340 Het arrest Berntsen/Goedkoop

Berntsen vorderde vernietiging van een arbitraal vonnis aangezien de arbiters zich niet aan de opdracht zouden hebben gehouden. Goedkoop voerde het verweer dat Berntsen deze klacht in de arbitrageprocedure aan de orde had dienen te stellen (art. 1065 lid 4 Rv (oud)). Berntsen betwistte gemotiveerd dat hij nu pas met deze klacht aan kwam zetten; een en ander had hij ook in de arbitrageprocedure ter sprake gebracht. Het beroep van Goedkoop op rechtsverwerking (het feit dat Berntsen niet tijdig zou hebben geklaagd)1 is te beschouwen als een bevrijdend verweer. De reactie van Berntsen is te zien als een gemotiveerde betwisting op dit bevrijdend verweer. Op grond van de hoofdregel zou Goedkoop zijn verweer moeten bewijzen; hij voert een bevrijdend verweer waarop de wederpartij Berntsen reageert met een gemotiveerde betwisting. De Hoge Raad belast Berntsen met het bewijsrisico:

Berntsen moest dus in de vernietigingsprocedure, na het beroep op rechtsverwerking door de wederpartij, aanvoeren dat hij zich wel degelijk op het bewuste feit in de arbitrageprocedure had beroepen of dat niet had kunnen doen. Eiser heeft stelplicht ter zake. Deze stelplicht brengt volgens de Hoge Raad tevens bewijslast met zich (de bijzondere regel). De strekking van de bepaling (het zoveel mogelijk voorkomen dat een arbitraal vonnis wordt vernietigd) bracht met zich dat bij Berntsen de bewijslast berust. De stelplicht (en de bewijslast) van de partij die vernietiging vordert, worden pas actueel (een voorwaardelijke stelplicht)3 wanneer haar wederpartij aanvoert dat de eisende partij deze klacht in de arbitrageprocedure aan de orde had dienen te stellen.