HR, 23-09-2008, nr. S 00782/07

Verstekverlening. Aangevoerd wordt dat ten onrechte verstek is verleend nu verdachte tijdig aanwezig was in het Paleis van Justitie, aldaar door de bodes naar een verkeerde locatie is verwezen, en dat het onderzoek van de zaak al was gesloten toen hij zich bij het Hof meldde. Het p-v t.t.z. houdt o.m. in dat verdachte niet is verschenen, dat de wel verschenen, niet-uitdrukkelijk gemachtigde raadsman verzoekt om aanhouding nu verdachte niet t.t.z. aanwezig kan zijn en dat het Hof dat verzoek afwijst nu de raadsman geen enkele reden heeft gegeven voor het niet verschijnen van verdachte. De door het Hof o.g.v. art. 83 RO aan de HR verstrekte inlichtingen omtrent de gang van zaken op de dag van de tz. houden in dat het Hof geen wetenschap heeft van een andere gang van zaken dan in het p-v t.t.z. weergegeven. De raadsman heeft in reactie daarop doen weten te blijven bij het eerder aangevoerde. Voor hetgeen in cassatie is aangevoerd, kan aldus geen feitelijke grondslag worden gevonden en daarop stuit het middel af.

23 september 2008

Strafkamer

nr. S 00782/07

Hoge Raad der Nederlanden

Arrest

op het beroep in cassatie tegen een bij verstek gewezen arrest van het Gerechtshof te 's-Gravenhage van 14 november 2006, nummer 22/002689-06, in de strafzaak tegen:

[verdachte], geboren te [geboorteplaats] op [geboortedatum] 1969, wonende te [woonplaats].

1. Geding in cassatie

1.1. Het beroep is ingesteld door de verdachte. Namens deze heeft mr. B.J. Oort, advocaat te 's-Gravenhage, bij schriftuur een middel van cassatie voorgesteld. De schriftuur is aan dit arrest gehecht en maakt daarvan deel uit. Het middel is bij pleidooi toegelicht.

De Advocaat-Generaal Knigge heeft geconcludeerd tot verwerping van het beroep.

1.2. De Hoge Raad heeft kennisgenomen van het schriftelijk commentaar van de raadsman op de conclusie van de Advocaat-Generaal.

2. Beoordeling van het middel

2.1. Het middel is gericht tegen de verstekverlening door het Hof. Daartoe wordt aangevoerd dat de verdachte tijdig aanwezig was in het Paleis van Justitie en aldaar door de bodes naar een verkeerde locatie is verwezen, en voorts dat het onderzoek van de zaak al was gesloten toen hij zich bij het Hof meldde.

2.2. Het proces-verbaal van de terechtzitting van 31 oktober 2006 houdt onder meer het volgende in:

"De verdachte (...) is niet verschenen.

Als raadsman van de verdachte is ter terechtzitting aanwezig mr. B.J. Oort, advocaat te 's-Gravenhage, die desgevraagd door de voorzitter mededeelt door de verdachte niet uitdrukkelijk te zijn gemachtigd de verdediging te voeren.

Het gerechtshof verleent verstek tegen de niet-verschenen verdachte.

De raadsman verzoekt om aanhouding van de behandeling van de zaak, nu de verdachte heden niet ter terechtzitting aanwezig kan zijn.

Desgevraagd door de voorzitter deelt de advocaat-generaal mede zich te verzetten zich tegen aanhouding nu het niet duidelijk is of de verdachte op een volgende zitting wel zal verschijnen.

Na kort onderling beraad deelt de voorzitter als beslissing van het hof mede dat het verzoek van de raadsman tot aanhouding van de behandeling van de zaak wordt afgewezen en de zaak heden ter terechtzitting zal worden behandeld, nu door de raadsman geen enkele reden is gegeven voor het niet verschijnen van de verdachte."

2.3. Het Hof heeft, op de voet van art. 83 RO, aan de Hoge Raad inlichtingen verstrekt omtrent de in de schriftuur gestelde gang van zaken op de dag van de terechtzitting van het Hof. Die inlichtingen houden in dat het Hof geen wetenschap heeft van een andere gang van zaken dan in het proces-verbaal van de terechtzitting van 31 oktober 2006 is weergegeven. De raadsman van de verdachte heeft in reactie daarop doen weten te blijven bij hetgeen hij eerder heeft aangevoerd.

2.4. Voor hetgeen in cassatie is aangevoerd, kan geen feitelijke grondslag worden gevonden. Daarop stuit het middel af.

3. Beslissing

De Hoge Raad verwerpt het beroep.

Dit arrest is gewezen door de vice-president G.J.M. Corstens als voorzitter, en de raadsheren B.C. de Savornin Lohman en H.A.G. Splinter-van Kan, in bijzijn van de waarnemend griffier H.J.J. Verhoeven, en uitgesproken op 23 september 2008.

Conclusie 23‑09‑2008

Inhoudsindicatie

Nr. 00782/07

Mr. Knigge

Zitting: 3 juni 2008

Conclusie inzake:

[verdachte]

1. Verdachte is door het Gerechtshof te 's-Gravenhage op 14 november 2006 vrijgesproken van het onder 2 primair en 3 primair tenlastegelegde en voor 1: "wederspannigheid, meermalen gepleegd", 2 subsidiair: "mishandeling" en 3 subsidiair: "medeplichtigheid aan diefstal" veroordeeld tot het verrichten van vijftig uren werkstraf, subsidiair vijfentwintig dagen hechtenis en een voorwaardelijke gevangenisstraf voor de duur van drie weken.

2. Tegen deze uitspraak is namens verdachte cassatieberoep ingesteld.

3. Namens verdachte heeft mr. B.J. Oort, advocaat te 's-Gravenhage, één middel van cassatie voorgesteld. Het middel is door mr. Oort mondeling toegelicht op de zitting van de Hoge Raad van 20 mei 2008.

4. Het middel klaagt erover dat het Hof ten onrechte verstek heeft verleend. In de toelichting op het middel wordt daartoe aangevoerd dat verdachter door bodes in het Paleis van Justitie naar de verkeerde locatie is verwezen en pas na sluiting van de zaak de juiste zittingszaal had gevonden, maar dat de voorzitter weigerde de zaak te heropenen. Ook zou de raadsman de voorzitter hebben medegedeeld dat hij het vreemd vond dat verdachte niet ter terechtzitting was verschenen, omdat hij de dag ervoor nog contact heeft gehad met zijn cliënt.

5. Het proces-verbaal van de terechtzitting d.d. 31 oktober 2006 houdt het volgende in:

"De verdachte (...) is niet verschenen.

Het gerechtshof verleent verstek tegen de niet-verschenen verdachte.

De raadsman verzoekt om aanhouding van de behandeling van de zaak, nu de verdachte heden niet ter terechtzitting aanwezig kan zijn.

Desgevraagd door de voorzitter deelt de advocaat-generaal mede zich te verzetten zich tegen aanhouding nu het niet duidelijk is of de verdachte op een volgende zitting wel zal verschijnen.

6. Ik stel voorop dat, als het inderdaad zo zou zijn dat de verdachte tengevolge van door de bodes verstrekte onjuiste informatie de zitting niet heeft kunnen bijwonen, achteraf gezien wellicht moet worden gezegd dat sprake is van een inbreuk op het aanwezigheidsrecht die grond tot cassatie oplevert.(1) De vraag is evenwel of er in cassatie van uitgegaan kan worden dat het is gegaan zoals in de schriftuur staat vermeld.

7. Het proces-verbaal van de terechtzitting is de kenbron voor hetgeen ter terechtzitting is voorgevallen.(2) Daaruit valt op te maken dat de raadsman, die niet gemachtigd was, een aanhoudingsverzoek heeft gedaan, omdat zijn cliënt heden niet ter terechtzitting aanwezig kan (cursief, AG) zijn. Daarin zou gelezen kunnen worden dat de raadsman aanvoerde dat de verdachte die dag verhinderd was om te verschijnen, hetgeen zich moeilijk laat rijmen met de in cassatie betrokken stelling dat de verdachte wel degelijk, zij het te laat, was verschenen.

8. Belangrijker is het volgende. De raadsman doet beroep op gebeurtenissen die buiten en deels na afloop van de zitting zouden zijn voorgevallen. Het proces-verbaal van de zitting kan uiteraard van die gebeurtenissen niet de kenbron zijn. Dat betekent uiteraard niet dat het aangevoerde geen feitelijke grondslag zou behoeven. De schriftuur zelf kan die grondslag niet verschaffen. Hetzelfde geldt voor de gegeven mondelinge toelichting. Daarmee is het lot van het middel bezegeld.

9. Anders was het wellicht geweest als de raadsman zijn stellingen had onderbouwd door middel van bijvoorbeeld een schrijven van de voorzitter van de desbetreffende strafkamer van het Hof waarin de gestelde gang van zaken werd bevestigd. Wellicht was het ook anders geweest als zich bij de stukken van het geding een tijdig aan het Hof gedaan, schriftelijk en gemotiveerd verzoek om heropening van het onderzoek ter zitting had bevonden.(3) Nu noch van het een, noch van het ander sprake is, faalt het middel bij gebrek aan feitelijke grondslag.

10. Het middel faalt en kan worden afgedaan met de in art. 81 RO bedoelde motivering. Gronden waarop de Hoge Raad gebruik zou moeten maken van zijn bevoegdheid de bestreden uitspraak ambtshalve te vernietigen heb ik niet aangetroffen.

11. Deze conclusie strekt tot verwerping van het beroep.

De Procureur-Generaal

bij de Hoge Raad der Nederlanden

1 Vgl. HR 9 december 2003, NJ 2004, 133, waarin de Hoge Raad kennelijk van belang achtte dat (de toelichting op) het middel niet inhield dat het misverstand tengevolge waarvan de verdachte en zijn raadsman bij de verkeerde zittingszaal hadden zitten wachten, "een niet voor rekening van de verdachte en diens raadsman komende omstandigheid betrof".

2 Van Dorst, Cassatie in strafzaken, vijfde druk, p. 86.

3 Zie o.m. HR 13 november 2001, NJ 2002, 203.