HR, 23-09-2003, nr. 01483/02

Het Gerechtshof te Amsterdam heeft in hoger beroep - met vernietiging van een vonnis van de Politierechter in de Arrondissementsrechtbank te Amsterdam - de inleidende dagvaarding nietig verklaard.

De Advocaat-Generaal bij het Hof heeft één middel van cassatie voorgesteld.

Het middel klaagt dat het Hof ten onrechte, althans onbegrijpelijk heeft geoordeeld dat verdachte in zijn hoger beroep kon worden ontvangen, ondanks het tardief instellen daarvan.

De stukken van het geding houden in dat aan verdachte - die op [geboortedatum] 1952 is geboren - in persoon op 14 juli 2000 door een zogenaamde "politiehopper" een dagvaarding is uitgereikt teneinde op 15 september 2000 te 15.00 uur ter terechtzitting van de Kinderrechter in de Arrondissementsrechtbank te Amsterdam terecht te staan op verdenking van een tweetal diefstallen. In de kop van deze dagvaarding staat vermeld "dagvaarding van een minderjarige verdachte". Daarbij is het adjectief "minderjarige" met de hand doorgestreept. Op 15 september 2000 is verdachte bij verstek veroordeeld door de Politierechter in de Arrondissementsrechtbank te Amsterdam terzake van beide feiten. Op 30 maart 2001 is namens verdachte hoger beroep ingesteld tegen dit vonnis.

In zijn arrest heeft het Hof het volgende overwogen omtrent de ontvankelijkheid van verdachte in zijn hoger beroep:

De wet bepaalt in welke gevallen tegen een rechterlijke uitspraak een rechtsmiddel kan worden ingesteld en binnen welke termijn dit kan geschieden; die termijnen zijn van openbare orde.1. Het in artikel 408 lid 1 aanhef en onder a Sv vervatte voorschrift dat het hoger beroep van de verdachte door deze binnen veertien dagen na de einduitspraak moet worden ingesteld, indien de dagvaarding hem in persoon is betekend, is ingegeven door de gedachte dat, indien de dagvaarding de verdachte in persoon is betekend, ervan moet worden uitgegaan dat hij op de hoogte is van de dag van de terechtzitting en van de rechter voor wie zijn verschijning wordt verlangd en dat op grond daarvan van hem mag worden gevergd dat hij zich van het verloop van de zaak vergewist. Gelet daarop moet bij de beoordeling van de ontvankelijkheid van het hoger beroep de in voormeld artikellid gestelde voorwaarde "indien de dagvaarding om ter terechtzitting te verschijnen de verdachte in persoon is betekend", vervuld worden geacht indien de desbetreffende dagvaarding in persoon is uitgereikt, als bedoeld in artikel 588 lid 1 Sv en daarin voorts met voldoende duidelijkheid de dag van de terechtzitting en van de rechter voor wie verschijning wordt verlangd is vermeld. In geval de verdachte van oordeel is dat de dagvaarding, ofschoon deze een voldoende aanduiding van de dag der terechtzitting en van de rechter waarvoor verschijning wordt verlangd behelst, aan nietigheid lijdt, mag hij er derhalve niet op vertrouwen dat de rechter de dagvaarding ook inderdaad nietig zal verklaren en mag ook in dat geval van hem worden gevergd dat hij zich van het verloop van de zaak op de hoogte stelt.2.

Hoewel, naar het Hof heeft vastgesteld, aannemelijk is geworden dat bij de verdachte verwarring is ontstaan over inhoud en strekking van de dagvaarding, geeft 's Hofs kennelijke oordeel dat in de dagvaarding met zo onvoldoende duidelijkheid is vermeld de dag van de terechtzitting en van de rechter voor wie verschijning wordt verlangd dat deswege de termijnoverschrijding door verdachte verontschuldigbaar was, in het licht van het hiervoor gestelde omtrent de onderzoeksplicht van de verdachte, blijk van een onjuiste rechtsopvatting dan wel is dat oordeel onvoldoende gemotiveerd3.. In de dagvaarding worden immers dag, tijd en plaats van de terechtzitting en van het rechterlijk college vermeld, zodat verdachte de bij hem ontstane verwarring op eenvoudige wijze had kunnen opheffen door - hetzij bij het op de dagvaarding vermelde Arrondissementsparket, hetzij bij de in de dagvaarding met adres genoemde Arrondissementsrechtbank - te informeren bij welke rechter van de Arrondissementsrechtbank hij op genoemde tijd en plaats terecht zou moeten staan dan wel welke uitspraak de rechter op de door verdachte als verwarrend ervaren dagvaarding had gedaan. Dit klemt temeer nu de door het Hof genoemde doorhaling voor verdachte, mede gezien diens leeftijd, een aanwijzing moet zijn geweest dat de vermelding "kinderrechter" op een vergissing berustte en hij er dus van heeft moeten uitgaan dat hij werd gedagvaard ter terechtzitting van de Arrondissementsrechtbank, zitting houdende als politierechter of als meervoudige kamer.

Het middel slaagt.

De Hoge Raad kan om doelmatigheidsredenen de zaak zelf afdoen en verdachte niet-ontvankelijk verklaren in zijn hoger beroep.

Deze conclusie strekt ertoe verdachte niet-ontvankelijk te verklaren in het hoger beroep.