HR, 24-05-2005, nr. 03112/04

Het Gerechtshof te Amsterdam heeft verdachte op 27 februari 2004 voor het "in het bezit zijn van een reisdocument waarvan zij redelijkerwijs moet vermoeden dat het vervalst is" veroordeeld tot een gevangenisstraf van twee maanden, waarvan één maand voorwaardelijk en tot onttrekking aan het verkeer van het inbeslaggenomen paspoort.

Verdachte heeft cassatie ingesteld en mr. E. Jense, advocaat te Purmerend, heeft een schriftuur ingezonden houdende drie middelen van cassatie.

Het eerste middel klaagt dat de bewezenverklaring niet uit de bewijsmiddelen kan volgen althans dat de bewezenverklaring ontoereikend is gemotiveerd.

De bewezenverklaring berust op de volgende bewijsmiddelen en bewijsoverweging:

Ik moet bekennen dat de gronden die voor de stellingen in het eerste middel worden aangevoerd mij niet helemaal helder zijn geworden. Dat bijvoorbeeld de verklaringen van verdachte, als bewijsmiddel 1 en 2 opgenomen, ieder een ander onderwerp hebben sluit niet uit dat deze verklaringen ieder, op zichzelf genomen, van waarde zijn voor het bewijs. En dat deze verklaringen onderling niet strijdig zijn wil ook niet zeggen dat een van deze verklaringen evenmin leugenachtig kan zijn. De steller van het middel wijst er ook nog op dat de verklaringen van verdachte niet strijdig zijn met bewijsmiddel 3, maar ziet er dan aan voorbij dat het hof uit de inhoud van bewijsmiddel 3 de conclusie heeft getrokken dat de verklaring van verdachte, als bewijsmiddel 2 opgenomen, wél leugenachtig is.

In cassatie kan niet worden getoetst of de feitenrechter terecht het tenlastegelegde bewezen heeft verklaard, enkel kan in cassatie worden gecontroleerd of de bewezenverklaring kan volgen uit de gebezigde bewijsmiddelen.1. En dat laatste is naar mijn mening hier het geval.

Het eerste middel faalt.

Het tweede middel klaagt eveneens over de bewijsvoering. Het hof zou ten onrechte de verklaring van verdachte, afgelegd ter terechtzitting in hoger beroep, als leugenachtig hebben aangemerkt. Dat deze verklaring leugenachtig is zou niet kunnen blijken uit de inhoud van bewijsmiddelen. Aangevoerd wordt dat ook in andere paspoorten stempels op afwijkende plaatsen zijn te vinden, op of naast de foto, en dat het hof het verzoek om nader onderzoek bij de autoriteit die het paspoort zou hebben uitgegeven, heeft afgewezen.

Een kennelijk leugenachtige verklaring van verdachte is geen bewijsmiddel in de zin van art. 341 Sv. Zo een verklaring draagt bij tot het bewijs via de band van een bewijsredenering waarin de rechter de conclusie trekt dat de verdachte de waarheid niet spreekt om de waarheid toe te dekken.2. Dat een verklaring van de verdachte voor leugenachtig moet worden gehouden en alleen dient ter bemanteling van de waarheid, moet voldoende grondslag kunnen vinden in de vastgestelde feiten en omstandigheden, vervat in de overige voor het bewijs gebezigde bewijsmiddelen.3.

Het hof heeft uit bewijsmiddel 3 afgeleid dat het paspoort dat verdachte op 19 mei 2002 in haar bezit had een valse pagina bevatte. In zijn bewijsoverweging heeft het hof tot uitdrukking gebracht dat de verklaring van verdachte dat zij dat paspoort heeft gekregen van de Nigeriaanse paspoortautoriteiten leugenachtig moet zijn omdat ervan moet worden uitgegaan dat de Nigeriaanse paspoortautoriteiten geen valse paspoorten uitgeven. Het komt mij voor dat van die stelling inderdaad mag worden uitgegaan omdat zij geacht moet worden van algemene bekendheid te zijn en dus geen bewijs behoeft. Een paspoort dat afkomstig is van de officiële instantie, belast met de uitgifte van paspoorten kan niet vals zijn. Wellicht kan het ten onrechte zijn uitgereikt, maar dat is een andere kwestie. Omdat de Nigeriaanse paspoortautoriteiten geen valse paspoorten uitgeven en omdat het paspoort dat verdachte in haar bezit had volgens opsporingsambtenaren van het bureau falsificaten te Schiphol wel vals was, kan haar verklaring dat zij dat valse paspoort van de Nigeriaanse paspoortautoriteiten heeft gekregen niet waar zijn. Daaruit heeft het hof kennelijk weer afgeleid dat zij het paspoort van een ander heeft gekregen dan van de Nigeriaanse paspoortautoriteiten en dat zij daarom heeft moeten beseffen dat het paspoort geen origineel was. Dat het paspoort inderdaad vals was berust niet alleen op de waarneming dat het stempel naast de pasfoto is geplaatst maar ook dat de printtechniek van de in dat paspoort aangebrachte geïntegreerde pasfoto afwijkt van het voorbeeld van een nationaal paspoort van Nigeria, evenals de lay out en geprinte tekst.

Het tweede middel faalt.

Het derde middel vecht eveneens de bewezenverklaring aan voorzover deze inhoudt dat verdachte redelijkerwijs moest vermoeden dat het paspoort vervalst was.

De bewezenverklaring is evenwel, ook wat dit onderdeel betreft, voldoende verantwoord. Het hof heeft het bewijs voor het tenlastegelegde uit de inhoud der gebezigde bewijsmiddelen in combinatie met de extra bewijsoverweging kunnen afleiden. Daaraan doet niet af hetgeen in hoger beroep is opgemerkt van de zijde van de verdediging over de kenmerken van andere Nigeriaanse paspoorten noch over de visa die op het paspoort zijn verkregen.

Het middel keert zich ook nog tegen de beslissing van het gerechtshof niet in te gaan op het bij repliek door de A-G gedane verzoek om bij de Nigeriaanse autoriteiten nader onderzoek te doen verrichten over de oorsprong van het paspoort. Het hof heeft dat verzoek afgewezen omdat de noodzaak daartoe niet is gebleken.

De verdediging, die niet zelf om aanhouding heeft verzocht ten einde zo een onderzoek te doen verrichten, kan evenwel niet opkomen tegen de afwijzing door de rechter van een door het OM gedaan verzoek met die strekking.4.

Het middel faalt.

Het eerste middel kan naar mijn oordeel met de aan artikel 81 RO ontleende motivering worden verworpen. Ambtshalve heb ik geen grond gevonden die tot vernietiging aanleiding behoort te geven.

Deze conclusie strekt tot verwerping van het beroep.