelichting op de tariefbeschikkingen (p. 36) heeft bij de beslissing van verweerster om het voorstel van de Orde niet over te nemen, een rol gespeeld dat hiervoor het vaststellen van een staffel met vele extra parameters noodzakelijk is, terwijl de smoothing factor slechts één parameter heeft. Verweerster heeft daar in het verweerschrift aan toegevoegd dat het doel van de differentiatiemethode is om te komen tot een differentiatie van de tariefkortingen, waarbij een hogere correctie wordt toegepast naarmate een medisch specialisme tussen 2007 en 2008 een hogere omzetgroei heeft gehad, maar niet om tot een volledige inkomensnivellering van alle medisch specialisten te komen. Naar het oordeel van het College heeft verweerster, gelet ook op de ruimte die haar in de aanwijzingen is gegeven met betrekking tot de vormgeving van de tariefmaatregel, aldus voldoende gemotiveerd waarom geen additionele herverdelingsstap in het model is opgenomen.

Voor zover de Stichting Bezorgd heeft aangevoerd dat voor scenario III of IV in plaats van scenario II had moeten worden gekozen, overweegt het College dat differentiatie op basis van scenario IV in wezen een herijking van de normtijden vergde. Verweerster heeft, zoals hiervoor onder 6.3.5 is overwogen, in redelijkheid kunnen afzien van een herijking van de normtijden. Scenario III is blijkens de toelichting op de tariefbeschikkingen niet zorgvuldiger te achten dan scenario II, aangezien op basis van de beschikbare capaciteitsgegevens geen statistisch significante correlatie is vastgesteld tussen mutaties in capaciteit en mutaties in omzet in de periode 2007–2008. De Stichting Bezorgd heeft dit als zodanig niet bestreden.

Gezien het voorgaande heeft verweerster er in redelijkheid voor kunnen kiezen om niet op basis van scenario III of IV te differentiëren.

De slotsom is dat in verband met hetgeen appellanten hebben aangevoerd niet kan worden staande gehouden dat verweerster op onjuiste wijze aan de aanwijzing invulling heeft gegeven door de tariefmaatregelen gedeeltelijk te differentiëren op basis van scenario II. De omstandigheid dat na toepassing van deze differentiatiemethode aanzienlijke verschillen bestaan tussen de berekende omzetten van de verschillende specialismen, leidt niet tot een ander oordeel. Gelet op hetgeen hiervoor is overwogen over de vormgeving van scenario II acht het College aannemelijk dat deze verschillen niet uitsluitend een gevolg zijn van deze methode zelf, maar ook andere oorzaken hebben, zoals in het verleden bestaande omzetverschillen.

Op de vraag of de gevolgen van het differentiatiemodel aanvaardbaar kunnen worden geacht, zal hierna in overweging 6.7 worden ingegaan.

De Orde, NVvC en NVvP voeren aan dat er geen reden is de tarieven voor keuringen te korten. Keuringen vallen immers buiten het BKZ.

NVvP voert aan dat cytologisch onderzoek naar baarmoederhalskanker in het kader van het bevolkingsonderzoek wordt gefinancierd op grond van de Subsidieregeling Publieke Gezondheid. De uitgaven op grond van deze subsidieregeling vallen buiten het BKZ, zodat er geen reden is om de tarieven voor voormeld onderzoek te korten.

Verweerster heeft alle honorariumtarieven 2010 voor medisch specialistische zorg, voor zover deze wordt geleverd door of onder verantwoordelijkheid van vrijgevestigd medisch specialisten, neerwaarts bijgesteld. Hoewel de kosten voor keuringen en het cytodiagnostisch onderzoek naar baarmoederhalskanker in verband met het bevolkingsonderzoek niet ten laste van het macrobudget komen, acht verweerster een neerwaartse bijstelling van de desbetreffende tarieven gerechtvaardigd. Verweerster heeft betoogd dat vanwege deze neerwaartse bijstelling de onderlinge verhouding tussen de tarieven voor keuringen en cytodiagnostisch onderzoek naar baarmoederhalskanker in verband met het bevolkingsonderzoek enerzijds en overige tarieven anderzijds in stand blijft. Aldus worden volgens verweerster onevenwichtigheden in het stelsel van tarieven, en de mogelijke daarmee gepaard gaande ongunstige gedragseffecten, voorkomen.

Het College stelt voorop dat verweerster bij de vormgeving van de neerwaartse bijstelling van de tarieven, gelet op de formulering van de aanwijzingen van de minister, beleidsruimte toekomt. De neerwaartse bijstelling van de tarieven voor keuringen en bevolkingsonderzoek naar baarmoederhalskanker draagt echter niet bij aan het doel van de tariefbeschikkingen, te weten het voorkomen van een nieuwe overschrijding van het BKZ-MS. De kosten voor deze keuringen en dit bevolkingsonderzoek komen immers niet ten laste van het macrobudget voor de medisch specialisten. Verweerster heeft niet inzichtelijk kunnen maken dat en op welke wijze bij vorenomschreven keuringen en onderzoeken onevenwichtigheden in het tariefstelsel en ongunstige gedragseffecten kunnen optreden en hoe dit met een neerwaartse bijstelling van de ter zake geldende tarieven zou kunnen worden voorkomen. Medisch specialisten zullen als regel geen invloed hebben op de beslissing om een keuring te verrichten. Sommige keuringen worden bijvoorbeeld op verzoek het centraal bureau rijvaardigheidsbewijzen of instellingen belast met de uitvoering van sociale zekerheidswetten verricht. Wat betreft het cytodiagnostisch onderzoek naar baarmoederhalskanker in verband met het bevolkingsonderzoek is ter zitting gebleken dat pathologen alleen celmateriaal krijgen aangeleverd dat al is afgenomen. Pathologen hebben geen invloed op de beslissing van de huisarts en/of diens patiënte om wel of niet over te gaan tot het (laten) afnemen van celmateriaal.

Gezien het voorgaande is het College van oordeel dat verweerster ten onrechte de tarieven voor keuringen en cytodiagnostisch onderzoek in verband met het bevolkingsonderzoek neerwaarts heeft bijgesteld.

De beroepen van de Orde, NVvC en NVvP slagen in zoverre.

In de in 2005 ingevoerde DBC-systematiek wordt onderscheid gemaakt tussen ondersteunende specialismen (radiologie, nucleaire geneeskunde, klinische chemie, medische microbiologie, pathologie, anesthesiologie) en poortspecialismen. De verrichtingen en de daarmee samenhangende honorariumdelen van de ondersteunende specialisten (hierna: ondersteuners) zijn onderdeel van de DBC's van poortspecialisten. De poortspecialist opent de betreffende DBC.

In — onder meer — het document van DBC-onderhoud ‘Tariefberekening ondersteunende specialisten Versie 1.1’ is de wijze waarop het honorarium van ondersteuners wordt berekend, uiteengezet. De ondersteunershonoraria worden per DBC berekend op basis van het (generieke) uurtarief dat jaarlijks door verweerster wordt vastgesteld, de ondersteunersnormtijd per zorgactiviteit (vastgesteld tijdens de rondrekening 2005) en het profiel van de betreffende DBC. Dit profiel wordt berekend met behulp van data uit het DBC Informatie Systeem (hierna: DIS), dat registreert welke zorgactiviteiten voorkomen, hoe vaak deze zorgactiviteiten procentsgewijs in de verschillende subtrajecten voorkomen — en als deze activiteiten bij een subtraject voorkomen, hoe vaak ze dan gemiddeld worden geregistreerd — en, ten slotte, welke ondersteuners de zorgactiviteit hebben uitgevoerd.

Vanaf de invoering van het DBC-systeem is onderkend dat deze methode niet perfect is. Daarbij speelt onder meer een rol dat bij sommige verrichtingen sprake is van een onbekende uitvoerder. Voorts, dat het specialisme klinische chemie pas in 2009 als ondersteunend specialisme in de ziekenhuisadministraties is opgenomen. Verder had een onvolledige aanlevering van data, omdat niet alle ondersteunende verrichtingen daadwerkelijk in het DIS werden geregistreerd, een onderdekking in de profielen tot gevolg. Omdat het aantal ondersteunende verrichtingen per DBC niet exact kan worden vastgesteld, werd vanaf 2005 met een correctiefactor gewerkt, aangeduid als de ondersteunerscompensatiefactor (hierna: OCF). De OCF werd tot 2010 berekend op basis van historische omzetten. In 2009 is op verzoek van DBC-Onderhoud door bureau ‘De Praktijk’ een onderzoek uitgevoerd naar een mogelijke herijking van de OCF. In een steekproef bij een aantal instellingen zijn de in 2007 in het Ziekenhuis Informatie Systeem (ZIS) geregistreerde ondersteunende verrichtingen opgevraagd. Op basis hiervan is een compensatiefactor berekend, die is geëxtrapoleerd naar een landelijke referentiecapaciteit aan de hand van de in datzelfde jaar in het DIS geregistreerde verrichtingen van dezelfde instellingen. De ondersteunershonoraria zijn berekend per DBC, waarbij de DIS-data zijn ontdaan van technische fouten en aangevuld op basis van gegevens over de verhoudingen onder de wel bekende uitvoerders. De aldus verkregen compensatiefactor is vervolgens toegepast op de landelijke profielen voor ondersteunende specialismen en verwerkt in de honoraria in het A-segment.

Een en ander heeft geresulteerd in een aanpassing van de OCF voor de verschillende ondersteunende specialismen, die — naar aanleiding van de aanwijzing van de minister van 6 juli 2009 — is verwerkt in de tariefbeschikkingen van 9 november 2009.

Tegen de in de tariefbeschikkingen van 9 november 2009 vervatte aanpassing van de OCF is bezwaar gemaakt door, onder meer, de Orde, NVvP, NVvNG, NVMM en door de maatschap microbiologie, de maatschap nucleaire geneeskunde en het Sint Antonius Ziekenhuis.

In de hierop genomen besluiten op bezwaar van 11 augustus 2010 heeft verweerster verwezen naar eerdergenoemd document ‘Tariefberekening ondersteunende specialisten Versie 1.1’ en gememoreerd dat op 14 april en 31 mei 2010 informatiebijeenkomsten zijn gehouden waarin de berekeningsmethode van de OCF per 2010 nader is toegelicht.

Verweerster heeft de bezwaren met betrekking tot de onjuiste registratie van het uitvoerderschap in DIS gegrond verklaard. Verweerster heeft de door de vertegenwoordigers van de wetenschappelijke verenigingen aangeleverde gegevens, die afwijken van de door verweerster gebruikte DIS-gegevens, onderzocht op juistheid en objectiviteit en meegewogen in haar besluitvorming. Dit heeft geleid tot een bijstelling van de OCF. Verweerster heeft in de besluiten op bezwaar aangekondigd de wijzigingen die hieruit voortvloeien uit te zullen werken in de tariefbeschikkingen voor 2011, met materiële terugwerkende kracht over 2010.

De bezwaren met betrekking tot de registratie van onderlinge dienstverlening tussen de ziekenhuizen heeft verweerster ongegrond verklaard. Verweerster heeft geconstateerd dat de berekeningen van DBC-Onderhoud uitgaan van DIS-gegevens. Als uitgangspunt geldt dat een volledige en juiste bronregistratie in DIS primair de verantwoordelijkheid is van degenen die de data aan DIS dienen aan te leveren, derhalve partijen zelf. Hoewel partijen hun eerder aan DIS verstrekte data wensen bij te stellen, hebben zij op dit punt niet kenbaar gemaakt te beschikken over vollediger of juistere data. Gelet hierop heeft verweerster niet nader onderzocht of de gehanteerde DIS-data bijstelling behoeven voor de te nemen beslissingen op bezwaar.

Verweerster heeft verder geen reden om aan te nemen dat de omzet van een gemiddeld declarerend medisch specialist onder de normatieve omzet eindigt. De stelling van bezwaarden dat de gevolgen van de aanpassing van de OCF onevenredig jegens hen zijn, volgt verweerster dan ook niet.

Van een schending van het gelijkheidsbeginsel is volgens verweerster geen sprake, omdat poortspecialisten en ondersteuners geen gelijke gevallen zijn.

In beroep is tegen de aanpassing van de OCF opgekomen door de Orde, NVvP, NVvNG, NVMM en door de maatschap microbiologie, de maatschap nucleaire geneeskunde en het Sint Antonius Ziekenhuis.

In het aanvullend beroepschrift van 29 december 2010 van, onder meer, NVvP, NVvNG en NVMM wordt namens NVVP meegedeeld dat deze appellante in verband met de wijze waarop verweerster haar in de besluiten van 18 november 2010 — de tariefbeschikkingen 2011 — tegemoet is gekomen, afziet van een deel van haar bezwaren in de voorliggende procedure. Het College gaat ervan uit dat NVVP haar bezwaren voor zover gericht tegen de berekening en vaststelling van de OCF niet langer handhaaft.

De Orde, NVvNG en NVMM hebben aangevoerd dat de berekening van de aanpassing niet inzichtelijk en controleerbaar is, mede omdat de onderliggende brondata niet aan hen zijn verstrekt.

NVvNG en NVvMM hebben daarnaast in hun aanvullend beroepschrift van 29 december 2010 de volgende gronden aangevoerd:

De maatschap microbiologie, de maatschap nucleaire geneeskunde en het Sint Antonius Ziekenhuis hebben in hun aanvullend beroepschrift van 29 december 2010 aangevoerd dat door een combinatie van bovengemiddelde zorg in het Sint Antonius Ziekenhuis, inadequate zorgprofielen die hieraan geen recht doen, onduidelijk gesleutel aan de OCF door verweerster, het niet herijken van de normtijden door verweerster, alsmede de generieke tariefkorting, hun inkomen ruim beneden de normomzet komt te liggen die is vastgesteld in het kader van het normatieve uurtarief.

In artikel 4 van de aanwijzing van 6 juli 2009 is bepaald dat verweerster ten behoeve van de vaststelling van tarieven voor 2010 de compensatie voor ondersteunende specialismen bij prestatiebeschrijvingen in de vorm van een DBC herijkt. Verweerster gaat bij die herijking onder meer uit van gegevens en inlichtingen die zij verzamelt bij de ter zake belanghebbenden. Voorts is in artikel 4 bepaald dat verweerster de wijze bepaalt waarop de herijking wordt vormgegeven.

In artikel 3 van de aanwijzing van 7 mei 2010 is vermeld dat verweerster de wijze bepaalt waarop de neerwaartse bijstelling van de tarieven wordt vormgegeven.

Ten aanzien van de beroepsgrond dat de berekening van de aanpassing niet inzichtelijk en controleerbaar is, mede omdat de onderliggende brondata niet zijn verstrekt, overweegt het College als volgt. De methodiek van de berekening van de aanpassing van de OCF is beschreven in meergenoemd document ‘Tariefberekening ondersteunende specialismen. Versie 1.1’. In het rapport van De Praktijk van juni 2009 wordt het onderzoek beschreven waarin bij een aantal instellingen gegevens uit het ZIS zijn verkregen op basis waarvan, door vergelijking met gegevens uit het DIS, de eerste versie van de aangepaste OCF is berekend. Voorts geeft het document van DBC Onderhoud ‘Wijzigingen DBC-pakket januari 2010, verantwoording wijzigingen’ — dat door verweerster als (niet vertrouwelijk) bestand 274 is overgelegd — inzicht in de wijze waarop de tarieven 2010 tot stand zijn gekomen. Dit document bevat onder meer een beschrijving van de wijze waarop brongegevens uit het DIS worden bewerkt, een toelichting op de aanpassing van de OCF en de invloed daarvan op de honorariumontwikkeling van ondersteuners.

In deze documenten is naar het oordeel van het College voldoende inzichtelijk gemaakt met welke methode en op basis van welke gegevens de aanpassing van de OCF is berekend. Met betrekking tot de onderliggende brondata overweegt het College dat dit gegevens uit het ZIS en het DIS betreft. Dit zijn, zoals hiervoor in 5.3.4 is overwogen, ruwe of ongecorrigeerde brongegevens die in een dusdanig verwijderd verband staan tot de thans in geding zijnde besluitvorming dat verweerster deze niet als op de zaak betrekking hebbende stukken hoefde te overleggen.

Ten aanzien van het beroep van NVvNG en NvMM stelt het College voorop dat de beroepsgronden (ii) en (iii) betrekking hebben op de tariefbeschikkingen voor 2011, die in deze procedure niet ter beoordeling staan. Dit zelfde geldt voor beroepsgrond (i), voor zover deze betrekking heeft op de tarieven voor 2011.

Met betrekking tot beroepsgrond (i), voor zover deze betrekking heeft op de tarieven voor 2010, overweegt het College als volgt.

Met hun stelling dat sprake is van onderdekking en dat ondersteuners nog altijd meer productie leveren dan zij op basis van de DBC-systematiek gehonoreerd kunnen krijgen, stellen appellanten de juistheid van de berekening van de aanpassing van de OCF in 2010 aan de orde. Zij hebben deze stelling, wat betreft het jaar 2010, onderbouwd met twee rapporten van Logex: het rapport ‘Onderzoek inkomenseffect beoogde tariefwijzigingen Nucleaire Geneeskunde’ en het rapport ‘Nederlandse Vereniging voor Nucleaire Geneeskunde. Casestudy effect tariefswijzigingen 2010’.

De door verweerster toegepaste herberekening van de OCF is gebaseerd op een vergelijking van gegevens uit het ZIS en het DIS over 2007. Uit de hiervoor aangehaalde documenten maakt het College op dat hiervoor is gekozen om gebruik te kunnen maken van een zo recent en volledig mogelijke dataset van afgesloten DBC's over een volledig kalenderjaar, de zogenoemde Ronde 16 dataset. In het document ‘Wijzigingen DBC-pakket januari 2010, verantwoording wijzigingen’ is geconcludeerd dat deze dataset na schoning en callibratie representatief is voor de landelijke productie in algemene, topklinische en academische instellingen.

Gelet hierop is de keuze voor deze dataset als uitgangspunt voor de herberekening van de OCF, die dient om tot een op betrouwbare gegevens gebaseerde aanpassing daarvan te komen — en gelet op de vrijheid die verweerster in de aanwijzingen is gegeven ten aanzien van de vormgeving van de herijking van de OCF — naar het oordeel van het College niet onredelijk. Deze keuze brengt met zich dat bij de herberekening van de OCF en de daarop gebaseerde prijs- en effectberekeningen voor 2010, ontwikkelingen in de het DBC-volume na 2007 buiten beschouwing blijven.

Hetgeen NVvNG en NVMM, onder verwijzing naar voormelde rapporten van Logex, hebben aangevoerd biedt het College onvoldoende aanknopingspunten voor het oordeel dat verweerster de aanpassing van de OCF in redelijkheid niet heeft kunnen herberekenen volgens de hiervoor in 6.6.1 beschreven methode. De rapporten van Logex geven berekeningen van de omzet en productie van nucleair geneeskundigen in 2010 die zijn gebaseerd op DBC-productie in 2008, en gaan dus uit van productieontwikkelingen na 2007. Deze berekeningen zijn derhalve niet goed vergelijkbaar met de berekening van de OCF door verweerster. De rapporten dragen voorts geen argumenten aan waarom de berekeningsmethode van verweerster niet aanvaardbaar is. Voor zover appellanten betogen dat verweerster voorbij ziet aan nieuwe ontwikkelingen in de aard en omvang van de productie van nucleair geneeskundigen, merkt het College op dat aan de berekeningsmethode van verweerster inherent is dat de meest recente productieontwikkelingen buiten beschouwing blijven. Daar staat tegenover dat in deze methode gebruik wordt gemaakt van een zo volledig mogelijke dataset als basis voor een betrouwbare herberekening van de OCF, hetgeen de keuze voor deze dataset, zoals overwogen, aanvaardbaar maakt.

Gelet op het vorenstaande slaagt beroepsgrond (i) van NVvNG en NVMM, voor zover deze betrekking heeft op de tarieven voor 2010, niet.

Met betrekking tot beroepsgrond (iv) dat de verlaging van de OCF in strijd is met het gelijkheidsbeginsel, doordat deze verlaging ondersteuners treft maar poortspecialisten niet, overweegt het College dat deze beroepsgrond zich in wezen richt tegen de sinds 2005 bestaande systematiek, zoals hiervoor beschreven, waarin alleen poortspecialisten DBC's kunnen openen en waarin de OCF een element is in de berekening van de honoraria van ondersteuners. Deze systematiek staat evenwel in deze procedure niet ten principale ter beoordeling, het gaat hier om de vraag of verweerster de OCF in redelijkheid heeft kunnen aanpassen op de wijze als in de tariefbeschikkingen voor 2010 is gedaan. Deze beroepsgrond behoeft derhalve geen verdere bespreking.

Met betrekking tot beroepsgrond (v) inzake de registratie van de onderlinge dienstverlening overweegt het College dat de wetenschappelijke verenigingen op dit punt geen aanvullende gegevens aan verweerster hebben verstrekt. Ook indien appellanten zouden worden gevolgd in hun stelling dat praktische en technische problemen in de weg staan aan een volledige en juiste aanlevering van brondata door ziekenhuizen aan het DIS — het College laat dat in het midden — neemt dat niet weg dat het DIS sinds de invoering van het DBC-systeem de belangrijkste bron is voor de registratie van DBC's, waar verweerster in beginsel van mag uitgaan. Voorts zag verweerster zich gesteld voor de taak om ter uitvoering van de aanwijzingen van de minister tariefbeschikkingen voor 2010 te nemen, en op de daartegen gerichte bezwaren te beslissen, waarmee aanzienlijke budgettaire belangen zijn gemoeid. In deze omstandigheden heeft verweerster zich naar het oordeel van het College in redelijkheid kunnen baseren op de beschikbare DIS-gegevens en kunnen afzien van het instellen van een nader onderzoek op dit punt.

De slotsom is dat hetgeen appellanten hebben aangevoerd onvoldoende aanknopingspunten biedt voor het oordeel dat verweerster de OCF in redelijkheid niet heeft kunnen aanpassen volgens de methode als toegepast bij de tariefbeschikkingen voor 2010. Het College merkt hierbij op dat de wijzigingen die voortvloeien uit de bijstelling van de OCF in de besluiten op bezwaar van 11 augustus 2010, thans niet beoordeeld worden, nu deze zijn verwerkt in de tariefbeschikkingen voor 2011.

Op de vraag of de gevolgen van de kortingen aanvaardbaar kunnen worden geacht zal hierna in overweging 6.7 worden ingegaan.

Verschillende appellanten hebben aangevoerd dat de tariefmaatregelen leiden tot onevenredige gevolgen voor de medisch specialisten die zij vertegenwoordigen. Daarbij is er in het bijzonder op gewezen dat de specialisten geconfronteerd worden met plotselinge en aanzienlijke inkomensdalingen, en dat de tarieven leiden tot een gemiddelde omzet per specialist die lager is dan de normomzet die is vastgesteld in het kader van het met ingang van 2008 geldende normatieve uurtarief (in 2008: € 209.907; in 2010 na indexatie: € 216.145).

Het College zal hieronder eerst in algemene zin ingaan op de door verweerster toegepaste berekening van de gemiddelde omzet per specialist na de tariefkorting (6.7.1). Vervolgens zullen de bezwaren van afzonderlijke appellanten besproken worden (6.7.2 – 6.7.5).

De Wet marktordening gezondheidszorg (hierna: Wmg) bepaalt, voor zover hier van belang:

In de Memorie van Toelichting bij de Wmg (Kamerstukken II, 30 186, 2004–2005, nr. 3, blz. 17, 28–30, 70–71) is onder meer vermeld:

Op 6 juli 2009 heeft de Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (hierna: de minister) een aanwijzing inzake medisch specialistische zorg 2010 (Stcrt. 2009, nr. 13261) gegeven. De aanwijzing bepaalt, voor zover hier van belang:

In de Toelichting bij de aanwijzing is onder meer vermeld:

Op 7 mei 2010 heeft de minister wederom een aanwijzing inzake medisch specialistische zorg 2010 (Stcrt. 2010, nr. 12342) gegeven. De aanwijzing bepaalt, voor zover hier van belang:

In de toelichting bij de aanwijzing is onder meer vermeld:

Mede naar aanleiding van voormelde aanwijzingen heeft verweerster de beleidsregels normtijden DBC's (BR/CU-2004) en honorariumbedragen DBC's (BR/CU-2005) opnieuw vastgesteld. In de beleidsregel honorariumbedragen DBC's is onder meer vermeld:

In de beleidsregel normtijden DBC's is onder meer vermeld: