Rb. Arnhem, 03-04-2008, nr. 05/985049-07

Het openbaar ministerie stelt zich op het standpunt dat verdachte dient te worden veroordeeld ter zake van (gewoonte)witwassen. Inzake de fiscale verzwijging merkt het openbaar ministerie voornamelijk op dat de jurisprudentie op dit gebied niet eenduidig is te noemen en dat bijvoorbeeld de rechtbank Amsterdam van oordeel is dat fiscale verzwijging van legaal verkregen geld kan worden aangemerkt als witwassen. Voorts verzoekt het openbaar ministerie de rechtbank terug te komen op een eerder door haar ingenomen standpunt dat witwassen niet kan bestaan uit fiscale verzwijging.

Ten eerste is aan de orde of niet gefiscaliseerde gelden kunnen worden aangemerkt als gelden verkregen uit misdrijf. De rechtbank overweegt in dat verband als volgt.

Op 14 december 2001 is onder andere in werking getreden art. 420bis Sr, waarin, kort gezegd, witwassen strafbaar wordt gesteld. De bedoeling van de wetgever is geweest een apart witwasdelict in het Wetboek van Strafrecht op te nemen, dat nauwer zou aansluiten bij de internationale omschrijvingen.1. Hierbij is expliciet aansluiting gezocht bij de Richtlijn 1991/308/EEG van het Europees Parlement van de Raad tot voorkoming van het gebruik van het financiële stelsel voor het witwassen van geld (hierna: de 1^e Witwasrichtlijn). In deze 1^e Witwasrichtlijn zijn handelingen opgenomen die bepalen wat witwassen inhoudt en deze handelingen zijn opgenomen in de betreffende witwasartikelen van het Wetboek van Strafrecht.2.

In de 1^e Witwasrichtlijn werd bij criminele witwasactiviteiten vooral gedacht aan strafbare feiten als bedoeld in artikel 3, lid 1, onder a, van het V.N. Verdrag tegen de sluikhandel in verdovende middelen en psychotrope stoffen van 19 december 1988 (Verdrag van Wenen), namelijk de handel in verdovende middelen en psychotrope stoffen.

In Richtlijn 2001/97EG van het Europees Parlement en de Raad van 4 december 2001 tot wijziging van de 1^e Witwasrichtlijn (hierna: 2^e Witwasrichtlijn) en in Richtlijn 2005/60/EG van het Europees Parlement en de Raad van 26 oktober 2005 tot voorkoming van het gebruik van het financiële stelsel voor het witwassen van geld en de financiering van terrorisme (hierna: 3^e Witwasrichtlijn), is een breder spectrum aan basisdelicten opgenomen die ten grondslag kunnen liggen aan witwassen. Zo is in de 3^e Witwasrichtlijn de definitie van ‘ernstige strafbare feiten’ in overeenstemming gebracht met de definitie van ‘ernstige strafbare feiten’ genoemd in het Kaderbesluit 2001/500/JBZ van de Raad van 26 juni 2001 inzake het witwassen van geld, de identificatie, opsporing, bevriezing, inbeslagneming en confiscatie van hulpmiddelen en van opbrengsten van misdrijven (hierna: het Kaderbesluit).3. Het Kaderbesluit verwijst op haar beurt naar het Verdrag inzake het witwassen, de opsporing, de inbeslagneming en de confiscatie van opbrengsten van 8 november 1990 (hierna: het Verdrag van Straatsburg).4. Verder wordt in genoemd Kaderbesluit tevens aan de orde gesteld dat ernstige economische delicten steeds vaker aspecten hebben die op het gebied van belastingen en heffingen liggen.5.

In art. 1 van het Verdrag van Straatsburg wordt als basisdelict aangemerkt ‘elk strafbaar feit’ waaruit opbrengsten zijn voortgekomen die het voorwerp kunnen worden van, kort gezegd, witwassen.

Gelet op genoemde Europese regelgeving waarin de wens wordt uitgesproken onder witwassen een breed scala van delicten te brengen en het feit dat art. 420bis Sr rept over ‘door misdrijf verkregen’ en voorts in deze regelgeving geen beperking wordt aangebracht tot een bepaald soort basisdelicten, is de rechtbank van oordeel dat in beginsel ook de opbrengst van een fiscaal misdrijf kan worden witgewassen. Hieraan doet overigens niet af dat Nederland bij art. 2 van het Verdrag een zogeheten ‘fiscaal voorbehoud’ heeft gemaakt, nu dit alleen ziet op inbeslagname van gelden.6.

Echter, niet alle fiscale misdrijven kunnen vanwege hun aard dienen als basismisdrijf. Hierbij dient vooral gedacht te worden aan de fiscale verzwijging. Immers, de fiscale verzwijging wijzigt niet noodzakelijkerwijs de (legale) herkomst van geld in een verkrijging ‘door misdrijf’.7. Dit is uiteraard anders, indien aan de verkrijging al zelf een fiscaal misdrijf ten grondslag ligt. Zonder meer ‘door misdrijf verkregen’ is geld dat door valse informatieverstrekking van de fiscus wordt verkregen, zoals een teruggave van BTW.

In onderhavige zaak wordt verdachte verweten zich gedurende een aantal jaren te hebben beziggehouden met ‘koppelbazerij’ door bouwvakkers met een andere dan de Duitse nationaliteit uit te lenen aan Duitse opdrachtgevers in Duitsland. Op de aan de Duitse opdrachtgevers in rekening gebrachte bedragen is in Duitsland geen BTW (Mehrwertsteuer) afgedragen. Dit is bij oprichting van de koppelbaasorganisatie ook afgesproken.8.

De uit Duitsland afkomstige gelden werden voornamelijk contant naar Nederland overgebracht en verdeeld onder verdachte en zijn medeverdachten.9. Hierover werd door verdachte in Nederland in de tenlastegelegde periode geen inkomstenbelasting betaald.10.

Gelet op bovengenoemde omstandigheden kan niet worden gezegd dat verdachte deze gelden heeft verkregen uit misdrijf nu immers de gelden legaal zijn verkregen op basis van de voor de verrichte werkzaamheden uitgeschreven facturen. De enkele verzwijging van die gelden voor de Duitse en Nederlandse belastingdienst betekent niet dat die gelden door misdrijf zijn verkregen.

Ten tweede is aan de orde of personen met een andere dan de Duitse nationaliteit te werk zijn gesteld, zonder een vergunning in de zin van paragraaf 15 van het Gesetz zur Regelung der gewerbsmässigen Arbeitnehmerüberlassung. Uit de bewijsvoering van het Openbaar Ministerie is niet aannemelijk geworden dat verdachte en/of zijn mededaders en/of Pomona Bau en/of Graven Bau niet in het bezit was/waren van deze vergunning terwijl hij/zij/die ondernemingen dat wel had(den) moeten zijn.

De gelden die zijn ontvangen als betaling voor de door Pomona Bau en Graven Bau uitgeleende arbeidskrachten zijn, gelet op het bovenstaande, naar het oordeel van de rechtbank niet uit misdrijf verkregen, respectievelijk zulks is niet aannemelijk geworden. Daarom acht de rechtbank niet wettig en overtuigend bewezen dat verdachte zich schuldig heeft gemaakt aan (gewoonte)witwassen en zal zij hem vrijspreken van het onder 2 tenlastegelegde strafbare feit.