HR, 01-10-2019, nr. 16/00356

HR, 01-10-2019, nr. 16/00356

Deze functie is alleen te gebruiken als je bent ingelogd.Deze functie is alleen te gebruiken als je bent ingelogd.

Uitspraak 01‑10‑2019

Inhoudsindicatie

OM-cassatie. Beklag, beslag ex art. 94 Sv op goederen die gebruikt kunnen worden bij opzetten van hennepkwekerij onder klaagster t.z.v. verdenking van overtreding van art. 11a Opiumwet. 1. Heeft Rb verkeerd toetsingskader aangelegd, nu goederen niet onder klaagster als (onder)huurder van desbetreffend pand maar onder hoofdhuurder van diverse bedrijfspanden in beslag zijn genomen? 2. Is Rb bij haar oordeel dat belang van strafvordering zich niet tegen teruggave verzet, te ver vooruit gelopen op later oordeel strafrechter? HR: art. 81.1 RO.

Partij(en)

HOGE RAAD DER NEDERLANDEN

STRAFKAMER

Nummer 16/00356

Datum 1 oktober 2019

BESCHIKKING

op het beroep in cassatie tegen een beschikking van de Rechtbank Oost-Brabant, zittingsplaats 's-Hertogenbosch, van 22 december 2015, nummer RK 15/1849, op een klaagschrift als bedoeld in art. 552a Sv, ingediend

door

[klaagster],

geboren te [geboorteplaats] op [geboortedatum] 1971,

hierna: de klaagster.

1. Geding in cassatie

Het beroep is ingesteld door het Openbaar Ministerie. Het heeft bij schriftuur een middel van cassatie voorgesteld. De schriftuur is aan deze beschikking gehecht en maakt daarvan deel uit.

De Advocaat-Generaal T.N.B.M. Spronken heeft geconcludeerd tot verwerping van het cassatieberoep.

2. Beoordeling van het middel

Het middel kan niet tot cassatie leiden. Dit behoeft, gezien art. 81, eerste lid, RO, geen nadere motivering nu het middel niet noopt tot beantwoording van rechtsvragen in het belang van de rechtseenheid of de rechtsontwikkeling.

3. Beslissing

De Hoge Raad verwerpt het beroep.

Deze beschikking is gegeven door de vice-president J. de Hullu als voorzitter, en de raadsheren E.S.G.N.A.I. van de Griend en J.C.A.M. Claassens, in bijzijn van de waarnemend griffier E. Schnetz, en uitgesproken ter openbare terechtzitting van 1 oktober 2019.

Conclusie 02‑07‑2019

Inhoudsindicatie

Conclusie AG. OM-cassatie. Beklag tegen beslag, art. 94 en 552a Sv. Cassatieberoep richt zich tegen vaststelling rechtbank dat klaagster als beslagene dient te worden aangemerkt en dat de rechtbank bij de toets of het belang van strafvordering zich tegen teruggave verzet, teveel is vooruitgelopen op het oordeel van de strafrechter. Gedurende cassatieberoep is onherroepelijk beslist in de strafzaken in verband waarmee de voorwerpen in beslag zijn genomen. Daarbij is verzuimd ex art. 353 Sv te beslissen over het beslag. Dat heeft tot gevolg dat het beslag voortduurt, maar het belang van strafvordering zich niet meer verzet tegen teruggave, wat er ook zij van de motivering door de rechtbank. Daarnaast heeft de rechtbank niet onbegrijpelijk vastgesteld dat de klaagster als beslagene van de inbeslaggenomen voorwerpen heeft te gelden zodat de last tot teruggave aan de klaagster juist is. De AG stelt zich dan ook op het standpunt dat de Hoge Raad het cassatieberoep zal verwerpen.

Partij(en)

PROCUREUR-GENERAAL

BIJ DE

HOGE RAAD DER NEDERLANDEN

Nummer 16/00356

Zitting 2 juli 2019

CONCLUSIE

T.N.B.M. Spronken

In de zaak

[klaagster] ,

geboren te [geboorteplaats] op [geboortedatum] 1971,

hierna: de klaagster.

1. Inleiding

1.1

De rechtbank Oost-Brabant, zittingsplaats ’s-Hertogenbosch, heeft bij beschikking van 22 december 2015 het klaagschrift van de klaagster ex art. 552a Sv gegrond verklaard.

1.2

Het bij de rechtbank ingediende klaagschrift strekte tot opheffing van het beslag op een aantal voorwerpen en tot teruggave daarvan aan de klaagster. De voorwerpen betreffen 34 armaturen, 5 luchtafzuigers, 8 inbouwventilatoren, 60 lampen van 600 watt, 3 ledlampen, 8 transformatoren, 7 koolstoffilters en 1 prototype van het ‘iGrowbox intensive irrigation system’.

1.3

Uit het dossier blijkt dat in het kader van een controle van diverse bedrijfspanden (growshops) op 28 juli 2015 de desbetreffende voorwerpen in beslag zijn genomen in één van de panden die alle gelegen zijn aan het adres [a-straat 1] te Eindhoven. Het pand waar de voorwerpen in beslag zijn genomen werd gehuurd door de klaagster. Net als de hoofdhuurder van de panden aan dit adres, de [medeverdachte] , is de klaagster daarbij als verdachte aangemerkt van overtreding van art. 11a Opiumwet (Ow).

1.4

Door de klaagster is kort gezegd aangevoerd dat de voorwerpen eigendom van de klaagster zijn en geenszins blijkt van enig misdrijf in verband waarmee beslag kan worden gelegd, althans dat geen sprake is van een criminele intentie ten aanzien van het aanwezig hebben van deze voorwerpen.

1.5

De rechtbank heeft, zoals gezegd, het klaagschrift gegrond verklaard en daartoe het volgende overwogen:

‘’De Opiumwet is gewijzigd bij “Wet van 12 november 2014 tot wijziging van de Opiumwet in verband met de strafbaarstelling van handelingen ter voorbereiding of vergemakkelijking van illegale hennepteelt”. Hierbij is een nieuw artikel ingevoegd dat luidt:

Artikel 11a

Hij die stoffen of voorwerpen bereidt, bewerkt, verwerkt, te koop aanbiedt, verkoopt, aflevert, verstrekt, vervoert, vervaardigt of voorhanden heeft dan wel vervoermiddelen, ruimten, gelden of andere betaalmiddelen voorhanden heeft of gegevens voorhanden heeft, waarvan hij weet of ernstige reden heeft om te vermoeden dat zij bestemd zijn tot het plegen van een van de in artikel 11, derde en vijfde lid, strafbaar gestelde feiten, wordt gestraft met gevangenisstraf van ten hoogste drie jaar of geldboete van de vijfde categorie.

In artikel 11, derde lid, van de Opiumwet wordt strafbaar gesteld het in de uitoefening van een beroep of bedrijf opzettelijk handelen in strijd met een in artikel 3, onder B, gegeven verbod, terwijl artikel 11, vijfde lid, van de Opiumwet betrekking heeft op het handelen in strijd met (onder meer) een in artikel 3, onder B, gegeven verbod, terwijl het feit betrekking heeft op een grote hoeveelheid van een middel.

Het nieuwe artikel 11a van de Opiumwet is met ingang van 1 maart 2015 in werking getreden.

Het beslag op de goederen is gelegd op grond van artikel 94 van het Wetboek van Strafvordering.

De rechtbank dient te beoordelen of het belang van strafvordering verlangt dat het beslag wordt voortgezet. Hiervan is sprake wanneer het in beslag houden van het voorwerp kan dienen om de waarheid aan de dag te brengen of om wederrechtelijk voordeel aan te tonen dan wel wanneer het niet hoogst onwaarschijnlijk is dat de strafrechter, later oordelend, de verbeurdverklaring of onttrekking aan het verkeer van het voorwerp zal bevelen.

Bij de beoordeling van de vraag of het al dan niet hoogst onwaarschijnlijk moet worden geacht dat de strafrechter, later oordelend, tot verbeurdverklaring of onttrekking aan het verkeer zal komen, dient de rechtbank na te gaan of er aanwijzingen zijn dat klaagster de inbeslaggenomen goederen voorhanden had, terwijl zij wist of ernstig reden had om te vermoeden dat de goederen bestemd waren voor de beroeps- of bedrijfsmatige dan wel grootschalige hennepteelt. Blijkens de parlementaire geschiedenis dient sprake te zijn van zowel een criminele intentie als een daaruit voortvloeiende handeling.

Uit het proces-verbaal van bevindingen van [verbalisant] van 3 augustus 2015 (productie 13 bij het klaagschrift) en het verhandelde in raadkamer maakt de rechtbank dat op 28 juli 2015 er vier verschillende panden, gelegen aan de [a-straat 1] te Eindhoven zijn gecontroleerd en dat aldaar diverse goederen zijn aangetroffen die gebruikt konden worden bij het opzetten van een hennepkwekerij. Daarbij zijn onder meer 130 hennepstekjes aangetroffen. Ter zake is op 28 juli 2015 een kennisgeving van inbeslagneming opgemaakt. Blijkens de schriftelijke conclusie van het openbaar ministerie van 19 november 2015 betreft deze kennisgeving de inbeslagneming van de goederen in alle vier panden. Klaagster huurde slechts een van die vier panden, zoals blijkt uit een door haar overgelegd huurcontract (productie 2 bij het klaagschrift). Klaagster heeft in haar klaagschrift en ook ter zitting aangegeven welke goederen onder haar in beslag zijn genomen. Ter zitting heeft klaagster aangegeven dat het gaat om de hierboven in de inleiding van deze beschikking opgesomde goederen. De rechtbank gaat ervan uit dat deze goederen alle onder klaagster in beslag genomen goederen zijn, nu het openbaar ministerie geen beslaglijst heeft overgelegd waarop is gespecificeerd, welke goederen in het door klaagster gehuurde pand in beslag zijn genomen.

Klaagster heeft ter zitting bestreden dat zij de criminele intentie had deze goederen te bestemmen voor beroeps-/bedrijfsmatige en/of grootschalige hennepteelt. Zij heeft verklaard dat haar bedrijf zich bezighoudt met het ontwikkelen van lichtsystemen, zoals het inbeslaggenomen prototype van het iGrowbox intensive irrigation system. Zij heeft daarbij verwezen naar twee uitspraken van de rechtbank Zeeland-West-Brabant van 28 juli 2015 (ECLI:NL:RBZWB:2015:4979 en ECLI:NL:RBZWB:2015:5032).

Naar het oordeel van de rechtbank zijn er op basis van de thans beschikbare processtukken en het verhandelde ter zitting onvoldoende aanwijzingen, dat klaagster ten aanzien van de in beslag genomen goederen wist dan wel ernstig reden had om te vermoeden dat deze goederen bestemd waren voor de beroeps-/ bedrijfsmatige dan wel grootschalige hennepteelt. Hierbij heeft de rechtbank in aanmerking genomen dat bij klaagster slechts één kast is aangetroffen waarin maximaal vier hennepplanten kunnen worden geteeld. Overige goederen die gerelateerd kunnen worden aan hennepteelt zijn slechts in beperkte hoeveelheden aangetroffen. De hennepstekjes zijn in beslag genomen in een ander pand dan het pand dat klaagster had gehuurd. Van een criminele intentie blijkt ook niet uit de bedrijfsvoering van klaagster en haar partner, [getuige] . Niet gebleken is dat het openbaar ministerie nader onderzoek heeft gedaan naar die bedrijfsvoering. Uit hetgeen klaagster en [getuige] hierover ter zitting hebben verklaard, kan ook niet die criminele intentie worden opgemaakt.

Gelet op het voorgaande acht de rechtbank het op basis van de thans beschikbare informatie hoogst onwaarschijnlijk dat de strafrechter, later oordelend, de beslaggenomen goederen zal verbeurd verklaren of zal onttrekken aan het verkeer. Ook overigens is de rechtbank niet gebleken van een strafvorderlijk belang bij handhaving van het beslag. Derhalve dient het klaagschrift gegrond te worden verklaard.’’

1.6

Het cassatieberoep is ingesteld namens het openbaar ministerie en mr. H.H.J. Knol, plaatsvervangend officier van justitie bij het arrondissementsparket Oost-Brabant, heeft één middel van cassatie voorgesteld.

2. Ambtshalve opmerkingen ten aanzien van de ontvankelijkheid.

2.1

Uit namens mij ingewonnen inlichtingen komt naar voren dat de in beslag genomen voorwerpen reeds in juli 2015 zijn vernietigd. Daaruit blijkt echter niet dat die vernietiging is gebaseerd op art. 116 lid 2 onder c, art. 117 of art. 118 lid 3 Sv. Dat betekent dat ervan uit moet worden gegaan dat de vernietiging niet rechtmatig is geschied en het beslag dus niet wegens vernietiging is beëindigd.1.

2.2

Daarnaast blijkt dat de strafzaak van de klaagster in verband waarmee de voorwerpen in beslag zijn genomen inmiddels is afgewikkeld. De klaagster is daarbij in eerste aanleg op 23 december 2016 van de volledige tenlastelegging vrijgesproken. In hoger beroep is de klaagster op 5 maart 2019 alsnog veroordeeld voor overtreding van art. 11a Ow. Het arrest van het hof is op 20 maart 2019 onherroepelijk geworden. Zowel in eerste aanleg als in hoger beroep is echter geen beslissing genomen over de in beslag genomen voorwerpen. Ook in de strafzaak van de medeverdachte [medeverdachte] is dat niet gebeurd.2.

2.3

Dit verzuim van de strafrechter om ex art. 353 Sv te beslissen over de in beslag genomen (en nog niet teruggegeven3.) voorwerpen betekent dat het ervoor moet worden gehouden dat het beslag op de hier in het geding zijnde voorwerpen niet is geëindigd en dus nog voortduurt. De klaagster was en is dus ontvankelijk in haar beklag.4.Dat betekent ook dat het openbaar ministerie ontvankelijk is in cassatie.

3. Het middel

3.1

Het middel komt op tegen de gegrondverklaring van het klaagschrift en bevat twee deelklachten.

3.2

De eerste deelklacht houdt in dat de rechtbank heeft miskend dat sprake is van ‘’derdenbeslag’’5.en daardoor het verkeerde toetsingskader heeft aangelegd. De goederen zijn, zo wordt in het middel aangevoerd, niet onder de klaagster, maar een ander, te weten [medeverdachte] , in beslag genomen. Als maatstaf geldt dan 1) of het belang van strafvordering zich tegen teruggave verzet en 2) zo dit niet het geval is, of de klaagster redelijkerwijs rechthebbende is. De rechtbank heeft die tweede stap volgens de steller van het middel buiten beschouwing gelaten.

3.3

De tweede deelklacht houdt in dat de rechtbank bij haar oordeel dat het belang van strafvordering zich niet tegen teruggave verzet, te ver vooruit is gelopen op het latere oordeel van de strafrechter in de strafzaak van de klaagster en/of de hiervoor bedoelde [medeverdachte] .

3.4

Beoordeling van het middel

3.4.1

Uit het proces-verbaal van de behandeling in raadkamer blijkt, voor zover voor de beoordeling van het middel van belang, het volgende:

‘’De officier van justitie:

Vorige week is de zaak [medeverdachte] behandeld. Omdat hij huurder is van de panden zijn alle daarin aangetroffen goederen onder hem inbeslaggenomen. Zijn beklag is ongegrond verklaard. Van belang is te weten waarop het onderhavige klaagschrift precies ziet.

De raadsvrouw voert aan:

Het onderhavige klaagschrift heeft betrekking op de teruggave van 34 armaturen, 5 afzuigers, 8 inbouwventilatoren, 60 600 wattlampen, 3 ledlampen, 8 transformatoren, 7 koolstoffïlters, en 1 prototype van de iGrowkast. Deze kast is ontworpen voor het project met de gemeente. Daarin kunnen maximaal 4 planten worden gekweekt. Dit was de enige kast die er stond.

Klaagster verklaart:

Bij mij zijn geen hennepstekjes in beslag genomen. (…)

De officier van justitie:

Ik persisteer bij de schriftelijke conclusie van mr. M.M.M. Kooij van 19 november 2015.

De goederen zijn in beslag genomen omdat er ook nog 130 hennepplantjes zijn aangetroffen. Dit in samenhang met de hennep gerelateerde goederen die in de andere panden zijn aangetroffen. Er zijn diverse indicaties die erop duiden dat klaagster in strijd met artikel 11a van de Opiumwet goederen aanwezig heeft gehad. Het is dan ook niet hoogst onwaarschijnlijk dat de meervoudige strafkamer, die de zaak op 17 februari 2016 zal behandelen, de in beslag genomen goederen verbeurd zal verklaren.

Klaagster verklaart:

Het ontwikkelings- en productiebedrijf bestaat nog maar 1 jaar. Het pand waarin het bedrijf is gevestigd hebben we van [medeverdachte] gehuurd. (…)

De raadsvrouw voert aan:

Ik persisteer bij hetgeen is verwoord in het klaagschrift van 1 oktober 2015.

Op het bedrijventerrein bevinden zich meerdere panden die aan diverse personen toebehoren. In een van die panden heeft mijn cliënt haar bedrijf. De politie is bij diverse panden naar binnen gegaan en heeft daar diverse goederen inbeslaggenomen. Mijn cliënte is alleen verantwoordelijk voor de goederen die in het door haar gehuurde pand zijn aangetroffen. Op die ruimte zat een apart slot. (…)

3.4.2

In het dossier bevindt zich een kennisgeving van inbeslagname (KVI). Daarin staat niet vermeld onder wie de voorwerpen in beslaggenomen zijn. Wel is daarin opgenomen dat geen eigenaar bekend is en dat de voorwerpen aan de [a-straat 1] te Eindhoven in beslag zijn genomen, zonder te specificeren in welke van de verschillende panden aan dit adres de voorwerpen zijn aangetroffen. Uit een zich eveneens in het dossier bevindend proces-verbaal blijkt dat deze voorwerpen kennelijk zijn aangetroffen in ‘pand 4’.

3.4.3

Gelet hierop en in aanmerking genomen dat de klaagster heeft aangevoerd dat de voorwerpen in haar pand in beslag zijn genomen en de stelling van de officier van justitie dat zij verdacht wordt van overtreding van art. 11a Ow, acht ik het oordeel van de rechtbank dat de voorwerpen onder de klaagster, als beslagene, in beslag zijn genomen niet onbegrijpelijk en toereikend gemotiveerd.6.Dat brengt mee dat de rechtbank het juiste beoordelingskader heeft aangelegd, door te toetsen of het belang van strafvordering het voortduren van het beslag vordert en zo dit niet het geval is de teruggave van het inbeslaggenomen voorwerp te gelasten aan de beslagene, tenzij een ander redelijkerwijs als rechthebbende ten aanzien van dat voorwerp moet worden beschouwd.7.

3.4.4

De eerste deelklacht faalt.

3.4.5

Over de tweede deelklacht kan ik kort zijn. Aan de steller van het middel kan worden toegegeven dat de rechtbank met haar oordeel, dat bij de klaagster geen sprake is van een criminele intentie, te ver vooruit is gelopen op het latere oordeel van de strafrechter. Gelet op de stand van zaken zoals deze hiervoor onder 2 is weergegeven, is echter het belang van strafvordering inmiddels komen te vervallen. Er is immers reeds onherroepelijk beslist in de strafzaak van zowel de klaagster als de [medeverdachte] .8.Daarnaast is niet gebleken dat het openbaar ministerie een (afzonderlijke) vordering tot onttrekking aan het verkeer heeft ingediend.9.Dat betekent dat het oordeel van de rechtbank dat het belang van strafvordering zich niet tegen teruggave verzet (naar de huidige stand van zaken) juist is, wat er ook zij van de motivering.

3.4.6

Ook de tweede deelklacht faalt.

3.5

Het middel faalt.

4. Ten overvloede wil ik opmerken dat in onderhavig geval art. 119 lid 2 Sv van overeenkomstige toepassing is omdat door de vernietiging van de voorwerpen de feitelijke teruggave niet meer mogelijk is. Dit brengt mee dat indien zou moeten worden aangenomen dat de verkoop van de voorwerpen redelijkerwijze enig bedrag zou hebben opgebracht, de bewaarder dat bedrag aan de klaagster dient uit te betalen.10.

5. Conclusie

5.1

Ambtshalve heb ik geen gronden aangetroffen die tot vernietiging van de bestreden uitspraak aanleiding behoren te geven.

5.2

Deze conclusie strekt tot verwerping van het cassatieberoep.

De Procureur-Generaal

bij de Hoge Raad der Nederlanden

AG

Deze functie is alleen te gebruiken als je bent ingelogd.