Inleiding

In een ideale rechtsbetrekking zijn de betrokken belangen met elkaar in evenwicht. Iedere partij heeft een even groot gedeelte van de uit de rechtsbetrekking voortvloeiende rechten en plichten. Tegenover de eventuele aantasting van een belang van een derde staat een compensatie. De behartiging van het ene algemene belang compenseert de aantasting van het andere algemene belang.

Niet iedere rechtsbetrekking voldoet aan dit ideaalbeeld. De rechten en plichten kunnen om verschillende redenen niet evenwichtig onder de partijen zijn verdeeld. De partijen kunnen daarnaast grote voordelen voor zichzelf behalen ten koste van de belangen van derden of het algemeen belang.

De factoren uit de subcategorie ‘evenwicht tussen de betrokken belangen’ pleiten voor een rechtsbetrekking die het geschetste ideaalbeeld benadert. Zij verzetten zich tegen een rechtsbetrekking waarin er geen evenwicht tussen de betrokken belangen bestaat. Zij pleiten voor het herstellen van het evenwicht. Hoe groter het verschil tussen de betrokken belangen, des te groter is het gewicht dat de factoren in de schaal leggen.

Een afzonderlijk belang beïnvloedt de werking van de redelijkheid en billijkheid. Het evenwicht tussen deze betrokken belangen beïnvloedt deze werking ook. Ik vestig, net als in § 7.2, de aandacht op het woord ‘ook’. Uit de §§ 6.2.1 en 7.3.3 blijkt immers dat de afzonderlijke belangen wel degelijk zelfstandige invloed uitoefenen op de werking van de redelijkheid en billijkheid.

Een evenwicht tussen de betrokken belangen kan om verschillende redenen ontbreken. Het is allereerst mogelijk dat de belangen van de partijen bij de rechtsbetrekking niet met elkaar in evenwicht zijn (§ 7.3.1). Het is bovendien mogelijk dat er verschillende soorten belangen tegenover elkaar staan (§ 7.3.2). Het is ten slotte mogelijk dat de belangen van anderen dan de partijen bij de rechtsbetrekking in de afweging moeten worden betrokken (§ 7.3.3).