7.1 Inleiding

De in de vorige hoofdstukken behandelde hoofdcategorieën benaderen de omstandigheden van het geval afzonderlijk. Een norm, een gedraging, de kenmerken van een partij en een belang: deze omstandigheden beïnvloeden de werking van de redelijkheid en billijkheid.1Andere normen, andere gedragingen, de kenmerken van de wederpartij en andere belangen zijn ook relevant: deze omstandigheden spelen een rol naast de hiervoor genoemde omstandigheden.

De benadering van de afzonderlijke omstandigheden voldoet niet altijd. De invloed van een afzonderlijke omstandigheid is niet altijd duidelijk zonder deze te vergelijken met de overige omstandigheden. Wat is bijvoorbeeld de invloed van de onderhandelingspositie van een partij? Hoe sterk is deze positie? Deze vragen zijn niet te beantwoorden zonder de onderhandelingspositie van de partij te vergelijken met de positie van haar wederpartij. De invloed van de onderhandelingsposities is afhankelijk van het antwoord op de vraag welke partij de sterkste onderhandelingspositie heeft.2

De hoofdcategorie ‘evenwicht’ heeft oog voor het belang van dergelijke vergelijkingen. Zij houdt rekening met het relatieve karakter van de omstandigheden van het geval. De categorie benadert de omstandigheden niet afzonderlijk. Zij vergelijkt hen met elkaar. De invloed van de factoren uit de benaderingswijze ‘evenwicht’ is afhankelijk van het evenwicht tussen de omstandigheden.

De hoofdcategorie ‘evenwicht’ is te beschouwen als een restcategorie. Zij behandelt het relatieve aspect van verschillende in de andere hoofdcategorieën behandelde factoren. De relatieve aspecten van verschillende factoren beïnvloeden de werking van de redelijkheid en billijkheid. Ik bespreek achtereenvolgens de invloed van het evenwicht tussen de kenmerken van beide partijen (§ 7.2), tussen de betrokken belangen (§ 7.3) en tussen een gedraging en het door de gedraging behartigde belang (§ 7.4). Ik eindig met een conclusie over de hoofdcategorie ‘evenwicht’ (§ 7.5).