2.2.1.3 De rechtspositie van de curator en de gevolgen van zijn handelen en nalaten

Het vonnis van faillietverklaring houdt in de benoeming van een rechter-commissaris en de aanstelling van één of meer curatoren.1 De curator is op grond van art. 68 Fw belast met het beheer en de vereffening van de failliete boedel, terwijl de rechter-commissaris op de voet van art. 64 Fw daarop toezicht houdt. Op de vraag naar de rechtspositie van de curator bestaat geen eenduidig antwoord. In de memorie van toelichting bij de Faillissementswet wordt de curator aangemerkt als vertegenwoordiger van de schuldeisers en via de schuldeisers van de gefailleerde.2 Dit leidde tot forse kritiek vanuit de Tweede Kamer, waarna van regeringszijde werd toegegeven dat de benaming 'vertegenwoordiger' wellicht niet de meest juist gekozene was, echter zonder dat daarvoor een andere theorie omtrent de rechtspositie van de curator in de plaats werd gesteld.3 In de literatuur zijn in de loop der tijd uiteenlopende opvattingen met betrekking tot de rechtspositie van de curator verdedigd4 Ik zie ervan af al die opvattingen hier de revue te laten passeren en volsta met de opmerking dat ik mij schaar aan de zijde van die auteurs die stellen dat de curator in zijn algemeenheid niet als vertegenwoordiger van de schuldeisers en evenmin van de schuldenaar is te beschouwen, maar handelt krachtens een eigen, hem door de wet toegekende, bevoegdheid.5

Bijzonder veel winst levert dit evenwel niet op. Belangrijker dan de vraag naar de rechtspositie van de curator is wat de consequenties zijn indien hij in hoedanigheid bepaalde (rechts)handelingen verricht of nalaat. Algemeen aanvaard is dat de curator in dat geval de boedel bindt, dat wil zeggen de gefailleerde in diens vermogen zoals dat tijdens faillissement wordt uitgewonnen ten behoeve van diens gezamenlijke schuldeisers.6 Doet de curator een door de schuldenaar gesloten overeenkomst gestand,7 gaat hij een nieuwe overeenkomst aan of pleegt hij een onrechtmatige daad, dan roept hij daarmee boedelschulden in het leven, die 'technisch-juridisch' echter als schulden van de gefailleerde hebben te gelden.8 Blijven deze schulden tijdens faillissement onbetaald, dan kan de schuldenaar na afloop van het faillissement door de schuldeiser in kwestie tot betaling worden aangesproken.9 Frustreert de curator de nakoming van een overeenkomst die niet door hemzelf maar door de schuldenaar is gesloten, dan ontstaat vanzelfsprekend — behoudens gestanddoening — géén boedelschuld. Is de overeenkomst vóór datum faillissement aangegaan, dan kan de wederpartij haar contractuele aanspraken ter verificatie indienen.10 Is het contract eerst ná die datum tot stand gekomen, dan kunnen haar aanspraken in beginsel in het geheel niet binnen het faillissement worden verhaald.11