HR, 08-01-2002, nr. 00706/01

Het Hof heeft in hoger beroep - met vernietiging van een vonnis van de Politierechter in de Arrondissementsrechtbank te Zwolle van 2 augustus 1999 - de verdachte ter zake van 1. en 6. "wederspannigheid", 2. "opzettelijk en wederrechtelijk enig goed, dat geheel of ten dele aan een ander toebehoort, beschadigen", 3. "overtreding van artikel 163, tweede lid, van de Wegenverkeerswet 1994", 4. "overtreding van artikel 8, tweede lid aanhef en onder a, van de Wegenverkeerswet 1994" en 5. "overtreding van artikel 9, eerste lid, van de Wegenverkeerswet 1994" veroordeeld tot 6 weken gevangenisstraf met ontzegging van de bevoegdheid motorrijtuigen te besturen voor de tijd van 12 maanden voor wat betreft het onder 3. bewezenverklaarde.

Het verkorte arrest en de aanvulling daarop als bedoeld in art. 365a, tweede lid, Sv zijn aan dit arrest gehecht en maken daarvan deel uit.

Het beroep is ingesteld door de verdachte.

Namens deze heeft mr. P.A. van der Vliet, advocaat te Heerenveen, bij schriftuur een middel van cassatie voorgesteld. De schriftuur is aan dit arrest gehecht en maakt daarvan deel uit.

De Advocaat-Generaal Wortel heeft geconcludeerd dat de Hoge Raad de bestreden uitspraak zal vernietigen doch uitsluitend voor wat betreft de strafoplegging, en de zaak zal verwijzen naar een aangrenzend Hof opdat de zaak in zoverre opnieuw wordt berecht en afgedaan.

Het middel bevat de klacht dat het Hof een ter terechtzitting in hoger beroep gedaan aanbod tot het verrichten van onbetaalde arbeid ten algemenen nutte heeft afgewezen zonder daarbij de redenen op te geven die tot deze beslissing hebben geleid.

Blijkens het proces-verbaal van de terechtzitting in hoger beroep van 1 december 2000 heeft mr. R.P. Snorn, advocaat te Heerenveen, aldaar verklaard uitdrukkelijk door de verdachte gemachtigd te zijn de verdediging te voeren.

Het proces-verbaal houdt voorts in dat de raadsman namens de verdachte heeft aangeboden onbetaalde arbeid ten algemenen nutte te verrichten.

Het Hof heeft aan de verdachte de straf opgelegd die hiervoor onder 1 is vermeld. Het heeft deze strafoplegging als volgt gemotiveerd:

De vraag dient te worden beantwoord of, gelet op de hiervoor onder 3.2 weergegeven gang van zaken, kan worden aangenomen dat een aanbod tot het verrichten van onbetaalde arbeid is gedaan met instemming van de verdachte, zodat dit aanbod kan worden aangemerkt als een aanbod van de verdachte zelf en een eventuele oplegging van die straf zou geschieden met instemming van de verdachte.

De raadsman van de verdachte heeft de verdediging gevoerd ingevolge het bepaalde in art. 279 Sv.

Die bepaling is in het Wetboek van Strafvordering ingevoegd bij de Wet van 15 januari 1998, Stb.33.

Ingevolge die bepaling kan de raadsman die verklaart door de verdachte uitdrukkelijk gemachtigd te zijn tot het voeren van de verdediging alle aan de verdachte bij de wet toegekende rechten en bevoegdheden uitoefenen, dus met inbegrip van de bevoegdheden bedoeld in art. 331, eerste lid, Sv. De parlementaire geschiedenis houdt, voorzover hier van belang onder meer in:

(Kamerstukken II, 1996/1997, 24 692, nr 6, blz. 6 en 7).

Gelet op het vorenoverwogene moet worden aangenomen dat de raadsman die heeft verklaard uitdrukkelijk tot de verdediging gemachtigd te zijn, niet alleen alle aan de verdachte in dat kader bij de wet toegekende rechten en bevoegdheden kan uitoefenen, maar ook namens de verdachte een aanbod tot het verrichten van onbetaalde arbeid ten algemenen nutte kan doen. Een zodanig aanbod moet dan worden aangemerkt als een aanbod van de verdachte zelf.

Het voorgaande brengt mee dat, nu een aanbod tot het verrichten van onbetaalde arbeid ten algemenen nutte was gedaan, het Hof ingevolge art. 359, achtste lid (oud) in verbinding met art. 415 Sv een beslissing dienaangaande had behoren te geven en de redenen voor een afwijzing van het aanbod had moeten opgeven. Het bestreden arrest houdt dienaangaande evenwel niets in, zodat het in zoverre onvoldoende is gemotiveerd.

Het middel is dus gegrond.

Het Hof heeft tot het bewijs van de bewezenverklaarde feiten telkens gebezigd "de verklaring van de gemachtigde", kort gezegd ten aanzien van ieder van die feiten inhoudende dat de verdachte het tenlastegelegde had begaan.

Met de "gemachtigde" is, gelet op de inhoud van het proces-verbaal van 's Hofs terechtzitting, kennelijk bedoeld mr. R.P. Snorn, advocaat te Heerenveen die aldaar heeft verklaard uitdrukkelijk door de verdachte gemachtigd te zijn de verdediging te voeren.

De omstandigheid dat mr. Snorn aldus gemachtigd was brengt echter niet mee dat hij als vertegenwoordiger van de verdachte optrad in die zin dat deze verklaringen hadden te gelden als verklaringen van de verdachte, zoals dat bij voorbeeld wel het geval is indien art. 398 onder 2° Sv of art. 48, eerste lid WED in verbinding met laatstgenoemde bepaling van toepassing is.

Uit het vorenoverwogene vloeit voort dat de bewezenverklaring [,die mede steunt op bewijsmiddelen die de wet niet kent,] niet naar de eis der wet met redenen is omkleed.

Het vorenoverwogene brengt mee dat de bestreden uitspraak niet in stand kan blijven en als volgt moet worden beslist.

De Hoge Raad vernietigt de bestreden uitspraak en wijst de zaak terug naar het Gerechtshof te Arnhem, opdat de zaak op het bestaande hoger beroep opnieuw wordt berecht en afgedaan.

Dit arrest is gewezen door de vice-president C.J.G. Bleichrodt als voorzitter, en de raadsheren J.P. Balkema en E.J. Numann, in bijzijn van de waarnemend-griffier I.W.P. Verboon, en uitgesproken op 8 januari 2002.