HR, 31-05-2011, nr. 09/04791

Het gerechtshof te Arnhem heeft de verdachte bij arrest van 26 november 2009 ter zake van ‘een beroep of een gewoonte maken van het kopen van goederen met het oogmerk om zonder volledige betaling zich of een ander de beschikking over die goederen te verzekeren’ (i.e. flessentrekkerij) veroordeeld tot een gevangenisstraf voor de duur van vier maanden. Tevens heeft het hof de vorderingen van een drietal benadeelde partijen toegewezen met oplegging van betalingsverplichtingen, één en ander zoals in het arrest vermeld.

Namens de verdachte heeft mr. T. Seker, advocaat te Enschede, beroep in cassatie ingesteld. Mr. B.J. Tieman, advocaat te Utrecht heeft een schriftuur ingezonden, houdende één middel van cassatie.

Het middel klaagt over 's hofs afwijzing van een door de (niet uitdrukkelijk gemachtigde) raadsvrouw van de verdachte ter terechtzitting gedaan verzoek tot aanhouding van de behandeling van de zaak.

Het proces-verbaal van de terechtzitting van het hof van 12 november 2009 houdt — voor zover hier van belang — in:

In de toelichting op het middel wordt betoogd dat 's hofs afwijzing van het aanhoudingsverzoek getuigt van een onjuiste rechtsopvatting, althans onbegrijpelijk is, nu deze afwijzing enkel is gemotiveerd met de overweging dat de verdediging ter zake van het op medische gronden gedane verzoek tot aanhouding geen schriftelijke informatie heeft overgelegd. Volgens de steller van het middel blijkt uit de stukken van het geding niet dat het hof zich de vragen heeft gesteld of het i.c. redelijk was van de verdediging een medische verklaring te verlangen en welk gewicht de medische grondslag van het verzoek tot aanhouding — een ontsteking aan de hand bij de verdachte — toekwam in het kader van de afweging van het belang van het aanwezigheidsrecht van de verdachte en het belang van een voortvarende afdoening van de zaak.

Bij de beoordeling van het middel moet worden vooropgesteld dat, indien een verdachte door ziekte is verhinderd op de terechtzitting te verschijnen en in verband daarmee schorsing van het onderzoek heeft verzocht of doen verzoeken, de rechter aan dit verzoek voldoet teneinde de verdachte alsnog de gelegenheid te geven bij de behandeling van zijn zaak op de terechtzitting aanwezig te zijn. Dit spruit voort uit het onder meer in art. 6 EVRM gewaarborgde aanwezigheidsrecht van de verdachte. Bijzondere omstandigheden kunnen echter meebrengen dat de rechter tot het oordeel komt dat het belang van een behoorlijke strafvordering — welke omvat afdoening van de zaak binnen een redelijke termijn — ernstig in het gedrang zou komen, indien het onderzoek op de terechtzitting zou worden geschorst en dat dit belang onder de gegeven omstandigheden zwaarder moet wegen dan het belang van de verdachte om bij de behandeling van zijn zaak tegenwoordig te zijn. Het staat ter beoordeling van de rechter of hij de aangevoerde reden aannemelijk en van voldoende gewicht acht en of het belang van een behoorlijke strafvordering de voorrang moet hebben boven het belang van de verdachte bij aanhouding. In de regel mag daarom van de verdachte of diens raadsman worden gevergd dat hij ter staving van het verzoek (alsnog) de gegevens kan verstrekken die de rechter met het oog op de te nemen beslissing wenselijk acht. Aan de rechter staat het vrij om indien een verzoek onvoldoende door bewijsstukken is gestaafd of indien aan diens verlangen tot aanvulling niet of niet genoegzaam is voldaan, daaraan gevolgtrekkingen te verbinden. Oordelen en beslissingen daarover kunnen in cassatie slechts op hun begrijpelijkheid worden getoetst.1.

De steller van het middel wijst erop dat Uw Raad recentelijk — in zaken waarin een verzoek tot aanhouding op medische gronden in hoger beroep werd afgewezen — een aantal keer heeft gecasseerd met de overweging dat de enkele omstandigheid van het ontbreken van een medische verklaring de afwijzing niet kon dragen,2. dan wel de overweging dat de afwijzing niet kon steunen op het ontbreken van een medische verklaring, nu niet was onderzocht of het overleggen van een dergelijke verklaring in redelijkheid kon worden verlangd.3.

De onderhavige zaak verschilt van de betreffende zaken echter in een tweetal relevante opzichten. In de eerste plaats was in de genoemde zaken steeds een medische omstandigheid aangevoerd waarvan redelijkerwijs kon worden ingezien dat zij de aanwezigheid van de verdachte ter terechtzitting ernstig bemoeilijkte of verhinderde (griep, hoge koorts, bronchitis of niet nader omschreven ziekte). Aan de steller van het middel kan worden toegegeven dat zich omstandigheden laten denken waarin een ontsteking aan de hand voor de aanwezigheid van de verdachte ter terechtzitting belemmerend kan zijn. Van een procespartij die op medische gronden een verzoek tot aanhouding doet kan m.i. in beginsel worden verwacht dat zij het bestaan van dergelijke, m.i. uitzonderlijke omstandigheden stelt en op enigerlei wijze concretiseert. Een verzoek tot aanhouding op medische gronden moet toch wel zodanig zijn geformuleerd dat de betreffende gronden aanleiding voor toewijzing van een dergelijk verzoek zouden moeten kunnen geven.

In de tweede plaats heeft de raadsvrouw van de verdachte ten overstaan van het hof verklaard dat zij de verdachte naar ‘medische onderbouwing’ van de door hem gestelde ontsteking aan de hand heeft gevraagd, maar dat dit nergens toe heeft geleid. Het hof heeft in de bestreden uitspraak weliswaar geen expliciete overweging gewijd aan de vraag of het overleggen van een schriftelijk medische verklaring i.c. van de verdachte kon worden verlangd, maar — gezien de genoemde inhoud van de verklaring van de raadsvrouw — is deze vraag ter terechtzitting niet onberoerd gebleven en ligt 's hofs oordeel in dit verband eenvoudigweg in zijn afwijzing van het aanhoudingsverzoek besloten.

Het middel treft naar mijn mening dus geen doel. Voor de volledigheid merk ik nog op dat ter terechtzitting in eerste aanleg van 24 juni 2009 — dat wil zeggen: een kleine vijf maanden voor de terechtzitting in hoger beroep — namens de verdachte is verklaard over diens persoonlijke omstandigheden, zodat de in de toelichting op het middel betrokken stelling dat het hof zonder enig inzicht in deze omstandigheden is overgegaan tot oplegging van een vrijheidsstraf niet opgaat.

Het middel faalt naar mijn mening. Ambtshalve heb ik geen grond aangetroffen die tot vernietiging van het bestreden arrest aanleiding behoort te geven.

Deze conclusie strekt tot verwerping van het beroep.

De procureur-generaal bij de Hoge Raad der Nederlanden