HR, 20-04-2004, nr. 01415/03

Verdachte is door het Gerechtshof te Arnhem wegens verkrachting veroordeeld tot zes weken gevangenisstraf waarvan drie weken voorwaardelijk met een proeftijd van twee jaren. Voorts heeft het Hof de vordering van de benadeelde partij toegewezen voor een bedrag van € 1600,--. Voor dat bedrag is tevens een schadevergoedingsmaatregel opgelegd.

Namens verdachte heeft mr. D. Moszkowicz, advocaat te Maastricht, twee middelen van cassatie voorgesteld.

Het eerste middel klaagt dat het Hof de opgelegde straf onvoldoende heeft gemotiveerd door niet de redenen op te geven waarom het een aanbod tot het verrichten van een taakstraf heeft afgewezen. In de toelichting op het middel wordt aangevoerd dat de opgelegde korte vrijheidsstraf verbazing oproept gelet op de ratio van de taakstraf.

Tijdens de behandeling in hoger beroep is namens de verdachte het aanbod gedaan een taakstraf te verrichten, zo blijkt uit de overhandigde pleitnota. De Advocaat-Generaal heeft onder meer gevorderd dat de verdachte wegens verkrachting tien maanden gevangenisstraf waarvan vier maanden voorwaardelijk met een proeftijd van twee jaren wordt opgelegd.

Het Hof heeft de verdachte veroordeeld onder meer tot zes weken gevangenisstraf waarvan drie weken voorwaardelijk met een proeftijd van twee jaren. Die straf heeft het Hof als volgt gemotiveerd:

In de toelichting op het middel wordt gesteld dat sinds de invoering van de taakstraf per 1 februari 2001 de rechter weliswaar niet gehouden is de redenen op te geven die tot de afwijzing van een aanbod van de verdachte tot het verrichten van een dergelijke straf hebben geleid1., doch dat niettemin het Hof in het onderhavige geval zijn afwijzing van het aanbod had moeten motiveren. Dit standpunt wordt gebaseerd op het zogenaamde "verbazingscriterium"2.. Volgens de toelichting op het middel wekt de opgelegde onvoorwaardelijke gevangenisstraf van drie weken in het licht van de ratio van de taakstraf, te weten het terugdringen van korte onvoorwaardelijke vrijheidsstraffen3., verbazing weshalve het Hof nader had moeten motiveren waarom het geen taakstraf heeft opgelegd.

Art. 359 lid 6 Sv schrijft voor dat de rechter de keuze voor oplegging van een onvoorwaardelijke vrijheidsstraf uitdrukkelijk motiveert. Aan dat voorschrift heeft het Hof voldaan. Deze keuze baseert het Hof op de ernst van het bewezenverklaarde feit en de omstandigheid dat verdachte eerder wegens soortgelijke feiten is veroordeeld. In aanmerking genomen dat ten laste van verdachte bewezen is verklaard dat hij zich heeft schuldig gemaakt aan verkrachting, een zo ernstig misdrijf dat daarop een gevangenisstraf van ten hoogste twaalf jaren is gesteld, kan moeilijk worden volgehouden dat de keuze voor een vrijheidsstraf, waarin ligt besloten dat een taakstraf niet in aanmerking komt, verbazing wekt. Tot verdere motivering was het Hof in mijn ogen dan ook niet gehouden.

Naar aanleiding van het middel en ambtshalve vestig ik nog de aandacht op het volgende. Het Hof heeft in het onderhavige geval voor verkrachting een naar de praktijk van de strafrechtspleging gerekend uitgesproken lage straf opgelegd, zeker wanneer in aanmerking wordt genomen dat een - gezien het grote scala van handelingen dat thans4. onder het binnendringen van art. 242 Sr begrepen wordt geacht - relatief ver gaande vorm van binnendringen bewezen is verklaard. Uit een oogpunt van inzichtelijkheid van de strafoplegging is het arrest op dit punt uitgesproken mager, in mijn ogen tè mager, gemotiveerd. In aanmerking genomen dat het bij uitstek op de weg van het openbaar ministerie bij het Hof ligt hierover in cassatie te klagen - verdachte zal zich daartoe uit de aard der zaak niet spoedig geroepen voelen - en dat niet is geschied, zie ik geen reden voor te stellen ambtshalve over te gaan tot vernietiging van het bestreden arrest ten aanzien van de strafoplegging.

Het middel faalt.

Het tweede middel klaagt dat het Hof de vordering van de benadeelde partij heeft toegewezen en een schadevergoedingsmaatregel voor hetzelfde bedrag heeft opgelegd, terwijl de door de benadeelde partij gestelde schade reeds was vergoed door het Schadefonds Geweldsmisdrijven.

De stukken van het geding houden het volgende in. Het voegingsformulier van de benadeelde partij d.d. 25 juni 2002 houdt in dat zij schade heeft geleden ten bedrage van € 1600,00. Dit bedrag bestaat voor €100,00 uit gederfd loon en voor € 1500,00 uit immateriële schade. Tevens houdt dit formulier onder nummer 5a in dat zij een bedrag van fl. 2713 van het Schadefonds geweldsmisdrijven heeft ontvangen. Bij dit bedrag is de volgende met hand geschreven aantekening geplaatst "Moet terugbetaald worden indien verdachte betaald".

De vordering van de benadeelde partij is in eerste aanleg geheel toegewezen.

Het proces-verbaal van de terechtzitting in hoger beroep houdt - voor zover van belang - in:

De pleitnota houdt in:

Het arrest van het Hof houdt in:

Art. 6 van de Wet schadefonds geweldsmisdrijven houdt in:

Het Schadefonds Geweldsmisdrijven heeft zijn beleid nader uiteengezet in de uitgave "Schadefonds Geweldsmisdrijven" dat als special is opgenomen in het losbladig Handboek Personenschade.5. Daarin wordt onder meer uiteengezet hoe de Commissie6. de diverse verhaalsmogelijkheden in haar onderzoek betrekt. De auteurs Boshuizen en Van den Elshout schrijven:

In het licht van al het voorgaande moet de overweging van het Hof dat verdachte naar burgerlijk recht aansprakelijk is voor de schade kennelijk aldus worden begrepen dat het Schadefonds aan het slachtoffer weliswaar een bedrag beschikbaar heeft gesteld om voorshands te voorzien in de door het slachtoffer ten gevolge van het bewezenverklaarde feit geleden schade doch dat daaraan een einde komt zodra en voor zover de schade wordt vergoed door verdachte en dus de schade anders dan bij pleidooi is aangevoerd niet is vergoed door het Schadefonds. Hoewel ook hier het Hof de moeite had kunnen nemen zijn oordeel iets breder te motiveren, betekent het voorgaande dat aan het middel, dat er immers op is gebaseerd dat de schade was vergoed, feitelijke grondslag komt te ontvallen.

Het middel faalt.

De middelen kunnen worden afgedaan met de in art. 81 RO bedoelde motivering.

Gronden waarop de Hoge Raad gebruik zou moeten maken van zijn bevoegdheid de bestreden uitspraak ambtshalve te vernietigen heb ik niet aangetroffen. Deze conclusie strekt tot verwerping van het beroep.