HR, 27-09-2002, nr. R01/135HR

De Hoge Raad heeft bij arrest van 18 januari 2002, zaaknummer C00/073 het cassatieberoep verworpen dat was ingesteld door opposante, [opposante], tegen drie arresten van het Gerechtshof te Arnhem van 7 juli 1998, 9 maart 1999 en 9 november 1999. In laatstgenoemd arrest werd [opposante] veroordeeld tot betaling aan [betrokkene], van een bedrag van ƒ 257.835,-- vermeerderd met wettelijke rente vanaf 9 november 1999.

In de cassatieprocedure is [opposante] vertegenwoordigd door mr. M.H. van der Woude.

Bij brief van 19 april 2000 heeft de waarnemend griffier van de Hoge Raad aan mr. Van der Woude medegedeeld dat het vast recht voorlopig is vastgesteld op ƒ 6.190,--. Bij brief van 14 november 2001 aan mr. Van der Woude heeft de waarnemend griffier bericht dat hem uit aanvullende gegevens en het inmiddels ontvangen volledige procesdossier is gebleken dat het in de procedure gaat om een financieel belang van ƒ 257.835,-- en dat het vast recht daarom definitief wordt vastgesteld op ƒ 6.700,--.

Het vast recht is afgeboekt via de rekening-courant van het kantoor van mr. Van der Woude bij de Centrale Financiële Dienst in het Paleis van Justitie.

Tegen de beslissing van de waarnemend griffier is [opposante], vertegenwoordigd door mr. M.H. van der Woude, tijdig1. in verzet gekomen bij verzetschrift als bedoeld in art. 25 WTBZ. Zij heeft verzocht het vast recht vast te stellen op ƒ 475,--.

De Griffier van de Hoge Raad heeft op 4 januari 2002 een verweerschrift ingediend.

Mr. Van der Woude heeft namens [opposante] bij brief van 15 januari 2002 gereageerd op het verweerschrift van de Griffier.

Art. 25 WTBZ bepaalt dat bij verrekening van rechten en verschotten uit het voorschot, de voorschotgever en bij rechtstreekse betaling degene die heeft betaald, in verzet kan komen. Hoewel [opposante] het in rekening gebrachte vast recht niet rechtsreeks heeft betaald, is zij in haar beroep ontvankelijk omdat zij, nu moet worden aangenomen dat het door haar advocaat mr. Van der Woude voorgeschoten vast recht uiteindelijk voor haar rekening komt, rechtstreeks in haar belang wordt getroffen2..

Het verzoekschrift tot verzet bevat de klacht dat de Griffier ten onrechte de vaststelling van het vast recht heeft gebaseerd op art. 2 lid 3 sub d WTBZ, nu [betrokkene] niet een bepaalde geldsom heeft gevorderd en zijn vordering in appel er meer in het bijzonder toe strekte dat de tussen partijen bestaande overeenkomst op de voet van art. 6:230 BW zodanig zou worden gewijzigd dat [opposante] de verplichting werd opgelegd de door [betrokkene] gestelde schade, nader op te maken bij staat, te vergoeden. Het vast recht had volgens de klacht derhalve moeten worden vastgesteld op het in art. 2 lid 3 sub e bedoelde bedrag van ƒ 475,--.

Art. 2 lid 3 WTBZ bepaalde ten tijde waarop de waarnemend griffier het vast recht heeft vastgesteld, voor zover hier van belang:

Het vast recht wordt op de voet van art. 2 lid 4 WTBZ bepaald aan de hand van de eis in de dagvaarding. Voor de berekening van het vast recht in een bij dagvaarding aanhangig gemaakte cassatiezaak moet worden aangeknoopt bij het bedrag van de vordering waarover de rechter tegen wiens uitspraak het beroep in cassatie is gericht, had te beslissen. Daarbij geldt dat, indien in de vorige instantie betaling van een bepaalde geldsom werd gevorderd, de in cassatie aanhangig gemaakte zaak voor de toepassing van art. 2 lid 3 WTBZ heeft te gelden als een zaak waarin de eis strekt tot betaling van die geldsom3..

Uit de wetsgeschiedenis blijkt dat de regeling van het vast recht erop is gericht dit recht, wat de hoogte betreft, te relateren aan het financiële belang van de zaak, voor zover dat belang tot uitdrukking komt in een tot betaling van een bepaalde geldsom strekkende vordering4.. Daarbij biedt de wet geen ruimte voor een andere dan een formele uitleg van de vordering en mag de griffier bij de bepaling van het vast recht niet door de vordering heen kijken5..

Een uitzondering op dit laatste wordt gevormd door art. 2 lid 5 WTBZ dat bepaalt dat indien de eiser veroordeling tot schadevergoeding op te maken bij staat heeft gevorderd, maar de rechter in het vonnis of arrest de schade heeft begroot, alsnog van elke eisende partij en van elke verschenen gedaagde het vast recht wordt geheven dat dezen verschuldigd zouden zijn indien de eis had gestrekt tot betaling van een bepaalde geldsom ten belope van de begrote schade.

Indien de appelrechter op een vordering tot vergoeding van schade, nader op te maken bij staat, een veroordeling heeft uitgesproken tot betaling van een bepaald bedrag, heeft dit bedrag m.i. als maatstaf te gelden voor de vaststelling van het vast recht in cassatie.

[Betrokkene] heeft - voor zover thans van belang - in appel primair gevorderd veroordeling tot vergoeding wegens wanprestatie van schade, nader op te maken bij staat, subsidiair vernietiging van de overeenkomst op grond van dwaling dan wel bedrog, en meer subsidiair wijziging van de overeenkomst op de voet van art. 6:230 BW in dier voege dat [opposante] uit dien hoofde de verplichting wordt opgelegd de schade te vergoeden, nader op te maken bij staat.

Het hof heeft in zijn arrest van 7 juli 1998 de primaire vordering afgewezen evenals de op bedrog gebaseerde vordering en geoordeeld dat beide partijen bij het sluiten van de overeenkomst zijn uitgegaan van de onjuiste veronderstelling dat de bodem niet was verontreinigd. Het hof heeft aan dit oordeel de gevolgtrekking verbonden dat de overeenkomst tussen partijen diende te worden aangepast en de zaak naar de rol verwezen.

Uit het door de Hoge Raad in zijn arrest van 18 januari 2002 opgenomen procesverloop blijkt dat [betrokkene] daarop bij akte een vordering bij het hof heeft ingediend tot veroordeling van [opposante] tot vergoeding van 75% van ƒ 1.600.000,--, zijnde de onderzoeks- en saneringskosten van de onderwerpelijke bodemverontreiniging, dan wel 75% van die kosten, nader vast te stellen in een schadestaatprocedure.

In deze akte heeft [betrokkene] gesteld dat "het hof haar stellingen terecht aldus heeft uitgelegd dat zij inderdaad een vorm van schadevergoeding wenst, zij het niet als eerste keus." [Betrokkene] heeft zijn vordering dus nader aangepast tot primair een vordering tot betaling van een bepaald bedrag.

Het hof heeft na een daarop gehouden comparitie van partijen bij eindarrest van 9 november 1999 [opposante] in het kader van een aanpassing van de overeenkomst veroordeeld tot betaling aan [betrokkene] van een bedrag van ƒ 257.835,--, vermeerderd met de wettelijke rente, en het meer of anders gevorderde afgewezen. Het hof heeft daartoe in zijn eindarrest van 9 november 1999 overwogen dat de koopovereenkomst aldus moet worden aangepast dat [opposante] aan [betrokkene] een bijdrage betaalt ter gedeeltelijke dekking van de in het arrest aangeduide waardevermindering en risico's6..

Gelet op het onder 3.3 vermelde uitgangspunt heeft de waarnemend griffier op juiste gronden art. 2 lid 3 sub d WTBZ toegepast, zodat het verzet ongegrond is.

Conclusie

De conclusie strekt tot afwijzing van het verzet.

De Procureur-Generaal bij de

Hoge Raad der Nederlanden

A-G