3.2.2 De externe toegankelijkheid in de wettelijke regeling van het burgerlijk procesrecht

61. De wettelijke regeling van het Nederlandse burgerlijk procesrecht kent geen bepaling die rechtssubjecten expliciet het recht geeft een geschil over burgerlijke rechten of plichten aan de rechter voor te leggen. Dat is echter geen gemis, nu algemeen is aanvaard dat art. 6 EVRM ingevolge art. 93 van de Grondwet rechtstreekse werking heeft. Datzelfde geldt voor de rechtspraak van het EHRM, in zoverre in die rechtspraak uitleg aan art. 6 EVRM wordt gegeven.

Men zou echter de wettelijke regeling van het Nederlands burgerlijk procesrecht tekort doen, indien men zou stellen dat het niet, ook niet impliciet, een recht op toegang tot de rechter behelst. Art. 17 Grondwet bepaalt dat niemand tegen zijn wil kan worden afgehouden van de rechter die de wet hem toekent. Leest men deze bepaling in samenhang met art. 112 Grondwet, dat de berechting van geschillen over burgerlijke rechten en schuldvorderingen opdraagt aan de rechterlijke macht, dan blijkt de Grondwet wel degelijk een recht op een rechter te geven aan rechtssubjecten die in een burgerlijk geschil zijn verwikkeld. Voegt men daarbij het uit art. 18 Grondwet voortvloeiende recht op rechtsbijstand en het in art. 13 Wet algemene bepalingen vastgelegde verbod van rechtsweigering, dan is het uit de wettelijke regeling voortvloeiende recht op toegang tot de rechter vrijwel even sterk en veelomvattend als het met art. 6 EVRM gegeven 'effective right of acces to a court'.1