HR, 28-10-2008, nr. S 01793/07 E

Verdachte is door het Gerechtshof te 's‑Hertogenbosch, Economische Kamer, op 6 februari 2007 voor 1. aho;Overtreding van een voorschrift gesteld bij artikel 8.1, eerste lid, van de Wet milieubeheer, opzettelijk begaan’ en 2. aho;Medeplegen van overtreding van een voorschrift gesteld bij artikel 18.18 van de Wet milieubeheer, opzettelijk begaan’ veroordeeld tot het betalen van een geldboete van € 2.000,-, subsidiair veertig dagen hechtenis, waarvan € 1.000,- subsidiair twintig dagen voorwaardelijk, met een proeftijd van twee jaren.

Tegen deze uitspraak is namens verdachte cassatieberoep ingesteld.

Namens verdachte heeft mr. C.J. Driessen, advocaat te Wijchen, één middel van cassatie voorgesteld.

Het middel klaagt over 's Hofs verwerping van het verweer, inhoudende dat sprake is van twee inrichtingen in de zin van de Wet milieubeheer.

Ik schets de casus. Verdachte is eigenaar van een veehouderij, gevestigd op perceel [a-straat 1] te [woonplaats], kadastraal bekend gemeente [A], sectie [A], nummer [0001]. Verdachte heeft de benodigde milieuvergunning voor dit bedrijf. Op dit perceel staat echter een opslagloods met daaraan een aanbouw, die verdachte heeft verhuurd aan ene [getuige]. In en rondom die aanbouw is bij een controle een inrichting voor herstelwerkzaamheden aan motorvoertuigen aangetroffen. Verdachte is vervolgens veroordeeld voor kort gezegd het zonder vergunning uitbreiden van zijn boerenbedrijf met een garagebedrijf (feit 1) en het samen met een ander overtreden van de vergunningvoorwaarden bij de milieuvergunning voor het boerenbedrijf, nu in de loods waar zich een garagebedrijf bevond, de vloer niet vloeistofdicht was en het vaatwerk niet was opgeslagen in een vloeistofdichte lekbak (feit 2).

De veroordelingen van verdachte staan of vallen met de vraag of de veehouderij van verdachte en het autoreparatiebedrijf als één inrichting moeten worden gezien. Gaat het om één (uitgebreide of veranderde) inrichting of is sprake van twee afzonderlijke inrichtingen? Ter terechtzitting in hoger beroep is door de raadsman van verdachte het volgende aangevoerd:

Het Hof heeft in het arrest het verweer als volgt weergegeven en verworpen:

Art. 1.1 leden 1, 3 en 4 Wmb luiden en luidden ten tijde van de geconstateerde overtredingen:

‘Inrichting’ ziet dus op een bepaalde activiteit van een bepaalde omvang.1. Dat deze activiteit plaatsvindt op een perceel, of in één gebouw, doet minder ter zake. Op één perceel, of binnen één gebouw, kunnen zich meerdere inrichtingen bevinden. De in de wet gegeven aanwijzingen wanneer meerdere activiteiten als één inrichting kan worden gezien (tot eenzelfde onderneming of instelling behorende installaties waartussen technische, organisatorische of functionele bindingen bestaan) is in de rechtspraak nader geconcretiseerd. Niet alle drie hiervoor genoemde bindingen hoeven aanwezig te zijn.2. Doorgaans moet wel de organisatorische binding bestaan. Daarvan is sprake als er reële zeggenschap is over de bedrijfsvoering van alle activiteiten die berust bij dezelfde persoon of personen. Daarnaast moeten, om van één inrichting te kunnen spreken, de ‘installaties’ in elkaars onmiddellijke nabijheid liggen, waarbij een maximumafstand van ongeveer een kilometer wordt aangehouden.

Terug naar de onderhavige zaak. De argumenten die het Hof opsomt om te komen tot het oordeel dat sprake is van één inrichting, lijken mijns inziens onvoldoende om het oordeel te kunnen dragen dat sprake is van één inrichting. Behalve dat de activiteit plaatsvindt op hetzelfde perceel — op minder dan 200 meter van de woning van verdachte, en naar ik aanneem, minder dan één kilometer van de activiteit van het boerenbedrijf — en dat verdachte eigenaar en verhuurder is van de loods, zijn door het Hof geen andere bindingen genoemd. Over reële zeggenschap van verdachte over de bedrijfsvoering van het garagebedrijf, het eventueel gemeenschappelijk gebruik van bepaalde voorzieningen of het eventueel uitwisselen van personeel is door het Hof in elk geval niets vastgesteld. De bewezenverklaring van beide feiten is daardoor onvoldoende met redenen omkleed.

Het Hof hecht kennelijk waarde aan de omstandigheid dat de aan de verdachte verstrekte milieuvergunning betrekking had op het hele perceel, derhalve ook op de (aanbouw aan) de opslagloods waarin [getuige] auto's repareerde. Die omstandigheid zegt evenwel enkel dat de inrichting waarvoor aan verdachte vergunning was verleend, in de aanbouw van de opslagloods mocht worden gedreven. Dat die inrichting daarin daadwerkelijk werd gedreven is daarmee niet gezegd. De feitelijke situatie kan heel wel zijn geweest dat in en rondom de aanbouw activiteiten werden ontplooid die niet tot die inrichting behoorden. 3. In het verlengde daarvan ligt dat ook weinig betekenis toekomt aan de omstandigheid dat de verdachte eerder wél op voet van art. 8.19 Wmb melding had gedaan van opslag en kleding in de bedoelde loods.4. Daaruit blijkt alleen dat die activiteiten naar het oordeel van de verdachte deel uitmaakten van de inrichting waarvoor de vergunning was verleend, maar daaruit volgt bepaald niet dat andere activiteiten (het repareren van auto's) eveneens deel uitmaakten van die inrichting. Dat van die laatste activiteiten geen melding is gedaan, bevestigt slechts dat verdachte zelf van oordeel was dat zij niet tot de inrichting behoorden die hij dreef. Ook het gegeven dat de verdachte na de milieucontrole [getuige] de huur opzegde en hem verzocht de loods te ontruimen, kan mijns inziens geen argument vormen. Dat verdachte aan de verboden situatie waarvoor hij door de inspectie verantwoordelijk werd gehouden, een einde heeft willen maken, is alleszins begrijpelijk. Dat hij dat deed door het opzeggen van de huur met verzoek tot ontruiming, lijkt slechts te bevestigen dat zijn enige betrokkenheid bij het reparatie-activiteiten die van verhuurder van de bedrijfsruimte was.

Min of meer ten overvloede merk ik nog op dat — zoals uit art. 1.1 lid 4 Wmb blijkt — van een ‘inrichting’ pas sprake is als zij behoort tot een krachtens art. 1.1 lid 3 Wmb aangewezen categorie. De AMvB waarbij de categorieën inrichtingen zijn aangewezen is het Inrichtingen- en vergunningenbesluit milieubeheer. Art. 2.1 lid 1 van dat Besluit wijst als categorieën in de zin van art. 1.1 lid 3 Wmb aan de categorieën die worden genoemd in Bijlage I bij dat Besluit. Deze Bijlage noemt onder categorie 8:

Diezelfde Bijlage noemt onder categorie 13:

Voor inrichtingen van beide categorieën geldt dat een ontheffing van de vergunningplicht mogelijk is op basis van art. 8 lid 2 jo. 8.40 Wmb. Als de inrichting voldoet aan de criteria genoemd in de desbetreffende AMvB en zij bij het bevoegde gezag is aangemeld, is geen vergunning nodig en gelden de voorschriften van die AMvB. Zo was ten tijde van het bewezenverklaarde handelen ten aanzien van veehouderijen het Besluit melkrundveehouderijen milieubeheer van kracht (dat in 2006 werd vervangen door het Besluit landbouw milieubeheer van 13 juli 2006, Stb. 390). Voor garagebedrijven gold het Besluit inrichtingen motorvoertuigen milieubeheer (dat werd vervangen door het Besluit algemene regels voor inrichtingen milieubeheer van 19 oktober 2007, Stb. 415).

Een veehouderij en een garagebedrijf behoren dus tot verschillende categorieën waarop uiteenlopende regelgeving van toepassing kan zijn. Gelet op de in art. 1.1 lid 4 Wmb genoemde criteria betekent dat echter niet dat daarom sprake is van verschillende inrichtingen. Eén inrichting kan tot verschillende categorieën tegelijk behoren. Wel kan wellicht gezegd worden dat het feit dat het om activiteiten gaat die onder geheel verschillende categorieën vallen, een aanwijzing vormt dat er tussen die activiteiten geen functioneel verband aanwezig is.5.

Bij het voorgaande sluit een ambtshalve te maken opmerking aan. Ook indien ervan uitgegaan zou moeten worden dat de veehouderij en het autoreparatiebedrijf één door verdachte gedreven inrichting vormen, is zeer de vraag of de bewezenverklaring van het onder 2 tenlastegelegde stand kan houden. Ik wijs op het volgende.

Verdachte had een vergunning (met bijbehorende voorwaarden) voor het houden van een veehouderij met mestopslag ingevolge de Hinderwet. Door het overgangsrecht van de Wet van 2 juli 19926. is dit gelijkgesteld met een vergunning verleend krachtens de per 1 maart 1993 inwerkinggetreden Wet milieubeheer.

Met betrekking tot veranderingen van een inrichting waarvoor vergunning is verleend geldt het bepaalde in art. 8.19 lid 1 Wmb.7. Dergelijke veranderingen zijn vergunningplichtig tenzij aan drie cumulatieve voorwaarden (a, b en c) is voldaan. In casu is aan geen van die voorwaarden voldaan. De verdachte heeft de uitbreiding van zijn inrichting niet gemeld — en zeker niet van te voren — aan het bevoegd gezag (voorwaarde b). Dat bevoegd gezag heeft dan ook niet verklaard dat de verandering voldeed aan de voorwaarde a (voorwaarde c). Dat zou, indien de verandering wél tijdig zou zijn aangemeld, het bevoegd gezag ook moeilijk hebben kunnen verklaren. Want voorwaarde a houdt in dat de ‘veranderingen niet leiden tot een andere inrichting dan waarvoor vergunning is verleend’. Van een ‘andere inrichting’ in deze zin is steeds sprake als de inrichting door de verandering (mede) in een andere categorie gaat vallen dan waarop de vergunning betrekking heeft.8. En een autoreparatiebedrijf valt zoals gezegd onder een andere categorie dan een veehouderij.

De conclusie moet derhalve zijn dat de verleende vergunning niet voor de verandering is gaan gelden, zodat ook de aan die vergunning verbonden voorwaarden ten aanzien van die verandering toepassing missen. De verdachte kan dus niet met succes vervolgd worden voor het feit dat het autoreparatiebedrijf niet voldeed aan de vergunningsvoorschriften die voor de melkveehouderij golden, ook niet als bewezen zou kunnen worden dat het reparatiebedrijf deel uitmaakte van de inrichting die verdachte dreef.

Het middel slaagt. Vernietiging op grond van het onder 13 door mij ambtshalve aangedragen punt kan daarom achterwege blijven.

Deze conclusie strekt tot vernietiging van het bestreden arrest en tot zodanige op art. 440 Sv gegronde beslissing als de Hoge Raad gepast zal voorkomen.