HR, 13-01-2009, nr. 07/11226

HR, 13-01-2009, nr. 07/11226

Deze functie is alleen te gebruiken als je bent ingelogd.Deze functie is alleen te gebruiken als je bent ingelogd.

Uitspraak 13‑01‑2009

Inhoudsindicatie

Overschrijding redelijke termijn a.b.i. art. 6.1 EVRM.

13 januari 2009

Strafkamer

nr. 07/11226

Hoge Raad der Nederlanden

Arrest

op het beroep in cassatie tegen een arrest van het Gerechtshof te Arnhem van 18 oktober 2005, nummer 21/005615-04, in de strafzaak tegen:

[Verdachte], geboren op [geboorteplaats] op [geboortedatum] 1975, wonende te [woonplaats].

1. Geding in cassatie

Het beroep is ingesteld door de verdachte. Namens deze heeft mr. M.P. Nan, advocaat te Arnhem, bij schriftuur middelen van cassatie voorgesteld. De schriftuur is aan dit arrest gehecht en maakt daarvan deel uit.

De Advocaat-Generaal Knigge heeft geconcludeerd tot vernietiging van het bestreden arrest wat betreft de hoogte van de opgelegde straf, tot vermindering van die straf en tot verwerping van het beroep voor het overige.

2. Beoordeling van het eerste en het tweede middel

De middelen kunnen niet tot cassatie leiden. Dit behoeft, gezien art. 81 RO, geen nadere motivering nu de middelen niet nopen tot beantwoording van rechtsvragen in het belang van de rechtseenheid of de rechtsontwikkeling.

3. Beoordeling van het derde middel

3.1. Het middel behelst de klacht dat de redelijke termijn als bedoeld in art. 6, eerste lid, EVRM in de cassatiefase is overschreden.

3.2. Het middel is gegrond. Dit moet leiden tot vermindering van de aan de verdachte opgelegde taakstraf van 180 uren. In de omstandigheid dat de Hoge Raad als gevolg van de bij de inzending van de stukken opgetreden vertraging, welke meer dan 12 maanden bedraagt, eerst thans uitspraak kan doen, vindt de Hoge Raad aanleiding de opgelegde straf te verminderen met 30 uren.

4. Slotsom

Nu de Hoge Raad geen grond aanwezig oordeelt waarop de bestreden uitspraak ambtshalve zou behoren te worden vernietigd, brengt hetgeen hiervoor is overwogen mee dat als volgt moet worden beslist.

5. Beslissing

De Hoge Raad:

vernietigt de bestreden uitspraak, maar uitsluitend wat betreft het aantal uren te verrichten taakstraf en de duur van de vervangende hechtenis;

vermindert het aantal uren taakstraf in die zin dat deze 150 uren bedraagt;

vermindert de duur van de vervangende hechtenis in die zin dat deze 75 dagen beloopt;

verwerpt het beroep voor het overige.

Dit arrest is gewezen door de vice-president A.J.A. van Dorst als voorzitter, en de raadsheren J. de Hullu en H.A.G. Splinter-van Kan, in bijzijn van de waarnemend griffier H.J.J. Verhoeven, en uitgesproken op 13 januari 2009.

Mr. Splinter-van Kan is buiten staat dit arrest te ondertekenen.

Conclusie 13‑01‑2009

Inhoudsindicatie

Overschrijding redelijke termijn a.b.i. art. 6.1 EVRM.

Nr. 07/11226

Mr. Knigge

Zitting: 18 november 2008

Conclusie inzake:

[Verdachte](1)

1. Verdachte is door het Gerechtshof te Arnhem op 18 oktober 2005 voor "Opzettelijk uit de opbrengst van enig door misdrijf verkregen goed voordeel trekken" veroordeeld tot het verrichten van honderdtachtig uren werkstraf, subsidiair negentig dagen hechtenis.

2. Tegen deze uitspraak is namens verdachte op 31 oktober 2005 cassatieberoep ingesteld.

3. Namens verdachte heeft mr. M.P. Nan, advocaat te Arnhem, drie middelen van cassatie voorgesteld.

4. Het eerste middel klaagt in de eerste plaats over schending van art. 359 lid 2 Sv, nu het Hof, door te oordelen dat sprake is geweest van samenwonen, is afgeweken van een door de verdediging ingenomen uitdrukkelijk onderbouwd standpunt.

5. Ik schets de casus. Verdachte woonde vanaf in elk geval juli 2001 samen met [medeverdachte], op de [a-straat] in [plaats]. Zij ontvingen toen een Abw-uitkering volgens de gezinsnorm. In september 2001 ging het stel uit elkaar. Verdachte huurde een woning aan de [b-straat]. Vanaf 4 oktober 2001 ontving [medeverdachte] een uitkering volgens de norm alleenstaande ouder. Verdachte kreeg vanaf diezelfde datum een uitkering volgens de norm alleenstaande. Volgens de gemotiveerde bewezenverklaring evenwel was sprake van een schijnverlating of althans van een schijnvertoning. De relatieproblemen losten zich op en verdachte ging al heel snel weer bij [medeverdachte] wonen. Een vriend van hem, [betrokkene 1], betrok de woning aan de [b-straat].

6. Het Hof heeft als bewijs gebezigd:

(1) de aangifte van de uitkeringsinstantie, met

(2) ingevulde Abw-formulieren en voorts verklaringen van

(3) [medeverdachte] (de vrouw met wie verdachte zou hebben samengewoond),

(4) [betrokkene 2] (een persoon tegen wie verdachte zou hebben gezegd dat hij zijn eigen woning aan de [b-straat] in [plaats] onderverhuurde en daar al elf maanden niet meer was geweest),

(5) [betrokkene 1] (de onderhuurder van de [b-straat]),

(6) [betrokkene 3] (de moeder van de onderhuurder),

(7) [betrokkene 4] (buurman in de [b-straat] die alleen [betrokkene 1] had gezien),

(8) [betrokkene 5] (onderwijzeres die weet dat verdachte en [medeverdachte] beiden woonachtig zijn aan de [a-straat]) en

(9) [betrokkene 6].(aannemer die in opdracht van verdachte werkzaamheden verrichtte aan de woning aan de [a-straat] en die uit de contacten met verdachte had begrepen dat deze daar met [medeverdachte] woonde. Verdachte had tegen het personeel van [betrokkene 6] gezegd dat hij het perceel aan de [b-straat] onderverhuurde.

7. Het is, ook na de wijziging van art. 359 lid 2 Sv, nog steeds aan de rechter die over de feiten oordeelt voorbehouden om, binnen de door de wet getrokken grenzen, van het beschikbare materiaal datgene voor het bewijs te bezigen wat deze uit een oogpunt van betrouwbaarheid dienstig voorkomt en datgene terzijde te stellen wat hij voor het bewijs van geen waarde acht. Deze beslissing behoeft, behoudens bijzondere gevallen, geen motivering en kan in cassatie niet met vrucht worden bestreden (o.a. HR 11 april 2006, NJ 2006, 393 m.nt. Buruma, r.o. 3.8.1).

8. Kern van de pleitnota was dat de verklaring van [betrokkene 1] afgelegd bij de politie niet voor het bewijs mocht worden gebezigd en in het verlengde daarvan ook de verklaring van [betrokkene 3] niet, omdat zij verklaart wat zij destijds van haar zoon had gehoord, waarvan hij later bij de Rechter-Commissaris heeft toegegeven bij de politie gelogen te hebben. Daarbij heeft de verdediging de stelling betrokken dat de verklaring van [betrokkene 1] "in het licht van NJ 1994/427" niet voor het bewijs gebezigd mag worden zonder deze getuige eerst ter zitting van het Hof te horen. Daarnaast is aandacht besteed aan de verklaringen van personen, die ontlastend zijn voor verdachte. Voorts heeft de raadsman in aanvulling op zijn pleitnota volgens het proces-verbaal van de terechtzitting van 4 oktober 2005 ten aanzien van de door het Hof gebezigde getuigenverklaringen nog opgemerkt dat getuige [betrokkene 2] verdachte verkeerd verstaan zou hebben.

9. De (toelichting op) het middel bevat als ik het goed zie niet de (zelfstandige) klacht dat het gebruik van de verklaring van [betrokkene 1] als zodanig in strijd is met HR 1 februari 1994, NJ 1994, 427 m.nt. Corstens. Gesteld wordt enkel dat het Hof het gebruik van die verklaring had moeten motiveren. Ik houd het er daarom op dat de steller van het middel inmiddels heeft ingezien dat zich in casu niet de situatie voordoet dat de ingetrokken verklaring van de getuige zoals afgelegd bij de politie het enige bewijsmiddel is waaruit verdachtes betrokkenheid bij het tenlastegelegde feit rechtstreeks kan volgen.

10. Alleen hetgeen met betrekking tot de betrouwbaarheid van de verklaringen van [betrokkene 1] is aangevoerd, komt qua argumentatie in de buurt van een uitdrukkelijk onderbouwd standpunt in de zin van art. 359 lid 2 Sv. Ik merk daarbij op dat hetgeen met betrekking tot de verklaring van [betrokkene 1]s moeder wordt aangevoerd, weinig overtuigend is. Dat [betrokkene 1] ten tijde van het afleggen van zijn verklaring (juni 2003) ruzie met verdachte had en daarom tegen de politie loog, verklaart niet waarom hij zijn moeder van meet af aan zou hebben voorgelogen (dat [betrokkene 1] zijn moeder eerst na juni 2003 van zijn verblijf aan de [b-straat] op de hoogte heeft gesteld, is weinig aannemelijk en is in elk geval niet aangevoerd). En passant wordt in de pleitnota nog een ander motief opgevoerd, hetgeen het betoog er niet consistenter opmaakt. [Betrokkene 1] zou zijn moeder maar wat hebben voorgespiegeld omdat het "in de betreffende periode" niet goed met hem ging. Ook dat klinkt niet direct aannemelijk.

11. Voor zover gesproken zou moeten worden van een betoog dat het Hof had moeten opvatten als een uitdrukkelijk onderbouwd standpunt, kan gezegd worden dat de bewijsmiddelen voldoende gegevens bevatten waaruit kan worden afgeleid waarom het Hof van dat standpunt is afgeweken. De verklaring van [betrokkene 1] vindt immers steun in al het overige bewijsmateriaal. Dat de verklaringen van [betrokkene 2], [betrokkene 4], [betrokkene 5] en [betrokkene 6] niet redengevend zijn, zoals aan het slot van de toelichting op het middel nog wordt gesteld, vermag ik niet in te zien.(2)

12. Het eerste middel faalt.

13. Het tweede middel klaagt erover dat de bewezenverklaring niet naar de eis der wet met redenen is omkleed, nu uit de gebezigde bewijsmiddelen niet het opzet kan volgen.

14. Verdachte is veroordeeld voor "Opzettelijk uit de opbrengst van enig door misdrijf verkregen goed voordeel trekken". Met dat goed wordt gedoeld op de te hoge uitkering die aan de medeverdachte [medeverdachte] werd verstrekt. Bij vergelijking van de zaak tegen verdachte met die tegen de medeverdachte valt op dat het Hof in beide zaken dezelfde bewijsmiddelen heeft gebezigd, terwijl de medeverdachte iets anders wordt verweten.(3)

15. Erkend kan worden dat geen van de bewijsmiddelen inhoudt dat verdachte wist dat [medeverdachte] een uitkering ontving en dat hij wist dat die uitkering te hoog was doordat zij gegevens voor die uitkeringsinstantie heeft verzwegen. Het vereiste opzet kan mijns inziens echter wel uit de bewijsmiddelen worden afgeleid. Ik stel daarbij voorop dat het bijna vanzelfsprekende maar weinig bewijs behoeft. Het is in het algemeen al weinig waarschijnlijk dat twee samenwonende partners die een gezamenlijke huishouding voeren geen enkel idee hebben waar de ander zijn of haar geld vandaan haalt. Daar komt in dit geval het volgende bij. Voordat verdachte en [medeverdachte] (in schijn) uit elkaar gingen hadden zij een uitkering volgens de gezinsnorm. [Medeverdachte] verklaart daarover dat "wij" de desbetreffende formulieren ontvingen. Het Hof heeft daaruit kunnen afleiden dat verdachte er in elk geval toen van op de hoogte was dat het gezin waarvan hij deel uitmaakte leefde van een bijstandsuitkering. Verdachte moet dus begrepen hebben dat de kans levensgroot was dat [medeverdachte] ook na 4 oktober 2001 van een bijstandsuitkering moest rondkomen. Dat hij in de onjuiste veronderstelling verkeerde dat het geld waarover [medeverdachte] onmiskenbaar beschikte (zij maakte elke maand de huur op zijn rekening over) afkomstig was uit een andere bron (zoals inkomsten uit arbeid) is erg onwaarschijnlijk en is door de verdediging ook niet aangevoerd. Daar komt bovendien bij dat verdachte zelf - hoewel hij met [medeverdachte] samenwoonde - een uitkering als alleenstaande ontving (bewijsmiddel 1). Dergelijk frauduleus handelen is niet goed denkbaar als verdachte er niet op kon vertrouwen dat ook [medeverdachte] de uitkeringsinstantie onjuist zou inlichten.

16. In aanmerking genomen dat door de verdediging niet is aangevoerd dat verdachte niet wist dat [medeverdachte] een uitkering als alleenstaande ouder - en dus een te hoge uitkering - ontving, kon het Hof ook zonder nadere motivering uit de bewijsmiddelen afleiden dat het opzet bij verdachte in elk geval in voorwaardelijke vorm aanwezig was.

17. Het tweede middel faalt.

18. Het derde middel klaagt erover dat het recht van verdachte op een behandeling van zijn zaak binnen de redelijke termijn is geschonden, nu tussen het instellen van het beroep in cassatie en de ontvangst van de stukken ter griffie van de Hoge Raad meer dan acht maanden zijn verstreken.

19. Namens verdachte is op 31 oktober 2005 beroep in cassatie ingesteld. Blijkens een op de inventaris van de stukken geplaatst stempel zijn deze op 16 augustus 2007 ter griffie van de Hoge Raad binnengekomen. Dat brengt mee dat de inzendtermijn ruimschoots is overschreden. Dit dient te leiden tot strafvermindering.

20. Het derde middel slaagt.

21. Het eerste en het tweede middel falen en kunnen worden afgedaan met de aan art. 81 RO ontleende motivering. Het derde middel slaagt. Gronden waarop de Hoge Raad gebruik zou moeten maken van zijn bevoegdheid de bestreden uitspraak ambtshalve te vernietigen heb ik niet aangetroffen.

22. Deze conclusie strekt tot vernietiging van de bestreden uitspraak doch alleen ten aanzien van de strafoplegging, tot strafvermindering volgens de gebruikelijke maatstaf en tot verwerping van het beroep voor het overige.

De Procureur-Generaal

bij de Hoge Raad der Nederlanden

AG

1 Deze zaak hangt samen met de zaak tegen [medeverdachte], nr. 07/11229, partner van verdachte, in welke zaak ik heden eveneens concludeer.

2 Met betrekking tot de verklaring van [betrokkene 6] merk ik op dat daarin weliswaar geen periode wordt genoemd (zoals de steller van het middel opmerkt) maar dat daarin wel over de woning aan de [b-straat] wordt gesproken. De verklaring heeft dus - zo heeft het Hof kennelijk en niet onbegrijpelijk geoordeeld - betrekking op de periode nadat die woning door verdachte was gehuurd.

3 De medeverdachte [medeverdachte] is veroordeeld voor "In strijd met een haar bij of krachtens wettelijk voorschrift opgelegde verplichting opzettelijk nalaten tijdig de benodigde gegevens te verstrekken, terwijl het feit kan strekken tot bevoordeling van zichzelf of een ander, en terwijl zij weet dat de gegevens van belang zijn voor de vaststelling van haar of eens anders recht op een verstrekking of een tegemoetkoming."

Deze functie is alleen te gebruiken als je bent ingelogd.