HR, 09-03-2004, nr. 00567/03E

Verdachte is door het Gerechtshof te Amsterdam wegens "overtreding van een voorschrift gesteld bij of krachtens art. 18.18 van de Wet Milieubeheer, begaan door een rechtspersoon" veroordeeld tot een geldboete van € 4000,- voorwaardelijk met een proeftijd van twee jaren.

Namens verdachte heeft mr. C. Waling, advocaat te 's-Gravenhage, drie middelen van cassatie voorgesteld.

Deze zaak gaat over het volgende. In de morgen van 14 april 2000 wordt op een platform (nabij pier D 21) van verdachte een lading explosieven aangetroffen. Deze lading is daar neergezet door [rechtspersoon B] in opdracht van [rechtspersoon A] in afwachting van vervoer met diverse vliegtuigen. [Rechtspersoon B] drijft in enkele loodsen op het terrein van verdachte een vrachtafhandelingsbedrijf. Zij heeft daartoe met verdachte een ingebruikgevingsovereenkomst1. betreffende de loodsen gesloten.

Verdachte heeft ter zake van het drijven van haar inrichting een vergunning gekregen op grond van de Wet milieubeheer. Deze vergunning is in 1992 verstrekt door Gedeputeerde Staten van Noord-Holland bij wege van revisie van een eerdere vergunning. In 1998 is de vergunning op onderdelen ambtshalve aangepast. Onder meer is aan de vergunning als voorwaarde 9.3.1 toegevoegd dat tussenopslag van gevaarlijke stoffen, afkomstig van luchttransport, alleen is toegestaan in de vrachtverzamelgebouwen. Deze voorwaarde brengt mee, dat de onderhavige explosieven zo niet op het platform gestald mochten worden. Verdachte is daarvoor veroordeeld doch in haar ogen ten onrechte omdat - kort gezegd - justitie bij haar aan het verkeerde adres is.

Aan het verstrekken van de vergunning aan verdachte is langdurig overleg vooraf gegaan. Aanvankelijk was het de bedoeling van Gedeputeerde Staten alle bedrijfsmatige activiteiten op het terrein van verdachte - volgens verdachte zijn circa 550 bedrijven op haar terrein werkzaam - te reguleren met één, aan verdachte te verstrekken vergunning. Dit streven is volgens de toelichting op de vergunning van 1992 afgestuit op een (niet gepubliceerde) beslissing van de Afdeling rechtspraak van de Raad van State inzake een [rechtspersoon A]-werkplaats inhoudende - in de woorden van die toelichting - dat alleen activiteiten onder de vergunningen van verdachte kunnen worden gebracht waarover verdachte ook directe zeggenschap heeft. Een en ander heeft er in geresulteerd dat voor een groot aantal bedrijven die op het terrein van verdachte werkzaam zijn zoals [rechtspersoon B] een afzonderlijke milieuvergunning is verstrekt en voorts dat een aantal bedrijven via een zogenaamde addendum-constructie is gebonden aan de voorwaarden waaronder aan verdachte een milieuvergunning is verstrekt. Deze constructie houdt in dat in de huurovereenkomst tussen verdachte en een huurder van bijvoorbeeld ruimte in een gebouw van verdachte de verplichting is opgenomen de (milieu)voorwaarden na te leven die in een addendum aan de huurovereenkomst zijn vermeld.

Het eerste middel is gericht tegen 's Hofs oordeel dat verdachte de normadressaat van de vergunningen is en er derhalve voor dient te zorgen dat op het platform D 21 geen explosieven, zijnde gevaarlijke stoffen, aanwezig zijn, anders dan op grond van deze vergunningen is toegelaten, alsmede tegen het oordeel dat verdachte het in haar macht had deze stoffen te (doen) verwijderen en dat verdachte door zulks niet te doen de vergunningsvoorwaarden heeft geschonden. Volgens de toelichting op het middel moet dit zo worden begrepen dat genoemde oordelen van het Hof onbegrijpelijk zijn omdat het in de onderhavige zaak gaat om activiteiten van [rechtspersoon B] in opdracht van [rechtspersoon A], welke activiteiten direct noch indirect onder de verantwoordelijkheid van verdachte vallen, en welke dus geen gedraging van verdachte opleveren in strijd met een voorschrift dat is verbonden aan de aan verdachte verleende vergunning. Daarbij verwijst de toelichting naar de ambtelijke toelichting op de vergunning van 1992, waarin staat vermeld:

Het Hof heeft ten laste van verdachte bewezenverklaard dat:

Daartoe heeft het Hof de volgende bewijsmiddelen gebruikt:

Van de zijde van verdachte is ter terechtzitting van het Hof aangevoerd dat verdachte geen enkele bemoeienis met het plaatsen van de explosieven op genoemd platform van de luchthaven heeft gehad, omdat de explosieven aldaar zijn geplaatst door [rechtspersoon B] B.V., een bedrijf dat zich bezig houdt met de afhandeling van vliegtuigen waarvoor het zelf een vergunning op grond van de Wet milieubeheer heeft gekregen. De activiteiten van [rechtspersoon B] vallen noch direct noch indirect onder verantwoordelijkheid van verdachte. Daarom heeft verdachte geen enkele zeggenschap over de verrichtingen van [rechtspersoon B]. In het licht van hetgeen Gedeputeerde Staten schrijven in de toelichting op de vergunning van verdachte en de aanpassing daarvan in 1998, kort gezegd dat de inrichting van verdachte omvat de binnen het geografisch aangeduide gebied aanwezige voorzieningen en bedrijfsprocessen waarvoor verdachte een directe verantwoordelijkheid draagt, omvat de onderhavige, aan de vergunning verbonden voorwaarde in de ogen van verdachte daarom niet het gedrag van [rechtspersoon B] op het platform.

Kennelijk mede naar aanleiding van dit verweer heeft het Hof het volgende overwogen3.:

Voornoemd besluit van Gedeputeerde Staten van Noord-Holland van 10 november 1992, nummer 92-515061, waarvan zich een afschrift bij de stukken van het geding bevindt, bevat onder meer de volgende toelichting:

Art. 9.3.1. van voornoemd besluit van Gedeputeerde Staten van Noord-Holland van 17 augustus 1998, nummer 98-913660, waarvan zich een afschrift bij de stukken van het geding bevindt, luidt als volgt:

In de toelichting vermeldt laatstgenoemd besluit onder meer:

Art. 8.1 lid 1 van de Wet milieubeheer (hierna; Wm) houdt - voor zover hier van belang - in dat het verboden is zonder daartoe verleende vergunning een inrichting in werking te hebben. Ingevolge art. 8.20 lid 1 Wm geldt een verleende vergunning voor ieder die de inrichting drijft en dient deze er voor zorg te dragen dat de aan de vergunning verbonden voorschriften worden nageleefd. Art. 18.18 Wm houdt in dat een gedraging in strijd met een voorschrift dat is verbonden aan een krachtens deze wet verleende vergunning of ontheffing is verboden. Volgens art. 1a WED is die gedraging een economisch delict.

Het verbod zich te gedragen in strijd met voorwaarden verbonden aan een aan de drijver van een inrichting verleende vergunning richt zich dus (in elk geval4.) tot de drijver tot de inrichting.5.

Voor de vraag of en in hoeverre een (rechts)persoon als drijver van een inrichting in de zin van art. 8.20 Wm kan worden aangemerkt is in het bestuursrecht in grote trekken bepalend of en in hoeverre deze zeggenschap heeft over de inrichting.6. Daarbij valt niet uit te sluiten dat er meerdere (rechts)personen zijn die als drijver van de inrichting kunnen worden aangemerkt.7.

De vraag naar de zeggenschap van de aanvrager van een milieuvergunning is in uitspraken van de Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State onder meer aan de orde geweest in gevallen waarin de aanvrage van de milieuvergunning betrekking had op een inrichting die meerdere bedrijven gedreven door verschillende rechtspersonen omvatte.8. In zijn uitspraak van 22 augustus 2001, AB 2002, 88, m.nt. Mw.V.M.Y van 't Lam overwoog de Afdeling:

In de noot onder deze uitspraak wordt er op gewezen dat uitgangspunt van de Wm is dat op het niveau van de individuele inrichting wordt gereguleerd. Willen meerdere rechtspersonen tot één inrichting kunnen worden gerekend dan is daar in elk geval voor vereist dat er voldoende mate van organisatorische binding is. Daarvan is volgens de Afdeling sprake omdat één rechtspersoon zeggenschap heeft ten aanzien van de vergunningplichtige activiteiten.9.

Deze rechtspraak wordt weerspiegeld in de wijze waarop de milieuvergunning voor verdachte is geregeld. Een aantal bedrijven blijft buiten de vergunning omdat verdachte daarover geen zeggenschap heeft - in het onderhavige geval [rechtspersoon B] - terwijl men zeggenschap ten aanzien van de vergunningplichtige activiteiten van een aantal bedrijven heeft pogen te organiseren door middel van een addendum aan de huurovereenkomst.

In het kader van de bestuursrechtelijke handhaving van aan een milieuvergunning gebonden voorschriften is de vraag naar de zeggenschap ook aan de orde geweest bij de vraag aan wie een dwangsom kan worden opgelegd. Aan de noot van FM bij ABRvS 28 december 1999, AB 2000, 107, waarin de vraag speelde of een watersportvereniging kon worden aangemerkt als drijver van een inrichting (jachthaven, waarvan de ligplaatsen in handen van particulieren/leden waren en enkele faciliteiten eigendom waren van de vereniging die tevens enige met die ligplaatsen verband houdende activiteiten organiseerde) en zo ja, of aan de vereniging een dwangsom kon worden opgelegd ter zake van het exploiteren van de jachthaven zonder milieuvergunning ontleen ik het volgende:

Deze summiere weergave van de rol van de zeggenschap over op grond van de Wm vergunningplichtige activiteiten in het bestuursrecht laat zien dat dit begrip enerzijds een rol speelt bij de vraag aan wie als drijver van een inrichting een vergunning kan worden verleend en waartoe deze zich uitstrekt of kan uitstrekken en anderzijds - als de vergunning verleend is - bij de vraag wie de wetgever met zijn verbod tot handelen in strijd met een vergunning als normadressaat op het oog heeft en bij de daarvan in het bestuursrecht niet steeds helder onderscheiden vraag of de normadressaat zich in concreto inderdaad heeft gedragen in strijd met dat tot hem gerichte verbod.10.

In aanmerking genomen dat het ongewenst is dat bestuursrechtelijke en strafrechtelijke handhaving hier ieder hun eigen weg gaan tenzij daarvoor reden is gelegen in de aard van de te beoordelen rechtsverhouding of de te beantwoorden rechtsvraag, brengt het voorgaande mij in strafrechtelijke zin tot het volgende. Normadressaat van het in art. 18.18 Wm vervatte verbod is de drijver van de inrichting; in beginsel is drijver van de inrichting de (rechts)persoon aan wie de vergunning met het overtreden voorschrift is verleend. Hiermee is nog niet gezegd dat ieder gedrag of iedere situatie in strijd met de vergunningvoorwaarden betekent dat de vergunninghouder zich heeft gedragen in strijd met aan de vergunning verbonden voorschriften. Dat is een vraag van daderschap.

Met betrekking tot het daderschap van de rechtspersoon overwoog de Hoge Raad - na vele malen te hebben volstaan met hantering van een niet nader ingevuld toerekeningscriterium11. - in zijn arrest van 12 oktober 2003, LJN AF793812.:

Tegen de achtergrond van de hiervoor beschreven rol van de zeggenschap van de rechtspersoon bij het verlenen van de vergunning en overeenkomstig hetgeen de Hoge Raad heeft overwogen met betrekking tot gedragingen in de sfeer van de rechtspersoon zal de vraag naar de zeggenschap van de rechtspersoon over het al dan niet plaats vinden van de verboden gedraging ook bij het bepalen van het strafrechtelijk daderschap van de rechtspersoon een substantiële rol moeten spelen. Bij het verlenen van de vergunning wordt reeds in het oog gehouden dat een vergunning zich niet uitstrekt tot die activiteiten waarover de vergunninghouder geen zeggenschap heeft. Het heeft immers geen zin een vergunninghouder op te zadelen met voorwaarden waarvan hij het niet in zijn macht heeft daaraan te voldoen. Tegelijk mag van een vergunninghouder niet alleen wordt geëist dat hij zich onthoudt van gedragingen in strijd met de aan de vergunning verbonden voorschriften maar ook dat hij voor zoveel dat in zijn macht ligt erop toeziet dat die voorschriften niet door een slordige bedrijfsvoering worden overtreden. Wil immers bescherming van het milieu als beoogd door de Wm met een stelsel van aan een vergunning verbonden voorschriften tot zijn recht komen, dan moet van de vergunninghouder worden gevergd dat hij er op toeziet dat aan het drijven van de inrichting inherente risico's van overtreding van die voorschriften zoveel mogelijk worden ingedamd. Het kan ook nog anders worden bekeken: wie een voor het drijven van een inrichting ingevolge art. 8.1 Wm onmisbare vergunning krijgt en daarvan gebruik maakt, dient als tegenprestatie de zorgplicht te accepteren toe te zien op de naleving van de voorwaarden waaronder die vergunning is verleend en die inrichting zo te exploiteren dat binnen die inrichting gedragingen in strijd met de voorschriften, ook van derden, redelijkerwijs worden voorkomen. Hij dient - in de woorden van de Hoge Raad - redelijke zorg te betrachten met het oog op voorkoming van gedragingen in strijd met de aan de vergunning verbonden voorschriften

Een invulling van het daderschap in de hiervoor weergegeven zin doet recht aan doel en strekking van de Wm zoals die uitdrukking vinden in onder meer art. 8.11 Wm: aan de vergunning worden de voorschriften verbonden, die nodig zijn ter bescherming van het milieu, en zo daardoor de nadelige gevolgen voor het milieu niet kunnen worden voorkomen, voorschriften die de grootst mogelijke bescherming bieden tegen die gevolgen tenzij dat redelijkerwijs niet kan worden gevergd.

Daar komt nog het volgende bij. Juist omdat degene die de zeggenschap over de inrichting heeft bij uitstek degene is die kan bewerkstelligen dat aan de vergunningvoorwaarden wordt voldaan, is er geen reden hogere eisen aan het daderschap te stellen dan zeggenschap in vorenbedoelde zin.13. Degene die zeggenschap over de inrichting heeft kan zodanige maatregelen treffen dat redelijkerwijs wordt voorkomen dat de voorwaarden van de vergunning worden overtreden, ook door toedoen van derden. Laat hij derden toe werkzaamheden binnen zijn inrichting te verrichten, dan zal hij daarbij voorzieningen moeten treffen die er op zijn gericht dat wordt voorkomen dat de voorwaarden van de vergunning worden overtreden.

Het voorgaande brengt mij tot de volgende beoordeling van het middel.

Hetgeen het Hof in zijn bewijsoverweging onder 6 en 7 heeft overwogen begrijp ik als volgt. De toelichting op de in 1992 verleende (revisie)vergunning heeft betrekking op de vraag of en in hoeverre andere bedrijven, die worden gedreven in gebouwen op verdachtes terrein, onder de aan verdachte verstrekte milieuvergunning (kunnen) vallen. Daarom laat deze onverlet dat verdachte zeggenschap heeft over haar platforms. Dat laatste brengt mee, dat verdachte normadressaat is ter zake van naleving van de vergunningvoorwaarden op haar platforms, en dat zij dus dient te zorgen dat deze voorwaarden worden nageleefd.

Met deze overweging geeft het Hof geen blijk van een onjuiste rechtsopvatting; deze overweging is voorts niet onbegrijpelijk. Voor het overige is deze zodanig verweven met waarderingen van feitelijke aard14. dat deze zich niet leent voor verdere toetsing in cassatie.

De vraag is of het voorgaande anders is wanneer in aanmerking wordt genomen, zoals het middel doet, dat de onderhavige explosieven op het platform zijn geplaatst door [rechtspersoon B] in het kader van haar bedrijfsmatige activiteiten.

Dat is reeds daarom niet anders omdat deze omstandigheid niet van belang is voor de vraag wie normadressaat is van de overtreden bepaling. Deze omstandigheid dient echter ook te worden betrokken bij de vraag naar het daderschap van verdachte als normadressaat.

Het Hof meent dat genoemde omstandigheid niet afdoet aan de verantwoordelijkheid van verdachte te zorgen voor naleving van de aan de vergunning verbonden voorwaarden op de platforms waarover zij zeggenschap heeft. Er is immers zeggenschap over het platform, dus verantwoordelijkheid, zo begrijp ik het Hof. Daarbij neemt het Hof in aanmerking dat verdachte de goede orde en - in ruime zin - veiligheid op de luchthaven uitdrukkelijk tot haar verantwoordelijkheid rekent.

Het middel stelt hier onder verwijzing naar de toelichting op de vergunning van 1992 tegenover dat verdachte geen directe zeggenschap heeft over noch verantwoordelijkheid draagt voor vergunningplichtige activiteiten van derden, zoals het onderhavige gedrag van [rechtspersoon B]. Anders gezegd: verdachte gaat niet over vliegtuigafhandeling, dat is een activiteit waarvoor [rechtspersoon B] een zelfstandige milieuvergunning heeft gekregen.

De verwijzing van het Hof naar de zeggenschap van verdachte over haar platforms versta ik aldus dat verdachte het in haar macht had op haar platforms activiteiten van [rechtspersoon B] niet toe te staan dan wel deze aan voorwaarden te binden. Zo had verdachte aan [rechtspersoon B] de tussenopslag van gevaarlijke stoffen op de platforms kunnen verbieden.15. Zo gezien zijn de activiteiten van [rechtspersoon B] op de platforms van verdachte niet aan haar zeggenschap onttrokken. Een en ander betekent dat het beroep van het middel op zelfstandige activiteiten van [rechtspersoon B] aan de het daderschap van verdachte niet afdoet.

In de toelichting op het derde middel wordt nog gesteld dat het bewezenverklaarde niet uit de gebezigde bewijsmiddelen kan worden afgeleid omdat daaruit niet blijkt dat verdachte het handelen in strijd met de aan de milieuvergunning verbonden voorwaarde heeft aanvaard. De steller van het middel denkt hier kennelijk aan het criterium voor daderschap zoals dat is gehanteerd in onder meer het zogenaamde IJzerdraad-arrest16. en het Tweede visserij-arrest.17.

Zoals reeds volgt uit de hiervoor onder nr. 20 aangehaalde passage uit HR 12 oktober 2003, LJN AF7938 zijn de zogenaamde "ijzerdraad-criteria" niet bij uitsluiting de criteria waaraan het daderschap van de rechtspersoon moet worden getoetst. In HR 21 november 1995, NJ 1996, 452, m.nt. Kn was aan de orde de vraag wie normadressaat was van het in art. 28A Afvalstoffenverordening Amsterdam opgenomen verbod laadbakken buiten een inrichting te hebben en wanneer het daderschap door de normadressaat werd vervuld. Volgens de Hoge Raad bracht redelijke uitleg van deze bepaling mee, dat degene die zeggenschap over de laadbakken heeft moet worden aangemerkt als degene die de laadbakken "heeft". Vervolgens overweegt de Hoge Raad dat de eigenaar van de laadbak zodanige zeggenschap toekomt, "behoudens het geval dat op grond van een met betrekking tot de laadbakken bestaande rechtsverhouding anders moet worden geoordeeld". Is sprake van verhuur, dan heeft - aldus de Hoge Raad - gelet op het bepaalde in het toenmalige art. 7A:1584 BW (thans 7:201 BW) niet de eigenaar maar de huurder zeggenschap. In het licht van dit arrest kan worden gezegd dat verdachte als exploitant van de luchthaven degene is die zeggenschap heeft over hetgeen op haar platforms geschiedt; van (beroep op) enige rechtsverhouding op grond waarvan anders moet worden geoordeeld blijkt in het onderhavige geval niet. Over hetgeen [rechtspersoon B] verricht in de aan haar door verdachte verhuurde vrachtloods heeft verdachte als verhuurder geen zeggenschap, over dulden van activiteiten van [rechtspersoon B] op haar platforms waaraan - naar ik begrijp uit punt 8 van de hiervoor in nr. 8 aangehaalde bewijsoverweging van het Hof - anders dan ten aanzien van het gebruik van de vrachtloods geen bepaalde rechtsverhouding ten grondslag ligt, wel.

In het licht van HR 13 november 2001, NJ 2002, 219 kan voor het aannemen van het daderschap van de rechtspersoon ook nog betekenis worden toegekend aan de omstandigheid dat verdachte blijkens de bewijsmiddelen iemand in de functie van "airside authority" in dienst heeft, die belast is met de opsporing van onregelmatigheden rond het platform. Uit die omstandigheidkan worden afgeleid dat verdachte zich de gang van zaken op haar platforms aantrekt en daarover ook daadwerkelijk zeggenschap heeft hetgeen pleit voor toerekening van het gedrag van [rechtspersoon B] aan verdachte.

Het voorgaande laat zich als volgt samenvatten. Het Hof heeft bewezen geacht dat verdachte de onderhavige overtreding heeft begaan op grond van:

Het middel faalt.

Het tweede middel bevat de klacht dat het Hof ten onrechte niet uitdrukkelijk en gemotiveerd heeft beslist op een namens verdachte gevoerd strafuitsluitingsverweer.

De aan het proces-verbaal van de terechtzitting in hoger beroep van 11 november 2002 gehechte pleitnota houdt onder meer in (punt 20):

Blijkens de toelichting betoogt het middel dat het Hof dit verweer had dienen op te vatten als een, responsieplichtig, beroep op verschoonbare dwaling omtrent het recht.

Aansluitend op de hiervoor aangehaalde passage uit de pleitnota in hoger beroep houdt deze het volgende in:

Zoals blijkt uit laatstaangehaalde passage uit de pleitnota was verdachte zich bewust van verschil van inzicht tussen haar en Gedeputeerde Staten als vergunningverlener over de reikwijdte van de onderhavige vergunning. Daarin ligt besloten dat verdachte er geen beroep op doet dat haar niet kenbaar was dat de vergunning volgens Gedeputeerde Staten als vergunningverlener een grotere reikwijdte had dan volgens haar juist was. Reeds daarom behoefde het Hof de in het middel bedoelde passage in de pleitnota niet op te vatten als een beroep op verontschuldigbare rechtsdwaling.

Het middel faalt en kan worden afgedaan met de in art. 81 RO bedoelde motivering.

Het derde middel behelst de klacht dat het Hof bewezen heeft verklaard dat verdachte art. 9.3.1. van haar vergunning heeft overtreden terwijl dit onderdeel van de bewezenverklaring ontoereikend is gemotiveerd althans dat het Hof het beroep op afwezigheid van alle schuld onvoldoende met redenen omkleed heeft verworpen.

Het Hof heeft blijkens zijn arrest onder meer overwogen, voor zover thans van belang:

Alvorens het middel te bespreken dient de vraag te worden beantwoord wanneer in de ogen van het Hof overtreding van de onderhavige voorwaarde 9.3.1 was voltooid. Uit de omstandigheid dat het Hof overweegt dat verdachte had dienen zorg te dragen voor directe verwijdering van de explosieven maak ik op dat volgens het Hof reeds ten tijde van de constatering door [getuige 2] om 8.00 uur 's morgens van tussentijdse opslag sprake is. Dat volgt ook uit de bewijsmiddelen. Daarin staat immers dat de lading ter plaatse was neergezet om in de loop van de dag bij delen met diverse vliegtuigen te worden afgevoerd (bewijsmiddelen 1, 2 en 5).

Het oordeel van het Hof dat reeds om 8.00 uur van "tussenopslag" sprake was vloeit voort uit de uitleg die het Hof heeft gegeven aan het onderhavige aan de vergunning verbonden voorschrift. Het in de tenlastelegging gebezigde begrip "tussenopslag" heeft het Hof immers kennelijk verstaan in de zin die daaraan in genoemd voorschrift is gegeven. Deze uitleg van dat voorschrift is niet onbegrijpelijk en wegens zijn feitelijke karakter niet vatbaar voor verdere toetsing in cassatie.18.

Het beroep op afwezigheid van alle schuld van verdachte komt er op neer dat zij betoogt alle mogelijke moeite te hebben gedaan aan de overtreding van de voorwaarde van de vergunning een einde te maken. Dusdoende voert zij niet aan dat haar geen verwijt treft dat de voorwaarde van de vergunning is overtreden maar doet zij een beroep op omstandigheden die bij de strafoplegging te haren voordele in aanmerking moeten worden genomen. Zij doet dus niet een beroep op een strafuitsluitingsgrond. Reeds daarom heeft het Hof het beroep op afwezigheid van alle schuld terecht verworpen wat er ook zijn van hetgeen het Hof te dier zake heeft overwogen.

Kennelijk heeft het Hof in die zin clementie met verdachte willen betrachten dat het van strafoplegging had willen afzien als verdachte kort na de ontdekking van de lading om 8 uur 's morgens ervoor had zorggedragen dat de lading was verwijderd. Naar het oordeel van het Hof is dat laatste niet het geval. Hetgeen het Hof te dier zake overweegt is niet onbegrijpelijk en is overigens zozeer verweven met waarderingen van feitelijke aard dat het zich niet leent voor verdere toetsing in cassatie.

Anders dan het middel blijkens de toelichting wil is niet van belang - noch voor het bewijs, noch voor de verwerping van het beroep op afwezigheid van alle schuld - of bij (personeel van) verdachte "het aanmerkelijk kans bewustzijn" aanwezig was dat op het platform explosieve stoffen aanwezig waren en/of dat inschakeling van de brandweer en de rijksverkeersinspectie niet tot zo spoedig mogelijke verwijdering van de explosieven heeft geleid. Het tenlastegelegde opzet is immers niet bewezenverklaard terwijl het (eventueel) ontbreken van bedoeld bewustzijn - waarop overigens in het kader van een beroep op afwezigheid van alle schuld niet voor het eerst in cassatie een beroep kan worden gedaan - nog niet meebrengt dat verdachte alles in het werk heeft gesteld om zo spoedig mogelijk een einde aan de verboden situatie te maken.

Het middel faalt.

Gronden waarop de Hoge Raad gebruik zou moeten maken van zijn bevoegdheid de bestreden uitspraak ambtshalve te vernietigen heb ik niet aangetroffen. Deze conclusie strekt tot verwerping van het beroep.