HR, 20-11-2001, nr. 01044/01 U

Bij uitspraak van 17 april 2001 heeft de Arrondissementsrechtbank te Amsterdam de door de Amerikaanse autoriteiten verzochte uitlevering van [de opgeëiste persoon] aan de Verenigde Staten, ter strafvervolging ter zake van kort gezegd afgifte van cocaïne, toelaatbaar verklaard.

Tegen deze uitspraak heeft [de opgeëiste persoon] cassatieberoep ingesteld. Namens hem heeft mr A.M.C.J. Baaijens, advocaat te Utrecht, vier middelen van cassatie voorgesteld.

Het eerste middel houdt twee klachten in. Onder I.1 wordt betoogd dat de Rechtbank niet is ingegaan op alle argumenten die door de verdediging zijn aangevoerd ter staving van het verweer dat bij [de opgeëiste persoon] de vrees leeft dat hij na zijn uitlevering geen eerlijke berechting zal krijgen. Onder I.2 wordt de begrijpelijkheid bestreden van de verwerping door de Rechtbank van het gedane beroep op dreigende flagrante schending van de artikelen 6 en 8 EVRM.

De procesgang bij de Rechtbank is als volgt geweest. Nadat de Rechtbank op 17 oktober 2000 het onderzoek heeft geschorst tot de zitting van 14 november 2000, heeft op laatstgenoemde datum een behandeling van het uitleveringsverzoek plaatsgehad. De raadsman voerde daarbij onder meer aan dat de Amerikaanse autoriteiten gebruik hebben gemaakt van een burger-infiltrant, in strijd met art. 6 EVRM, met art. 8 EVRM, en met de Nederlandse wetgeving en ordre public. Deze behandeling is gevolgd door een tussenuitspraak, waarbij de Rechtbank de Officier van Justitie heeft verzocht de Amerikaanse autoriteiten te verzoeken om beantwoording van tien in die tussenuitspraak vermelde vragen, en de behandeling voor onbepaalde tijd is aangehouden. Aan een brief van 15 maart 2001 van het hoofd van het Bureau Internationale Rechtshulp in Strafzaken van het Ministerie van Justitie aan de Hoofdofficier van Justitie te Amsterdam is een Declaration gehecht van Judith Friedman, Senior Trial Attorney bij het Office of International Affairs, U.S. Department of Justice, van 14 maart 2001, opgesteld naar aanleiding van het verzoek van de Rechtbank om nadere informatie.

Op 3 april 2001 heeft de Rechtbank het uitleveringsverzoek wederom behandeld, en wel in andere samenstelling dan die welke de tussenuitspraak had gewezen. Hoewel het proces-verbaal van de zitting van 3 april 2001 dat niet uitdrukkelijk vermeldt is de behandeling aldaar kennelijk opnieuw aangevangen. Op 17 april 2001 heeft de Rechtbank de bestreden uitspraak gewezen. Volgens die uitspraak heeft de Rechtbank daarbij gelet op de behandeling ter zitting van 3 april 2001.

Blijkens het proces-verbaal van de zitting van de Rechtbank van 3 april 2001 (pleitnotitie) heeft de raadsman aldaar, onder verwijzing naar het proces-verbaal van de eerdere zitting en refererend aan zijn aldaar overgelegde pleitnota, onder meer aangevoerd dat van de tien op verzoek van de Rechtbank aan de Amerikaanse autoriteiten gestelde vragen er zes niet zijn beantwoord. Op die grond heeft de raadsman betoogd dat niet kan worden uitgesloten dat de aanhouding van [de opgeëiste persoon] in de Verenigde Staten heeft plaatsgehad als gevolg van inzet van een criminele burgerinfiltrant, welke is opgetreden zonder supervisie van een Amerikaanse rechter, zodat op dit punt de beginselen van proportionaliteit en subsidiariteit kunnen zijn geschonden. Inzet van een burgerinfiltrant is naar Nederlands recht verboden tenzij er zeer bijzondere en dringende redenen aanwezig zijn geweest, quod non, aldus dit verweer (pleitnotitie, blz. 2).

Voorts heeft de raadsman aangevoerd dat sedert de feiten waarvan [de opgeëiste persoon] wordt verdacht tien jaren zijn verstreken.

De Rechtbank heeft de op 3 april 2001 gevoerde verweren als volgt samengevat:

Na weergave van een gedeelte van de eerdergenoemde Declaration van Judith Friedman, waaronder de passages "[de opgeëiste persoon] was clearly predisposed to commit the illegal acts with which he was charged" en "[de opgeëiste persoon] was in no way influenced by an employee of the United States of any persons acting at the direction of officers thereof", heeft de Rechtbank het ad (a) bedoelde verweer als volgt verworpen:

In de toelichting op het middel onder I.1 wordt er met juistheid op gewezen dat de Rechtbank noch in haar samenvatting noch in haar verwerping aandacht heeft geschonken aan het gevoerde verweer voorzover dat zich keert tegen het ingezet zijn van een burger-infiltrant.

Dat behoeft echter niet tot cassatie te leiden, aangezien de Rechtbank dat verweer slechts had kunnen verwerpen. Inzet van een burger-infiltrant levert immers geen in het te dezen toepasselijke uitleveringsverdrag tussen Nederland en de Verenigde Staten (N-VS) voorziene weigeringsgrond op, terwijl zij in het algemeen - omstandigheden die in casu tot een ander oordeel zouden kunnen nopen zijn niet aangevoerd; de aangevoerde mogelijkheid dat rechterlijk toezicht heeft ontbroken zodat op dit punt de beginselen van proportionaliteit en subsidiariteit kunnen zijn geschonden is daartoe m.i. onvoldoende - evenmin een flagrante schending oplevert van art. 6 EVRM. Vgl. EHRM inzake Teixeira de Castro:1.

Voorzover in het middel wordt geklaagd over het verzuim van de Rechtbank in te gaan op het ter zitting van 14 november 2000 gedane beroep op schending van de Nederlandse ordre public is het eveneens gegrond, in aanmerking genomen dat de raadsman ter zitting van 3 april 2001 heeft aangevoerd dat burgerinfiltratie naar Nederlands recht behoudens zeer bijzondere redenen verboden is en daarbij heeft gerefereerd aan zijn eerder overgelegde pleitnota.2.

Ook die klacht behoeft echter niet tot cassatie te leiden aangezien de Rechtbank dat verweer slechts had kunnen verwerpen. Het onderhavige uitleveringsverdrag (N-VS) houdt immers ook dienaangaande geen weigeringsgrond in.3. De vraag of de nationale ordre public kan derogeren aan verdragsverplichtingen tot uitlevering wordt ontkennend beantwoord door H. Schulz4. en door Th. Vogler.5. Zie voorts A.H.J. Swart, Nederlands uitleveringsrecht, blz. 80/81.

Door strafvervolging in de Verenigde Staten na inzet van een "criminele" burgerinfiltrant wordt trouwens de Nederlandse ordre public niet geschonden, en evenmin door uitlevering door Nederland ten behoeve van een zodanige strafvervolging. Daarvoor is nodig dat beginselen en waarden in het geding zijn die in onze rechtsorde voor fundamenteel worden gehouden.6. Het voornaamste bezwaar dat vanuit het parlement7. tegen de bedoelde methode is aangevoerd ligt echter niet in onverenigbaarheid met zodanige waarden en beginselen maar in de gebrekkige controleerbaarheid ervan.8.

Daar komt bij dat de Wet bijzondere opsporingsbevoegdheden,9. waarbij onder andere art. 126w in het Wetboek van Strafvordering is ingevoegd, bij welk artikel het optreden van burgerinfiltranten voor het eerst wettelijk is geregeld - zelfs in die bepaling is het verbod een burgerinfiltrant te recruteren uit criminele kringen niet expressis verbis neergelegd - in werking is getreden op 1 februari 2000, terwijl de feiten waarop het uitleveringsverzoek betrekking heeft en dus ook het mogelijke optreden van de burger-infiltrant reeds ver vóór die inwerkingtreding zouden moeten hebben plaatsgevonden. Van strijd met de Nederlandse ordre public kan in casu ook om die reden geen sprake zijn.

De in de toelichting op het middel onder I.1 geformuleerde klachten treffen derhalve geen doel.

Blijkens het proces-verbaal van de zitting van de Rechtbank van 3 april 2001 (pleitnotitie) heeft de raadsman aldaar onder meer aangevoerd dat sedert de feiten waarop het uitleveringsverzoek betrekking heeft tien jaren zijn verstreken, hetgeen, naar het oordeel van de raadsman, een flagrante schending heeft opgeleverd van het in art. 6 EVRM neergelegde recht op berechting binnen redelijke termijn.

De Rechtbank heeft hierop in de bestreden uitspraak overwogen en beslist:

Onder I.2.1 wordt in de toelichting van het middel aangevoerd dat dit standpunt van de Rechtbank haaks staat op hetgeen de Rechtbank in haar tussenuitspraak van 28 november 2000 heeft geoordeeld. Met deze stelling wordt eraan voorbijgezien dat op 3 april 2001, dus na die tussenuitspraak, de behandeling door de Rechtbank in gewijzigde samenstelling kennelijk opnieuw is aangevangen. Ook als de bestreden uitspraak haaks zou staan op de tussenuitspraak - waarom dat het geval is wordt in het middel niet vermeld - zou die omstandigheid haar niet onbegrijpelijk maken of anderszins gebrekkig gemotiveerd.

Onder I.2.2 wordt het oordeel van de Rechtbank dat "het uitsluitend aan de houding van de opgeëiste persoon toe te schrijven is dat het geruime tijd heeft geduurd voordat de Amerikaanse autoriteiten zijn verblijfplaats achterhaalden" in strijd geoordeeld met het motiveringsbeginsel. Aangezien niet wordt medegedeeld waarom dat naar het oordeel van de steller van het middel het geval is kan Uw Raad aan deze klacht voorbijgaan.10.

Onder I.2.3 wordt nog aangevoerd dat de Rechtbank een verzoek tot het horen van getuigen zonder motivering heeft afgewezen.

De pleitnotitie van 14 november 2000 (in fine) houdt inderdaad een zodanig verzoek in, welk verzoek in de tussenuitspraak van de Rechtbank is afgewezen. Weliswaar heeft de raadsman blijkens het proces-verbaal van de zitting van de Rechtbank van 3 april 2001 schorsing van de behandeling verzocht, maar noch uit dat proces-verbaal noch uit de daaraan gehechte pleitnotitie blijkt dat wederom een verzoek is gedaan tot het horen van getuigen. De klacht mist dus feitelijke grondslag.

Ook de in de toelichting op het middel onder I.2 geformuleerde klachten kunnen mitsdien niet tot cassatie leiden.

Het middel is derhalve vruchteloos voorgesteld.

Het tweede middel houdt drie klachten in. De eerste klacht betreft het volgende.

Blijkens het proces-verbaal van de zitting van de Rechtbank van 3 april 2001 (pleitnotitie, blz. 5) heeft de raadsman aldaar onder meer aangevoerd:

De bestreden uitspraak houdt onder meer in:

In de toelichting op het middel onder II.1 en II.2 wordt betoogd dat dit oordeel onjuist en/of onbegrijpelijk is.

Deze verwerping van het verweer geeft echter geen blijk van een verkeerde rechtsopvatting en zij is toereikend gemotiveerd, in aanmerking genomen dat de veronderstelde infiltratie slechts zou hebben plaatsgehad teneinde [de opgeëiste persoon]'s verblijfplaats te traceren ter fine van uitlevering. Niet is immers aangevoerd - en dat zou ook moeilijk te verdedigen zijn geweest - dat zich door die (mogelijke) infiltratie een flagrante schending van enig in art. 6 of 8 EVRM neergelegd recht van [de opgeëiste persoon] heeft voorgedaan die zou meebrengen dat de ingevolge art. 1 EVRM op Nederland rustende verplichting om dat recht te verzekeren in de weg staat aan nakoming van de uit het onderhavige uitleveringsverdrag voortvloeiende verplichting tot uitlevering ter strafvervolging ter zake van de in het uitleveringsverzoek bedoelde feiten.11.

Onder II.3 wordt wederom geklaagd over het niet horen van getuigen. Ik moge verwijzen naar hetgeen hiervoren reeds is opgemerkt naar aanleiding van klacht I.2.3.

Het middel faalt in al zijn onderdelen.

Het derde middel handelt volgens de aanhef over de oordelen van de Rechtbank dat de stukken genoegzaam zijn en dat is voldaan aan het vereiste van dubbele strafbaarstelling. Waarom aan laatstbedoeld vereiste niet zou zijn voldaan wordt niet toegelicht; in zoverre kan Uw Raad aan het middel voorbijgaan.12.

De in de toelichting op het middel onder III.1 vervatte klacht versta ik in het licht van het daaraan voorafgaande aldus dat de Rechtbank niet zou zijn ingegaan op het verzoek van de verdediging om de verzoekende staat te verzoeken om nadere beantwoording van alle tien ten verzoeke van de Rechtbank gestelde vragen om nadere informatie.

Het proces-verbaal van de zitting van de Rechtbank van 3 april 2001 houdt onder meer in:

Als betoog van de raadsman:

en voorts:

De Rechtbank is dus wel op het verzoek van de raadsman ingegaan. De klacht mist derhalve feitelijke grondslag.

Klacht III.2 luidt: "De rechtbank heeft ten onrechte beslist dat op basis van art. 2 (en 5) UW de uitlevering toelaatbaar is." Aldus blijft in het ongewisse welke rechtsregel de Rechtbank naar de mening van de steller van het middel zou hebben geschonden. Ook aan deze klacht kan Uw Raad daarom voorbijgaan.

Het middel is dus ondeugdelijk.

Het vierde middel klaagt eveneens dat de Rechtbank ten onrechte heeft geoordeeld dat is voldaan aan het vereiste van dubbele strafbaarstelling. Betoogd wordt dat de Rechtbank conspiracy gelijk heeft gesteld met medeplegen in de zin van art. 47 Sr.

Van die gelijkstelling blijkt echter niet. De Rechtbank heeft overwogen dat uit de omschrijving van de conspiracy uit de stukken - kennelijk wordt gedoeld op de uiteenzetting der feiten, niet op de delictsomschrijving - blijkt dat het hier gaat om "medeplegen" naar Nederlands recht. Het middel miskent dat voor het bestaan van dubbele strafbaarstelling niet is vereist dat de desbetreffende delictsomschrijvingen van de beide staten elkaar precies dekken. De uitleveringsrechter moet zich afvragen of de in de uiteenzetting der feiten omschreven gedraging naar het recht van de verzoekende staat en, mutatis mutandis, naar het recht van de aangezochte staat een strafbaar feit oplevert.13. Dat heeft de Rechtbank kennelijk gedaan.

Ook dit middel is derhalve vruchteloos voorgesteld.

Ambtshalve heb ik geen reden aangetroffen waarom de bestreden uitspraak niet in stand zou mogen blijven. De middelen ongegrond achtende concludeer ik daarom tot verwerping van het beroep.