HR, 25-05-2012, nr. 11/03060

Aan de Hoge Raad der Nederlanden

Geeft eerbiedig te kennen:

ten deze de verzoekers tot cassatie, die voor deze zaak domicilie hebben gekozen te 2517 AC 's‑Gravenhage aan de Laan van Meerdervoort nr. 33 ten kantore van de aldaar gevestigde advocaat bij de Hoge Raad der Nederlanden mr. P. Garretsen, die zich als zodanig stelt en dit verzoekschrift ondertekent en indient.

Verzoekers tot cassatie, hierna ook : de kinderen [verzoekers], zijn de inmiddels volwassen kinderen van [vader verzoekers] en [moeder verzoekers]. De kinderen zijn alle in Somalië geboren. De kinderen hebben nog een oudere broer, [betrokkene 1]. Deze heeft in 1992 in Nederland toelating als vluchteling verzocht. In die procedure heeft hij verklaard dat hij is gehuwd met [betrokkene 2] en dat hij vier kinderen heeft, waaronder verzoekers. Nadat [betrokkene 1] is toegelaten als vluchteling, zijn zijn echtgenote en hun (vermeende) kinderen, waaronder verzoekers, naar Nederland gereisd in het kader van gezinshereniging. Verzoekers zijn vervolgens in het bezit gesteld van een verblijfsvergunning onder de beperking ‘Gezinshereniging bij ouder.’.

[betrokkene 1] heeft op 9 oktober 1996 een verzoek om naturalisatie ingediend, mede ten behoeve van zijn minderjarige kinderen, waaronder verzoekers. Bij Koninklijk Besluit van 14 september 1997 is het Nederlanderschap verleend aan [betrokkene 1], geboren [geboortedatum] 1966 in [geboorteplaats] (Somalië), met bepaling dat zijn naam wordt vastgesteld als ‘[achternaam betrokkene 1]’, zijn voornaam als ‘[voornaam betrokkene 1], en de voornamen van zijn kinderen als ‘[verzoeker 1]’, ‘[verzoeker 2]’, ‘[verzoeker 3]’, ‘[naam 1]’ en ‘[ Naam 2]’. Vervolgens is ervan uitgegaan dat verzoekers in deze naturalisatie hebben gedeeld en daardoor de Nederlandse nationaliteit hebben verkregen.

Op 14 februari 2006 is uit een uitzending van het tv-programma Netwerk gebleken dat verzoekers geen kinderen zijn van [betrokkene 1], maar dat deze hun veel oudere halfbroer is. Bij respectievelijke brieven van januari 2007 is verzoekers medegedeeld dat zij nimmer het Nederlanderschap hebben verkregen en dat aan hen, gezien de voor hen ontstane onwenselijke situatie en op een daartoe strekkende aanvraag, een verblijfsvergunning regulier voor bepaalde tijd onder de beperking ‘conform beschikking Minister’ kan worden verleend.

Namens verzoekers is op 19 november 2008 bij de rechtbank Den Haag een verzoekschrift ex art. 17 van de Rijkswet op het Nederlanderschap (RWN) ingekomen. De IND heeft een verweerschrift ingediend. Op 10 februari 2011 zijn de drie (gevoegde) zaken gelijktijdig behandeld. Bij beschikking d.d. 7 april 2011 wees die rechtbank (in gelijkluidende beslissingen) deze verzoeken af.

De kinderen [verzoekers] stellen hierbij beroep in cassatie in tegen deze die (inhoudelijk gelijke) beschikkingen (zodat met één verzoekschrift tot cassatie kan worden volstaan), en dragen na te melden middel van cassatie voor.

Als verweerder in feitelijke aanleg is aangemerkt de Staat der Nederlanden, Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, Immigratie-en Naturalisatiedienst), zetelende te Den Haag, met als postadres postbus 3023, 2280 GA Rijswijk.

Middel van cassatie. De rechtbank heeft het recht geschonden dan wel op straffe van nietigheid in acht te nemen vormvoorschriften verzuimd door te overwegen en te beslissen als in deze beslissing is weergegeven en verwoord (waarnaar wordt verwezen), waartoe het navolgende geldt (dat zonodig in onderling verband en samenhang dient te worden gelezen en beschouwd).

Het gaat hier om de rov.n 3.2 tot en met 3.5 in deze beschikking, in samenhang met de beslissing onder 4 in die beschikking. Gemeend wordt dat deze overwegingen rechtens onjuist zijn althans bezien de inhoud van de gedingstukken onbegrijpelijk zijn, waartoe na te melden uitwerkingen en toelichting.

De kinderen menen dat die rechtbank in rov. 3.2 blijk geeft van een onjuiste rechtsopvatting althans —toepassing met betrekking tot het bepaalde in artikel 11 lid 2 RWN oud, nu toch in geval van een meerderjarige verzorger die de halfbroer van betrokkenen is in wiens gezin de kinderen verblijven en door deze worden opgevoed en verzorgd, die of zodanige gezins— situatie vergelijkbaar is met die van de adoptie of de voogdij, zodat de kinderen kunnen meedelen aan het aan hun halfbroer verleende Nederlanderschap.

Nadere uitwerking en toelichting.

[betrokkene 1], van wie de IND stelt dat deze is geboren op [geboortedatum] 1966, was derhalve meerderjarig toen hij in 1992 in Nederland asiel aanvroeg. In die procedure heeft hij verklaard gehuwd te zijn en vier kinderen heeft waaronder verzoekers. Nadat hij toelating als vluchteling had verkregen, zijn zijn echtgenote en hun (vermeende) kinderen, waaronder verzoekers, naar Nederland gereisd in het kader van gezinshereniging.

Te stellen is dat die gezinshereniging alle vormen van relaties omvat, mits maar blijkt van een feitelijke verblijven binnen dat gezin, vanuit een soort opdracht of taakstelling vanuit de biologische ouders. Zowel de Raad voor de Kinderbescherming als de betrokken kantonrechter en de betrokken voogdij-instelling(-en) zijn ervan uitgegaan dat met instemming van vader [betrokkene 1] (na zijn toelating als vluchteling) de kinderen liet overkomen teneinde in zijn gezin te verblijven.

Tussen de kinderen en [betrokkene 1] (en diens vrouw) bestaat aldus een betrekking die moet worden aangemerkt als gezinsleven in de zin van art. 8 lid 1 EVRM. De kinderen waren bestemd om door [betrokkene 1] in Nederland te worden opgevoed en verzorgd.

Art. 8 lid 2 vergt een toetsing in concreto van de vraag of een inmenging in dat gezinsteven gerechtvaardigd is. Art. 11 lid 2 RWN oud voorziet niet in die of zodanige afweging, nu aldaar een formele adoptie als voorwaarde wordt gesteld, echter hier dient gelet op art. 8 lid 1 de positie van de minderjarigen op één lijn te worden gesteld met die van familiepleegkinderen of een adoptie.

Zowel in het inleidend verzoekschrift als in de voorlopige reactie op het advies c.q. verweerschrift vanuit de IND is een expliciet beroep op art. 8 EVRM gedaan vanwege deze (bijzondere) gezinspositie.

De huidige beschikking bevat geen gemotiveerde beslissing op dat beroep op art. 8 EVRM, terwijl — zoals hierboven gesteld — art. 11 lid 2 RWN niet althans onvoldoende is ingericht op vergelijkbare gezinssituatie voor wat betreft familiepleegkinderen vergelijkbaar met een adoptie nu sprake is van gezagsoverdracht en opvoeding en verzorging binnen het gezin van hier die oudere broer [betrokkene 1] in Nederland.

Die rechtbank heeft niet overwogen of vastgesteld dat de kinderen het naturalisatiebesluit hebben verkregen met gebruikmaking van valse persoonsgegevens. Gemeend wordt dat die situatie zich hier ook (overigens) niet voordoet geelt op middelonderdeel 7.2 waarin is betoogd (onder meer) dat hier sprake is van een met adoptie of familiepleegkinderen vergelijkbare situatie. Nu het naturalisatiebesluit-waarin de kinderen zelf meedelen-is genomen onder de werking van de RWN zoals deze vóór de wetswijziging van 1 april 2003 luidde, dient de beschikking van uw Hoge Raad van 30 juni 2006, zaaknummer R 05/095 HR (NJ 2007 nr. 551) mede in de beschouwingen te worden betrokken, hetgeen die rechtbank ten onrechte nalaat. In de voorlopige reactie d.d. 1 september 201 heeft de advocaat van de kinderen immers gesteld:

Gemeld betoog kan bezwaarlijk anders worden verstaan dan dat met betrekking tot verzoekers tot cassatie bijzondere omstandigheden zijn aangevoerd die meebrengen dat de opgegeven afwijkende familie-relatie hoewel onjuist, de kinderen toch genoegzaam identificeren, nu toch ook in de sfeer van familiepleegkinderen of adoptie op de wijze als hier is geschied, die of zodanige gezinshereniging mogelijk en bestaanbaar was die tot een rechtsgeldige aanspraak op het Nederlanderschap zou kunnen leiden.

In deze rov. 7.3 geeft de rechtbank dan ook blijk van een onjuiste taakopvatting door geen invulling te geven aan de hand van het door uw Hoge Raad verwoorde criterium, en aldus blijk van een onjuiste rechtsopvatting althans toepassing door niet inhoudelijk te oordelen op de wijze als hiervoor is verwoord.

In rov. 3.4 geeft de rechtbank blijk van een onjuiste rechtsopvatting althans -toepassing met betrekking tot het bepaalde in (toen) art. 17 EG-Verdrag, tegenwoordig artikel 20 van het Verdrag betreffende de Werking van de Europese Unie. Immers verzoekers tot cassatie waren ten tijde van het Naturalisatiebesluit 7,8 en 10 jaar oud, en inmiddels duurzaam gevestigd in Nederland. De voorgenomen vaststelling van verlies van Nederlanderschap is van 2007. Het terugkrijgen van de Somalische nationaliteit is hier niet aan de orde. Namens de kinderen is een uitdrukkelijk beroep gedaan op de EHvJ-uitspraak van 2 maart 2010 in de zaak C 135/08 (Rottmann/Freistaat Bayern).

Aan gemeld arrest valt te ontlenen dat volgens vaste rechtspraak het bepalen van de voorwaarden voor de verkrijgen en het verlies van nationaliteit volgens het internationale recht tot de bevoegdheid van elke lidstaat behoort; zie het EHvJ- arrest d.d. 7 juli 1992, Micheletti e.a. (zaaknummer C-369/90, Jurispr. blz. 1-4239, punt 1, de arresten van 11 november 1999, Mesbah, C-179/98, Jurispr. blz. 1-7955, punt 29 en 19 oktober 2004, Zhu en Chen, C-200/02, Jurispr. blz. 1-9925, punt 37.

Dat een materie tot de bevoegdheid van de lidstaten behoort, neemt echter niet weg dat in situaties die binnen de werkingssfeer van het Unierecht vallen, de betrokken nationale voorschriften toch het Unierecht moeten eerbiedigen; zie in die zin de EHvJ-arresten van 24 november 1998, Bickel en Franz, C-274/96, Jursipr. blz. 1-7637, punt 17,2 oktober 2003, Garcia Avello C-148/02, Jurispr. blz. 1-11613 punt 25,12 juli 2005, Schempp, C-403/03, Jurispr. blz. 1-6421 punt 19 en 12 september 2006, Spanje/Verenigd Konimkrijk, C-145/04, Jurispr. blz. 1-7917.

Het is dan duidelijk dat de situatie van een burger van de Unie — zoals hier de verzoekers tot cassatie — die geconfronteerd worden met een door de autoriteit van een lidstaat ingeroepen ongeldigheid van de verkregen naturalisatie die hen in een situatie kunnen brengen dat zij de bij artikel 17 EG verleende hoedanigheid verliezen en de daaraan verbonden rechten, wegens de aard en de gevolgen ervan onder het Unierecht valt. Art. 17 lid 2 EG verbindt aan deze hoedanigheid de in het EG-Verdrag neergelegde rechten en plichten, waaronder het recht om zich op artikel 12 van het Verdrag te beroepen in alle binnen de materiële werkingssfeer van het Unierecht vallende situaties (zie met name het EHvJ-arrest van 12 mei 1998, Martinez Sala, C-85/96, Jurispr. blz. 1-2691, punt 82, en arrest Schempp, reeds aangehaald, punt 17).

Zo moeten de lidstaten bij de uitoefening van hun bevoegdheid inzake nationaliteit het Unierecht eerbiedigen (arresten Micheletti e.a., reeds aangehaald, punt 10, en Mesbah, reeds aangehaald, punt 29; EHvJ-arrest van 20 februari 2001, Kaur, C-192/99, Jurispr. blz. I- 1237, punt 19, en arrest Zhu en Cen, reeds aangehaald, punt 37).

In het kader van dit arrest Rottmann/Freistaat Bayern wordt dan bevestigd (rov. 48) het beginsel dat wanneer het om burgers van de Unie gaat, de uitoefening van die bevoegdheid, voor zover zij de door de rechtsorde van de Unie verleende en beschermde rechten aantast, vatbaar is voor rechterlijke toetsing aan het Unierecht.

Daar — in die situatie — was sprake van een besluit tot intrekking van de naturalisatie. De kinderen menen dat er alsdan weinig verschil bestaat met hun situatie, waarin de IND hen in januari 2007 bij brief heeft medegedeeld dat zij nimmer het Nederlanderschap hebben verkregen.

Dat Europese Hof overweegt dan in deze zaak Rottmann/Freistaat Bayern in het geval van overeenkomstig de wet vastgesteld bedrieglijk gedrag, het in een dergelijk geval aan de nationale rechter staat om na te gaan of het in het hoofdgeding aan de orde zijnde intrekkingsbesluit in overeenstemming is met het evenredigheidsbeginsel wat de gevolgen ervan voor de situatie van de betrokkene uit het oogpunt van het Unierecht betreft, in voorkomend geval naast de toetsing van de evenredigheid van dit besluit aan het nationale recht.

Hier kent die RWN geen toetsing aan het Nederlandse evenredigheidsbeginsels, zodat die toetsing moet worden ingeroepen met een beroep op dit Unierecht zelf.

Een persoon die zich rechtmatig vestigt in Nederland — gelijk hier de kinderen [verzoekers] die toelating verkregen op basis van het recht op gezinshereniging, welk recht geldt ongeacht de (precieze) familiale verhoudingen (zie middelonderdeel 7.3 hierboven) — wordt aldus onderdaan van en burger in de Unie. Aan de gegeven vergunning tot verblijf komen aldus zelfstandige rechten en aanspraken toe, waaronder dit beroep op die Unie-rechten. De kinderen [verzoekers] dreigen aldus wel degelijk rechten als burger van de Unie te verliezen; die rechtbank overweegt en oordeelt ten onrechte anders, respectievelijk geeft aldus blijk van een onjuiste rechtsopvatting althans -toepassing. Ook de omstandigheid of respectievelijk dat [betrokkene 1] nimmer de Nederlandse nationaliteit door naturalisatie heeft verkregen wordt aldus beheerst door dit Unierecht (ten minste voor wat betreft de gevolgen en/of de uitwerking daarvan). In dat verband dient met name te worden nagegaan of dit verlies gerechtvaardigd is in het licht van de ernst van de gepleegde inbreuk, van het tijdsverloop tussen de naturalisatiebeslissing en de brief uit 2007 waarin wordt aangegeven dat de kinderen [verzoekers] geacht worden nimmer het Nederlanderschap te hebben verkregen; voorts dient te worden onderzocht of betrokkenen hun vroegere nationaliteit zouden kunnen terugkrijgen.

Die rechtbank heeft voorgaande beschouwingen en/of een daarop te baseren toetsing geheel nagelaten, zodat haar beschikking reeds om die reden onvoldoende naar de eisen der wet met redenen is omkleed. Haar oordeel dat hier de kinderen [verzoekers] geen beroep op dit arrest Rottmann/Freistaat Bayern toekomt is aldus rechtens onjuist, terwijl toch correcte toepassing van dat arrest noopt tot de hierboven aangehaalde beschouwingen en toetsing, ook al is niet of niet expliciet vastgesteld dat sprake is van gepleegd bedrog, respectievelijk ongeacht of in rechte is vastgesteld dat sprake is geweest van gepleegd bedrog. Ook aldus beschouwd is het oordeel van de rechtbank rechtens onjuist.

Deze rov.n 3.2 tot en met 3.4 zijn dan ook gebaseerd op gronden die deze overwegingen en de daarin vervatte oordelen niet kunnen dragen. De verdere doorwerking regardeert rov. 3.5 en de vervolgens gegeven beslissing onder 4 in deze beschikking.

Per de datum van indiening van dit verzoekschrift tot cassatie werd niet beschikt over het proces-verbaal van de rechtbank-zitting van 10 februari 2011, zodat uitdrukkelijk het recht wordt voorbehouden dit verzoekschrift tot cassatie aan te vullen of te verbeteren indien de kennisneming van de inhoud van dat proces-verbaal hiertoe noopt.

WESHALVE de kinderen [verzoekers] zich wenden tot Uw Hoge Raad der Nederlanden met het eerbiedig verzoek de beschikking d.d. 7 april 2011 door de rechtbank 's‑Gravenhage individueel jegens hen gegeven, te willen vernietigen, met zodanige verdere beslissing als de Hoge Raad zal vermenen te behoren, kosten rechtens.

's‑Gravenhage, 7 juli 2011.

Advocaat